بسیاری از استفاده کنندگان صورت‌های مالی معتقدند که روش­های حسابداری مورد استفاده باید به نحوی محافظه کارانه اعمال شود که روندی به سوی جریان نقدی باشد، مگر اینکه شواهد محکمی برای تخلف از این امر در دسترس باشد. حتی روش­های غیرمحافظه کارانه حسابداری توسط افرادی مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد که شواهد متقاعد کننده ­ای در اختیار داشته باشند که استفاده از آن منجر به دور شدن از جریان نقدی نشود. مثال­هائی از این روش­های حسابداری معوق نمودن هزینه­ ها و پیش ­بینی­های نادرست درآمدها است (ظریف فرد، ۱۳۷۸، ۲۷).

شرکتهایی که از روش­های محافظه کارانه (روش اولین صادره از آخرین وارده برای محاسبه بهای تمام شده موجودی­ها و روش­های نزولی استهلاک) برای اندازه گیری سود استفاده ‌می‌کنند، نسبت به شرکتهایی که از روش­های غیر محافظه کارانه استفاده ‌می‌کنند از سود با کیفیت بالا برخوردار هستند (لیبی^[۵۱]،۴۱۸، ۲۰۰۵).

به طور خلاصه، در رابطه با روش­های حسابداری محافظه کارانه و یا غیر محافظه کارانه، ‌می‌توان چنین ادعا کرد که سودی که نزدیک به جریان­های نقدی باشد، از کیفیت بالاتری برخوردار است. اصول حسابداری و برآوردهای استفاده شده باید واقعیات فعالیت­های تجاری و مالی شرکت و یا صنعت مورد نظر را منعکس نماید.

یکی از عوامل تاثیر گذار بر کیفیت سود، توان مدیریت در دستکاری اقلام حسابداری است که این مقوله تحت عنوان “هموار سازی سود” شناخته می­ شود. باید توجه داشت که اگر چه دستکاری و هموار سازی سود با موضوع کیفیت سود مرتبط هستند، اما این­ها مقوله یکسانی نیستند. در تعریف واژه کیفیت سود برای اینکه یک مفهوم سودمند و با معنی ارائه شود، بایستی دامنه آن را محدود نمائیم. نمی­ توان اظهار نظر نمود هر آنچه که در حسابداری مطلوب نیست، در نظریه کیفیت سود آمده است. در مجموع ‌می‌توان ادعا کرد که مدیریت سود در شرایطی که منجر به عدم واقعی نشان دادن سود گردد، بر کیفیت سود تاثیر منفی خواهد داشت. در دیگر شرایط، مدیریت سود که منجر به صوری نشان دادن سود نگردد، الزاماًً پدیده­ای منفی تلقی نمی­گردد (محمدی، ۱۳۸۸).

اشاره ‌به این نکته ضروری است که علی‌رغم تلاش در «واقعی» نشان دادن سود، پاره ای از محدودیت ها که نشأت گرفته از عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می‌باشند موجب گردیده اند که روش های متفاوتی برای اندازه گیری رویدادهای اقتصادی تدوین گردد . (به عنوان مثال، روش های متفاوت اندازه گیری موجودی کالا و یا روش های متفاوت اندازه گیری استهلاک). تنوع در این روش‌ها زمینه مناسبی برای مدیران بنگاه های اقتصادی فراهم ساخته که بتواند اهداف خاص خود را با انتخاب روش های حسابداری تحقق بخشند. تحقق اهداف خاص مدیران نوعاً با روش های حسابداری میسر می‌شوند که استفاده از آن ها «سود واقعی» را نشان نخواهد داد.

برای مثال، اگر هدف مدیریت کمتر نشان دادن سود در یک دوره مالی باشد، این امر با بهره گرفتن از روش های حسابداری محافظه کارانه، میسر خواهد بود. اما بالعکس، اگر هدف مدیریت زیاد نشان دادن سود باشد، این هدف از طریق استفاده از روش های غیر محافظه کارانه، محقق خواهد شد. در واقع روش های متفاوت حسابداری به ‌عنوان ابزاری در دست مدیریت، زمینه ساز «مدیریت سود» توسط آن ها می‌باشد (ظریف فرد، ۱۳۷۸، ۳۰-۲۸).

