مبحث چهارم: نتایج و پیامدهای حاصله از تغییر و تخریب تالاب ها

اشاره گردید تالاب ها از جمله سیستم های پویا و متغییر به شمار می‌روند، زیرا به طور مستمر متحمل تغییرات طبیعی در نتیجه نشست و فروکش کردن، خشکسالی، افزایش سطح آب دریا، یا پر شدن از طریق رسوب یا مواد آلی هستند و فعالیت های انسانی مستقیم و غیر مستقیم به طور قابل توجهی سرعت تغییر تالاب ها را افزایش داده است.

صدمات وارده بر تالاب ها می‌تواند منجر به خسارات عمده ای بر حیات انسانی و تنوع زیستی گردد. همچنین خسارت شدید خدمات اکوسیستمی با تاثیرات اقتصادی بر روی تجارت، جوامع و کشورها همراه خواهد بود.

خسارت خدمات اکوسیستمی آب و تالاب ها می‌تواند تاثیر منفی بر جای گذارد. مثال هایی پیرامون این مسئله در ذیل آورده می شود که عبارتند از :

    • تخریب دریاچه آرال و اکوسیستم های پیرامونی آن، که در اثر تغییر مسیر آب، در ضمن کشت کتان، منجر به خسارت به مشاغل و فعالیت های اقتصادی، از بین رفتن محیط زیست و تاثیرات زیان آوری بر روی سلامتی انسان ها گردیده است.

    • تغییر کاربری مانگروها منجر به وارد آمدن خسارت به خدمات حفاظتی طبیعی و افزایش زیان به حیات انسانی در ویتنام گردیده است.

  • تقلیل آبهای سیلابی طبیعی ، در نتیجه آبیاری گسترده زمین های برنج کاری در سال ۱۹۷۹، موجب تاثیرات مهمی بر تنوع زیستی، اکوسیستم ها و جمعیت انسانی سراسر جلگه سیلابی Waza در کامرون گردید. (Brink,2011,3)

______________________________

۱ برای مطالعه بیشتر رجوع شود به:

Resolution IX.I Annex E, 2005 – with additional material supplied by information paper COP9 DOC.24. Ramsar wise Use Handbook 13.

با وجود کمبود دلایل، این امر احراز گردیده تغییرات صورت گرفته در تالاب ها، احتمال تغییر و دگرگونی آنی غیر خطی را در اکوسیستم ها با پیامدهای مهم بر رفاه و بهزیستی انسانی را افزایش می‌دهد. اعاده به وضع سابق این تغییرات غیر خطی ممکن است سخت و مشکل، هزینه بر و غیر ممکن باشد. قابلیت به منظور پیش‌بینی برخی از تغییرات غیر خطی در حال بهبود و بهتر شدن است. اما تمام نظریه پردازان علوم زیستی نمی توانند آستانه و حدی را نظر گیرند که در آن هنگام تغییرات بروز خواهد کرد. افزایش احتمالی این تغییرات غیر خطی از وارد آمدن خسارت به تنوع زیستی و رشد تهدیدات در نتیجه علل مستقیم تغیییرات اکوسیستمی ناشی می شود. وارد آمدن خسارت به گونه ها و تنوع ژنتیک، انعطاف پذیری اکوسیستمی و قابلیت شان در حفظ خدمات اکوسیستمی خاص را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، افزایش تغییرات بواسطه عواملی همچون کشاورزی غیر استاندارد، تغییرات اقلیمی، افزودن گونه های بیگانه، اکوسیستم تالاب ها را در آستانه تغییر قرار می‌دهد.۱

ارزیابی کمی تالاب هایی که دچار خسارت گردیده اند، دارای مشکلاتی است، زیرا مجموع تالاب های موجود در جهان نامشخص است. اگرچه نشانه هایی وجود دارد مبنی بر این امر که کشور های خاصی در جهت حل مشکل اقدام کرده‌اند. در ایالات متحده آمریکا قریب به ۸۷ میلیون هکتار از تالاب های اصلی آن دچار آسیب و صدمه شده اند، که اساسا ً در ارتباط با

تولیدات کشاورزی بوده اند و همچنین باید اذعان داشت ضرورت ندارد که یک تالاب به طور کامل دچار آسیب گردد، تا ارزش ها و مزایای خود را کاهش دهد. چنان که به اثبات رسید تولید میگو در Bank Sofala موزامبیک در ارتباط با آب های فصل بارانی در رودخانه زامبزی Zambezi (این رودخانه در کشورهای زامبیا و موزامبیک قرار دارد) است، که با ساخت سدهای متعدد در امتداد رودخانه، روان آب و در نتیجه میزان تولید میگو کاهش یافته است. (Barbier,1997,4)

در برهه زمانی فعلی، تالاب ها به منظور توسعه اقتصادی و تولیدات کشاورزی به شدت تغییر یافته و مورد زهکشی قرار گرفته اند، که این امر خسارت جدی را بر تالاب ها وارد نموده است.

