ضریب تغییرات (%)

۰۱/۱۲

۸۶/۱۴

^**: نشان دهنده اختلاف معنی دار در سطح احتمال ۱ درصد می باشد.
۱-۱-۴- اثر غلظت های مختلف BAP در ترکیب با IAA بر درصد باززایی ریزنمونه
نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که اثر غلظت های مختلف BAP در ترکیب با IAA بر درصد باززایی شاخه در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار می باشد (جدول ۱-۴). مقایسه میانگین ها نیز نشان می دهد که بیشترین درصد باززایی (۵/۹۷ درصد) در تیمار C₁ مشاهده شد که اختلاف معنی داری با سایر تیمارها نشان داد. بعد از آن تیمارهای D₃ و C₃، به ترتیب با ۴۷/۷۱ و ۶۴/۶۲ درصد، بیشترین باززایی را نشان دادند (نمودار ۱-۴). کمترین درصد باززایی (صفر درصد) مربوط به تیمارهای بدون هورمون، تیمار حاوی ۵/۰ میکرومولار IAA، تیمار حاوی ۱/۱ میکرومولار و تیمار حاوی ۲/۲ میکرومولار IAA بود (شکل ۱-۴).
C1:4/4 µM BAP+5/0 µM IAA A:MS A1:5/0µM IAA A2:1/1µM IAA A3: 2/2 µM IAA
نمودار ۱-۴- تأثیر غلظت های مختلف هورمونی بر درصد باززایی شاخساره. حروف غیر مشابه نشان دهنده اختلاف معنی دار در سطح احتمال ۱ درصد در بین میانگین ها در آزمون دانکن می باشند.
۱-۲-۴- اثر غلظت های مختلف BAP در ترکیب با IAA بر میانگین باززایی شاخساره
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت های مختلف BAP در ترکیب با IAA بر میانگین باززایی شاخساره در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار بوده است (جدول ۱-۴). مقایسه میانگین ها نیز نشان می دهد که بیشترین میانگین باززایی شاخساره (۹/۱۹ شاخساره در هر ریزنمونه) در تیمار C₁ مشاهده شد که اختلاف معنی داری با سایر تیمارها داشت. بعد از آن تیمارهای D₃ و C₃، به ترتیب با ۶/۱۴ و ۸/۱۲ شاخساره، بیشترین میانگین باززایی را نشان دادند. کمترین میانگین باززایی در محیط فاقد هورمون (A)، محیط های A₁، A₂ و A₃ با صفر شاخساره در هر ریزنمونه مشاهده شد (نمودار ۲-۴). حداکثر شاخه زایی (۳۴ شاخه) نیز در محیط تکمیل شده با ۴/۴ میکرومولار BAP و ۵/۰ میکرومولار IAA مشاهده شد.
C1:4/4 µM BAP+5/0 µM IAA A:MS A1:5/0µM IAA A2:1/1µM IAA A3: 2/2 µM IAA
نمودار ۲-۴- تأثیر غلظت های مختلف هورمونی بر میانگین باززایی شاخساره. حروف غیر مشابه نشان دهنده تفاوت معنی دار در سطح احتمال ۱ درصد در بین میانگین ها در آزمون دانکن می باشند.

شکل ۱-۴-تأثیر غلظت های مختلف هورمونی بر میانگین باززایی شاخساره در زنیان
A- محیط فاقد هورمون B- غلظت ۸/۸ میکرومولار BAP در ترکیب با ۱/۱ میکرومولار IAA
C- غلظت ۴/۴ میکرومولار BAP در ترکیب با ۵/۰ میکرومولار IAA
۲-۴- آزمایش دوم: بررسی اثرات نوع ریزنمونه بر باززایی درون شیشه ای گیاه زنیان
این آزمایش به منظور ارزیابی پاسخ ریزنمونه های مختلف گیاه زنیان شامل نوک شاخه، گره، هیپوکوتیل و کوتیلدون در محیط کشت حاوی غلظت های مختلف BAP در ترکیب با IAA انجام گردید. در این آزمایش ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل باززایی نداشتند و به همین دلیل آنالیز نشدند (شکل ۲-۴). نمادهایی که برای نشان دادن نوع ریزنمونه و غلظت های مورد استفاده در این آزمایش به کار گرفته شده است، عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فاکتور اول A (نماد ریزنمونه های مختلف):
نوک شاخه (A₁)
گره (A₂)
فاکتور دوم B (نماد BAP و IAA در غلظت های مختلف):
۱- محیط MS با غلظت صفر از BAP در ترکیب با ۵/۰ میکرومولار IAA(B)
۲- محیط MS با غلظت صفر از BAP در ترکیب با ۱/۱ میکرومولار IAA(B₁)
۳- محیط MS با غلظت صفر از BAP در ترکیب با ۲/۲ میکرومولار IAA(B₂)
۴- محیط MS با غلظت ۴/۴ از BAP در ترکیب با ۵/۰ میکرومولار IAA(B₃)
۵- محیط MS با غلظت ۴/۴ از BAP در ترکیب با ۱/۱میکرومولار IAA(B₄)
۶- محیط MS با غلظت ۴/۴ از BAP در ترکیب با ۲/۲ میکرومولار IAA(B₅)
۷- محیط MS با غلظت ۸/۸ از BAP در ترکیب با ۵/۰ میکرومولار IAA(B₆)
۸- محیط MS با غلظت ۸/۸ از BAP در ترکیب با ۱/۱ میکرومولار IAA(B₇)
۹- محیط MS با غلظت ۸/۸ از BAP در ترکیب با ۲/۲ میکرومولار IAA(B₈)
پس از انجام بررسی ها و اندازه گیری صفات مورد نظر، داده های بدست آمده برای هر یک از این صفات به طور جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفته و میانگین های حاصله از طریق آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند، که نتایج در جدول ۲-۴ آورده شده است.
جدول ۲-۴- نتایج تجزیه واریانس اثرات نوع ریزنمونه بر میزان باززایی

