ناپذیر می باشند، که به مواد دیگر اضافه می شوند و ویژگی های مکانیکی و فیزیکی آن مواد را تغییر می دهند مانند سوربیتول^[۲۰] و گلیسرول^[۲۱] و پروپیلن گلیکول^[۲۲] که به دلیل توانایی در کاهش باندهای هیدروژنی داخلی و افزایش فضای بین ملکولی، دارای عملکرد موثری هستند (Banerjee & Chen, 1995).
۲-۲۵-۲- امولسیفایر ها
امولسیفایر ها ترکیبات فعال سطحی هستند که دارای ویژگی قطبی و غیر قطبی بوده و باعث کاهش کشش سطحی در سطح مشترک آب - لیپید می شوند (Krochta, 2002 ).
لسیتین^[۲۳] که در این پژوهش از آن استفاده شده است یکی از امولسیفایرها می باشد.
۲-۲۵-۳- آنتی اکسیدان ها
آنتی اکسیدان ها موادی هستند که فساد چربی را در محصولات غذایی به تعویق
می اندازند. آنتی اکسیدان ها ممکن است منشا گیاهی یا سنتزی داشته باشند. آنتی اکسیدان های گیاهی که از سبزیجات، میوه ها و غلات به وجود می آیند نقش اساسی در مصونیت در برابر بیماری ها و حفظ سلامتی انسان دارند. این آنتی اکسیدان ها می توانند هم در صنعت و هم در پزشکی به کار برده شوند. استفاده از آنتی اکسیدان های گیاهی در مواد غذایی به زمان های بسیار دور بر می گردد که از گیاهان و ادویه ها در غذا استفاده می شد اما کاربرد آنتی اکسیدان های سنتزی دارای عمری حدود شصت سال می باشد .(Ramadan et al., 2006)
اضافه نمودن آنتی اکسیدان به غذا، باعث کاهش فساد، کند نمودن تولیدات اکسیده شده، افزایش کیفیت تغذیه ای و بالا بردن عمر ماندگاری آن می گردد (Jadhav et al., 1996). اثرات آنتی اکسیدانی که در محصولات کشاورزی و غذایی وجود دارد، ناشی از وجود ترکیبات فنولی و فیتو شیمیایی موجود در آن ها می باشد و مصرف این مواد اثرات مخرب ناشی از وجود رادیکال های آزاد در بدن را کاهش می دهد.(Fukuda et al., 2003 ; Kornsteine et al., 2006) مشتقات پلی فنولی مهمترین ترکیبات آنتی اکسیدانی می باشند که دارای ساختار آب دوست و آب گریز هستند. این ترکیبات گیرنده ی رادیکال های آزاد و شکننده زنجیره اکسیداسیون می باشند (Wanasandara and Shahidi, 2005).
تحقیقات زیادی در ارتباط با بهره گرفتن از آنتی اکسیدان ها به منظور کنترل فساد و جلوگیری از تند شدن مغز گردو در طی مدت انبارداری تا زمان مصرف انجام شده است که اهمیت استفاده از مواد آنتی اکسیدان را بر روی مغز گردو در شرایط نامساعد دمایی و نور شدید مشخص نموده و نشان می دهد که مواد آنتی اکسیدان جذب اکسیژن را به مغز گردو کاهش داده و از تندی آن جلوگیری می نماید .(Olson et al., 1998)
آنتی اکسیدان هایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از بوتیلیتد هیدروکسی تولوئن^[۲۴] و ویتامین E که منشا شیمیایی دارند و اسانس زنیان و آویشن که منشا گیاهی دارند.
آنتی اکسیدان های شیمیایی مانند بوتیلیتد هیدروکسی آنیزول^[۲۵] و پروپیل گالات^[۲۶] و اسید سیتریک^[۲۷] علاوه بر خواص خود، دارای عوارض جانبی زیادی می باشند و حتی ممکن است سرطان زا نیز باشند .(Ames, 1983) همه ی آنتی اکسیدان ها نقاط قوت و ضعف دارند پس با در نظر گرفتن این نقاط، یعنی پایداری حرارتی، غلظت مؤثر و اثر تشدید کنندگی باید آنتی اکسیدان خاص را برای استفاده در ماده ی غذایی انتخاب کرد. البته در این میان قوانین نظارتی را نباید نادیده گرفت به ویژه برای بعضی از آنتی اکسیدان ها که اثرات نامطلوبی بر روی سلامتی نشان داده اند. آنتی اکسیدان های سنتزی در کمترین غلظت، مورد آزمایشات ایمنی و سم شناسی قرار می گیرند و این در حالی است که اجازه ی مصرف آن ها از یک کشور به کشور دیگر فرق می کند و معمولا بستگی به ماده ی غذایی و شرایط قابل ملاحظه ی دیگر دارد (Wanasandara and Shahidi, 2005). تحقیقات Attmann و همکاران در سال ۱۹۸۶ نشان دادند که کاربرد مواد افزودنی شیمیایی مانند BHT , BHA که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند بر روی مواد غذایی ممکن است برای موجودات زنده خطرناک باشند و به همین جهت به جای این مواد آنتی اکسیدان های طبیعی را پیشنهاد کردند .(Attmann, et al., 1986 ; Powell et al., 1986) آنتی اکسیدان BHT یک ترکیب مونوهیدروکسی فنولی می باشد که کاربرد وسیعی در مواد غذایی دارد (شکل۲-۲) BHT به صورت ترکیبات کریستالی سفید رنگ وجود دارد و در روغن محلول می باشد. BHA پایداری کمتری نسبت به BHT دارد و در صنعت به دلیل تاثیر تشدید کنندگی که این دو آنتی اکسیدان با هم دارند مخلوط با هم استفاده می شوند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۲-۲- ساختار ایزومری BHA (Wanasandara and Shahidi, 2005).
شکل ۲-۴- ساختار مولکولی BHT

