یعنی خرید نقدی طلب مدت دار به مبلغی کمتر به عبارت دیگر در تنزیل بروات تجاری بانک سند طلب مدت دار تجار را به مبلغی کمتر از مبلغ مندرج در سند خریداری و وجه نقدی به مشتری پرداخت می‌کند.

۲-۲-۳-۷) اعطای وام :

یعنی در این حالت مشتری برای اخذ وام از طریق ارتباط با بانک مورد نظر و دریافت شرایط اخذ وام و تسهیلات مانند مبلغ وام دوره پرداخت محل مصرف وام، وثیقه و …… و قبول این شرایط توسط بانک و مشتری مراحل اعطای وام عملی می‌شود.




۲-۲-۴) مدیریت منابع و مصارف بانک‌های تجاری :

مدیریت بدهی‌ها و دارایی‌ها توسط بانک به شرح ذیل می‌باشند:

۲-۲-۴-۱) بدهی ها:

الف – سپرده های مشتریان

ب- استقراض از بانک های دیگر

ج- استقراض از بانک مرکزی

د- سرمایه

ه‍- سود توزیع نشده

و- بروات پذیره نویسی شده

ز- پرداخت وصولی

ح- بروات پرداختی

ط- سود و زیان

ی- وجوه اداره شده

۲-۲-۴-۲) دارایی ها :

الف- وامهای اعطایی به مشتریان

ب- بروات

ج- تنزیل

د- سرمایه‌گذاری ها

ه‍- ساختمان، اثاثیه و لوازم

و – سایر دارایی ها (پرداخت حق بیمه – مطالبات مشکوک وصول)

۲-۲-۵) اصول و خط مشی بانک‌های تجاری :

۲-۲-۵-۱) اصل نقدینگی :

طبق این اصل بانک‌دار باید توجه خاصی به توزیع منابع مالی بین اشکال مختلف مصارف آن

منابع مبذول دارد تا هر لحظه که خواست بتواند به سرعت اقلام مختلف دارایی ها را به وجه نقد تبدیل نماید تا پاسخگوی سپرده گذاران و سایر طلبکاران بانک باشد.

رعایت این اصل قابلیت مدیران بانک در ارضاء تقاضای سپرده‌گذاران و سایر طلبکاران به وجه نقد است.



۲-۲-۵-۲) اصل منفعت :

با توجه به اینکه هدف بانک تجاری تحصیل حداکثر منفعت است لذا بانک‌دار باید به نحوی پرتفوی بانک را نگهدار دارد که درآمد حاصل از اقلام مختلف وام وسرمایه گذاری که قسمت اعظم دارایی بانک را تشکیل می‌دهند بتواند ضمن پوشش هزینه های بانک منفعتی نیز نصیب سهام‌داران نماید

البته بانک‌دار بایستی تعادل لازم بین این دو اصل را فراهم نماید یعنی در عین حالی که بانک‌دار بتواند نیاز سپرده‌گذاران و سایر طلبکاران به وجه نقد را تأمین نماید برای صاحبان سهام نیز منفعت خوبی تحصیل نماید.

۲-۲-۵-۳) اصل امنیت:

اصل سومی که بایستی هم زمان وهمراه با دو اصل قبلی بدان توجه اساسی نمود اصل امنیت است این اصل به بانک‌دار در خصوص اتخاذ تصمیم برای اعطای وام واعتبار همیشه این هشدار را می‌دهد که نباید فقط به فکر تحصیل حداکثرمنفعت باشد بلکه در خصوص اعطاء وام وسرمایه گذاری اصل امنیت را باید رعایت نماید.در واقع اصل امنیت موضوع برگشت اصل وبهره وام است.

بنابرین در مجموع بانک‌دار بایستی به هنگام تصمیم گیری جهت سرمایه گذاری ومصرف منابع مالی بانک به طور همزمان سه اصل فوق را رعایت نماید. (قربانی،۱۳۹۱)

خدماتی که بانک‌‌ها ارائه می‌دهند را بدین شرح می‌توان دسته‌بندی کرد:

اعطای وام به شرکت‌‌ها و اشخاص، دریافت سپرده‌‌های اشخاص، جاری و سرمایه‌‌گذاری، تسهیل مبادله پول از طریق انتقال تلفنی و دستگاه خودپرداز و کارت بدهی، بانک‌داری اینترنتی و نگهداری از اشیای قیمتی به ویژه در صندوق امانات (امیرمتین،۱۳۹۰).

۲-۳) ارکان نظام بانکی :

به موجب لایحه قانونی اداره امور بانک‌‌ها که در تاریخ ۷/۷/۱۳۵۸ به تصویب شورای انقلاب اسلامی رسید، ارکان نظام بانکی عبارتند از:

• • مجمع عمومی بانک:‌ از جمله وظایف این مجمع استماع گزارش سالانه هر بانک و رسیدگی به انتخاب ترازنامه و صورت سود و زیان سال مالی قبل، رسیدگی و اتخاذ تصمیم ‌در مورد اندوخته هر یک از بانک‌‌‌ها، مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره بانک‌‌ها و . . . می‌باشد.

• • شورای عالی بانک: از جمله وظایف این شورا، رسیدگی به بودجه هر یک از بانک‌‌ها، ایجاد هماهنگی در امور بانک‌‌ها، اتخاذ تصمیم درباره سیاست‌‌های کلان اقتصادی، اعتباری و اداری بانک‌‌ها و . . . می‌باشد.