منابع تغییرات

درجات آزادی

میانگین مربعات

درصد باززایی

میانگین باززایی

این مواد مصوّب سال 1357 بوده، به طوریکه قانون مجازات اسلامی و اصلاحات آن مصوّب سال 1370 می باشد.

این مادّه تنها اشاره به تقصیر نموده و هیچ اشاره ای به مسئولیت نشده است و از این جهت منافاتی با مادّه 363 ق.م. اسلامی نخواهد داشت چراکه این مادّه نیز متناسب با میزان تقصیر و نقش هر دو وسلیة مباشر و سبب تکلیف طرفین را مشخص نموده است، و فقط در حالتی که نقش سبب بیشتر از مباشر باشد به عبارت وسیلة نقلیه متوقف اقوی از مباشر باشد مسئولیت خواهد داشت.

4 - قاعده لاضرر:

4-1 مفهوم قاعدة لاضرر :

یکی از مشهورترین قواعد فقهی که در بیشتر ابواب فقه مانند عبادات، معاملات و غیره به آن استناد میشود قاعده لاضرر است. مستند بسیاری از مسائل فقهی همین قاعده می باشد. اهمیّت قاعده مذکور به حدّی است که بسیاری از فقها از گذشته دور و نزدیک در تالیفات وتقریرات خود رسالة مفصّلی را به آن اختصاص داده اند.(نائین، 1373ه.ق)

لازم به ذکر است که بر نفی ضرر و ضرار در منابع دو شکل وجود دارد:

لاضرر و لا ضرار

لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام

آنچه در اغلب منابع فقهی وارد شده است شکل اول یعنی « لاضرر ولاضرار» است در بعضی از منابع فقهی در همین مادّه به ضمیمه « فی الاسلام» نقل شده است و در بعضی از احادیث هم به اضافه کلمه « علی المومن» وارد شده است ولی به طور قطع می توان گفت که قاعده « لاضرر ولا ضرار» از نظر منابع فقه اسلامی تثبیت شده است.(جعفری، 1389، ص86و91)

البته بر نفی ضرار علاوه بر مستندات شرعیه، دلایل عقلی محکم نیز وجود دارد و در واقع باید گفت که مدلول این قاعده جزو مستقلات عقلیه است و مهمترین دلیل بر حجیّت آن مدرک چهارم فقه، یعنی عقل است. علاوه بر عقل که به موازات ادلّه و مدارک دیگر بر حاکمیّت و اعتبار قاعدة لاضرر گواهی می دهد. به شرح مندرج در قرآن مجید و مضمون روایاتی که در این باب وارد شده است قاعده لاضرر به روایت ومناسبات بین مردم حاکم است.(هرندی، ص23)

علاوه بر موارد ذکر شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به نفی ضرر از منافع عمومی و دیگران تاکید شده است.

اصل 40 قانون اساسی: « هیچ کس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیلة (اضرار) به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد»

اصل 43 قانون اساسی: « برای تامین استقلال اقتصادی و ریشه کن کردن فقر و محرومیّت و برآوردن نیازهای انسان در جبران رشد و با حفظ آزادی او، اقتصاد جمهوری اسلامی وبراساس ضوابط زیر استوار است:….. 5- منع (اضرار) به غیر و انحصار و احتکار و ربا و دیگر معاملات باطل و حرام.»

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

4-2 دلالت قاعده لاضرر بر ضمان:

نظر اکثر فقهای امامیّه این است که قاعده لاضرر توان اثبات ضمان را ندارد و نمی تواند به عنوان یکی از موجبات ضمان مورد استناد قرار گیرد و بیان شده است که قاعده لاضرر مختص نفی احکام ضرری است و رسالت آن این است که حکم را بردارد، نه اینکه مثبت حکم ضمان باشد یعنی قاعده لاضرر رافع حکم است و دارای نقش بازدارنده است نه سازنده. هرجا که نیاز به ضمان باشد باید به اسباب ضمان از قبیل: اتلاف، تسبیب و سایر موجبات ضمان ردّی آورد. قاعده لاضرر که صرفاً حکم ضرری را نفی می کند به عنوان اسباب ضمان قابل استناد نیست.(انصاری، ص119)

علاوه بر آن کسانی که در قاعده لاضرر (لا) را لای نهی می دانند اعتقاد دارند که قاعده صرفاً دلالت بر حرمت دارد نه ضمان بنابر این از آن ضمان قابل استنباط نیست.(جمشیدی،ص77)