(Wanasandara and Shahidi, 2005).
شکل ۲-۳- ساختار مولکولی ویتامین E
۲-۲۶- اسانس ها
اسانس های گیاهی ترکیباتی طبیعی، پیچیده با بوی قوی هستند که در گیاهان معطر^[۲۸] به عنوان متابولیت های ثانویه به وجود می آیند. اسانس ها مایع، فرار، به ندرت رنگی و محلول در چربی و حلال های آلی که عمدتا دانسیته ی آن ها کمتر از آب است می باشند (Sharif Ali et al., 2008). استفاده از اسانس گیاهان و ادویه ها به عنوان آنتی اکسیدان در غذاهای فرایند شده رو به پیشرفت است و گزارش های زیادی از پذیرش این نوع مواد غذایی به خاطر طبیعی بودن آن توسط مصرف کننده وجود دارد .(Madsen and Bertelsen, 1995; Wojdylo et al., 2007) اسانس ها از گیاهانی بدست می آیند که معمولا در مناطق گرم مانند نواحی مدیترانه ای و استوایی واقع شده اند. آن ها در قسمت های مختلف گیاه بیوسنتز می شوند که اندام های هوایی، دانه، گل و میوه از آن جمله اند (Sharif Ali et al., 2008). این ترکیبات به عنوان آنتی سپتیک شناخته شده اند و خواصی چون ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد قارچی را از خود نشان می دهند و در پزشکی و صنایع غذایی به کار می روند. آن ها می توانند بر ضد حشرات نیز فعال باشند و اثرات نامطلوب ثانویه را نشان نمی دهند .(Sharif Ali et al., 2008) اسانس های روغنی مخلوطی از ترکیبات پیچیده هستند که می توانند محتوای ۲۰ تا ۶۰ ترکیب با غلظت های متفاوت داشته باشند (Sharif Ali et al., 2008).
۲-۲۷- طبقه بندی ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس ها
۲-۲۷-۱- ترپن ها و مشتقات آن
ترپن ها هیدروکربن هایی هستند که عمده ترین ترکیب های اسانس ها را تشکیل می دهند، واژه ترپن از یک کلمه آلمانی به معنی تربانتین مشتق شده است و دارای فرمول مولکولی (C₅H₈) n می باشد. اسکلت کربنی ترپن ها شامل تکراری از ترکیب های ۵ کربنی به نام ایزوپرن (C₅H₈) که به صورت های زیر مورد استفاده قرار می گیرند.
۱-همی ترپن ها^[۲۹] (C₅H₈) 5- سستر ترپن ها^۵ (C₂₅H₄₀)
۲-منو ترپن ها ^۲ (C₁₀H₁₆) 6- تری ترپن ها ^۶(C₃₀H₄₈)
۳-سسکویی ترپن ها^۳ (C₁₅H₂₄) 7- تترا ترپن ها^۷ (C₃₅H₅₆)
۴-دی ترپن ها ^۴ (C₂₀H₃₂) 8- پلی ترپن ها^۸ (C₅H₈)_n
مهم ترین ترپن ها مونوترپن ها هستند که از دو جفت ایزو پرن تشکیل شده اند و حدود ۹۰ درصد از اسانس های روغنی چنین ساختاری دارند که شامل فنول ها (تیمول و کارواکرول)، الکل های ای سیکلیک (لینالول و جرانیول) و غیره می باشند (شکل ۲-۵).
سسکوئی ترپن ها از سه واحد ایزو پرن تشکیل شده اند که ساختار و عمل آن ها بسیار شبیه مونو ترپن هاست. این ترکیبات در بسیاری از گیاهان معطر از جمله آویشن، زنیان و نعناع یافت می شوند .(Bakkali et al., 2008)
۲-۲۷-۲- ترکیبات عطری موجود در اسانس ها
میزان این ترکیبات از ترپن ها کمتر است و از فنیل پروپان مشتق شده اند شامل آلدهید (سینامالدهید )، الکل (سینامیک الکل )، فنول ها (کاویکول و اوژینول) ، مشتقات متوکسی (آنتول و …) و ترکیبات متیلن دیوکسی (اپیول، میریستیسین و سافرول) هستند و در گیاهانی چون دارچین، میخک و ریحان یافت می شوند .(Bakkali et al., 2008)
۲-۲۷-۳- ترپنوئیدها
از نظر سنتزی از مولکول ایزوپرن (C₅H₈) حاصل می شوند. اکثر ترپنوئیدهای طبیعی دارای
ساختمان حلقوی و یک یا چند عامل شیمیایی (هیدروکسیل، کربنیل و غیره) می باشند. از این رو مرحله اخیر سنتز این اجسام شامل حلقوی شدن و اکسایش می باشد از نظر شیمیایی ترپنوئیدها موادی محلول در چربی بوده و از این رو در سیتوپلاسم سلول های گیاهی قرار دارند. ترپنوئیدها را به طور معمول از بافت های گیاهی به کمک کلروفرم استخراج نموده و
می توان آن ها را از یکدیگر به کمک روش های کروماتوگرافی روی لایه ی نازک TLC با فازهای ثابت سیلیکاژل یا اکسید آلومنیوم با همان حلال جدا نمود. چون این ترکیب ها به مقدار کم وجود دارد و هم رنگ هم می باشد و معرف رنگی خاصی برای آن ها وجود ندارد در اکثر موارد از معرف عمومی اسید سولفوریک غلیظ و حرارت برای آن ها استفاده می گردد. فعالیت گوناگونی را در گیاهان به ترپنوئیدها نسبت می دهند. از جمله خاصیت
تنظیم کننده ی رشد، به وجود آمدن رنگ و ایجاد بوهای مشخص در گیاهان.