• • هیئت مدیره هر بانک

• • مدیر عامل هر بانک

• بازرسان قانونی (قجر،۱۳۸۸)

۲-۴) تاریخچه بانک‌‌های ایران و جهان:

بنا بر قوانین حمورابی، امپراتوری بابل نخستین کشوری است که در آن صرافی وجود داشت. سابقه صرافی در ایران به دوره هخامنشی می‌رسد و معروف‌ترین صرافی‌‌های آن دوران «اجی بی و موراشو» بود که متعلق به مهاجرین مقیم بابل بود (علیزاده،۱۳۵۱).

به هر حال بانک‌‌های امروزی همان صرافی‌‌های کوچک قدیمی هستند که امروزه گسترش یافته و مرکز فعالیت‌‌های پولی و مالی شده‌اند (آلبوکرکی،۱۸۵۵). در قدیم بانک‌داری بیشتر در کشورهای بابل، روم، ایران، چین و یونان رواج داشت که در این میان چین به دلیل اختراع کاغذ عملیات بانک‌داری را رونق بیشتری داده و برای اولین بار تهیه اسناد بانکی و نگهداری حساب‌‌ها به صورت ارزان و ساده را امکان‌پذیر ساخت. از قرن پانزدهم میلادی به بعد با کشف قاره آمریکا و راه‌‌‌های دریایی جدید، روابط بازرگانی میان شرق و غرب توسعه بیشتری یافت (فرجی ،۱۳۸۷).

عملیات بانکی در آن دوران محدود به نقطه دیگر و تسعیر پول‌‌های خارجی بود. کم‌کم با نشر اسکناس قابل تبدیل به طلا و نقره، بانک‌داری رونق یافته و محلی برای قبول سپرده‌‌های نقدی مردم و دولت شد و پرداخت وام‌‌ و اعطای اعتبار توسعه پیدا کرد. نخستین مؤسسه صرافی و بانک‌داری در ایران در سال ۱۲۵۷ (ه‍ . ق.) توسط تومانیاسن در شهر تبریز تأسیس شد. اولیه مؤسسه رهنی که در سال ۱۲۷۸ شمسی به صورت شرکت با سرمایه ۱۰ هزار تومان آغاز به کار کرد، شرکت برادران بنی‌اسرائیل بود که توسط مرحوم میرزا خداداد بخشی ملقب به منتخب الزواره به اتفاق هفت نفر دیگر آغاز به فعالیت نمود. بانک جدید شرق نخستین بانک در ایران بود که توسط انگلیسی‌‌ها در زمان سلطنت ناصرالدین قاجار- سال ۱۲۶۶ ش (۱۸۸۸ م) در شمال شرقی میدان توپخانه (امام خمینی) در محل بانک بازرگانی (تجارت فعلی) تأسیس گردید و مرکز آن بانک در شهر لندن بود.

اولین بانک ایرانی- بانک سپه- در ۱۴/۲/۱۳۰۴ ه‍ . ش. با نام بانک پهلوی قشون با سرمایه صندوق بازنشستگی درجه‌داران ارتشی (۳۸۸۳۹۵۰ ریال) تشکیل و شروع به فعالیت کرد.

بانک ملی ایران در تاریخ ۱۷/۶/۱۳۰۷ با سرمایه‌ای معادل ۲۰ میلیون ریال شروع به کار نمود. پس از گذشت ۷۴ سال فعالیت بانکی در ایران، بانک مرکزی ایران در تاریخ ۱۸/۵/۱۳۳۹ با سرمایه‌ای معادل ۶/۳ میلیارد ریال تشکیل یافت.

اولین بانک تجاری ایران به نام بانک بازرگانی، با سرمایه‌ای خصوصی در سال ۱۳۲۸ ه‍ . ش. تأسیس گردید. بانک صادرات در سال ۱۳۳۱ (ه‍ . ش.) با نام اولیه بانک صادرات و معادن ایران و بانک رفاه در سال ۱۳۳۹ تأسیس گردیدند (علیزاده ۱۳۵۱).

۲-۵) کارکردهای بانک در حوزه نظام مالی:

از نظر ساختارگرایان ساختارهای اجتماعی و نظام ها، رفتارهای مشارکتی را هدایت یا محدود می‌کنند و عامل مشارکت را در نظامهای مدیریتی جستجو می‌کنند و این گروه ساختار ها و چارچوبهای قانونی را دارای نقش اساسی در گسترش مشارکت می دانند و به همین دلیل بر نهادینه شدن مشارکت و وجود چارچوب های قانونی تأکید می نمایند.

نظریه قدرت محله ای به بعد اعمال قدرت در محله توجه می‌کند و قدرت محوری ترین موضوع در این تئوری است.

نظریه همراه ساختن معتقد است که اصولا ساکنین محلی و مردم قادر نیستند که نقش سازنده ای در جهت انجام پروژه ایفا نمایند، لذا مشارکت آن ها تنها در جهت کاهش ضدیت آن ها با انجام پروژه ها از طریق دخالت صوری آن ها می‌تواند باشد.

نظریه مشورتی ارتباط با مردم و شهروندان جهت آشنایی با افکار و ارزش‌های آن ها را یکی از مقتضیات برنامه ریزی می‌داند و بر سه روند تأکید دارد: اطلاع رسانی به ساکنین ‌در مورد گزینه های موجود، اخذ نظرات شهروندان و لحاظ نمودن افکار جامعه در طرحها و برنامه های نهائی (علوی تبار، ۱۳۷۹).

نظریه درمان- آموزشی اجتماعی معتقد است که مشارکت مردمی زمینه آموزش و تربیت شهروندان را مهیا می‌سازد و بر این اصل استوار است که تنها با مشارکت دادن و دخیل کردن ساکنین محلی شهروندان می‌توانند قدرت بهبود بخشیدن به وضعیت خود را به دست بیاورند(طالبی نژاد، ۱۳۹۱).