اما برخی از فقها برخلاف نظر مشهور معتقدند که قاعده لاضرر دلالت بر ضمان دارد و می توان از آن حکم بر ضمان و مسئولیت مدنی را استنباط نمود، برخی از فقها اظهار داشته اند اگر مفهوم قاعده نهی الهی باشد حکم بر ضمان به استناد آن بعید نیست، زیرا در این صورت، نهی دلالت بر حرمت ایراد ضرر خواهد داشت و مقتضی این نهی، تحریم ابقا وضع ایجاد شده نیز می باشد و بقای این وضعیت نیز ضرر است و لازمه آن وجوب رفع این ضرر است. و تنها کسی که باید آنرا رفع کند کسی است که ضرر از وی ناشی نشده است، والا صرف حکم تکلیفی به حرمت اضرار مشکلی را حل نخواهد کرد.(مراغی، ص318)

برخی دیگر قاعده لاضرر را که خبر « من اضر بطریق المسلمین شیئاً فهو ضامن» متصرف به اتلاف و تسبیب می دانند را با وجود اطلاق خبر منتفی دانسته واذعان داشته اند که این خبر صراحت در ضمان فاعل فعل زیانبار دارد بنابر این حکم به ضمان به استناد قاعده لاضرر بعید نیست همچنان که پیامبر (ص) در حدیث سمره حکم به رفع ضرر، یعنی قطع درخت داده است که رفع منبع ضرر یکی از طرق جبران خسارت است.(مراغی، ص32)

4-3 کابرد قاعده لاضرر در تصادفات رانندگی:

همانگونه که شرح داده شد به نظر برخی فقها قاعده لاضرر موجب ضمان بوده یعنی در تصادفات رانندگی افراد بالمباشره ویا بالتسبیب موجبات ورود ضرر به دیگری را فراهم می نمایند، در واقع دارای تقصیر مدنی و در نتیجه مسئولیت مدنی خواهند بود به عنوان مثال اگر تعمیرکاری اقدام به تعمیر سیستم ترمز وسیله نقلیه ای نماید واز لوله ترمز فاقد استاندارد لازم استفاده نماید و یا بسته به نوع خودرو از لوازم خودروی دیگری که مناسب خودرو در دست تعمیر نباشد استفاده نماید پس از تحویل به مشتری به علّت خرابی ناشی از عیب ونقص حادث موجب تصادف در حین رانندگی شود به عنوان سبب اقوی از مباشر ضامن خواهد بود و با توجّه به قاعده لاضرر مسئول جبران خسارت وارده خواهد بود و یا در معابر عمومی در محلهایی که در مسیر فرعی از یک مسیر اصلی منشعب می گردد یا اصطلاحاً در مسیر دو راهی گاهاً در قسمت لچکی راه (محل دوراه شدن) به جای استفاده از بشکه های ایمنی و ضربه کاه از بشکه های غیراستاندارد و حتّی پر از بتن استفاده می شود که در صورت بروز تصادف رانندگی نگهدارنده راه طبق قاعده لاضرر به علّت خسارتی که به دلیل اهمال کاری و عدم استفاده از تجهیزات مناسب به زیاندیده وارد می شود مسئول جبران خسارت وارده می باشد. لذا به نظر می رسد قاعده لاضرر نیز مثل سایر قواعد فقهی در اجرای عدالت اجتماعی نقش فعال داشته و حافظ منافع اشخاص واجتماع میباشد.

5- قاعده غرور:

5-1 مفهوم قاعده غرور:

به موجب اين قاعده هر گاه از شخصی عملی صادر گردد که باعث گول خوردن شخص دیگری شود و ضرر و زیانی متوجّه او گردد، شخص نخست به موجب این قاعده ضامن است و باید از عهدة خسارت وارده برآید. شخص اوّل را «غار» و شخص دوّم را «مغرور» و این قاعده را «غرور» گویند. به بیان دیگر هر کس ديگري را به امري مغرور کند و از اين راه زياني به او برساند ضامن براي خسارت است (المغرور يرجع الي من غره) البته در تحقق غرور لازم است که زيان ديده جاهل به واقع باشد و بين کار مغرور کننده و اين پندار نادرست رابطه عليت وجود داشته باشد. پس اگر کسي به قصد فريفتن ديگري به کاري دست زند که واقع آن را وارونه جلوه دهد و حقيقت را بپوشاند، ولي ثابت شود که منشا جهل او امور ديگري است و اقدام فريب کارانه اثري در اين راه نداشته نمي توان اين شخص را ضامن شمرد.(کاتوزیان، 1369، ص88)برعکس درجايي که کسي حقیقت را مي داند ولي قصد فريفتن ديگري را ندارد هرگاه اعمالي از او سر بزند که باعث غرور ديگران و اضرار به آنان شود ضامن است. زيرا رابطه عرفي بين کار او و گول خوردن زيان ديده وجود دارد و در نظر عرف مي توان آن را مغرور کننده شمرد ولي در مورد شخصي که خود نيز حقيقت را نمي داند مانند اينکه به گمان داشتن حق مالکيت یا وکالت از طرف مالک،‌ مالي را در اختيار مغرور مي گذارد و او نيز آن را تلف مي کند، ‌اختلاف شده است که آيا بايد چنين کسي را نيز به عنوان مغرور کننده ضامن انگاشت يا در عرف او را فريبکار نمي دانند. نظر برخي بر اين است که غرور در اين مورد نيز تحقق مي بايد. زيرا آنچه اهميت دارد و به نظر مسلم مي رسد اين است که فعل اين شخص ديگري را مغرور کرده است تا مالی را تلف کند و نادانی او این رابطه عليت را به هم نمي زند. بر مبناي اين نظر در ضمان غرور تقصير شرط نيست و همين امر مي رساند که تقصير در همه انواع تسبيب از ارکان مسئولیّت نيست، بلکه آنچه اهيمت دارد وجود رابطه عرفي ميان کار مسبّب و ورود زيان به ديگري است و گاه تقصير او براي تحقق اين رابطه ضرورت دارد. همين که غرور تحقق يافت،‌کسي که باعث فريب ديگري شده است ضامن خساراتي مي شود که در نتيجه اين غرور به بار آمده است.

