۳-۶- متغیرهای تحقیق

داده ­های تحقیق پیش رو، شامل سری­های زمانی متغیرها ‌می‌باشد که از ابتدای سال ۱۳۸۸ تا پایان سال ۱۳۹۲ را در بر ‌می‌گیرد. استفاده از متغیرهای سالانه، مانع از شناخت به موقع وضعیت جاری اقتصاد می­گردد. این داده ­ها از نشریات مختلف بانک مرکزی و گزارش­های آماری سالانه بورس اوراق بهادار تهران و سایت­های BLS, OPEC و IFS گردآوری ‌شده‌اند. متغیرهای مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از :

متغیر مستقل:

LRPOIL : لگاریتم قیمت نفت

متغیر وابسته:

LTEPIX : لگاریتم شاخص کل بازده غیر عادی سهام

متغیرهای کمکی:

LRGDP : لگاریتم تولید ناخالص

LREXR : لگاریتم نرخ ارز حقیقی

LCPI : لگاریتم شاخص قیمت مصرف کننده

LRM : لگاریتم حجم پول حقیقی

LRPOIL : لگاریتم قیمت حقیقی نفت خام برنت که برای حقیقی کردن قیمت نفت از شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) ایالات متحده آمریکا استفاده شده است.

برای آشنایی با متغیرها، بیان نکات زیر ‌در مورد آن­ها لازم ‌می‌باشد:

LTEPIX : لگاریتم شاخص کل بازده غیر عادی سهام بورس تهران

LRM : لگاریتم حجم پول حقیقی که از تقسیم حجم پول اسمی بر شاخص قیمت مصرف کننده ایران به دست آمده است.

LRGDP : لگاریتم تولید ناخالص داخلی حقیقی

LCPI : لگاریتم شاخص قیمت مصرف کننده

LREXR : نرخ ارز حقیقی است که این نرخ از رابطه زیر محاسبه می­ شود:

(۳-۳)

که در آن:

EXR : نرخ ارز اسمی بازار آزاد

CPIUSA : شاخص قیمت مصرف کننده آمریکا

CPI : شاخص قیمت مصرف کننده ایران

۳-۶-۱- تصریح غیرخطی قیمت نفت

پژوهش­گران تکنیک­های متفاوتی را برای جدا کردن نوسان­های مثبت از نوسان­های منفی قیمت نفت به کار ‌گرفته‌اند. در این مطالعه از روش مورک (۱۹۸۶) و هامیلتون (۱۹۹۶) برای تجزیه و تحلیل نوسان­ها استفاده می­ شود.

برآورد الگوی تحقیق در دو تصریح مختلف متناظر با دو معیار مذکور انجام می­ شود:

۱- تصریح اول: معیار مورک

مورک (۱۹۸۶) نرخ­های مثبت تغییرات قیمت نفت را به عنوان نوسان­های مثبت و نرخ­های منفی قیمت نفت را به عنوان نوسان­های منفی به صورت ذیل تعریف می­ کند:

(۳-۴)

Pops = { Δln oil if Δ ln oil >0 , 0 otherwise}

Nops = { -Δln oil if Δ ln oil <0 , 0 otherwise}

۲- تصریح دوم: معیار هامیلتون

هامیلتون (۱۹۹۶) یک روش تبدیل غیرخطی متفاوت با نام افزایش خالص قیمت نفت (NOPI) به عنوان نماینده­ی مناسب برای نوسان­های نفتی در کشورهای وارد کننده­ نفت معرفی ‌کرده‌است. تصریح مذکور به صورت زیر تعریف می شود:

(۳-۵)

NOPIt = max {ln oil t – max ( oil t-1 , ln oil t-2 , ln oil t-3 ), 0}

بر اساس رابطه فوق، قیمت نفت در یک فصل (t) با ماکزیمم مقدار نفت در طول سال قبل مقایسه می­ شود. اگر در این فصل افزایش پیدا کرده باشد، آن را در نظر گرفته و در غیر این صورت آن را صفر قرار می­ دهند. در ادبیات موضوع، کاهش قیمت نفت برای کشورهای وارد کننده یک نوسان منفی محسوب نمی­ شود؛ در حقیقت از آن جا که مطالعه هامیلتون معطوف به کشورهای وارد کننده نفت است، افزایش قیمت نفت به عنوان نوسان منفی محسوب شده است. لذا با الهام از تعریف هامیلتون، نوسان نفتی منفی برای کشورهای صادر کننده­ نفت به صورت زیر تعریف می شود:

(۳-۶)

NOPD t= -min { ln oil t – min (ln oil t-1 , ln oilt-2 , ln oil t-3), 0}

NOPD[57] کاهش خالص قیمت نفت خام است. بر اساس معیار مذکور نوسان منفی نفت، کاهش قیمت نسبت به حداقل قیمت در سه دوره قبل محسوب می­ شود. به نظر می‌رسد که معیار مذکور نماینده­ی بهتری از نوسان­های منفی نفت در کشورهای صادر کننده نفت باشد. برای این که بین تصریح­های غیرخطی، یکی را انتخاب نماییم از معیارهای آکائیک (AIC) و شوارتز (SC) استفاده شده است.