۲-۲-۱۲-تشکل‌های غیردولتی ؛ کارآمد ترین الگوی مشارکت اجتماعی

تشکل‌های غیردولتی به عنوان نهادهایی توانمند در تحقق الگوی مشارکت اجتماعی، از آن رو در دنیای امروز اهمیت پیدا کرده‌اند که می‌توانند الفبای نقش مردم را در قالب شهروند مقتدر و حلقه واسط بین حکومت و مردم تا شعاع حضور در صحنه‌های زنده اجتماعی و سیاسی جامعه بتابانند. این در حالی است که جلوه های تحول یافته زندگی در جامعه، افزایش نقش مردم را در امور مربوط به خود اجتناب ناپذیر ‌کرده‌است. وجود فاصله و شکاف عمیق بین نگرش و باورهای نسل های دیروز و امروز در بسیاری از کشورها، دسترسی فعال و سازنده نسل های امروز را به سطوح مدیریت جامعه با دشواری مواجه می‌سازد. برای جبران این نقصان بوده که طی نیم قرن گذشته، سازمان و مؤ سسات مختلفی با هدف جلب مشارکت نسل های امروز در امور اجتماعی، صنفی و سیاسی یکی پس از دیگری شکل گرفته اند. برخی نظریات جامعه شناسی، سابقه شکل گیری و ایجاد نهادهای مدنی و تشکل های غیردولتی را در لابه لای اسناد به جامانده از شش هزار سال پیش جست وجو می‌کنند. زمانی که افراد به دلیل غلبه همبستگی مکانیکی و وجدان جمعی برای حل مسائل و مشکلات خود در زمینه آبیاری، کشاورزی و دامپروری به صورت گروهی و غیررسمی، سازمان هایی را تشکیل دادند. روی دیگر سکه در جایی نقش می بندد که با توسعه صنعت در جامعه مدرن، دموکراسی شکل می‌گیرد و بسترشکل گیری سازمان های غیردولتی به موازات دموکراسی در کشورهای مختلف جهان، پی ریزی می‌شود. مهم تر اینکه، بسترسازی و ایجاد نهادهای مدنی و تشکل های غیردولتی در جوامع مدرن و دموکراتیک به منظور تبیین مبانی جامعه مدنی بسیار حایز اهمیت شمرده می‌شود. ارتقای مشارکت نهادهای غیردولتی و مؤ سسات خیریه در برنامه های فقرزدایی و شناسایی کودکان یتیم و خانواده های زیر خط فقر در کلیه مناطق کشور توسط مدیریت های منطقه ای و اعمال حمایت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی برای افراد یاد شده و توسط آنان و دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در نظام تامین اجتماعی از جمله سیاست های کلی که اجرای آن ها ‌بر اساس ماده ۹۵ برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دولت واگذار شده است. ‌بر اساس این ماده، دولت مکلف است به منظور استقرار عدالت و ثبات اجتماعی، کاهش نابرابری های اجتماعی و اقتصادی، کاهش فاصله میان دهک های درآمدی و توزیع عادلانه درآمد در کشور، کاهش فقر و محرومیت و توانمندسازی فقرا از طریق تخصیص کارآمد و هدفمند منابع تامین اجتماعی و یارانه ای پرداختی، برنامه های جامع فقرزدایی و عدالت اجتماعی را به اجرا بگذارد. در ماده ۹۵ قانون برنامه چهارم توسعه، آنجا که بحث توانمندسازی جوامع محلی به میان می‌آید، مستقیماً از نهادهای غیردولتی به عنوان شرکای دولت در پروژه های فقرزدایی نام برده شده است. علاوه بر مشخص کردن جایگاه همکاری آن ها، تعامل آن ها با بدنه دولت به طور مشخص با نهاد نظام تامین اجتماعی است.

۲-۲-۱۳- تشکل های غیردولتی در بستر جامعه مدنی

تشکل های غیردولتی در قالب گروه‌های خیرخواهانه و داوطلبانه مردمی، سال هاست که در حیات اجتماعی ایران حضور داشته اند. قدیمی ترین این گروه‌ها، تشکل های مذهبی و مهم ترین آن ها تشکل هایی هستند که در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شکل گرفته اند و تا ثیرات مهمی را در مناسبات سیاسی و اجتماعی ایران بر جای گذاشته اند.

دکتر حسین آقاجانی، جامعه شناس معتقد است: شکل گیری تشکل های غیردولتی، آنجا که حلقه واسط بین حکومت و مردم به شمار می‌روند، نتایج بسیار مطلوبی را برای نظام های اجتماعی به همراه خواهند داشت. از این رو کلیه نظام های اجتماعی در تلاش هستند که تعداد تشکل های غیردولتی را در محدوده خود افزایش دهند یا زمینه‌های ایجاد آن ها را فراهم کنند. وی می‌گوید: با توجه به استقبال عمومی از قالب های امروزین مشارکت اجتماعی، تنوع اهداف و موضوعات فعالیت تشکل های غیردولتی دیگر مانند مؤ سسات خیریه سنتی تنها در حیطه موضوعات محدودی از قبیل رسیدگی به محرومان و نیازمندان، امور درمانی و قرض الحسنه و… خلاصه نمی‌شود و به مواردی از قبیل دین، آموزش، بهداشت، محیط زیست، اشتغال، توسعه، فرهنگ، هنر، جوانان، کودکان، زنان، سالمندان، موضوعات تخصصی و عملی اشاعه یافته است. این جامعه شناس با اشاره به تغییرات ناگزیر جامعه انسانی و خیزش از همبستگی مکانیکی به سمت همبستگی ارگانیکی می‌گوید: در دنیای امروز، توسعه یافتگی فرآیندی است که باید دولت ها و ملت ها با یکدیگر آن را طی کنند. در عمل ثابت شده است دولت ها توانایی بسط یک توسعه پایدار و مداوم را بدون مشارکت کامل مردم ندارد و حتی در مسیر توسعه یافتگی، جوامع نقش مهم تری نسبت به دولت ها دارند. دیدگاه توافقی با این عقیده که بر ضرورت ایجاد تشکل های غیردولتی در بستر جامعه پافشاری می‌کند، اندیشه را به سمت تلاشی هدایت می‌کند که نهادهای جامعه مدنی به صورت غیردولتی، آگاهانه و داوطلبانه، صرف کسب قدرت برای حوزه عمومی و در اختیار گرفتن مدیریت و ابتکار عمل زندگی اجتماعی خود می‌کنند.

