1. ارزشیابی اوراق قرضه

برای محاسبه و تفسیر ارزش ذاتی اوراق قرضه ، مستقیما از ریاضیات مالی و مفاهیم ارزش فعلی استفاده می‌گردد . از آن جا که نرخ بهره اوراق قرضه رقم مشخصی است که سالانه پرداخت می‌گردد و اوراق دارای تاریخ سررسید مشخصی هستند که ارزش اسمی اوراق در آن تاریخ بازپرداخت می‌گردد ، تعیین ارزش اوراق قرضه چندان مشکل نمی باشد ( Neveu,1986,p 278) . ارزش این اوراق به صورت زیر محاسبه می‌گردد (رهنمای رودپشتی ،۱۳۹۰، ص۱۲۷) :

الف- محاسبه ارزش فعلی بهره پرداختی(کل بهره های اوراق قرضه):

A= میزان بهره پرداختی

n= مدت(تعداد اقساط مساوی)

i= نرخ بهره

ب- محاسبه ارزش فعلی اصل اوراق قرضه(اصل پول) در تاریخ سررسید:

FV= ارزش آتی

ج- جمع مقادیر حاصل از محاسبات بالا نشان دهنده ارزش اوراق قرضه است

• • 1. ارزشیابی سهام ممتاز

از آن جا که این سهام فاقد سررسید است ، ارزش اسمی این سهام در محاسبه ارزش ذاتی منظور نمی گردد و ارزش ذاتی فقط بستگی به ارزش فعلی سودهای آتی دارد . سود سالانه سهام ممتاز مبلغ معینی است ؛ لذا می توان جریان سود هر سهم را اقساط مادام العمر تلقی نمود . در نتیجه ارزش این سهام برابر است با Neveu,1986,p 290)) :

D_p= سود تقسیمی سالانه سهام ممتاز

K_p= نرخ بازده مورد انتظار سهام ممتاز

V_p= ارزش سهام ممتاز

• • 1. ارزشیابی سهام عادی

برای محاسبه ارزش سهام عادی ، روش های مختلفی پیشنهاد شده است . در برخی از الگوها ، برای محاسبه فقط سود سهام را در نظر می گیرند و در برخی دیگر سود سهام و قیمت فروش سهام مدنظر قرار می‌گیرد اما بهترین الگو ، الگویی است که به بهترین نحو منعکس کننده ریسک و بازده مورد توقع سهام‌داران باشد . روش های ارزشیابی سهام عادی مبتنی بر دو رویکرد کلی است (رهنمای رودپشتی و دیگران،۱۳۹۰،ص ص۱۵۵-۱۳۹) :

• • • 1. ارزشیابی مبتنی بر رویکرد تنزیل جریان نقد(مدل های مطلق)

در این رویکرد ، جریان نقد مورد نیاز در تکنیک ارزشیابی بر اساس ارزش فعلی محاسبه می‌گردد و تمام روش های آن بر اساس مدل پایه ای زیر شکل می‌گیرد :

Vj= ارزش سهام j

n= عمر دارایی

CFj= جریان نقدی در دوره j

k= نرخ بازده مورد توقع به عنوان نرخ تنزیل

روش های رویکرد تنزیل جریان نقدعبارتند از:

الف) روش تنزیل سود سهام نقدی(DDM)^[26]– در این روش آسان ترین معیار جریان نقد ، سود نقدی است ؛ زیرا جریان نقدی مستقیما به سوی سرمایه گذاری می رود . این روش را در سه حالت می توان به کار گرفت :

الف-۱) مبلغ سود رشد نداشته باشد(سود ثابت باشد)- ساده ترین روش این است که فرض نماییم ، میزان سود تقسیمی در طول زمان ثابت می ماند و کسی که این سهام را خریداری می‌کند ، برای همیشه آن را نگهداری خواهد کرد . بر اساس این فرض ، سهام عادی شبیه سهام ممتاز می‌گردد و به صورت فوق است:

D₀= سود نقدی سالانه سهام عادی به مبلغ ثابت

K_e= نرخ بازده مورد انتظار سهام عادی

V₀= ارزش سهام عادی

الف-۲) نرخ رشد سود سالانه ثابت باشد- ارزش سهام عادی بر پایه فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

D₀(1+g)¹= سود نقدی سهام در سال اول

g= نرخ رشد ثابت در سود نقدی

K_e= نرخ بازده مورد انتظار سهام عادی (نرخ تنزیل)