مثلاً اگر کسی کالایی را بخرد با این زمینه که آن کالا متعلّق به فروشنده است و بعد معلوم شود که فروشنده مالک آن نبوده «معامله فضولی» حقوقدانان می گویند چنین معامله ای غیرنافذ است.

حال اگر خریدار هزینه هایی را برای نگهداری آن کالا متحمّل شود و مالک اصلی آن چنین معامله ای را تنفیذ ننماید و تبعاً کالا به مالک اولی برگردانده می شود و معامله باطل خواهد بود. در این جا مخارجی را که خریدار با تصور ان که کالا در ملک او وارد شده متحمل گشته است را می تواند از فروشنده مطالبه نماید.(شیخ انصاری، ص484)

و این امر به جهت آن است که فروشنده او را مغرور کرده و طبق قاعده شخص مغرور می تواند به غار مراجعه بکند ( المغرور یرجع الی من غره) {گول خورده در آن چه گول خورده است به گول زننده مراجعه می کند.}

5-2 کاربرد قاعده غرور در تصادفات رانندگی:

در مسئله ی خسارت ناشی از نقص فنی هم می توان نظیر این مسئله را تبیین کرد. بدین معنا که سازنده وسیله نقلیه با توجه به این عرف ایجاب می کرده آن را بدون نقص فنی تحویل دهد ولی آن را به صورت ناقص تحویل داده ولو آن که تعمدی هم در ایجاد نقص نداشته باشد باید مسئول شناخته شود و در واقع استفاده کننده مغرور شده و برابر قاعده غرور حق مراجعه به سازنده (غار) را دارد.

این نکته قابل تامل است که در مسئله ی غرور علم و آگاهی شخصی که دیگری را مغرور می کند شرط مسئولیت وی نیست. بدین معنا که چه شخص عالم و آگاه باشد که عمل او ایجاد ضرر برای دیگری می کند و چه عالم نباشد بنابر نظر اکثر حقوقدانان می بایست جبران ضرر را بنماید.

توضیحاً اضافه می نماید که حاکمیت قاعده غرور به صورت قطعی جایی است که «غار» عالم به نتیجة مترتب به عمل خود باشد. یعنی بداند طرف مقابل از فعل او گول می خورد و متحمل خسارت می گردد. در این مورد مسلم است که قاعده غرور حاکم و موجب ضمان است و اختلافی هم در بین نیست.(هرندی، 1391، ص37)

بعنوان مثال می توان به نقص در سامانه ترمز تریلی کشنده هوو ساخت کشور چین و یا خودروهای سواری پژو 405 برخی از محصولات دهة 1380 که به علّت نقص در سامانه سوخت دچار حریق می شدند که فروش چنین محصولاتی در واقع مصداق بارز قاعدة غرور بوده و شرکت های سازنده بایستی به افراد مغرور شده به لحاظ حقوقی پاسخگو باشند.

مبحث دوم:

ارکان مسئولیّت مدني در تصادفات رانندگي:

در بحث از مسئولیّت مدني ناشی از تصادفات رانندگي وسايل نقليه موتوري زميني، شناخت ارکان مسئولیّت مدني اجتناب ناپذير است و هرگونه بحثي در اين زمينه بدون شناخت ارکان مسئولیّت مدني ناقص خواهد بود و آنچه مسلم است مسئولیّت مدني اصولاً ناشي از بي مبالاتي اشخاص است، ولي گاهي به منظور جبران ضرر نامشروع يا خطري که براي ديگران ايجاد شده نيز بوجود مي آيد. ليکن براي تحقق مسئولیّت، در همه حال وجود سه عنصر: 1- وجود ضرر 2- ارتکاب فعل زيانبار 3- رابطه‌ی سببیّت بين فعل شخص و ضرري که وارد شده است، ضرورت دارد.(کاتوزیان، 1383، ص37)

بنابراين در اين مبحث در مورد ارکان مسوليت مدني به تقصيل سخن خواهيم گفت.

گفتار اوّل- وجود ضرر:

وجود ضرر سنگ بناي مسئولیّت مدني را تشکيل مي دهد زيرا هدف اصلي مسئولیّت مدني جبران ضرر و رفع خسارت زيانديده است نه مجازات مرتکب تقصير.(بادینی، 1383، ص103) دعوي مسئولیّت مدني نمي تواند وسيلة سودجويي و کسب نفع قرار گيرد و تا زماني که ضرر محقق نشود، موضوعي براي جبران وجود نخواهد داشت. در نتيجه مسئولیّت مدني بدون وجود ضرر، سالبة به انتفای موضوع است. بنابراین اوّلین رکن دعوای مسئولیّت مدنی اثبات ورود ضرر مي باشد که به عهده خواهان يعني متضرر است. همين امر امتیاز اين نهاد حقوقي بر مسئولیّت اخلاقي است.( کاتوزیان، ص88) علاوه بر آن در قوانين مختلف، مصاديقي از آن تحت عناوين گوناگون مثل: ضرر و زيان ناشي از جرم (ماده 9 ق.ا.د.ک) خسارت ناشي از تاخير در تاديه (ماده 522 ق.آ.د.م) خسارت دادرسي (ماده 519 ق.آ.د.م) خسارت ناشي از عدم انجام تعهد (مواد 226 به بعد ق.م)، ‌نيز مواد 1 و 2 قانون مسئولیّت مدني آمده است که دلالت بر ضرورت آن دارد.(قائم مقامی، 1387)