• • مارینا^[۳۸](۲۰۰۶) به بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی می پردازد. و در پژوهش خود ‌به این نتیجه می‌رسد که فعالیت های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد.

• • بیسکر^[۳۹](۲۰۰۶) به بررسی تاثیر فعالیت های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی می پردازد. و در پژوهش خود ‌به این نتیجه می‌رسد که فعالیت های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد.

• • گاسیل و مورفی^[۴۰](۲۰۰۴) در پژوهش خود به تاثیر خودکارآمدی بر پیشرفت تحصیلی پرداختند و آن ها در نتایج خود بیان داشتند، که خودکارآمدی پیشرفت تحصیلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و همچنین بین دختران و پسران در مؤلفه های خودکارآمدی تفاوت معناداری وجود ندارد.

• شانک و پاجارس^[۴۱](۲۰۰۲) در پژوهش خود نقش جنسیت را در خودکارآمدی ریاضی و کامپیوتر دانش آموزان را مورد بررسی قرار دادند، و ‌به این نتیجه رسیدند که خودکارآمدی ادراک شده ریاضی وکامپیوتر در پسران بیشتر از دختران می‌باشد.

خلاصه:

در این فصل با توجه به موضوع پژوهش، مشتمل بر چندین بخش بود. در ابتدا مفاهیم، مربوط به فعالیت های فوق برنامه، خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی بیان شد. در بخش بعدی به پژوهش های انجام یافته مرتبط با موضوع تحقیق اشاره گردید.

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱٫ مقدمه

رویکرد به روش تحقیق، از زمان هبوط آدم، آغاز شد. این رویکرد ناشی از حس کنجکاوی و توانایی فوق العاده انسان در فهم و تحلیل ذهنی است. کنجکاوی یکی از ویژگی های فطری انسان ها است. یکی از مهمترین روش های ارضای حس کنجکاوی، پژوهش است. فصل روش تحقیق یکی از فصول مهم هر تحقیق علمی است. جان دیوی، پژوهش را فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت می‌داند. ‌بنابرین‏ پژوهش فرآیندی است که از طریق آن می توان درباره امور ناشناخته به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد (مقیمی، ۱٣۹۰).

در این فصل، ابتدا روش تحقیق و فرایند تحقیق بیان می‌گردد. سپس جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه گیری، ابزار جمع‌ آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل داده ها توصیف می‌گردد.

۳-۲٫ روش انجام تحقیق

باید اذعان نمود که از بخش های مهم هر پژوهش، مشخص نمودن روش انجام تحقیق می‌باشد. روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار ها و راه های معتبر (قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیتها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است (خاکی، ۱٣٨۹). به دلیل اینکه این پژوهش در صدد رفع نیازهای انسانی می‌باشد، از نوع کاربردی است. همچنین مطالعه حاضر ‌بر اساس طرح پژوهش و اهداف آن، یک مطالعه علی مقایسه ای، از نوع طرح های توصیفی- توجیه می‌باشد، در این نوع پژوهش ها متغیر مستقل اتفاق افتاده و دستکاری آن غیر ممکن است. یعنی متغیر مستقل( فعالیت های فوق برنامه) پیشتر اتفاق افتاده و پژوهشگر از طریق مطالعه ای گذشته نگر در صدد رسیدن از طریق متغیر وابسته( خودکارآمدی تحصیلی و عملکرد تحصیلی) به متغیر مستقل برسد(گال^[۴۲] و همکاران،۱۳۸۷، ترجمه نصر و همکاران).

۳-۳٫ نحوه اجرای تحقیق

در ابتدا دانش آموزانی در ناحیه یک آموزش و پرورش شهرستان بندرعباس که دارای معیارهای ورودی( از جمله دختر بودن، دانش آموز دوره راهنمایی، ساکن ناحیه ۱ آموزش و پرورش شهرستان بندرعباس بودن، و داشتن رضایت آگاهانه از شرکت در پژوهش) پژوهش هستند، از دو مدرسه متفاوت، یعنی مدرسه ای که فعالیت های فوق برنامه در آن مدرسه برگذار می شود، و مدرسه ای که فعالیت های فوق برنامه در آن برگذار نمی شود؛ انتخاب کرده، سپس از آزمودنی ها دعوت خواهد شد تا در یک جلسه توجیه حضور یابند که در آن جلسه طرح پژوهش، و نحوه تکمیل پرسشنامه توضیح داده می شود، اما هیچگونه اطلاعاتی درباره اهداف یا متغیرهایی که قصد ارزیابی داریم ارزیابی کنیم، مطرح نخواهد شد. سپس از همه افراد نمونه پس آزمون گرفته می شود.