______________________________

۱ A Report of the Millennium Ecosystem Assessment, op.cit, p.4.

تمامی انواع تالاب ها نسبت به تغییرات ایجاد شده در رژیم هیدرولوژیکی آسیب پذیر هستند. این تهدیدات بواسطه هزاران اختلال ناشی از فعالیت انسانی همچون لایروبی، تغییر مسیر آب و پایین آوردن سطح کیفیت آب تحمیل می‌گردد. با افزایش تقاضا برای آب به منظور آبیاری و مصارف عمومی، پایین آمدن سطح آب زیر زمینی تهدیدی جدی علیه تالاب ها به وجود آورده است. چنین اختلالاتی، به طور مستقیم گیاهان، اجتماعات ماهی ها و جانوران، ساختار غذایی و حاصلخیزی را متاثر می‌سازد. در نهایت، وارد کردن گونه های بیگانه تهدیدی جدی را در مقابل تالاب ها قرار می‌دهد.

برخی از کارکردهای اکولوژیکی تالاب ها رو به حذف تدریجی می‌باشند. در نتیجه، توانایی این اکوسیستم ها در ذخیره آب های سیلابی و جلوگیری از خشکسالی رو به کاهش است و خطر اختلالات سیلابی افزایش می‌یابد. علاوه بر این، توانایی این تالاب ها در از بین بردن آلاینده ها رو به کاهش بوده و ذخایر آبی آلوده ساز خطرات جدی را ایجاد نموده اند. با اذعان بر این امر که ساختار اکوسیستمی تالاب از یک سادگی و در عین حال پیچیدگی برخوردار است، توانایی مولد آن نیز کاهش می‌یابد، قابلیت آن نیز در تنظیم اقلیم منطقه و حمایت از بانک های سیلابی در برابر فرسایش کاهش میابد و ارزش معنوی چشم انداز طبیعی تنزل پیدا می‌کند. زوال و انحطاط اکوسیستمی در بسیاری از تالاب ها و تاثیر بر مناطق مجاور در حال آشکار شدن است، که این امر منجر به زوال جامعه گیاه، شوری خاک، فرسایش خاک و خشکسالی می‌گردد. این پدیده نشان می‌دهد که کارکرد اکولوژیکی این تالاب ها دچار آسیب و لطمه شده و توانایی هایشان به منظور مقاومت و بازسازی در برابر اختلالات طبیعی همچنین در حال کاهش است.

تهدیدات جدی در برابر تالاب ها شامل تغییر کاربری، تبدیل و تغییر تالاب، آلودگی زیست محیطی و استفاده ناپایدار از منابع تالاب هاست. این تغییرات از شش مشکل و معضل جدی نشأت می‌گردند: عدم آگاهی عمومی از ضرورت به حفاظت تالاب، منابع مالی ناکافی برای حفاظت و مدیریت تالاب، وجود یک نظام حقوقی و قانونی ضعیف به منظور حفاظت از تالاب، عدم کفایت تحقیقات مرتبط با تالاب، عدم همکاری میان نهادها و عدم وضوح مسئولیت ها و فن آوری توسعه نیافته در ارتباط با بهره برداری و حفاظت از تالاب. (Wang,2008,798) .

بخش سوم: نهضت بین‌المللی حفاظت از اکوسیستم تالاب ها، از آغاز تا کنون

نگرشی گذرا بر وضعیت محیط زیست جهان در دو دهه گذشته نشان می‌دهد که نه فقط اثرات مخرب انسانی بر محیط زیست کاهش نیافته بلکه مسائل حاد و بغرنج جدید مانند آلودگی شدید جو، کاهش تنوع زیستی، پدیده گلخانه ای و گرم شدن کره زمین، افزایش سطح آب اقیانوس ها، آلودگی آب ها و اثرات متعدد و مختلف بروز نموده است.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...