بنابراين دراينکه وجود “ضرر يا خسارت” يکي از ارکان و عناصر اساسي مسئولیّت مدني است ترديدي وجود ندارد و در کل بدون وجود ضرر و احراز آن نمي‌توان در پي احراز ساير ارکان مسئولیّت برآمد. لذا در اين گفتار بررسي مفهوم ضرر، ‌اقسام آن و نيز شرايط ضرر قابل جبران از اهميت بسزايي برخوردار است که در ادامه به اين مهم مي پردازيم.

1– مفهوم ضرر:

مفهوم عرضي ضرر يا خسارت را همه مي دانيم؛ هر جا که نقصي در اموال ايجاد شود يا منفعت مسلمي از دست رود يا به سلامت و حيثيت شخص لطمه اي وارد آيد مي‌گويند ضرري به بار آمده است.(کاتوزیان، ص38)

اما در مورد مفهوم ضرر چه در لعت و چه در اصطلاح فقهي و حقوقي، معني مختلفي ارائه شده است. بنابراين براي شناخت دقيق آن ابتدا معاني مختلفي لغوي و اصطلاحي آن بيان شد، سپس با توجه به نظرات فقهي و حقوقي، ‌مفهومي که با بحث، هماهنگي بيشتري دارد ارائه مي شود.

1-1 مفهوم ضرر در لغت:

در لغت عرب، ضرر، اسم است از ماده ضرّ به فتح و ضم (ض)، و در معاني مختلفي،‌ از جمله ضد نفع، خلاف نفع، سود حال، نقصاني که در چيزي وارد مي شود، بيماري، رنج، گزند، کمبود و ضيق به کار رفته است. در لغت فارسي علاوه بر معاني فوق، به معناي زيان، خسارت، تنگي، غرامت، آسيب و لطمه نيز به کار رفته است.

در قرآن مجيد ضرر به فتح و ضم (ض) هر دو آمده است،‌ ولي ضرّ به فتح (ض) پيوسته مقابل نفع آمده، مثل:

قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلاَ نَفْعًا وَاللّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (مائده:76)

یَدْعُو لَمَن ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِن نَّفْعِهِ لَبِئْسَ الْمَوْلَى وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ (حج:13)

(جامی،۱۱۳:۱۳۷۰)
مابقی مآخذ سال وفات او را از سال ۷۹۲یا ۷۹۳ تا سال ۸۰۷ ذکر کرده‌اند. (مقدمه دیوان، ۱۳۷۵: چهل و پنج) دکتر صفا در این‌باره می‌گوید: «مسلماً تاریخ‌های پیش سال ۷۹۸ درست نیست زیرا بتصریح جامع دیوانش در این سال حیات داشته و به تازگی از سرای بازگشته بود گویند بعد از مرگ به جستجوی ماترکش پرداختند و جز بوریایی که بر آن خفته و خشتی که بر بالین نهاده چیزی نیافتند.» (صفا، ۱۳۶۹: ۱۱۳۳) باتوجه به شواهد، او باید حدود یک قرن زیسته باشد، علاوه بر بیتی که دکتر صفا برای شاهد آورده‌اند، کمال در جای دیگر نیز به عمر طولانی خود اشاره می‌کند و می‌گوید:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