شکل ۲-۵- ساختار شیمیایی تعدادی از ترکیبات اسانس های روغنی .(Bakkali et al., 2008)
با تحقیقاتی که انجام شده تا کنون بیش از ۳۰۰۰ نوع اسانس گیاهی شناخته شده است که حدود ۳۰۰ نوع از آن ها استفاده ی مهم تجاری برای دارو سازی، عطر سازی و صنایع غذایی دارند. برای مثال دی لیمونن جرانیل استات یا دی کارون در انواع صابون، عطر، کرم و افزودنی های غذایی به کار می روند همچنین بیش از ۱۳۴۰ گیاه وجود دارد که دارای
اسانس هایی با ترکیبات ضد میکروبی می باشند .(Sharif Ali et al., 2008)
به نظر پژوهشگران اسانس های گیاهی، موادی هستند که اولا در درون گیاه غیر سمی هستند و ثانیا به طور طبیعی تجزیه شده و متابولیسم های طبیعی گیاه میزبان را هم تحریک می کنند .(Paranagama et al., 2003)
ترکیبات شیمیایی متغیر درون اسانس های گیاهی بستگی دارد به پارامترهایی چون شرایط محیطی و فصلی که گیاهان دارویی در آن رشد و برداشت می شوند، روش های خشک کردن، شرایط انباری که گیاه در آن نگهداری می شود، روش های جداسازی اسانس و آنالیز ترکیبات موجود در اسانس می باشد (Daferera et al., 2000). قسمت اعظم مواد موجود در گیاهان معطر را اسانس ها تشکیل می دهند. همان طور که گفته شد اسانس ها، ترکیبات ترپنوئیدی یا از ترکیباتی که منشا ترپنی دارند، تشکیل شده اند (امید بیگی،۱۳۸۴). ترپن ها عامل اصلی ترکیبات معطره شیمیایی گیاهان دارویی و ادویه ای هستند که اغلب خاصیت ضد میکروبی نیز دارند (Dorman and Deans, 2000).
در پژوهش های اخیر بیشتر از خواص ضد میکروبی اسانس ها در جلوگیری از پوسیدگی میوه استفاده می کنند. در بررسی های انجام شده اسانس های روغنی به عنوان یک عامل جایگزین و جدید برای از بین بردن عوامل بیماری زا در میوه شناخته شده است .(Klieber et al., 2002, Ahmed et al., 2007, Regnier et al., 2008) در این پژوهش از خاصیت آنتی اکسیدانی اسانس های گیاهی استفاده شده است.
۲-۲۸- فواید استفاده از اسانس ها به عنوان آنتی اکسیدان
الف) این ترکیبات از لحاظ سلامت مصرف کننده ایمن هستند و سبب ناهنجاری و مشکل در سلامت افراد جامعه نخواهند شد (Pokorny, 2001).
ب) از اکسیداسیون روغن ها پیشگیری می کنند و سبب افزایش ماندگاری آن ها می شوند در نتیجه در صنایع غذایی می توانند کاربرد زیادی داشته باشند (Bera et al., 2006).
ج) آنتی اکسیدان های سنتزی از قبیل BHA و BHT به سبب مشکوک بودن اثر سرطان زایی مصرف آن ها در غذا، محدود شده است در صورتی که ترکیبات طبیعی این محدودیت را ندارند (Labrador et al., 2006).
د) محصولات غذایی که حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی هستند نقش مهمی را در پیشگیری از بیماری های روده ای و سرطان دارند .(Liu et al., 2008)

ناپایایی
پایایی کم
پایایی متوسط
پایایی زیاد
پایایی کامل

۰= α
۴۵/۰=α
۷۰/۰=α
۹۵/۰< α
۱= α

اگر مقدار آلفای کرونباخ از ۷/۰ بیشتر باشد، پایایی پرسش ها قابل قبول است. به منظور محاسبه پایایی آزمون محقق ساخته، نمونه اولیه شامل ۲۰ پرسش بر روی ۶۳ دانش آموز پایه چهارم که مبحث مورد نظر را در سال سوم دبیرستان گذرانده بودند آزمون گردید و سپس با بهره گرفتن از داده های بدست آمده از این آزمون و به کمک نرم افزار آماری SPSS پایایی محاسبه شد که برای ۲۰ سوال ۵۸۲/۰ به دست آمد . برای افزایش پایایی آزمون سوالات ۴ و ۷ حذف گردید که پس از حذف این دو سوال ضریب الفای کرونباخ به۷۰۱/۰افزایش یافت. محاسبات انجام شده همان گونه که مشاهده میشود سوالات آزمون از پایایی بالای ۷/۰ برخوردار هستند، که نشان گر درجه پایایی و قابلیت اعتماد بالای آزمون است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳- ۹ – مراحل اجرای پژوهش
این تحقیق با توجه به ماهیت آن که در حوزه فعالیت های آموزشی است و با توجه به ویژگی های خاص دانش آموزان (انسان بودن) و با عنایت به اینکه انتخاب گروه ها کاملا تصادفی نیست و کنترل همه متغیر های مزاحم امکان پذیر نمی باشد ، از نوع تحقیق شبه تجربی با پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل می باشد و مراحل اجرای آن به شرح ذیل می باشد.
۳-۹-۱- انجام مطالعه و جستجو برای تهیه وتدوین ادبیات پژوهش
برای تهیه و تدوین ادبیات پژوهش از منابع دسته اول به شرح زیر استفاده شد:

• مطالعات کتابخانه ای

• جستجو در اینترنت

• مطالعه مقالات

• کتاب ها

• مجلات

• پایان نامه ها

۳-۹-۲- تدوین طرح درس آموزش شیمی و آزمایشگاه ۳ بر مبنای روش فعال فناورانه
برای تدریس مبحث محلول ها که از شیمی سال سوم متوسطه انتخاب شد، ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای در نظر گرفته شد. بنابراین طرح درس آموزش این جلسات آموزشی به روش فعال فناورانه تهیه و تدوین شد تا بر مبنای آن تدریس انجام شود.
۳-۹-۱- مواد آموزشی
برای تدریس به روش فعال فناورانه که جلسات آموزشی آن در آزمایشگاه تشکیل شد به جز استفاده از اینترنت و فن آوری های آنلاین، در خصوص مطالب و مفاهیم مورد تدریس توسط محقق مواد آموزشی لازم از قبیل انیمیشن ها و شبیه سازهای آموزشی، تصاویر گرافیکی، فیلم های آموزشی، نرم افزارها و لوح های فشرده و پاور پوینت های مناسب تدارک دیده شد تا در هنگام لزوم دانش آموزان بتوانند استفاده کنند. برای ارزشیابی الکترونیکی از آزمون های الکترونیکی آنلاین و آزمونهای ساخته شده توسط نرم افزار ادوب کاپتیویت استفاده گردید.
۳-۹-۴- انتخاب نمونه آماری
نمونه آماری این تحقیق شامل دو گروه آزمایش و کنترل می باشد. که برای انتخاب آن ها به شیوه خوشه ای از میان ۴ دبیرستان دخترانه شهرستان ایوان، که در سال تحصیلی ۹۳/۹۲ کلاس های پایه سوم دارای درس شیمی ۳ و آزمایشگاه بودند، دبیرستان کوثر انتخاب شد. سپس دو کلاس سوم رشته تجربی آن مدرسه به صورت گمارش تصادفی برای گروهای آزمایش و کنترل انتخاب شدند.
۳-۹-۵- همسان سازی (همگن نمودن)گروه ها
برای کنترل متغیر های مزاحم و همسان سازی هرچه بیشتر گروه ها اقدامات زیر انجام شد:

• انجام آزمون رفتار ورودی به منظور آگاهی از میزان آموخته های قبلی دانش آموزان

• بررسی و مقایسه میانگین نمرات درس شیمی دانش آموزان در نیمسال اول سال تحصیلی

• بررسی و مقایسه معدل درسی دانش آموزان در نیمسال اول سال تحصیلی

• انتخاب گروه ها از یک جنس(دختران)

• انتخاب گروه ها از یک پایه تحصیلی

• انتخاب گروه ها از یک رشته تحصیلی(دو رشته ریاضی و تجربی در درس شیمی ۳ مشترک هستند)

• انتخاب گروه ها از یک منطقه جغرافیایی و آموزشی

۲- ۹ – ۶- اجرای تدریس
در این پژوهش برای آموزش مبحث محلول ها از کتاب شیمی ۳ و آزمایشگاه پایه سوم دبیرستان انتخاب شد و از این مبحث ۸ موضوع برای تدریس در ۸ جلسه انتخاب شد. در جدول شماره ۴-۳ موضوع و هدف کلی هر جلسه آموزشی مشخص شده است.
جدول شماره ۳-۴: موضوع و هدف کلی درس جلسه های آموزشی

اصل سوم: وابستگی^[۲۴]- هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود می‌تواند وابسته باشد و به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطح می‌تواند ادامه داشته باشد.
اصل چهارم: انتظارات^[۲۵]- هرگاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد پروسه ارزیابی باید مجدداً انجام گیرد. (قدسی پور،۱۳۸۱،ص۶).
۲-۳-۱- ویژگیهای فرایند تحلیل سلسله مراتبی
تکنیک AHP از یک طرف وابسته به تفکرات شخصی و تجربه، جهت شکل دادن و طرح ریزی سلسله مراتبی یک مسئله بوده و از طرف دیگر به منطق، درک و تجربه جهت تصمیم گیری و قضاوت نهایی مربوط می شود. بنابراین کلیه افراد اعم از دانشمندان اجتماعی و فیزیکی، مهندسان و سیاست مداران و حتی افراد عامی نیز می توانند به راحتی از این تکنیک استفاده کنند. ویژگیهای فرایند تحلیل سلسله مراتبی به شرح زیر است:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یگانگی و یکتایی مدل^[۲۶] : این فرایند یک مدل یگانه ساده و انعطاف پذیر برای حل محدوده وسیعی از مسائل بدون ساختار است که به راحتی قابل درک برای همگان می باشد.
پیچیدگی^[۲۷] : برای حل مسائل پیچیده، فرایند تحلیل سلسله مراتبی هم نگرش سیستمی و هم تحلیل جزبه جز را به صورت توام به کار می برد. عموما افراد در تحلیل مسائل یا کل نگر هستند یا جزنگر. در حالی که فرایند تحلیل سلسله مراتبی هر دو بعد را با هم بکار می بندد.
همبستگی و وابستگی متقابل^[۲۸] : فرایند تحلیل سلسله مراتبی وابستگی را به صورت خطی در نظر می گیرد. ولی برای حل مسائلی که اجزا به صورت غیر خطی وابسته اند نیز بکار گرفته می شود.
ساختار سلسله مراتبی^[۲۹] : اجزای یک سیستم را به صورت سلسله مراتبی سازمان دهی می کند.که این نوع سازمان دهی با تفکر انسان تطابق داشته و اجزا در سطوح مختلف طبقه بندی می شوند.
اندازه گیری^[۳۰] : مقیاسی برای اندازه گیری معیارهای کیفی تهیه کرده و روشی برای تخمین و برآورد اولویت فراهم می آورد.
سازگاری^[۳۱] : سازگاری منطقی قضاوت های استفاده شده در تعیین اولویت ها را محاسبه کرده و ارائه می نماید.
تلفیق^[۳۲] : منجر به برآورد رتبه هر گزینه می شود.
تعادل^[۳۳] : اولویت های وابسته به فاکتورها در یک سیستم را در نظر گرفته و بین آنها تعادل برقرار می کند و فرد را قادر می سازند که بهترین گزینه را بر اساس اهدافش انتخاب کند.
قضاوت وتوافق گروهی^[۳۴] : فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر روی توافق گروهی اصرار و پافشاری ندارد ولی تلفیقی از قضاوت های گوناگون را می تواند ارائه نماید.
۱۰-تکرار فرایند^[۳۵] : این فرایند فرد راقادر می سازد که تعریف خود را از یک مسئله تصحیح کند و قضاوت و تصمیم خود را بهبود بخشد.
۲-۳-۲- ساختار مسئله انتخاب گزینه ها یا رده بندی معیارها
به طور کلی فرایند تصمیم گیری از لحاظ فضای تصمیم به دو دسته پیوسته و گسسته تقسیم می شود و تصمیم گیری در فضای گسسته به دو دسته تک معیاره و چند معیاره تقسیم می شوند.خود معیارها به سه دسته معیارهای کیفی، کمی و ترکیبی (کیفی و کمی) تقسیم می شوند.بنابراین فرایند تحلیل سلسله مراتبی روشی است که امکان تصمیم گیری صحیح با حضور معیارهای کیفی و کمی و ترکیبی را فراهم می کند. پیاده سازی AHP در یک تصمیم گیری شامل چهار فاز است:

• • ساختن سلسله مراتب

• • انجام مقایسات زوجی

• • محاسبه وزن ها

• • سازگاری سیستم

۲-۳-۲-۱- فاز اول: تشکیل درخت سلسله مراتبی
در این فاز، مسأله و هدف تصمیم گیری به صورت سلسله مراتبی از عناصر تصمیم که با هم در ارتباط می‌باشند، در آورده می‌شود. عناصر تصمیم شامل «شاخصهای تصمیم گیری» و «گزینه‌های تصمیم» می‌باشد. فرایند تحلیل سلسله مراتبی نیازمند شکستن یک مساله با چندین شاخص به سلسله مراتبی از سطوح است. سطح بالا بیانگر هدف اصلی فرایند تصمیم گیری است. سطح دوم، نشان دهنده شاخص‌های عمده و اساسی (که ممکن است به شاخص‌های فرعی و جزئی تر در سطح بعدی شکسته شود) می‌باشد. سطح آخر گزینه‌های تصمیم را ارائه می‌کند. در شکل زیر سلسله مراتب یک مساله تصمیم نشان داده شده است (مهرگان،۱۳۸۳،ص۱۷۰).
سطح ۱
هدف تصمیم
شاخص ۲
شاخص ۱
سطح ۲
شاخص فرعی ۴
شاخص فرعی ۳
شاخص فرعی ۲
شاخص فرعی ۱
گزینه تصمیم ۲
گزینه تصمیم ۱
سطح ۳
شکل۲-۱- نمایش سلسله مراتبی مسئله تصمیم(مومنی، ۱۳۸۵)
در هر صورت تکنیک تحلیل سلسله مراتبی برای هر کدام از اجزای این درخت اعم از اینکه گزینه باشند یا معیار، امتیازی را بدست می آورد. به هر کدام از اجزای این درخت، چه گزینه ها و چه معیارها و زیر معیارها در اصطلاح، آیتم می گویند. در متدولوژی AHP برای هر کدام از گزینه ها یک امتیاز بدست می آوریم و گزینه ها بر حسب امتیازی که کسب کرده اند رتبه بندی می شوند. مسلما گزینه ای که بیشترین امتیاز را کسب کرده بهترین گزینه برای انتخاب شدن است. روشی که AHP برای محاسبه امتیازها بکار می برد بر اساس مقایسات زوجی استوار است که در فاز دوم به شرح آن می پردازیم.
۲-۳-۲-۲- فاز دوم: مقایسات زوجی
بعد از مدل سازی سلسله مراتبی مسئله تصمیم، تصمیم گیرنده باید عناصر (شاخص یا گزینه) هر سطح را نسبت به عنصر مربوط به خود در سطح بالاتر و به صورت دوبه دو مقایسه و وزن آنها را محاسبه کند. این کار باید با بهره گرفتن از مجموعه ماتریسهایی که به طور عددی اهمیت یا ارجحیت نسبی شاخص‌ها را نسبت به یکدیگر و هر گزینه تصمیم را با توجه به شاخص‌ها نسبت به سایر گزینه‌ها اندازه‌گیری می کند، انجام شود. این کار با انجام مقایسات دو به دو بین عناصر تصمیم (مقایسه زوجی) و از طریق تخصیص امتیازات عددی که نشان دهنده ارجحیت یا اهمیت بین دو عنصر تصمیم است، صورت می‌گیرد، وزن محاسبه شده را وزن نسبی می نامند.
برای انجام این کار معمولا از مقایسه گزینه‌ها با شاخص‌هایi ام نسبت به گزینه‌ها یا شاخص‌های j ام استفاده می‌شود که در جدول ۲-۲ نحوه ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم نشان داده شده است.
جدول ۲-۲- ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم

جدول ۲-۱٫ نوع حرکت و مشخصه‌ های پایداری برای مقادیر مختلف  و

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نوع حرکت مشخصه پایداری

پایدار
مرز پایداری (فلاتر)
ناپایدار
پایدار
مرز پایداری (واگرایی)
ناپایدار

نوسانی همگرا
هارمونیک ساده
نوسانی واگرا
همگرای پیوسته
مستقل از زمان
واگرای پیوسته

۲-۴- آنالیز کلاسیک فلاتر
هدف عمده در صنایع هواپیمایی یافتن شرایطی است که در آن فلاتر شروع می‌شود. به عبارت دیگر در آنالیز‌های کلاسیک مرزهای فلاتر تشخیص داده می‌شود. این مرز در جایی قرار دارد که یکی از مُودهای حرکتی دارای رفتار نوسانی ساده باشد. به عبارت دیگر در حالت پایداری همه مودهای حرکتی وضعیت پایدار دارند.
برای یافتن مرز پایداری روش های متنوعی وجود دارد که در آنها نیازی به حل معادلات حرکت نیست و در بیشتر آنها تحلیل پایداری به وسیله مقادیر ویژه صورت می‌پذیرد. برای بررسی فلاتر استفاده از یک مدل جریان سیال غیر پایدار اهمیت پیدا می‌کند. اما از آنجا که حرکتهای ارتعاشی معمولا دامنه کوچکی دارند، استفاده از تئوری آیرودینامیک خطی در تحلیل مسائل کافی است. در روش های تحلیل کلاسیک فلاتر، حرکت به صورت هارمونیک در نظر گرفته می‌شود. این کار دارای مزایا و معایبی می‌باشد. از عیب های عمده این روشها آن است که یافتن مرز فلاتر نیاز به یک فرایند تکرار دارد که کاری وقتگیر می‌باشد.
در بخش بعدی چگونگی آنالیز کلاسیک فلاتر برای یک سیستم دو درجه آزادی آمده است.
۲-۴-۱- فلاتردر سیستم­های دو درجه آزادی
آنالیز سیستمهای چند درجه آزادی برای تشخیص مرزهای فلاتر می‌تواند با تحلیل یک سیستم دو درجه آزادی مشابه شکل (۲-۴) انجام گیرد. بر روی مدل نقاط P ، C ، Q و T بترتیب مربوط به نقطه مرجع(بطوریکه جابجایی عمودی  از این نقطه سنجیده می شود)، مرکز جرم، مرکز آئرودینامیکی(در تئوری ایرفویل های نازک در فاصله یک چهارم از جلو مقطع ) و مکان سه چهارم وتر ایرفویل می‌باشد. پارامترهای بدون بعد  و  ،  مکان نقاط C و P را مشخص می‌کنند. هرگاه این پارامترها صفر باشند، مکان آن بر روی وسط ایرفویل قرار دارد و هرگاه مقادیر مثبت(منفی) دارند این نقاط به سمت لبه جلو(عقب) قرار گرفته‌اند. معادلات حرکت در این حالت عبارتند از:

(۲-۵۳)

که  ممان اینرسی حول محور مرجع و پارامتر بدون بعد  معروف به پارامتر غیر بالانس استاتیکی می‌باشد و هرگاه که مرکز جرم به سمت جلو بال، از محل مرجع باشد مقدار آن مثبت می‌باشد و رفتار جابجایی خطی و زاویه ای مدل با فنرهایی با ضریب فنریت  نشان داده شده‌اند. همچنین در رابطه فوق:

(۲-۵۴)

تحصیلی دانش آموزان رابه معنی داری وجود دارد و همین طور بین پرخاشگری دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی تفاوت وجود ندارد.
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
هر کودکی وقتی بداند که والدین او به آنچه می گویند عمل می کنند بهتر رفتار خواهد کرد . رفتار به خصوصی که انجام آن مجاز نیست باید با ترتیب به خصوصی دنبال شود مقررات شما باید روشن و فهم آنها ساده باشد .در این صورت کودک شما می داند که توقعات شما چیست و چه مقرر شده است شما تا به حال روی مقررات اولیه مصمم شده اید و آنها را با سادگی و واقع بینی با طفل خود در میان گذاشته اید . قانون تازه ای در خانه مقرر شده است از حالا به بعد تو اجازه نداری که کسی را کتک بزنی و اگر این کار را تکرار کنی با حبس شدن در اتاقت مجازات خواهی شد که پرخاشگری یکی از پدیده های مهم روانی – اجتماعی است که قسمت اعظم تاریخ مدون انسان پیرامون آن رقم خورده است . برخی سپده دم تاریخ را با بیان قتل هابیل آلوده به پرخاشگری و خشونت می دانند . کواکسلی بر اساس پژوهشهای انجام شده خود می نویسد : از ۵۶۰۰ سال قبل تا امروز بشر فقط ۲۹۲ سال در صلح و صفا گذرانیده و بقیه را در جنگ و ستیز بوده است . پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده اند که هدف آن صدمه زدن به خود یادگیری باشد آنچه در این تعریف حائز اهمیت است ، قصد و نیت رفتار کننده است : یعنی آسیب رسانیدن تصادفی به شخص دیگر پرخاشگری نیست مثلاً اگر توپ فوتبال سهواً به بازیکن دیگر اصابت کند ، پرخاشگری نیست اما اگر فردی مخصوصاً بازیکنان را با پا بزند، هل بدهد ، تنه بزند و یا فحاشی کند ، پرخاشگری است . قدیمی ترین علت شناخته شده برای پرخاشگری حول محور این نظریه می چرخد که انساتها از نظر ماهیت زیست شناختی برای پرخاشگر برنامه ریزی شده اند و نخستین و معروفترین نظریه در این باره مربوط به زیگموند فروید را می توان نام برد فروید کلیه اعمال آدمی را با دو غریزه زندگی و مرگ تحلیل می کند و می گوید غریزه مرگ هم باید به شکلی تخلیه شود ( ستوده – ۲۲۱ سال ۳۸۵ )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بیان مسأله
زیست شناسان بر این باورند بیشترین تغییراتی که هنگام پرخاشگری در بدن و اعمال آن روی می دهد ، همانهایی که هنگام به کار افتادن امیال جنسی به وقوع می پیوندد در واقع باید گفت که همانطور که میل جنسی ، جانور نر را به جنب و جوش می اندازد ” او را متجاوز ” تند یا پرخاشگر می سازد ، انسان هم از این قاعده مستثنی نیست البته پرخاشگری انسان در این مورد غالباً با نوازش و نرمش اثر بهتری دارد و اینکه آیا پرخاشگری پاسخی به نا کامی است به باور جان دالسر و همکارانش ، پرخاشگری همیشه پیامد نا کامی است و ناکامی همیشه منجر به پرخاشگری می شود هیچ یک نمی توانند بدون دیگری صورت گیرند و هر چیزی که مانع رسیدن به هدف شود نا کامی را سبب می گردد و گاهی محیط مدرسه و محل آموزشی می تواند تاثیر بسزایی در پرخاشگری کودک داشته باشد و گاهی هم روابط نا درست والدین و روحیه ستیزه جویی در بین والدین تاثیر منفی بر روی دانش آموزان می گذارد و این باعث می شود که حتی در پیشرفت تحصیلی و در رسیدن به موفقیت تحصیلی تاثیر منفی بگذارد. و افراد ناکام همیشه با کلمات یا رفتار پرخاشگرانه واکنش نشان نمی دهند ؛ بلکه افرادی طیف وسیعی از واکنشها را نسبت به نا کامی از خود بروز می دهند
سؤال مسئله
آیا بین پرخاشگری والدین و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
بر خلاف آنچه در بادی امر به نظر می رسد ، پرخاشگری همیشه ناپسند و زیان آور نیست بلکه اگر از حد اعتدال خارج نشود و هدف آن تسلط بر مشکلات زندگی و ترقی و تعالی و آسایش آدمی باشد ، نه تنها سودمند است بلکه ضرورت نیز دارد البته اشکال بزرگی در این جا وجود دارد این است که نمی توان میان پرخاشگری ناپسند و زیان آور و آنهایی که برای زندگی ضرورت دارد و سودمند است ، حری معین کرد و خط فاصلی کشید ولی در عین حال نشان می دهد که انگیزه ای او را به سوی استقلال ، که جزء ضروری و با ارزش رشد است رهبری کند بلکه اعمال آدمی را با دو غریزه زندگی و مرگ تحلیل می کند می گوید غریزه مرگ هم باید به شکلی تخلیه شود یا به بیرون به صورت پرخاشگری و دیگر و یا به درون به صورت اعمال خود تخریبی و خودکشی و به همین دلیل امید است با ارائه پژوهشهای انجام شده بتوانیم از میزان پرخاشگری والدین کاسته تا تأثیر منفی بر روی دانش آموزان دارد ننماید.
اهداف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر عبارتند از بررسی پرخاشگری والدین و پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی به جزء اول دبستان است و اینکه آیا پرخاشگری والدین می تواند در پیشرفت تحصیلی نقشی داشته باشد یا نه و آیا روابط والدین با فرزندان خود باید شده و سنجیده باشد یا نه و از طرف دیگر آیا پرخاشگری در بین دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی با هم متفاوت است یا نه به این صورت که هر چقدر سن دانش آموزان بالا می رود پرخاشگری هم بیشتر می شود.
فرضیه تحقیق
بین پرخاشگری والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان مقطع ابتدایی رابطه وجود دارد .
پرخاشگری در بین دانش آموزان مقطع دوم ابتدایی بیشتر از مقطع پنجم ابتدایی است.
پرخاشگری در بین دانش آموزان مقطع سوم ابتدایی بیشتر از مقطع چهارم ابتدایی است
پرخاشگری در بین دانش آموزان ضعیف بیشتر از دانش آموزان ممتاز است .
متغییر مساله تحقیق
پرخاشگری متغییر وابسته
پیشرفت تحصیلی متغیر مستقل
دانش آموزان مقطع دوم و سوم و چهارم و پنجم : متغییر کنترل شده
تعاریف عملیاتی واژه ها و مفاهیم
پرخاشگری عبارتند از صدمه زدن به خود یا گیری باشدو آنچه حائز اهمیت است ، قصد ونیت رفتارکننده یعنی آسیب رسانیدن و رفتاری که به دیگران آسیب می رساند و به معنی در لغت به معنای ستیزه و تندی کردن آمده و معادل انگلیسی آن Aggression است اما در اصطلاح یک واکنش عمومی و پدیده نابهنجار اجتماعی است که به قصد آزار کسی یا آسیب رساندن به چیزی ابراز می شود. و در کل یک رفتار آسیب زا در صورتی پرخاشگری محسوب می شود که از روی قصد و عمد به منظور صدمه زدن به دیگری انجام پذیرد.
و بالاخره عبارتند از نمره آزمودنی که از آزمون پرخاشگری بدست آورده است .
پیشرفت تحصیلی عبارتند از مؤفقیت و عرصه های آموزشی و تحصیلی دانش آموزان که جمع نمرات بدست آمده در یک سال تحصیلی به عنوان معدل یا میانگین به حساب می اید که در صورت مؤفقیت به آن پیشرفت تحصیلی در حد بالا عنوان می شود .
فصل دوم
پیشینه وادبیات تحقیق
مقدمه
” پرخاشگری ” در لغت به معنای ستیزه و تندی کردن آمده ^[۱]و معادل آن در زبان انگلیسی واژه Aggression است ^[۲] اما در اصطلاح روان شناسی پرخاشگری یک واکنش عمومی و پدیده نابهنجار اجتماعی است که به قصد آزار کسی یا آسیب رساندن به چیزی ابزار می شود.^[۳] آن چه در این تعریف حائز اهمیت است قصد و نیت رفتار کننده می باشد یعنی یک رفتار آسیب زا در صورتی پرخاشگری محسوب می شود که از روی قصد و عمد ، به منظور صدمه زدن به دیگری انجام پذیرد . ^[۴]
بنابراین پرخاشگری به فردی اطلاق می شود که تمایل به حمله کردن و مبارزه طلبی دارد . ^[۵]صاحب نظران حوزه علوم اجتماعی در مورد پرخاشگری به دو دسته تقسیم شده اند : فروید ( واضع مکتب روانکاوی ) و لورنز (Lornez - جانور شناس اتریشی ) و گروهی دیگر آن را یک رفتار دفاعی آموخته شده و اکتسابی می دانند همچون بندورا (Bandura ) اما محققان با در نظر گرفتن جنبه های مختلف این قضیه به دو نتیجه گیری دست یافته اند :
پرخاشگری نتیجه تعامل پیچیده بین تمایلات و پاسخ های آموخته شده است .
پرخاشگری در انسان ، حتی اگر هم ذاتی باشد ، به شدت تحت تاثیر عوامل اجتماعی قرار دارد . ^[۶]
این دیده هنگامی بروز می کند که کودک یا نوجوان در رسیدن به هدف خود به مانع برخورد کند و نتواند به آسانی و آرامی آن را از بین برد ^[۷] بنابراین رفتار و عملکرد خود را به صورت : ایجاد مزاحمت برای دیگران ، جنگ و ستیز با همسالان بر هم زدن محیط ، خراب کردن اشیا و وسایل دیگران و .. . بروز می کند .^[۸]
تعریف خشم
خشم بنابر تعریف برانگیخته شدن عواطف جریحه دار شده است . اگر چه نقطه آغاز این برانگیختی عواطف و احساسات ماست اما دامنه تاثیر آن به فکر و بدن ما نیز سرایت می کند . به عبارت دیگر خشم همه ابعاد وجود ما را در بر می گیرد.
علل و ریشه های خشم
علل فیزیکی : عدم تعادل هورمونی می توند منجر به خشم شود . پر کاری غده تیروئید و ترشح بیش از حر هورمون تیرکسی از عوامل رایج بروز خشم و عصبیت است . خانم ها در دوران قاعدگی به غلت بر هم خوردن تعادل هورمونی در معرض عصبانیت قرار می گیرند . ازجمله عوامل دیگر رایج می توان به خستگی اشاره کرد . هر چه سطح خستگی شخص بیشتر باشد امکان تجلی خشم فراتر می رود .
شایان ذکر است زیگموند فروید خشم را یکی از گرایشات (Drive ) ذاتی می داند. برای فروید خشم جزیی از تار و پود وجود ماست . ما همانگونه که در حالت طبیعی با دست و پا به دنیا می آییم با خشم نیز زاده می شویم .
تحقیقی که به این بخش از مقاله اختصاص یافته است،تمرکز ویژه‌ایی بر خشونت در تلویزیون و بازیهای ویدئویی خواهد داشت.تقریباً این تحقیق‌ صرفاً درخصوص بازیهای اینترنتی خشونت‌آمیز وتأثیر ناشی از آن برکودکان به عمل آمد،اما اگر شخص ماهیت تعاملی(برهم کنشی)این بازیها را در نظر گیرد،صرفاً ممکن است ارتباطی وجود داشته باشد.مطالعه کلیدی نشان دادکه ارتباط میان خشونت در رسانه‌ها توسط شخصی بنام دکتر ارون (Eron) ارائه گردیده است.وی گروهی از افراد جوان را برای مدت ۲۲سال مورد مطالعه قرار داد و به این نتیجه دست یافت که افرادی که بیشتر به تلویزیون تماشا می کنند در سن هشت سالگی قریب به یقین خشن بوده،در سن۳۰ سالگی،مرتکب جنایات هولناک بیشتری شده و درهنگام مشروب خواری پرخاشگرتر و تهاجمی‌تر بوده و کودکان خود را بطور بیرحمانه‌تری نسبت به دیگران تنبیه می‌نمایند.با انجام تحقیقات دیگر،مطالعات دکتر ارون(Eron)تکرار گردیده و نتایج مشابه به دست آمد.طی تحقیقات بعدی،برندن سنتروال(Brandon Centerwall)،جنایتکاران جوان محکوم به زندان را که مرتکب جرائم خشونت آمیز شده بودند را مورد مطالعه اجمالی قرار داد.