در صورتی که نرخ سود نقدی ثابت باشد و به سمت بی نهایت میل کند ، می توان رابطه فوق را به شرح زیر تعدیل نمود:

الف-۳) نرخ رشد سود متغیر باشد- محاسبه ارزش سهام بر اساس معادله زیر صورت می‌گیرد:

1. روش جریان نقد عملیاتی(OCM)^[27]– در این روش،ارزش کل شرکت محاسبه می‌گردد ؛ زیرا کل جریان نقد عملیاتی پیش از پرداخت سود سهام‌داران را تنزیل می کند و نرخ تنزیل به عنوان میانگین موزون مخارج سرمایه ای(WACC) بنگاه اقتصادی است . این روش زمانی که شرکتی با ساختارهای متنوع مالی وجود دارد ، اهمیت می‌یابد . رابطه محاسباتی آن به صورت زیر است :

n= تعداد بازه های زمانی نامحدود

OCF_t= جریان نقد عملیاتی شرکت در دوره t

1. روش جریان نقد آزاد(FCM)^[28]– جریان نقد آزاد ، پس از کسر جریان نقد عملیاتی از هزینه بدهی ها ، مخارج و هزینه های سرمایه حاصل می‌گردد . این جریان وجوه نقد بر پرداخت سود نقدی به سهام‌داران عادی ، مقدم است ؛ زیرا وجوهی هستند که بعد از پرداخت به سایر تأمین کنندگان سرمایه وپس از فراهم نمودن وجوه مورد نیاز ، برای حفظ و پایداری شرکت باقی می مانند و نرخ تنزیل ، معادل هزینه حقوق صاحبان سهام(K) است . محاسبه ارزش سهام به صورت زیر است :

FCF_t= جریان نقد آزاد شرکت در دوره زمانی t

• • • 1. ارزشیابی مبتنی بر رویکرد ارزشیابی نسبی

در این رویکرد ، قیمت سهام بر اساس تغییراتی که در درآمدها ، جریان نقدی ، ارزش دفتری یا فروش برآوردی سهام ایجاد می شود ، محاسبه می‌گردد . این رویکرد در مقایسه با رویکرد اول ، اطلاعاتی درباره وضعیت جاری سهام را در سطوح مختلف اقتصاد کلان ، صنعت و شرکت ارائه می‌دهد . روش های مبتنی بر این رویکرد عبارتند از:

الف) نسبت قیمت بر درآمد(P/E)- بسیاری از سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند که ارزش سهام عادی را بر اساس این روش برآورد نمایند . پایه و اساس این روش ، این مفهوم را بیان می‌کند که ارزش هر سرمایه گذاری معادل ارزش فعلی درآمدهای آتی است . این نسبت در سنجش سودآوری ، رشد فروش ، ریسک ، ارزیابی عملکرد ، سرمایه شرکت ، سیاست تقسیم سود ، کیفیت عملکرد مدیریت و ابعاد مهم مالی دیگر تأثیر دارد و در بورس اوراق بهادار تهران از نتایج این نسبت ، ارزش هر سهم آتی مورد انتظار برآورد می‌گردد . رابطه آن به صورت زیر است :

D₁/E₁= نسبت پرداخت سود نقدی

K= نرخ بازده مورد توقع سهام

g= نرخ رشد مورد انتظار سود نقدی

ب) نسبت قیمت به جریان نقد(P/CE)- جریان نقد در ارزشیابی هر سهم نقش مهمی در زمان محاسبه ارزش فعلی جریان نقد ایفا می‌کند . در تحلیل اعتبار شرکت این نسبت به صورت زیر محاسبه می‌گردد:

CF_t+1= جریان نقد مورد انتظار(سود قبل از کسر بهره و مالیات و استهلاک)

ج) نسبت قیمت به ارزش دفتری(P/BV)- این نسبت برای سنجش شایستگی شرکت در استفاده از اعتبارات به کار می رود.رابطه آن :

BV_t+1= ارزش دفتری در پایان سال که از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام به دست می‌آید .

د) نسبت قیمت به فروش(P/S)- برای محاسبه این نسبت رابطه زیر مدنظر قرار می‌گیرد :

S_t+1= فروش مورد انتظار هر سهم

• • 1. فرایند ارزشیابی شرکت

این فرایند دارای سه مرحله می‌باشد که عبارتند از :