من به هوای قامتت عمر دراز یافتم

زانکه همیشه کرده‌ام کسب هوای معتدل

(کمال، ۱۳۷۵: ۲۶۵)
۲-۱-۶- شیوه‌ی طریقت کمال خجندی
جامی در نفحات‌الانس به خواجه عبید‌اللّه نامی اشاره می‌کند که شیخ کمال در شهر چاچ در خدمت وی بوده است و از قول پدر خود نقل می‌کند که:
علی‌الدوام به ریاضات و مجاهدات مشغول بود خدمت خواجه عبیداللّه ادام اللّه بقائه که وی چند گاه در شاش می‌بوده‌اند. می‌گفت وی در آن مدت حیوانی نمی‌خورد یک‌بار از وی التماس کردیم که چه شود که طعامی که درآن گوشت باشد خورده شود مرا گاوی بود به غایت خوب و فربه خدمت شیخ بود به طیبت فرمود که هرگاه که تو گاو خود را بکشی ما گوشت بخوریم من بی‌آنکه وی را وقوف باشد گاو را بکشتم واز آن طعامی مهیا ساختم به جهت خاطر من از آن گوشت بخورد.» (جامی،۶۰۹:۱۳۷۰)
امّا این خواجه عبیدالّله کیست و طریفتش چیست؟ جامی در مورد خواجه عبیداللّه چنین می‌گوید:
امروز مظهر آیات و مجمع کرامات و ولایات طبقه‌ی خواجگان و رابطه‌ی التیام و واسطه‌ی انتظام سلسله‌ی شریفه‌ی ایشان قدس‌اللّه تعالی حضرت خواجگان مخلصان نیازمندان ایشانند امیدواری چنان است که به برکت التیام و انتظام این سلسله الی یوم‌القیام امتداد یابد (جامی،۱۳۷۰: ۴۱۰)
جامی علاوه بر خواجه عبیداللّه به شیخ زین‌الدین خوافی نیز اشاره می‌کند که کمال در تبریز در خدمت وی بوده است. «خدمت شیخ زین‌الدین خوافی –رحمه اللّه –می‌گفته است، که در وقت تحصیل علوم به خدمت وی رسیده می‌شد.» (جامی،۱۳۷۰: ۶۱۰) ایرج گلسرخی در مقدمّه‌ای که بر دیوان کمال خجندی نوشته‌اند، در مورد سلسله‌ی خواجگان چنین می‌گوید:
پیروان این سلسله بخصوص دهه ‌ها قبل از کمال خجندی سخت فراوان بوده‌اند. در دوران او با توجه به فراوانی سلسله‌های «صوفیه» در ماوراءالنهر و خوارزم آن‌چه که «ترکستان »نامیده می‌شود باز« خواجگان» قدرتی فراوان داشتند. کمی بعد می‌بینیم «خواجگان» که نام دیگر سلسله‌ی«نقشبندیه» شده بود منسوب است، به خواجه بهاءالدین نقشبند درگذشته به سال ۷۹۱که نسبت تعلیم او به خواجه عبدالخالق غجدوانی از او به شیخ ابوالحسن خرقانی می‌رسد و به دلیل آن‌که تمام مشایخ آن سلسله عنوان «خواجه» داشتند آن سلسله به طریقت خواجگان مشهور شده است. در قرن نهم مشایخ بزرگی از ایشان صاحب خرقه بودند، مانند خواجه محمد پارسا و خواجه ابونصر پارسا که گوبا کمال پس از سفر مدینه از آنها دل می‌برد. (گلسرخی، ۴۱:۱۳۷۴)
گلسرخی در مورد نقشبندیان نیز می‌گوید:
نقشبندیان بر مذهب سنت هستند و بعداً به چندین شعبه تقسیم شدند و گروه های اصلی ایشان عبارت بودند از: ملامتیه»، «اهل سنت جماعت» که ملتزم به اجرای تمام الزامات شرعی بودند و گروه کوچکتری که شیعه‌ی دوازده امامی بودند ( همان)
کمال احترام ویژه‌ای برای اهل تصوف از جمله صوفیان سده‌های نخستین قائل است و بارها از آنان یاد کرده است. در غزلی به پنج تن از این صوفیه اشاره می‌کند:

نخل مدنی، ثمر برآورد

پهلوی رطب شکر برآورد

آمد حسنی دگر به بصره

نخلش رطبی دگر برآورد

در دجله برفت پیر بغداد

دریا عوضش گهر برآورد

ساقی بشکست جام و جامی

ز آن جام لطیف‌تر برآورد

از روزنه آفتاب تبریز

در خانه برفت و در برآورد

۱۶۸۴۲

۹۳۴۷

۱۱۵۱۲

۳۷۷۹۳

۱۰۰۰۰

نداشتن برگه معاینه فنی وسیله نقلیه

۸

۷۱۵۹۳

۶۵۴۲۰

۶۱۸۵۰

۵۸۵۹۰

۵۷۵۰۰

استفاده از تلفن همراه حین رانندگی

۹

۳-۱۲-۱- شاخص های متغیر وابسته
همانطور که پیشتر نیز گفته شد، متغیر وابسته در این مطالعه، میزان تخلفات رانندگی افراد است. برای بررسی میزان تخلفات رانندگی، از آمار تخلفات ثبت شده مرکز راهنمایی و رانندگی اصفهان استفاده شده است. جدول زیر نشان دهنده تعداد تخلفات عمده رانندگی در سال های اخیر در شهر اصفهان می باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مقایسه ها نشان می دهد که نوع تخلفات عمده، در هر چند سال یکسان بوده است هر چند در برخی موارد، رتبه بندی آنها تغییر کرده است. همچنین اطلاعات نشان می دهد که در چند سال مورد بررسی، تخلف عدم استفاده از کمربند ایمنی، بیشترین نوع تخلف ثبت شده را به خود اختصاص داده است که بیانگر عدم درونی شدن فرهنگ استفاده از کمربند ایمنی در بین رانندگان در طی این سال ها می باشد. همچنین در چند سال مورد مطالعه، تخلف مربوط به توقف های غیرمجاز، مطلقا ممنوع و پارک ممنوع می باشند، جزء چند تخلف اول ثبت شده اند. این امر بیانگر مشکل محدودیت ظرفیت پارکینگ در برابر حجم بالای وسایل نقلیه در معابر شهری می باشد.
۳-۱۲-۲- میزان تخلفات رانندگی
در این تحقیق، میزان تخلفات رانندگی افراد براساس تعداد و مبلغ جرایم آنها در طول یک سال گذشته، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. در این مطالعه، میزان تخلفات افراد بنا بر اظهارات ثبت شده در پرسشنامه ها محاسبه گردید. به این ترتیب که مبلغ هر یک از تخلفات در تعداد تکرار آنها برای هر فرد محاسبه گردید. به دو علت مبلغ ثبت شده در برگه تخلفات در این مطالعه قابل استفاده نمی باشد:
الف) برخی از جرایم ثبت شده در برگه تخلفات هر خودرو، مربوط به تخلفات برون شهری بود، در حالیکه در این مطالعه هدف تخلفات درون شهری افراد بوده است.
ب) به دلیل عدم پرداخت به موقع جرایم، برخی از تخلفات ۲ برابر شده بودند که باعث افزایش مبلغ کل جرایم در برگه ثبتی گردیده بود و در واقع نوعی خطا در این مطالعه محسوب می شد.
بنابراین برای سنجش میزان تخلفات رانندگی افراد در جامعه مورد مطالعه، از بین ۲۰ تخلف ۱۲ شاخص که بیش از ۸۰ درصد کل تخلفات ثبت، تخلف عمده، بنابر اطلاعات سال ۱۳۸۸ شده را شامل می شدند، به عنوان مولفه های سنجش متغیر وابسته انتخاب گردیده اند. پس از پرکردن و جمع آوری پرسش نامه ها، محاسبه مبلغ جرایم توسط محقق، با درنظر گرفتن دفعات تکرار هر یک از تخلفات صورت گرفته خواهند گرفت.
۳-۱۳- روش های تجزیه و تحلیل داده ها
در این مطالعه، پس از جمع آوری اطلاعات مورد نظر توسط پرسش نامه طراحی شده، از نرم افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده خواهد شد. در ابتدا، با کدگذاری پرسشنامه ها داده های خام وارد نرم افزار آماری می شوند. در مرحله بعد، از گویه های مورد سنجش، متغیرها و سپس شاخص های مورد نظر استخراج می گردد. سپس با بهره گرفتن از ضرایب همبستگی متناسب با سطح سنجش متغیرها بررسی روابط بین متغیرهای مورد نظر انجام می شوند. در این مطالعه به دلیل کمّی بودن متغیر وابسته و رتبه ای بودن متغیرهای مستقل بدست آمده از طیف لیکرت، ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن در سطح اطمینان ۹۵% استفاده می گردد.(کلانتری؛ ۱۳۸۵) البته لازم به ذکر است که برای سنجش روابط متغیرهای مستقل اسمی بنا بر تعداد حالات می بایست استفاده شود. اگر متغیر مستقل اسمی باشد، برای یافتن T یا F متغیرها، از آزمون های رابطه بین متغیرها از آزمون کایاسکوئر استفاده می شود، در صورت معناداری روابط بین آنها، و برای متغیرهای T جهت بدست آورن میزان همبستگی برای متغیرهای اسمی دو از حالت آزمون استفاده می شود. لازم به ذکر است در این تحقیق، کلیه متغیرهای F اسمی چندگانه از آزمون اسمی به صورت متغیرهای تصنعی(ساختگی) درآمده و به صورت ۰ و ۱ وارد نرم افزار می شوند. بنابراین برای سنجش روابط اینگونه متغیرها نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده می شود. سپس با بهره گرفتن از تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر مدل نهایی ساخته می شود. در فصل چهارم، توضیح کامل هر یک از این مراحل داده خواهد شد.
فصل چهارّم
یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه
در این فصل به تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از جامعه مورد بررسی می پردازیم. در تحقیق حاضر جامعه مورد مطالعه، آن دسته از رانندگان درون شهری می باشند که در بازه زمانی مشخص، جهت دریافت برگه تخلفات خودرو خود، به واحد اجراییات مراکز پلیس+۱۰ شهر اصفهان مراجعه نموده اند. پرسشنامه های تهیه شده، در ۲۶ مرکز پلیس+۱۰ شهر اصفهان، توزیع و سپس جمع آوری گردید.
این فصل به دو بخش کلی تقسیم می گردد. بخش اول براساس آمار توصیفی و بخش دوم بر مبنای آمار استنباطی تنظیم گردیده است. در ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی به تشریح سیمای جامعه مورد بررسی پرداخته می شود. این بخش خود شامل چند زیر مجموعه به شرح زیر می باشد:
- توصیف سیمای جامعه مورد بررسی براساس متغیرهای زمینه ای؛
- توصیف سیمای جامعه مورد بررسی براساس شاخصه ای اخلاق ترافیک شهروندی(متغیر مستقل)؛ و
- توصیف سیمای جامعه مورد بررسی براساس میزان تخلفات رانندگان(متغیر وابسته).
در بخش دوم، با بهره گرفتن از آمار استنباطی، به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته می شود. این بخش خود نیز از دو زیر مجموعه تشکیل شده است:
- آزمون فرضیات از طریق بررسی ضریب همبستگی مناسب براساس نوع متغیر، بین هریک از متغیرهای مستقل و وابسته در سطح معناداری ۹۵ درصد و تایید و یا رد فرضیات؛
- بررسی همبستگی چندگانه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته از طریق تحلیل رگرسیون؛ و
برای سنجش هر یک از متغیرهای مستقل در پرسشنامه، گویه هایی طراحی گردید. برای توصیف هر یک از این متغیرها و همچنین پیدا کردن رابطه معنادار بین آنها، پس از وارد کردن داده های خام در نرم افزار spss با جمع کردن گویه های هر متغیر، متغیر اصلی ساخته می شود.(رفیع پور؛۱۳۸۳) این متغیر در سطح سنجش فاصله ای قرار دارد و برای بخش آمار استنباطی و یافتن رابطه معنادار بین متغیرها، از آن استفاده می گردد.
در بخش آمار توصیفی، برای توصیف هر یک از مولفه های مورد نظر، نیاز به رتبه ای کردن مولفه ها است. برای این منظور از ستون مجموع گویه ها استفاده می شود. به این ترتیب که بیشترین و کمترین نمره مولفه ساخته شده در نظر گرفته می شود. تفاضل این دو مقدار، دامنه تغییرات را نشان می دهد. به منظور توصیف، دامنه به ۳ یا ۵ قسمت مساوی (طبق دسته بندی طیف لیکرت) در این مطالعه در رده های بالا، متوسط و پایین تقسیم می شود. پس از تعریف این دسته بندی ها در نرم افزار، توصیف جامعه نمونه در مورد مولفه ساخته شده براساس فراوانی نسبی این طبقات انجام می شود.(کلانتری؛ ۱۳۹۰) نمره ارزیابی روش دیگری برای توصیف جامعه مورد مطالعه می باشد. تقسیم نمره هر مولفه بر حاصل ضرب تعداد گویه های هر مولفه بر تعداد نمونه، نمره ارزیابی را نشان می دهد. عدد بدست آمده در این مطالعه بین ۱ تا ۵ می باشد که جایگاه بیشترین پاسخ را در طیف ۵ قسمتی لیکرت در مورد هر مولفه نشان می دهد.
۴-۲- آمار توصیفی
۴-۲-۱- توصیف سیمای جامعه مورد مطالعه بر مبنای متغیرهای زمینه ای
۴-۲-۲-۱- جنس