تحقیقی که به این بخش از مقاله اختصاص یافته است،تمرکز ویژه‌ایی بر خشونت در تلویزیون و بازیهای ویدئویی خواهد داشت.تقریباً این تحقیق‌ صرفاً درخصوص بازیهای اینترنتی خشونت‌آمیز وتأثیر ناشی از آن برکودکان به عمل آمد،اما اگر شخص ماهیت تعاملی(برهم کنشی)این بازیها را در نظر گیرد،صرفاً ممکن است ارتباطی وجود داشته باشد.مطالعه کلیدی نشان دادکه ارتباط میان خشونت در رسانه‌ها توسط شخصی بنام دکتر ارون (Eron) ارائه گردیده است.وی گروهی از افراد جوان را برای مدت ۲۲سال مورد مطالعه قرار داد و به این نتیجه دست یافت که افرادی که بیشتر به تلویزیون تماشا می کنند در سن هشت سالگی قریب به یقین خشن بوده،در سن۳۰ سالگی،مرتکب جنایات هولناک بیشتری شده و درهنگام مشروب خواری پرخاشگرتر و تهاجمی‌تر بوده و کودکان خود را بطور بیرحمانه‌تری نسبت به دیگران تنبیه می‌نمایند.با انجام تحقیقات دیگر،مطالعات دکتر ارون(Eron)تکرار گردیده و نتایج مشابه به دست آمد.طی تحقیقات بعدی،برندن سنتروال(Brandon Centerwall)،جنایتکاران جوان محکوم به زندان را که مرتکب جرائم خشونت آمیز شده بودند را مورد مطالعه اجمالی قرار داد.
علل شخصیتی
برخی اشخاص بیشتر از افراد دیگر واکنش خشم را بروز می دهند . از این رو روانشناسان معتقدند که خشم می تواند ریشه در شکل گیری خاص شخصیت افراد داشته باشد . اشخاصی که از حساسیت های بالاتری برخوردارند و به اصطلاح زود رنج اند ، طبیعتاً بیشتر خشمگین می شوند. بنابراین در این حالت باید به درمان حساسیت شخص پرداخت . همچنین افرادی که در درجه اضطراب بالایی دارند بیشتر عصبانی می شوند .
عجز ( Frustration ) : عجز یکی دیگر از عوامل رایج شکل گیری خشم است . هنگامی که به صورت مرتب موانعی غیر قابل عبور در مسیر حرکت مان ایجاد می شود به گونه ای که دیگر قادر به برطرف کردن آنها نیستیم خشمگین می شویم . بنابراین در این حالت باید به چاره جویی چگونگی برخورد خود با این عوامل بپردازیم زیرا که خشم ما در واقع نه علت بلکه معلوم این عوامل است .
بی عدالتی : پر واضح است که نمایش ظلم ، استثمار و پایمال کردن حقوق انسان ها ، خشم ما را بر می انگیزد .
روابط جریحه دار شده : بخش عمده ای از خشم ، ریشه در روابط آسیب دیده ما با دیگران دارد . برای درمان خشم باید آن روابط اصلاح گردند.
تظاهرات خشم
به هنگام عصبانی شدن ، چهره بر افروخته می شود و فرکانس گفتار تغییر می کند . گاه نفس های شخص تندتر می شود . کلام فرد عصبانی به وضوح قابل تشخیص است . اگر این تجلیات جزء مظاهر طبیعی خشم باشند ، می توان به تجلیاتی اشاره کرد که در ظاهر قابل تشخیص نیستند اما در واقع موید خشم شخص اند . از جمله این عوامل می توان به غیبت کردن اشاره کرد . غیبت را می توان انتقامی ظریف و زیرکانه دانست که ریشه در خشم فرو خورده فرد دارد . زمانی که نمی توانیم آشکارا ناراحتی خود را به دلایل گوناگون ابراز کنیم ، به غیبت متوسل شویم . در واقع غیبت می تواند ابزار ابراز خشم ما باشد . گاه نیز خشم خود را با بیان شوخی ها و جوک هایی ابراز می کنیم که در آنها فرد مورد خشم ما به باد تمسخر گرفته می شود. همانگونه که گفته شد این نوع تظاهرات در وهله اول از دید دیگران معرف خشم نیستند اما به واقع طرق متفاوت ابراز عصبانیت ما هستند.
عملکردهای رایج پیرامون خشم
انکار : بسیار دیده شده است که اشخاص عصبانی خود هستند . این واکنش گرچه ظاهراً گاه خبر از تعادل عاطفی ما در مقابل دیگران می دهد اما معرف حقیقیت نیست و توسل دائم به آن می تواند صدمات بسیاری به ما وارد کند. خشم فرو خورده می تواند به زخم معده ، فشار خون بالا ، ترس و اضطراب شدید و گاه حملات قلبی منجر شود.
سرکوب : در این واکنش خشم خود را به لایه های تحتانی روح و روان خود منتقل می کند زیرا که نمی تواند با آن روبرو شود . علاوه بر تاثیرات جانبی بسیار مخرب بالا ، خشم سرکوب شده می تواند در درازمدت به کینه و تلخی منجر شود که نگرش فرد را نسبت به خود و محیطش به طرز منفی تحت تاثیر قرار دهد.
انفجار مستقیم ( خشم فعال ) : مهمترین قربانی این واکنش است که مورد خشم ما واقع می شود . گاه آسیب های فیزیکی و روحی روانی آن هرگز از خاطره پاک نمی شود . انفجار خشم همانند آتشفشانی است که مواد مذاب آن جز ویرانی اطراف خود ثمره دیگری به بار نمی آورد.
علل بروز پرخاشگری
پرخاشگری کودکان و نوجوانان در نهاد خانواده ، علل و انگیزه هایی دارد که به طور اجمال می توان به موارد زیر اشاره کرد :