٣-۴٫ فرایند تحقیق

برای انجام این تحقیق، مراحل زیر طی شده است:

تدوین پرسش آغازین

مطالعات اکتشافی

تدوین مدل مفهومی تحقیق

تعیین ابزار جمع‌ آوری داده ها و تعیین روایی و پایایی ابزار سنجش داده

جمع‌ آوری داده ها از طریق پرسشنامه

تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گرفتن از نرم افزار spss

بحث و بررسی و نتیجه گیری

نمودار ۳-۱. فرایند تحقیق

۳-۵٫ جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه

جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی منطقه ۱ شهرستان بندرعباس می‌باشد، که تعداد آن ها برابر با ۴۸۵۶ نفر می‌باشد، سپس به روش نمونه گیری خوشه ای از میان منطقه ۱ چند مدرسه، و ازمیان آن ها یک مدرسه و از میان کلاس های آن مدرسه دانش آموزان یک کلاس انتخاب می‌شوند برای دو گروه ( چه گروهی که فعالیت فوق برنامه دریافت کردند و گروهی که فعالیت فوق برنامه دریافت نکرده)، به صورت جداگانه نمونه گیری انجام می شود و در ابتدا گروه ها در زمان تعیین شده و پس از مراجعه محقق به آن ها، پرسشنامه مشخصات فردی را تکمیل خواهند نمود و در نهایت و با توجه به جدول مورگان، از میان آنان ۶۰ نفر از دانش آموزانی که دارای معیارهای ورودی پژوهش هستند، در دو گروه ۳۰ نفری به عنوان نمونه آماری انتخاب خواهند شدند.

۳-۶٫ ابزار جمع‌ آوری داده ها

برای جمع‌ آوری داده ها به ابزار های گوناگونی نیاز هست. نوع این ابزار تابع عوامل گوناگونی از جمله ماهیت و روش تحقیق است، که با رعایت نکات لازم این ابزار، زمینه‌های افزایش اعتبار تحقیق را فراهم می آورد ( خاکی، ١٣٨۴: ۵٨).

لذا در این تحقیق، برای جمع‌ آوری داده های مربوط به مبانی نظری و استخراج عوامل و شاخص های تحقیق از منابع کتابخانه ای و اینترنت شامل مقالات فارسی و انگلیسی، پایان نامه ها وغیره استفاده شد و جهت جمع‌ آوری داده های می‌دانی مربوط به موضوع پژوهش با بهره گرفتن از توزیع پرسشنامه اقدام شد.

الف. پرسشنامه اطلاعات شخصی

که حاوی سوالات اطلاعات فردی مثل : تحصیلات والدین وشغل والدین می‌باشد، در مجموع دارای ۲ سوال است.

ب. مقیاس خودکارآمدی تحصیلی

برای سنجش خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان از خرده مقیاس هشت گویه ای خودکارآمدی تحصیلی که از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی و یادگیریMSLQ برگرفته شده است، استفاده شده است. این خرده مقیاس شامل هشت گویه است که دانش آموزان ‌بر اساس یک پیوستار پنج درجه ای از نوع لیکرت به آن پاسخ دادند. اعتبار این پرسشنامه را چند محقق( ولترز، ۲۰۰۴؛ پینتریج و شانک، ۲۰۰۲، به نقل از برزگر و سعدی پور، ۱۳۹۱). تأیید کرده‌اند، همچنین در پژوهش خود برزگر و سعدی پور نیز پایای خرده مقیاس های این پرسشنامه برابر با ۸۲% به دست آمده است.

ج. مقیاس سنجش عملکرد تحصیلی

عملکرد تحصیلی دانش آموزان به وسیله میانگین نمرات(معدل) دانش آموزان در کلیه دروس نیمسال اول سال تحصیلی ۹۲-۹۳ بررسی شده است.

۳-۷٫ روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها:

از آمار توصیفی جهت تعیین میانگین و انحراف استاندارد شاخص ها و از آمار استنباطی جهت تجزیه و تحلیل آزمون های آماری استفاده می شود.

همچنین برای آزمون فرضیه های این تحقیق، ابتدا اختلاف داده های دو گروه را به دست آورده شد، سپس در صورتی که دارای شرایط:

1. 1. . لسان العرب شماره۳۶۴۲۵ ↑

1. 1. . ترمینولوژی حقوق ص۵۴۶ : ذیل واژه «قصد انشا» ↑

1. 1. . دکتر جعفر جعفری لنگرودی .تأثیر اراده در حقوق مدنی. ص ۷ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات ص۳-۱۳۲ ↑

1. 1. . قاموس المحیط، ج ۴، ص۱۵ ↑

1. 1. . جعفری لنگرودی، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ص۵۴۵/شماره ۴۳۱۹ ↑

1. 1. . آیه‏الله خوئی سید ابولقاسم، تقریرات درس اصول فقه، ج ۱، ص ۸۹ ↑

1. 1. . لنگرودی، ترمینولوژی حقوق شماره ۴۳۱۹٫ برخی نیز از سه نوع قصد در انجام عمل حقوقی یاد می‏ کنند: مرحله قصد لفظ، مرحله قصد مراد استعمالی، مرحله قصد جدی و مرحله چهارم مرحله تحقق خارجی منشأ ↑

   

1. 1. . سید حسن امامی، حقوق مدنی جلد ۱ص۱۸۱-۱۸۰ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی تأثیر اراده در حقوق مدنی ص۱۰-۹۸ ↑

1. 1. . مصباح الفقاهه جلد۳ ص۴۱۸ و ۴۲۳ ↑

1. 1. . امام خمینی البیع جلد۲ص۷-۵۵ ↑

1. 1. . ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۹ ص ۱۶۶۳ و تفسیر آیه ۳ سوره مائده ↑

