۴-۶-۱-مقایسه و تطبیق

در یک نگاه کلی به ویژگی های نهفته در فرد معتاد وفرد مجنون (ادواری) می توان تمام ویژگی های آن ها را به راحتی دید و ما اکنون به آن ها می پردازیم.

ما گفتیم که فرد معتاد سه ویژگی قطعی در او دیده می شود :

فردی عاقل است؛

فردی است که تصرف در اموالش عقلایی نیست؛

فردی است که مستمراٌ اموال خود را تضییع می‌کند.

پس با نگاهی به افراد مجنون ادواری چنین ویژگی دارند:

فردی است که گاه عاقل وگاه مجنون؛

در حالت جنون تصرف در اموالش عقلایی نیست؛

و فردی است که در حالت جنون مستمراٌ اموال خود را تضییع می‌کند.

البته یک تفاوت مهم در شخص معتاد با شخص مجنون ادواری نهفته است و آن هم اینکه در خصوص شخص معتاد اصل بر سلامت است مگر آنکه حالت خروج از سلامت جسمانی او اثبات شود(مثلا نظریه پزشکی قانونی) اما در شخص مجنون ادواری اصل بر جنون وی است مگر اینکه افاقه او مسلم باشد.

۴-۶-۲-نمودارتطبیق فرد معتاد با مجنون

بهتر است مانند فصل گذشته از طریق نمودار این ویژگی ها را به نمایش گذاشته تا در ذهن خواننده بهتر جا بگیرد.

۱٫ فردی عاقل می‌باشد؛

*ویژگی های فرد معتاد: ۲٫ فردی است که تصرف در اموالش عقلایی نیست؛

۳٫ فردی است که مستمراٌ اموال خود را تضییع می‌کند.

۱٫ فردی است عاقل وبعضاٌ مجنون می‌باشد؛

*ویژگی های فردمجنون: ۲٫ فردی است که تصرف در اموالش عقلایی نیست؛

۳٫ فردی است که در حالت جنون، مستمراٌ اموال خود را تضییع می‌کند.

۴-۶-۳- انتصاب جنون ادواری به افراد معتاد

ما درفصل وبخش قبلی اشاره ای کردیم که فرد معتاد در حالت های گوناگون به علت مصرف بعضی از این مواد مخدر(هروئین،کراک،شیشه و … ) به درجه جنون می‌رسد واین حالت در بعضی موارد به صورت مقطعی می‌باشد و در بعضی موارد به صورت دایم می‌باشد.

در بعضی از افراد این پدیده بعداز یک سال مصرف مواد رخ می‌دهد که دیگر هیچ راه درمانی نداشته و به صورت مادام العمر وی مختل المشاعر می‌گردد. با نگاهی به تیمارستانها وبیمارستانهای روانی در سطح کشور این موضوع به روشنی دیده می شود.

حرف نویسنده در این گفتار این است که : یک سری از این مواد مخدر در جسم شخص مصرف کننده چنان تاثیری داشته که او را در کمتر از یک دوره کوتاه(بستگی به نوع فرد ومقدار مصرف ونوع استعمال) به حالت جنون در خواهد آورد واو را از انسان‌های رشید به گروه محجورین وارد می‌کند.

البته ‌ذکر این نکته لازم است که برخی از معتادان به مواد مخدر (مانند مصرف کنندگان هروئین، شیشه و… ) دائم در حال خمار هستند و تحت تأثیر این مواد تقریباّ می توان گفت رابطه ای با دنیای خارج ندارد و فقط و فقط ‌به این می اندیشند که مصرف مواد خود را بالا ببرند تا به حالت نئشگی برسند این گونه افراد قطعاً از حالت طبیعی خارج شده وبنظر می‌رسد مجنون هستند و نمی توان حتی گفت که آن ها سفیه می‌باشند ؛ چون یکی از ارکان تعریف سفیه عاقل بودن فرد است و فرد معتاد به هروئین یا شیشه وکراک رابطه اش با دنیای خارج یک رابطه ی عادی و عقلایی نیست. این اشخاص به تنها چیزی که در دنیای خود می اندیشند این است که مصرف مواد خود را چگونه بالا برده و از چه طریقی آن مواد را تهیه کرده ونهایتاٌ یا در حالت نشئگی کامل می‌باشند ویا در حالت خماری شدید ‌به این نوع مواد بسر می‌برند، پس چگونه می توان چنین شخص بیماری را رشید دانست و اجازه داد تا هر گونه که خواست اموال ودارایی های خود وحقوق خانواده خود را تضییع کرد^[۸۰].

