لَــوْلاکَ لَمــاخَلــَقتُ الاَفـلاک

۱) ترجمه بیت: خداوند برای احترام به شأن والای حضرت پیامبر فرمودند: پیامبر قسم به جان تو هر آن اگر تو نبودی دنیا را خلق نمی کردم، دنیا و هرآنچه که در اوست طفیلی وجود پیامبر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲) نکات بلاغی: تلمیح به حدیث قدسی: «لَوْلَاکَ لَمَا خَلَقْتُ الاَفلاکَ»، پاک با افلاک: کلمه قافیه است، واج آرایی: (الف و ل)، ملمع.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: تمام انبیاء قافله سالار دین بوده و امتی را راهنمایی کرده؛ امّا هر کدام از این انبیاء برگزیده خداوند و دارای عظمت وبزرگی است، که خواجهی هر دو عالم سرورکاینات، مفخر موجودات عالم حضرت محمّد علیه الصلوه والسلام قافله سالاری بود. که قدم از کتم عدم بیرون نهاد و کاروان هستی را هدایت نمود، و بزرگ ترین معجزه عالم قرآن به ایشان داده شد. خداوند متعال می فرماید: « یا مُحَمَّدُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَوْلَاکَ مَاخَلَقْتُ آدَمَ » و خود پیامبر بر این عظمت می فرماید: «أنَاسَیّدُ وُلدِ آدَمَ وَ لَافَخْرَ» و در زمان حضرت موسی گروهی منّ سلوی از طرف حق از عرش دریافت کردند. و عده ای در زمان حضرت عیسی مائده دریافت کردند، امّا همه ی آنها در وجود حضرت محمّد(ص) جمع شد و آنهایی که عربده حق می کردند. و انا الحق سر می داند و شوریده وگدایان خیل حق بودند آنچه می خواستند در وجود رسول گرامی یافته اند، و به کمال رسیده اند. (ر. ک، فتح الهی علی و سپه وندی، ۱۳۸۹: ۱۳۳-۱۳۵)

پس سِـری کـه مغـزایـن افـلاک بـود

انــدرآخـرخـواجـه لـولاک بـود

(مثنوی۲/۹۸۱)

بــامحمّـد بــود عشق پــاک جُفت

بهـرِعشـق او را خـدا لـولاک گفت

(مثنوی۵/۲۷۳۷)

۴-۳-۲- دربیان مقام انسان

سِه نُوع بَشَرخَلق کِرد خُدَایِ عَاَلم

نَاسُ وشِبْهِ نَاسُ ونَسْنَاسِی اَفْهَم

۱) ترجمه بیت: خداوند جهان آفرین سه گروه ازانسانها راخلق کرد، گروه اوّل انسان کامل (چهارده معصوم)، گروه دوّم شبیه انسان هستند، و گروه سوم انسانهای میمون صفت که ادراک و فهم آنها را
نمیشناسد.
۲) نکات بلاغی: عَالَم با اَفْهَم کلمه قافیه و حرف روی (م) است، بین بشر، خلق و ناس ترادف وجود دارد. نَسْنَاسی: نشناسی تلمیح: به سوره الناس: (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ، مَلِکِ النَّاسِ، إِلَهِ النَّاسِ، مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ، الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ، مِنَ الْجِنَّهِ وَ النَّاسِ).

اتّصـالـی بـی تَـکَیُّـف بــی قیــاس

هست رَبُّ الْنــاس را بـاجان ِنـاس

لیک گفتــم نـاس مـن نسناس نـی

نـاسْ غیـرِ جـانِ جـانِ اِشناس نــی