1. 1. . جامع احکام القرآن، ج۵، ص”۱۵۳قرطبی در تفسیر آیه «الا ان تکون تجاره عن تراض» می‏گوید: تراضی در مصدر باب تفاعل است؛ زیرا تجارت بین دو نفر محقق می‏ شود؛ یعنی از رضای دو نفر ناشی می‏ شود” ↑

1. 1. 1. . ذکر این نکته لازم است که تراضی مصدر باب تفاعل است که برای مشارکت حقیقی بین دو طرفی که در انجام عملی مساوی هستند به کار می ‏رود، بر خلاف مشارکت در باب مفاعله که تعلق فعل به فاعل به نحو غلبه و کثرت است. ↑

   

1. 1. . الا ان تکون تجاره عن تراض» نساء، آیه ۲۹ «انما البیع عن تراض» ↑

1. 1. . دکترجعفر لنگرودی، ترمینولوژی حقوقی، ص ۳۳۵، ش ۲۶۸۳ ↑

1. 1. . اصفهانی، حاشیه مکاسب، ج۲، ص۴۰ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات جلد۱ص۱۳۴-۱۳۲ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات جلد۱ص۱۷۳ ↑

1. 1. . مرتضی انصاری، المکاسب؛ جلد۱ ص۲۵۳-۲۵۵ ↑

1. 1. . مریم آقایی مجله فقه و اصول.”فقه و مبانی حقوق” دانشگاه آزاد بابل شماره۱ صفحه۸۸ ↑

1. 1. . مریم آقایی مجله فقه و اصول.”فقه و مبانی حقوق” دانشگاه آزاد بابل شماره۶ صفحه۱۱۴ ↑

1. 1. . محمد جعفر لنگرودی تأثیر اراده در حقوق مدنی ص ۴۴ ↑

1. 1. . محمد جعفر لنگرودی تأثیر اراده در حقوق مدنی. ص۲۴ و ۹۴ و ۹۵ و ۱۰۵ ↑

1. 1. . سوره نساء، آیه۲۹ ↑

1. 1. . امام خمینی، البیع، جلد۲ص۵۵ ↑

1. 1. . محمد جعفر لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی، ش ۲۴۶ ↑

1. 1. . محمد جعفر لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی، ش ۵۲۷ـ۵۲۸ ↑

1. 1. .محمد جعفر لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی، ش ۲۴۶ ↑

1. 1. . محمد جعفر لنگرودی، ترمینولوژی حقوقی، ش ۷۱۷، ص ۹۲؛ همچنین محمد جعفر لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی، ش ۵۲۷ـ۵۲۸ ↑

1. 1. . امام خمینی، البیع،جلد۲ص۹۹ ↑

1. 1. . شیخ مرتضی انصاری، المکاسب، جلد۳ص۳۴۷ ↑

1. 1. . امام خمینی، البیع، جلد۲ص۱۰۱ ↑

1. 1. . محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، جلد۲۷ص۳۶۳ ↑

1. 1. . مریم آقایی. مجله فقه و اصول.”فقه و مبانی حقوق” دانشگاه آزاد بابل شماره۱ صفحه۸۸ ↑

1. 1. . جلیل قنواتی.مجله مجموعه علوم انسانی”حوزه و دانشگاه”شماره۲۰٫ص۱۰۱ ↑

1. 1. . مریم آقایی.مقاله”تجزیه اراده و نقش آن در تنفیذ معاملات اکرهی”ص۱۱۶ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی،حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات، ص۱۳۴ ↑

1. 1. . “محقق ایروانی در تبیین این مطلب می‏گوید: فرق مکره و مضطر این است که مکره قصد تسبب و رضا نداشته و فقط قصد انشاء دارد. در حالی که مضطر هم قصد انشا و هم قصد تسبب و رضا دارد” ایروانی، حاشیه بر مکاسب، ص ۱۱۰ ↑

1. 1. . امام خمینی، کتاب البیع، ج ۲، ص ۵۵ ↑

1. 1. . جلیل قنواتی.مجله مجموعه علوم انسانی”حوزه و دانشگاه”شماره۲۰٫ص۱۰۵ ↑

1. 1. . سید محمد کاظم یزدی، حاشیه بر مکاسب، ص ۱۲۰ ↑

1. 1. . امام خمینی، کتاب البیع، ج ۱، ص ۸۱ ↑

1. 1. . قانون مدنی ایران ↑

1. 1. . مهدی شهیدی،حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات جلد۱ص۱۲۶وجلیل قنواتی حقوق قرارداد‌ها در فقه امامیه جلد۱ص۹-۲۳۸ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات جلد۱ص۱۲۶ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی، مجموعه محشی قانون مدنی ص۳-۱۶۲ ↑

1. 1. . جواهر الکلام جلد۲۲ص۲۶۰ ↑

1. 1. . امام خمینی البیع جلد ۱ص۲۴۹ ↑

1. 1. . جواهر الکلام جلد۲۲ص۲۶۰ ↑

1. 1. . مهدی شهیدی، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات جلد۱ص۱۲۸و ماده ۱۸ و ۲۴ کنوانسیون ↑

1. 1. . قانون مدنی ایران ↑

1. 1. . المومنون عند شروطهم : : امام خمینی، کتاب البیع، ج ۱، ص ۸۵ ↑

1. 1. . ماده۱۱۳۴قانون مدنی فرانسه ↑

1. 1. . ماده “۱ ـ ۱” ازمقررات عمومی در اصول قراردادهای بازرگانی بین‌المللی ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی ،ش ۲۵ ↑