درجه اعتبار آزمون

آماره آزمون KMO

۰۰۰/۰

۷۴۲/۰

از میان تعداد ۴ متغیر، می‌توان یکی از آن‌ها را انتخاب کرد که ۰۵۹/۵۸ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کند.
متغیر مذکور عبارت است از:
سوال ۱۶ : گذراندن دوره های آموزشی روش های پرداخت در بیع بین الملل تا چه اندازه موجب استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین الملل می گردد؟
به عبارت دیگر در عوض استفاده از ۴ سوال، میتوان یک سوال را از پاسخگویان پرسید و این متغیر را اندازه گیری کرد.
پرسش‌های سنجش عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا
پرسشنامه تحقیق از سوالات متعددی استفاده کرد تا عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا را اندازه‌گیری کند. اکنون می‌توان با توجه به پاسخ هایی که به کل پرسش‌های عوامل موثر بر تمایل واردکنندگان به استفاده از روش پرداخت اعتباراسنادی در بیع بین المللی کالا داده شده، از روشی آماری استفاده کرد که نشان می‌دهد آیا می‌توان تعداد سوالات را کاهش داد. این روش با بهره گرفتن از مقدار اعتبار آزمون، امکان‌پذیری کاهش متغیرها را نشان می‌دهد و علاوه بر آن مشخص می‌سازد که متغیرهای انتخاب شده، چند درصد از واریانس کل را تبیین می کنند و شامل کدام یک از متغیرها می‌شوند.
با توجه به جدول ۴-۳۳ مشاهده می شود که اعتبار آزمون KMO از ۰۵/۰ کمتر است و لذا امکان کاهش تعداد متغیرها وجود دارد.
جدول ۴-۳۳ مقدار آماره آزمون KMO جهت امکانپذیری کاهش متغیرها

درجه اعتبار آزمون

آماره آزمون KMO

۰۰۰/۰

۷۳۱/۰

از میان تعداد ۱۶ متغیر، می‌توان ۴ تای آن‌ها را انتخاب کرد که ۸۳۳/۶۱ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند.
چهار متغیر مذکور عبارتند از:
سوال ۱: کاهش ریسک دریافت کالای مغایر با شرایط قرار داد تا چه اندازه موجب استفاده از روش اعتباراسنادی در پرداخت های بین ا لمللی می گردد؟
سوال ۷: حمایت قوانین بین الملل در صورت بروز مشکل میان خریدار و فروشنده تا چه اندازه موجب استفاده از این روش در پرداخت های بین المللی می گردد ؟
سوال ۱۱: هزینه های خرید در روش اعتبار اسنادی به جهت وجود بانکها به عنوان واسطه تا چه اندازه نسبت به سایر روش های پرداخت کاهش می یابد؟
و سوال ۱۶: گذراندن دوره های آموزشی روش های پرداخت در بیع بین الملل تا چه اندازه موجب استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین الملل می گردد؟
به عبارت دیگر در عوض استفاده از ۱۶ سوال، میتوان ۴ سوال را از پاسخگویان پرسید و این متغیر را اندازه گیری کرد.
برای سنجش فرضیه های فوق از تعداد سؤال های زیادی استفاده شد که محقق، برای تسهیل کار پژوهشگران آتی، فرضیه هایی را آزمون کرد که از سؤال های بیشتری برای سنجش آن ها استفاده شده بود. اما در مورد سایر فرضیات از یک یا دو سؤال استفاده گردید که به دلیل عدم ضرورت، از آن صرف نظر شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۲)آزمون FRIEDMAN
به منظور بررسی تفاوت میان تحقق فرضیات تحقیق، بین آنها آزمون friedman انجام شد که با توجه به جدول ۴-۳۴ مشاهده می شود که اعتبار این آزمون برابر ۰٫۰۰۰ و کمتر از ۰٫۰۵ بوده، بنابراین بین میزان تاثیر هر کدام از مولفه های مطرح شده در فرضیات بر تمایل به استفاده از اعتبارات اسنادی تفاوت معنی دار وجود دارد.
جدول ۴-۳۴ مقدار اعتبار آزمون فریدمن

Test Statistics^a

N

۱۵۰