۲-۶-۲-۱- شادکامی

از جمله مظاهر شادی، شادکامی است و بر نوعی مسرو بودن دلالت دارد. اینکه زندگی برای یک فرد تا چه اندازه اهمیت دارد؛ و آیا می‌تواند کارهای دلخواه خود را انجام دهد می‌تواند بیانگر میزان شادکامی فرد باشد. از جمله عوامل مؤثر در افزایش شادکامی افراد درآمد است. در مقایسه بین کشوری درآمد رابطه مثبتی با شادکامی دارد. به طور میانگین کشورهای ثروتمندتر در مقایسه با کشورهای فقیرتر شادتر هستند (گراهام^[۳۴]، ۲۰۰۹؛ فری^[۳۵]، ۲۰۰۸؛ بلنچفلاور^[۳۶]، ۲۰۰۷). اگرچه در این بین استثناهایی نیز وجود دارد. از طرفی ازدواج در افزایش شادکامی مؤثر است؛ بیکاری باعث کاهش و سلامت فردی باعث افزایش شدید شادکامی می شود. اما تاثیر متغیرهایی نظیر جنسیت، آموزش و نیز اثر انواع مختلف مشاغل بر شادکامی افراد بین جوامع مختلف، متفاوت است. احتمالا این تفاوت ها ناشی از تفاوت زیرساخت های اجتماعی جوامع مختلف است. تفاوت حقوق زن و مرد در جوامع مختلف، تفاوت بازدهی آموزشی و نیز تفاوت در پایداری مشاغل در کشورهای مختلف از عوامل تاثیر گذار بر چگونگی اثر این عوامل بر شادکامی مردم آن کشورهاست (بابازاده، ۱۳۹۰).

۲-۶-۲-۲-کیفیت زندگی و تحقیقات مرتبط

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کیفیت زندگی یعنی درک و آگاهی فرد از جایگاهش در زندگی که در قالب فرهنگ و نظام ارزش های محل زندگی وی شکل می‌گیرد. کیفیت زندگی را می توان در دو سطح خرد (فردی ذهنی) و کلان (اجتماعی عینی) تعریف کرد. سطح خرد شامل این شاخص ها می شود: ادراک کیفیت زندگی، تجارب، ارزش های فرد، معرف های مرتبط مانند رفاه و خوشبختی و رضایت از زندگی، میزان درآمد، اشتغال، مسکن، آموزش و پرورش و سایر شرایط زندگی و محیط. در مفهوم کلی کیفیت زندگی تمام ابعاد زیستی شامل رضایت مادی و نیازهای حیاتی و همچنین جنبه‌های انتقالی زندگی نظیر توسعه فردی و خود شناسی و بهداشت اکوسیستم را پوشش می‌دهد.

مالکون^[۳۷] (۲۰۱۱) در مطالعه خود به بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و رفاه ذهنی دانشجویان پرداخت. هدف این مطالعه بررسی این مسئله بود که آیا کیفیت زندگی و چهار مؤلفه‌ آن (سلامت جسمی، سلامت روانی، روابط اجتماعی و محیط) پیش‌بینی کننده های قابل ملاحظه ای برای رفاه ذهنی هستند؟. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان مقطع کارشناسی زبان آلمانی، فرانسوی و انگلیسی و همچنین دانشجویان رشته آموزش ابتدایی بودند. نتایج نشان داد که کیفیت زندگی و ابعاد سلامت روانی، روابط اجتماعی و محیط به طور مثبت رفاه ذهنی را پیش‌بینی می‌کنند در حالی که سلامت جسمی رفاه ذهنی را پیش‌بینی نمی کند؛ همچنین تفاوت قابل ملاحظه ای بین کیفیت زندگی دو گروه یعنی دانشجویان زبان و دانشجویان آموزش ابتدایی وجود نداشت.

بخشی پور و همکاران (۱۳۸۴) به بررسی رابطه بین رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان پرداختند. کلیه دانشجویان پذیرفته شده در کنکور سال ۱۳۸۲ دانشگاه تهران که تعداد ۳۲۶۱ نفر بودند جامعه آماری این تحقیق را تشکیل دادند. یافته ها نشان داد که رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی به شکل معناداری سلامت روان را پیش‌بینی می‌کند و همچنین تاهل هم به شکل معناداری با بهداشت روانی، رضایت از زندگی و احساس اجتماعی بیشتر؛ همبستگی دارد. نتایج همچنین نشان داد که دانشجویان دختر از احساس حمایت اجتماعی بالاتری برخوردارند و رضایت کلی آن ها از زندگی نسبت به دانشجویان پسر بیشتر است.