1. 1. . رنه دکارت. اصول فلسفه،ترجمه‏ی منوچهر صانعی دره ‏بیدی ص ۶۷ ↑

1. 1. . ناصر کاتوزیان، کلیّات حقوق”نظریه عمومی”،ص ۱۲۱ ↑

1. 1. . ناصر کاتوزیان، فلسفه حقوق،جلد اول .ش ۱۶۸ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی،ش ۴۲ ↑

1. 1. . ابو الفضل قاضی حقوق اساسی و نهادهای سیاسی،جلد اول ص۷۲ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی، تأثیر اراده در حقوق مدنی.ص۲۱ ↑

1. 1. . ماده ۱۰ و ۹۷۵ قانون مدنی ایران ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی .ترمینولوژی حقوق .ص۷۹۹ ↑

1. 1. . قانون مدنی ایران ↑

1. 1. . جواد افتخاری کلیات عقود و تعهدات.حقوق مدنی۳٫ص۲۹ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی .ترمینولوژی حقوق .ص۶۰۷٫ش۴۷۸۵و سوره نسأ آیه ۲۹ ↑

1. 1. . جواد افتخاری کلیات عقود و تعهدات.حقوق مدنی۳٫ص۲۹ ↑

1. 1. . حمید بهرامی احمدی.کلیات عقود و قراردادها حقوق مدنی۳ص۴۱ ↑

1. 1. . حمید بهرامی احمدی.کلیات عقود و قراردادها.حقوق مدنی۳ص۴۱ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی .ترمینولوژی حقوق ص۴۱ش۲۲۹/۲و محمد جعفر جعفری لنگرودی. تأثیر اراده در حقوق مدنی.ص۱۹-۳۰ ↑

1. 1. . سید حسین صفایی.قواعد عمومی قراردادها ص۴۷ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی .ترمینولوژی حقوق .ص۷۹۹ ↑

1. 1. . محمد جعفر جعفری لنگرودی .ترمینولوژی حقوق .ص۶۰۷٫ش۴۷۸۵ ↑

1. 1. . حمید بهرامی احمدی.کلیات عقود و قراردادها.حقوق مدنی۳ص۴۱ ↑

به طور کلی می توان اضطراب را به دو دسته علایم و نشانه های جسمانی و روانی تقسیم کرد . علایم جسمانی عبارتند از : لرزش ، تنش عضلانی و احساس لرز ، سردرد ، کمر درد، احساس تنگی نفس ، خستگی ناپذیری ، بازتاب از جا پریدن ، اشکال در بلع و بیش فعالی سیستم عصبی خودمختار مثل رنگ پریدگی ، تپش قلب ، تعرق ، سردی دستها و پاها ، خشکی دهان ، اسهال و تکرر ادرار . علایم روانشناختی عبارتند از : احساس ترس ، اشکال در تمرکز ، گوش به زنگ بودن بیش از حد ، بی خوابی و احساس توده در گلو ( سادوک و سادوک ^[۳۰]، ۲۰۰۷؛ ترجمه رضایی،۱۳۹۰ ).

اضطراب عبارت از یک احساس منتشر ، ناخوشایند و مبهم دلواپسی است که با یک یا چند تا از احساس های جسمانی همراه می شود مانند: طپش قلب ، سردرد، تعریق ، تنگی در قفسه سینه ، ناآرامی مانند ناتوانی در یک جا نشستن، اضطراب تجربه کردنی است نه وصف شدنی. اختلال اضطراب یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی است ( نابدل،۱۳۹۱).

اضطراب از این لحاظ که به ما کمک می‌کند متوجه خطرات آینده شویم و برای آن ها برنامه ریزی کنیم ، یعنی آمادگی مان را افزایش دهیم ، به دیگران کمک کنیم تا از موقعیت های بالقوه خطرناک اجتناب کنند و قبل از وقوع مشکلات احتمالی درباره آن ها درست فکر کنیم ، انطباقی است. در مطالعات آزمایشگاهی که اولین بار یکصد سال قبل به اجرا درآمد و تاکنون بارها و بارها تأیید شده اند ، این نتیجه به دست آمده است که مقدار کمی اضطراب عملکرد را در تکالیف آزمایشگاهی بهبود می بخشد. اما اگر از هر کسی که اضطراب شدید دارد بپرسید ، به شما خواهد گفت که اضطراب بیش از حد مانع عملکرد مناسب می شود. ‌بنابرین‏ اضطراب نمونه ای کلاسیک از منحنی U شکل ‌در مورد عملکرد را در اختیار می‌گذارد ، اضطراب اندک انطباقی است و اضطراب زیاد زیان آور است ( کرینگ و همکاران،۲۰۰۷، به نقل از دهشیری،۱۳۸۹).

نوجوانی یک دوره رشدی است که با تغییرات جسمانی ، شناختی ، اجتماعی و هیجانی قابل ملاحظه مشخص می شود. این مرحله با افزایش میل به استقلال مثل تحکیم و تثبیت تماس های اجتماعی جدید فراسوی روابط خانوادگی مشخص می شود و علایق و اهداف فردی در این مرحله متمرکز می‌شوند. با این حال برخی مشکلات در طی مرحله نوجوانی ممکن است با وحشت زدگی و اضطراب آشکار شوند و موجب پریشانی شدید گردند و در تکالیف رشدی مهم این دوره تداخل ایجاد نمایند .