۳-۶-۲- بازده غیرعادی سهام

بازده غیرعادی سهام برابر است با تفاوت بین نرخ بازده شرکت (بازده واقعی) و بازده بازار (بازده مورد انتظار)، برای تعیین بازده غیرعادی از مدل تعدیل شده بازار (مدل ساده بازار) استفاده می­ شود (ایزدی نیا، ۱۳۸۲: ۱۱۶) :

(۳-۷)

که در این معادله داریم:

ARit = نرخ بازده غیرعادی اوراق بهادارi در طول دوره­ t

Rit = نرخ بازده واقعی اوراق بهادارi در طول دوره­ t

Rmt = نرخ بازده بازار اوراق بهادار در دوره­ t

۳-۷- جامعه آماری

جامعه[۵۸] عبارت است از گروه یا طبقه­ای از افراد، اشیاء، متغیرها، مفاهیم یا پدیده ­ها که حداقل در یک ویژگی، مشترک باشند (پرهیزگار، ۱۳۹۰: ۲۴۵). جامعه­ آماری از نظر تعداد افراد یا مواردی که باید مشاهده شود، ممکن است بزرگ یا کوچک باشد. اگر جامعه ما کوچک باشد جمع ­آوری اطلاعات آسان ‌می‌باشد ولی اگر جامعه بزرگ باشد جمع ­آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق درباره فرد فردِ اعضای چنین جامعه­ای، پرزحمت و وقت­گیر است و به هزاران محقق، صرف میلیون­ها ریال اعتبار و صدها هزار ساعت کار نیاز دارد پس برای صرفه­جویی در نیروی انسانی، هزینه و وقت و رعایت سایر ملاحظات اجرایی، به جای مطالعه ‌در مورد تمام افراد جامعه ‌می‌توان نمونه ­ای از افراد جامعه را انتخاب و مورد تحقیق قرار داد (همان، ص: ۲۴۹).

در این تحقیق یک جامعه آماری ابتدایی و سپس جامعه آماری ثانویه که حاصل اعمال محدودیت­ها می‌باشند، در دست داریم، جامعه آماری ابتدایی ما کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ‌می‌باشد. با اعمال تعدادی محدودیت­، جامعه آماری تحقیق کاهش یافته است. این محدودیت­ها عبارتند از:

    • پایان سال مالی آن‌ ها ۲۹ (بیست و نه) اسفند ماه هر سال باشد،

    • قبل از سال ۱۳۸۷ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند،

    • جز شرکت‌های سرمایه گذاری و واسطه­گری مالی نباشند،

    • در طی دوره مورد بررسی (۱۳۸۸ – ۱۳۹۲) تغییر سال مالی نداشته باشند،

    • اطلاعات آن‌ ها در طی دوره مورد تحقیق پیوسته در دسترس باشد و

  • جز شرکت های زیان ده نباشند.

۳-۷-۱- اعمال محدودیت­های ساختاری

فرم خلاصه شده مدل تصحیح خطای برداری ساختاری به صورت زیر نشان داده شده است:

(۳-۸)

سمت چپ دستگاه فوق لگاریتم متغیرها را نشان می­دهد که شامل:

ε۱ نوسان قیمت نفت، ε۲ نماینده نوسان­هایی است که می ­تواند تولید را تحت تاثیر قرار دهد، ε۳ یا نوسان سوم نوسان سیاست پولی مانند رشد حجم پول، ε۴ نوسان نرخ ارز، ε۵ نوسان تورم، ε۶ نوسان شاخص بازده غیر عادی سهام ‌می‌باشد. فرض بر این است که جملات اخلال به صورت سریالی ناهمبسته بوده و نسبت به هم متعامد می­باشند.

اکنون محدودیت­های اقتصادی تحقیق به شرح زیر بیان می­شوند:

۱) محدودیت های مربوط به فرض اقتصادی کوچک و باز،

۲) محدودیت های اقتصادی بلندمدت که از مبانی نظری مدل حاصل می­گردد،

۳) محدودیت های مربوط به متعامد بودن جملات اخلال ساختاری،

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...