مگر نه اینکه حقوق وظیفه دارد تا در سطح جامعه، عدالت قضایی را برقرار ومردم جامعه ما در سایه این عدالت به حق وحقوق خود دست یابند. البته باید جانب احتیاط را داشت و استحکام معملات را در بازار تحلیل های فنی و حقوقی به حراج نگذاشت، ولیکن آن چه تحلیل اراده بر ما تحمیل می‌کند لزوم وجود قصد ورضا وسلامت کامل رضای معامله ای است ‌و خدشه بر این عوامل به هر شکل باید مارا از لاک احتیاط بیرون آورد.

به نظر می‌رسد برای حفظ حقوق افراد ضعیف و قابل حمایت مانند همین افراد معتاد ، قانون‌گذار نباید منتظر تثبیت نظریه عیوب اراده بماند وبا ید با تصویب لوایح قانونی مربوط مبنی بر عدم اهلیت معتادان وافراد مشابه و یا به طور کلی وضعیت خاص معاملات این دسته از افراد جامعه ،در توسعه عدالت قضایی وپاس داشت از حقوق ضعیفان بکوشد.^[۸۱]

فصل پنجم :

معاملات افراد معتاد و تاثیر اعتیاد برنقض حقوق افراد معتاد به مواد مخدر و روانگردان

در فصل گذشته ما در دو مبحث جداگانه، ویژگی‌های افراد سفیه و مجنون را بیان کردیم سپس در ادامه به ویژگی های افراد معتاد پرداخته که در نهایت هر سه را با هم مقایسه و در نتیجه مشخص گردید که اکثر افراد معتاد درحکم افراد سفیه می‌باشند وبعضی از افراد معتاد در حکم افراد مجنون ادواری قرار می گیرند واین موضوع را از طریق علمی به اثبات رساندیم .

اکنون در این فصل با کمک از مطالب فصل قبلی می‌خواهیم معاملات افراد سفیه ‌و مجنون را دریک قسمت و معاملات افراد معتاد را در یک قسمت دیگر با هم مقایسه کرد در ادامه تاثیر اعتیاد بر نقض حقوق معتادین را شرح داده سپس در مبحث پایانی طریقه‌ی صدور حکم حجر افراد معتاد را بیان خواهیم کرد.

۵-۱-معامله افرد سفیه ‌و مجنون

در این فصل طی دو مبحث ، به بررسی و تبیین مفهوم معامله و شروط اساسی صحت معاملات افراد سفیه ‌و مجنون در حقوق مدنی ایران می پردازیم. و آنچه از مفهوم معامله و صحت آن در این پژوهش مورد نظر داریم ، تبیین می نماییم.

۵-۱-۱-معاملات افراد سفیه

معامله از باب مفاعله و از ریشه ی مجرد عمل به معنی عمل کردن متقابل است . و در اصطلاح حقوقی به معنی عمل حقوقی شخص در برابر دیگری است.

واژه ی معامله و قرارداد مترادفند و در حقوق مدنی اغلب به جای عقد نیز به کار می‌روند و در اصطلاح حقوقی با عقد فرقی ندارند.

معاملات جمع معامله است و به دوگروه مالی و غیرمالی تقسیم می شود.امروزه به عقود مالی معامله گفته می شود و به عقود غیرمالی قرارداد یا عقد می‌گویند.

ماده ۱۸۴ ق.م. بیان می‌دارد:« عقود و معاملات به اقسام ذیل منقسم می‌شوند:

لازم ، جائز ، خیاری ، منجز ، معلق.»

۱ – عقد لازم:

ماده ۱۸۵ ق.م. بیان می‌دارد: « عقد لازم آن است که هیچیک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشند ، مگر در موارد معینه.» عقد لازم مانند : بیع ، اجاره ، مزراعه و مساقات و امثال آن می‌باشد.

۲ – عقدجائز:

ماده ۱۸۶ ق.م. بیان می‌دارد: « عقد جائز آن است که هریک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد فسخ کند .» طبق ماده ۹۵۴ ق.م« کلیه ی عقود جائزه به موت و جنون احد طرفین منفسخ می شود و همچنین به سفه در مواردی که رشد معتبر است. » عقود جائزه مانند : وکالت ، ودیعه و عاریه می‌باشند.

۳- عقد خیاری:

ماده ۱۸۸ ق.م. بیان می‌دارد: « عقد خیاری آن است که برای طرفین یا یکی از آن ها یا برای ثالثی اختیار فسخ باشد.» مانند: عقد بیع یا اجاره که در آن شرط فسخ در سر شش ماه برای یک طرف یا طرفین قید نمایند.^۳

۴- عقد منجز:

ماده ۱۸۹ ق . م. بیان می‌دارد: « عقد منجز آن است که تأثیر آن برحسب انشاء موقوف به امر دیگری نباشد و الا معلق خواهد بود.»

۵ – عقد معلق: