– آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش رابطه جنسی بیماران معتاد درطول درمان مؤثر می‌باشد.

۱-۵ اهداف تحقیق :

۱-۵-۱ هدف اصلی پژوهش :

تعیین اثر بخشی آموزش مهارت‌های خودآگاهی و حل مسئله بر افزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان در کلینیک درمانی و بازتوانی پویا، شهرستان بندرلنگه در سال ۱۳۹۲می باشد.

۱-۵-۲- اهداف جزیی تحقیق :

– تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان.

– تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش ارتباط بیماران معتاد درطول درمان.

– تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش مدیریت مالی بیماران معتاد درطول درمان.

– تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش فعالیت های اوقات فراغت بیماران معتاد درطول درمان.

– تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مسأله برافزایش رابطه جنسی بیماران معتاد درطول درمان.

۱-۶ تعریف اصطلاحات و واژه گان

۱-۶-۱ تعاریف نظری:

خود آگاهی: یعنی آگاهی یافتن و شناختن اجزای وجود خود، شناخت خصوصیات ظاهری احساسات ،افکار و باورها ،ارزش‌ها اهداف گفتگوهای درونی و نقاط قوت وضعف خود.(نیک نزاد، ۱۳۸۵).

حل مسئله :مهارت حل مسأله فرایندی شناختی – رفتاری است که افراد به وسیله آن راهبردهای مؤثر مقابله با موقعیت مسأله ساز در زندگی را کشف و شناسایی می‌کنند. بطورکلی حل مسأله به فرایند شناختی – رفتاری – ابتکاری فرد اطلاق می شود که به وسیله آن فرد می‌خواهد راهبردهای مؤثر سازگارانه مقابله ای برای مشکلات روزمره را تعیین، کشف یا ابداع کند ( دی زوریلا و شیدی^[۱۰] ۱۹۹۲ ).

رضایت زناشویی :

نظریه عقلانی – هیجانی الیس: نظریه عقلانی هیجانی معتقد است که اختلال زناشویی به طور مستقیم به اعمال طرف دیگر یا به رفتار همسر مربوط نمی شود بلکه بیشتر به خاطر نظر و عقیده ای است که زن و شوهر در این رفتار دارند، ‌بنابرین‏ این نظریه در رابطه، به افراد توجه دارد. یعنی به جای اینکه تنها تعاملات یا تنها سیستمی که زن و شوهر در آن هستند موردنظر باشد این رویکرد افراد را مورد اصلی در اختلال می‌داند، احساسات و رفتارهای آشفته ای که در روابط وجود دارد صرفاً معلول رفتار غلط یکی از طرفین یا هر دو آن ها‌ است. به عبارت دیگر این نظریه پیوسته به احساسات و اعمال زن و شوهر توجه دارد اما به طور اخص، به تفکر هر یک از آن ها می پردازد. این تفکر است که درحد وسیعی منجر به خشم و دیگر هیجانات و تعاملات آشفته می شود. (الیس^[۱۱]و همکاران ،۱۹۹۴٫ ترجمه: صالحی و یزدی، ۱۳۸۳)

‌بر اساس این نظریه الیس (۱۹۸۹) رضایت زناشویی احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و شوهر زمانی که همه جنبه‌های ازدواجشان را در نظر می گیرند، معتقد است .اکستی^[۱۲] (۱۹۹۸)، عقیده دارد که مدل تبادل اجتماعی مورد استفاده در امر زناشویی تعریف معناداری از رضایتمندی زناشویی ارائه می‌دهد، یعنی انطباق بین آنچه که فرد از زندگی زناشویی انتظار دارد و آنچه که در زندگی زناشویی تجربه می‌کند میزان رضایتمندی او را نشان می‌دهد.

اعتیاد:وابستگی به هر نوع موادمخدر یا محرک می‌باشد. اعتیاد در واقع نوعی روش حل مسأله است. به وجود آمدن این روش و عادت کردن به انجام آن باعث می شود افراد برای قطع وابستگی به مواد چه در مرحله تصمیم گیری و چه بعد از اجرای تصمیم و قطع مصرف مواد دجار مشکل بشوند(جهانشاهی ۱۳۸۳).

۱-۶-۲ تعاریف عملیاتی

– آموزش مهارت خود آگاهی و حل مسئله: منظور، آموزش مهارت خود آگاهی و حل مسئله از کتاب مهارت های زندگی حسین ناصری به بیماران معتاد درطول درمان در کلینیک درمانی و بازتوانی پویا در طی ۶ جلسه ۶۰ دقیقه ای در یک ماه ونیم می‌باشد.)شرح حال کلیه فعالیت‌های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسئله در پیوست پایان فصل آورده می شود.)

– رضایت زناشویی: در این پژوهش رضایت زناشویی در واقع نمره ای کلی است که از جواب دادن آزمودنی ها به پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ^[۱۳] به دست می‌آید.

– اعتیاد:‌ شامل افراد مذکری( مرد) می‌باشند که به دلیل بیماری اعتیاد به کلینیک پویابندر لنگه برای درمان مراجع کرده‌اند و به صورت تصادفی در نمونه انتخاب و مورد پژوهش قرار می گیرند.

فصل دوم

مروری بر تحقیقات انجام شده

۲-۱ مقدمه

در این فصل ابتدا به بحث ‌در مورد مهارت‌های زندگی به ویژه مهارت خودآگاهی ومهارت حل مسئله می پردازیم وسپس دیدگاه های نظری ‌در مورد آن را شرح می‌دهیم حال در ادمه ،مهارت ها و تأثیر آن بر رضایت زناشویی و سپس متغییر دوم یعنی رضایت زناشویی و دیدگاه های نظری مربوط به آن مورد بحث قرار خواهد گرفت و در پایان فصل پژوهش های مرتبط با موضوع پژوهش در دو بخش داخلی و خارجی اشاره خواهد شد که مهارت های زندگی و رضایت زناشویی را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد.

۲-۲ آشنایی با مهارت‌های خودآگاهی و حل مسئله

یافته های علمی گواه آن است که بهداشت روانی از جمله مهمترین نیازهای انسان امروزی است که برای تامین آن لازم است فرد دقیقاً خود را بشناسد، بتواند دیگران را درک کرده و روابط مؤثری با آن ها ایجاد نماید .هیجانهای منفی و استرس های روزمره خود را شناسایی کرده و آن ها را تحت کنترل در آورد، به شیوه ای مؤثر مشکلات خود را حل کرده و تصمیم های مناسبی را اتخاذ کند و دیگر اینکه کلیشه ای فکر نکرده و اطلاعات را بدون پردازش نپذیرد. لازمه ی برآورده شدن نیازهای اساسی فوق تسلط بر مهارت‌های زندگی است. برخی از این مهارت‌ها عبارتند از: مهارت‌های خود آگاهی ، مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های تصمیم گیری و حل مسئله، مهارت مقابله با هیجان های منفی، مهارت مقابله با استرس، مهارت تفکر خلاق، مهارت تفکر نقادانه مهارت قاطعیت ،مهارت اعتماد به نفس.(ناصری ،۱۳۸۷)

فرد ماهر به کسی گفته می شود که توانایی انجام یک کار را به شکل درست داشته باشد. برای اینکه بتوان گفت کسی در کاری دارای مهارت است لازم است که دو عامل زمان و خطا نیز در نظر گرفته شود. بدین ترتیب به کسی راننده ماهر گفته می شود که هم برای رسیدن به مقصد، حداقل زمان را صرف کند و هم در حین رانندگی دارای کمترین خطا باشد. بدیهی است برای اینکه فردی بخواهد در هر زمینه ای به مهارت دست یابد نیاز دارد هم به دانش چگونگی آن عمل آگاهی داشته باشد و هم با تمرین های متوالی آن دانش را به رفتار و عمل تبدیل کند. دانش انجام یک کار را می توان از طریق مختلف کسب کرد ( ناصری، ۱۳۸۷).

در زندگی ما انسان‌ها، واقعیت های متعددی وجود دارد که چه بخواهیم و چه نخواهیم با آن ها مواجه خواهیم شد .زندگی مملو از مشکلاتی است که باید حل شوند و تصمیم هایی که باید گرفته شوند ‌بنابرین‏ مهم است که ما در مواجهه با موقعیت های مسئله برانگیز یا تصمیم بر انگیز دارای روش و شیوه باشیم. مسایل و مشکلات و تصمیم گیری از جمله مواردی هستند که با مهمترین بخش مثلث دستگاه روانی انسان در ارتباط است :

مثلث دستگاه روانی