به ندرت اتفاق می افتد که در خلال فرایند نوجوانی ، بحران های اضطراب مشاهده نشوند. گاهی اضطراب به طور ناگهانی و زمانی به صورت تدریجی ظاهر می شود. گاهی فراگیر است و گاهی به احساس مبهم و پراکنده ای محدود می شود. گاهی ‌هفته‌ها طول می کشد و زمانی فقط ظرف چند ساعت پایان می‌یابد. اما صرف نظر از چگونگی بروز ، شدت و مدت آن ، اضطراب یک احساس بنیادی است که کمتر نوجوانی با آن بیگانه است. مسلماًً در بسیاری از موارد ، بحران اضطراب محدود باقی می ماند ، اما می‌تواند دریچه ای به اضطراب مرضی باشد یا قبل از استقرار رفتارهای نشانه ای دوام دار ظاهر شود. می توان در خلال نوجوانی ، سه شیوه بیان اضطراب را متمایز کرد: ( مارسلی،۱۹۸۴،به نقل از دادستان،۱۳۸۷).

1. 1. تحریک بدنی پراکنده که بر اساس تظاهرات بدنی متهدد نمایان می شود.

1. 1. اضطراب روانی فراگیر که علامت مشخصه آن ، ترس مفرطی است که زندگی روانی را فرا می‌گیرد و هراسهای ابتدایی ، نمونه ای از آن محسوب می‌شوند.

1. اضطراب به منزله « علامت محرک – نشانه » که در آن « من » در مقابل یک خطر بالقوه اضطراب را بر می انگیزد.

به هنگام بحران اضطراب یا بروز اضطراب های دوام دار – یعنی حالت هایی که با احساس خطر قریب الوقوعی که دارای موضوع معینی نیست و با احساس از هم پاشیدگی و حتی واقعیت زدایی همراهند- نوجوان بی پناه و درمانده است و نمی تواند علتی برای این حالت عاطفی خود بیابد . با این حال وقتی این وهله های اضطرابی تکرار می‌شوند یا پا برجا می مانند، نوجوان در تبیین آن ها کوشش می‌کند ؛ تبیین هایی که اغلب بر ترس هایی که ‌در مورد وضعیت جسمانی خود دارد ، متمرکز است (دادستان ،۱۳۸۷).

گرچه عموما ترس و اضطراب به صورت مترادف به کار می‌روند ، اما روانشناسان در زمینه بالینی بین آن ها فرق می‌گذارند. ترس به پاسخ هشدار فطری و تقریبا زیستی به موقعیت خطرناک یا مهلک اشاره دارد. اضطراب در مقابل ، بیشتر آینده گرا و کلی است و به حالتی اشاره دارد که به موجب آن ، فرد بیش از اندازه درباره اتفاق افتادن چیزی وحشتناک در آینده نگران و تنیده است. اضطراب هم عنصر شناختی دارد هم عنصر عاطفی (هالجین ^[۳۱] و ویتبورن ^[۳۲]،ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۶).

مؤلفه‌ های اضطراب

اضطراب در معنای کلی دارای سه مؤلفه‌ یا جنبه است که عبارتند از؛

الف ) مؤلفه‌ های جسمانی: که حضور حس های بدنی اشاره دارد. این حس های بدنی که در قالب نشانه های جسمی متمایز می‌شوند و در تجربه اضطراب مشترک هستند عبارتند از ؛ تپش قلب، تعریق، نفس نفس زدن ، درد قفسه سینه، احساس خفگی، سرگیجه، سردرد خفیف ، رنگ پریدگی ، داغ شدن و گر گرفتگی ، حالت تهوع و استفراغ ، بی حسی و کرختی ، احساس سرما یا لرز. به طور معمول نشانه های جسمی بیشتر سیستم های بدن از جمله سیستم های تنفسی ، گوارشی ، غدد درون ریز و قلبی _ عروقی را در بر می‌گیرد. در این حالت فرد با یک نوع برانگیختگی منتشر رو به رو می شود که در تمام اختلال های اضطرابی و حالت های پیش بالینی مشترک است. آغازگر این برانگیختگی ها ممکن است محرک های بیرونی نظیر موقعیت های تهدید کننده محیطی یا تصاویر ذهنی و تکانه های درونی باشد.

ب ) مؤلفه‌ های شناختی : دومین مؤلفه‌ ی اضطراب احساس ذهنی ، دلواپسی و پریشانی است که اغلب به آن مؤلفه‌ شناختی گفته می شود. به طور معمول افکار ، تصاویر ذهنی و نگرانی های مربوط به اضطراب ، عود کننده ، ناخواسته و سرزده هستند. شکل شناخت ها ممکن است این صورت باشد که ؛

1. 1. گذر ناگهانی یک فکر یا تصویر ذهنی نگران کننده و اضطراب زا

1. 1. فکر ترساننده یا فاجعه آمیز که می‌تواند همراه با یک رویداد خاص باشد یا نباشد

1. تصویر ذهنی یا تکانه ای اضطراب زا که به شکل تکرار شونده ای وارد ذهن فرد شده ، شکل شناختی به خود گرفته و اضطراب را فرا می‌خواند. در این شکل ، شخص قادر به جلوگیری از ورود محتوای آزار دهنده به ذهن خود نمی باشد.

ج ) مؤلفه‌ های رفتاری : که اشاره به آمادگی برای عمل دارد . اغلب ‌به این مؤلفه‌ اجتناب رفتاری نیز می‌گویند. زیرا اجتناب در قلب مؤلفه‌ جای می‌گیرد. افراد به طور معمول از موقعیت ها ، رویدادها یا اشخاصی که از نظر ذهنی یا بدنی مولد اضطراب هستند دوری می‌کنند. در برخی موارد اضطراب یک سلسله اقدام ها را برای اجتناب از موارد ذکر شده انجام می‌دهد که در شکل افراطی آن ، منتهی به اعمال و تشریفات وسواسی می شود ( بیدل ^[۳۳]،۲۰۰۱ ).

انواع اضطراب