۲-۶-۲-۳- رضایت از زندگی

تعریف جامع رضایت از زندگی چندان آسان نیست زیرا هر فرد از این مفهوم برداشتی متفاوت دارد. برخی رضایت از زندگی را در رسیدن به هدفی خاص جستجو می‌کنند و برخی دیگر آن را به معنای داشتن تحصیلات دانشگاهی، ازدواج، تندرستی، موفقیت شغلی و فرزندان موفق و سالم می دانند.

رضایت از زندگی به فرایند ارزیابی سراسری کیفیت زندگی بر اساس معیارهای منتخب فرد اشاره دارد. قضاوت درباره رضایت، به مقایسه وضع زندگی فرد با استاندارد های آن بستگی دارد (خواجه شکوهی و همکاران، ۱۳۹۳).

۲-۶-۲-۴- رضایت محیطی

قضاوت هایی که افراد در ارزیابی حوزه های مهم زندگی مانند سلامت جسمی، روحی، کار، فراغت، روابط اجتماعی و خانواده دارند در مجموع میزان رضایت محیطی ایشان را اندازه گیری می‌کند. معمولا افراد چگونگی رضایتشان را در حوزه های مختلف نشان می‌دهند؛ اما ممکن است اندازه رضایتشان را نیز نشان دهند: چگونگی ایده آل بودن در هر حوزه و مقدار لذت بردن از تجربه هایشان در هر حوزه و اینکه به چه میزان علاقه دارند که زندگیشان را در هر حوزه تغییر دهند.

ارزیابی جنبه‌های مختلف رفاه ذهنی و احساس بیچارگی مانند احساسات مثبت و خالصانه به همسایه ها و جامعه و احساسات تشویق کننده در کار، در کنار مقیاس های جهانی، برای سیاست گذاران مفید است.

۲-۷- پیشینه تحقیق

پیشینه این مطالعه به دو حوزه تحقیقات داخلی و تحقیقات خارجی تقسیم بندی شده است.

۲-۷-۱ – مطالعات داخلی

رنگین کمان(۱۳۸۶) در مطالعه ای به بررسی رضایت از زندگی پرداخته است و ‌به این نتیجه رسیده است که رضایت از زندگی و احساس خوشبختی ، یک مؤلفه‌ فرهنگی پایدار است؛ به طوری که این متغیر در میان هر ملتی در طول زمان تقریبا ثابت است و ملیت مهم ترین و قوی ترین مؤلفه‌ پیشگو کننده آن (رضایت از زندگی ) است. این گزاره به عنوان اصلی ترین نتیجه این پژوهش قلمداد می شود.

قهرمان (۱۳۸۹) در پژوهش خود تحت عنوان “بررسی مفهوم رضایت از زندگی و سنجش آن در میان دانشجویان دختر و پسر “به بررسی مفهوم رضایت از زندگی و سنجش آن در میان۴۵۰نفر) ۱۶۲مردو۲۸۸زن( از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد می پردازد و ‌به این منظور از پرسشنامه ای خود اجرا بهره می جوید. در ابتدا محقق به بحث نظری پیرامون این نکته می پردازد که آیا متغیر “رضایت از زندگی” یک متغیر بسیط است یا یک سازه چند بعدی؟ دراینجا پیش فرض بسیط بودن انتخاب شده است. نتایج پژوهش نشان می دهدکه میزان رضایت از زندگی در دانشکده های مختلف تفاوت معناداری با هم ندارد . همچنین دانشجویان ‌دختر و پسردارای رضایت از زندگی متفاوتی نیستند . یافته ها بیانگرآن است که در هر دو جنس “رضایت از خود”، ” مثبت نگری ” و “رضایت از دانشگاه” تأثیرشایانی در رضایت از زندگی دارند.

معین الدین و همکاران (۱۳۹۰) با بهره گرفتن از تکنیک دلفی فازی به ارائه ‌الگویی جهت سنجش سواد مالی دانشجویان ایرانی پرداخته‌اند. جامعه آماری این مطالعه افرادی بوده اند که ضمن داشتن مدرک دکتری در یکی از رشته‌های حسابداری یا مالی صاحب تجارب ارزشمند کاری نیز بوده اند، که تعداد آن ها برابر با ۱۲ نفر بود و خبرگان مطالعه را تشکیل می‌دادند. در ادامه با بهره گرفتن از تکنیک دلفی فازی به کسب اجماع نظر خبرگان پرداخته شده و پرسشنامه ای مشتمل بر ۲۵ سوال جهت سنجش سواد مالی دانشجویان ایرانی تدوین و به عنوان الگوی سنجش سواد مالی در سطح دانشگاه های کشور ارائه گردیده است. در نهایت نتایج پژوهش حاکی از آن بود که سوالات منتخب حاصل از اجماع نظر خبرگان در بردارنده مفاهیم متنوعی از جمله ارزش زمانی پول، مالیات، سرمایه گذاری در سهام و اوراق مشارکت، تورم، بانکداری الکترونیک، طرق مختلف استقراض، بیمه و بازنشستگی و …. هستند.