۲-۱-۱۱-۲- قابلیت اعتماد سود

سودی که قابلیت اعتماد داشته باشد، از کیفیت بالاتری برخوردار است، برنستین^[۵۲] در این مقوله اظهار می­دارد:

گزارشگری دوره­ای سود مستلزم این است که ما منتظر حالت نهائی عدم اطمینان نباشیم، اما به هر حال بایستی آنچه را که در توان داریم برای برآورد بهتر انجام دهیم. درچنین حالتی که به طور ذهنی صورت ‌می‌گیرد، خطاهای بالقوه زیادی وجود دارد مثل: خطا در برآوردها، خطای اجرا در انجام کار، و خطای از قلم افتادگی، مدیریت مطلوب و توام با سیستم کنترل داخلی اثر بخش از عوامل باز دارنده و یا کنترل کننده اینگونه خطاها است (بیک زاده، ۱۳۸۹).

۲-۱-۱۱-۳- برآوردهای حسابداری

قضاوت در برآوردهای حسابداری برای اندازه گیری سود ضروری است. این امر بر روی کفیت سود تأثیر می‌گذارد. بدیهی است که هر چه دامنه برآورد و قضاوتها گسترده تر باشد، قابلیت اعتماد برآوردها کاهش می‌یابد. در راستای تعیین میزان اعتبار برآوردهای حسابداری، یکی از روش های متداول مقایسه بر آوردها با نتایج واقعی است که توسط تحلیل گران مالی صورت می‌گیرد. اختلاف با اهمیت بین ارقام برآورد واقعی نشان ریسک بالای برآوردهای حسابداری می‌باشد که این خود با کیفیت سود مرتبط بوده و آن را به مخاطره می اندازد ممکن است این طور تصور شود کدام برآوردهای تجاری نادرست و غیر قابل اطمینان بوده که در نتیجه سود گزارش شده با سود واقعی تفاوت معنا داری پیدا ‌کرده‌است . برای مثال، ممکن است که در یک شرکت ذخیره گارانتی محصولات با هزینه­ های واقعی گارانتی مقایسه شود. چنانچه بین این دو رقم تفاوت عمده­ای وجود داشته باشد، ممکن است اینگونه برداشت شود که تمام برآوردهای شرکت ‌در مورد ذخیره برای سال­های آتی نادرست و غیر قابل اطمینان است و نتیجتاً سود گزارش شده با سود واقعی تفاوت معنی­داری دارد (عظیمی، ۱۳۹۰).

۲-۱-۱۱-۴- هزینه­ های اختیاری

کاهش در هزینه­ های اختیاری ممکن است موجب از بین بردن کیفیت سود شود. در حالت خوشبینانه فرض بر این است که مدیریت به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم در این باره از موضوع کاهش هزینه­ های اختیاری نظیر هزینه­ های آموزش، بازاریابی، تحقیق و توسعه و … آگاهی ندارد. فرض دیگر این است که مدیریت به جهت منافع خود سعی در کاهش برخی از هزینه­ ها نظیر هزینه­ های اختیاری دارد تا موجب نشان دادن سود بالاتر و در نتیجه دستیابی به پاداش بیشتر دارد. به هر حال روند کاهشی در هزینه­ های اختیاری نظیر هزینه­ های تحقیق و توسعه ممکن است منجر به شکست شرکت در ارائه محصولات جدید و یا حفظ سهم بازار شرکت شود. تحلیلگران مالی باید روند هزینه­ های اختیاری به صورت درصدی از فروش خالص مورد بررسی قرار دهند. روند کاهشی اینگونه هزینه­ ها ممکن است نشانگر کیفیت پائین سود گزارش شده باشد (محمدی، ۱۳۸۸).

۲-۱-۱۱-۵- نوع صنعت

برخی از ویژگی‌های صنعت از قبیل ثبات و پایداری سود، حفظ و نگهداشت سرمایه و نوع مدیریت بر کیفیت سود تاثیر می­گذارند. ثبات و پایداری دو عامل مهم و مؤثر بر کیفیت سود هستند که امکان پیش ­بینی سودهای آتی و تعیین قیمت سهام را امکان پذیر می‌سازند. سودهای پایدار در مقابل سودهای نامنظم، دارای کیفیت بالاتر می‌باشند .

تحلیل گران مالی، برای پیش‌بینی سودهای آتی به درآمدها و فعالیت‌های تکرار پذیر، اتکا می‌کنند . و آنان معتقد هستند که سود عملیاتی در مقایسه با سودهای غیر عملیاتی، دارای کیفیت بالاتری هستند . چون از پایداری بیشتری برخوردار هستند .

۲-۱-۱۱-۶- ویژگی‌های مالی