• • فاطمی نیا در سال ۱۳۸۶ در مقاله ای با عنوان «فرهنگ شهروندی: محصول و محمل حاکمیت خوب، سازمان کارا و شهروندی فعال» نوشت. هدف مقاله تبیین شهروندی و فرهنگ شهروندی حاصل از تعهد، مسئولیت پذیری و معاونت عناصر مختلف جامعه است. روش وی مطالعه کتابخانه ای و اسنادی است و یافته ها حاکی از ان است که شهروندی و فرهنگ شهروندی محصول تعهد و مسئول بودن است و نقش شهروندان و انجام تعهدات شهروندی در توسعه فرهنگ شهروندی بسیار حائز اهمیت است زیرا که شهروندان عناصر شناور و پویای جامعه محسوب می‌شوند و در عرصه های مختلف جامعه حضور دارند.

  

• • قاسمی و کاظمی در سال ۱۳۸۷ مقاله ای با عنوان «تحلیلی جامعه شناختی بر نقش خانواده در میزان برخورداری از سرمایه اجتماعی» انجام دادند. هدف این پژوهش تبیین چگونگی تاثیر خانواده بر سرمایه اجتماعی است. روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری آن پرسشنامه است. نتایج حاکی از آن است که بین حجم سرمایه انسانی، نوع خانواده و میزان وقت صرف شده والدین برای فرزندان رابطه معناداری وجود دارد.

خارجی

• • هوسکینز و ماسچرینی (۲۰۰۸) مقاله ای با عنوان «اندازه گیری شهروندی فعال با ساخت شاخص ترکیبی» انجام دادند. هدف این مقاله سنجش شهروندی فعال با شاخص ترکیبی به روش پیمایش اجتماعی است. نتایج نشان داد که کشورهای شمال اروپا، پس از مرکز اروپا و کشورهای آنگلوساکسون و به ویژه در سوئد، دارای بالاترین نرخ شهروندی فعال هستند، کشورهای دریای مدیترانه پس از کشورهای اروپای شرقی رتبه بندی می‌شوند.

• • هوتزاگر و آچاریا (۲۰۱۰) در مقاله ای با عنوان «ارتباط شهروندی فعال و کیفیت دموکراسی در برزیل و و مکزیک» انجام دادند. هدف این پژوهش بررسی ارتباط میان شهروندی و دموکراسی است. در میان طبقات زیادی از مردم تجربه اشکال شهروندی کاهش یافته است برای مثال برزیل، هند، مکزیک و آفریقای جنوبی، در عین محرومیت سیاسی، دموکراسی انتخاباتی قوی و دیرینه داشته اند. در میان بسیاری از رشته‌های دموکراسی نظریه کثرت گرایی، جامعه مدنی، نهادگرایی تاریخی یک رشته گسترده به عنوان مشارکت مدنی شناخته شده است و نشان می‌دهد که انجمن مدنی نقش قدرت دادن به افراد برای شرکت در بازی سیاست عمومی، را حفظ کرده و مقامات دولتی و افراد را به حساب می آورند و ادعا می‌کنند خدمات عمومی که در انجمن شرکت می‌کنند تبدیل شده به آنچه که ما آن را “شهروندان فعال” می نامیم. مطالعات مشارکت مدنی استدلال می‌کنند چنین شهروندان فعالی، نقش حیاتی در دموکراتیزه کردن مؤسسات دولتی بازی می‌کنند.

• • اسچینکل در سال ۲۰۰۸ مقاله ای با عنوان «اخلاق گرایی شهروندی در تکامل بحث هلندی» نگاشت. هدف این پژوهش بررسی وضعیت و جایگاه شهروندی در رابطه با دولت و جامعه است که به روش کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است. اسچینکل چنین نتیجه گیری می‌کند که . شهروندی موضوعی است که در آن دولت توان عملیاتی جدید را در زمان جهانی شدن می‌یابد اخلاق گرایی و متعاقب آن فضیلت سازی شهروندی به طور رسمی در دولت ملت نمی گنجند، اما موضوع اخلاقی در حوزه گفتمانی جامعه می گنجد.

• • لیزی و دریو در سال ۲۰۱۳ مقاله ای باعنوان «شهروندی فعال زنان و بهزیستی: نمونه گیری ایتالیایی» انجام دادند و شهروندی فعال زنان را در چند شاخص (مشارکت سیاسی، اتحادیه های کارگری، انجمن های زیست محیطی، فعالیت های داوطلبانه و فرهنگی) بررسی کردند. روش گردآوری آن ها نمونه گیری تصادفی بوده و نتایج حاکی از آن بود که شهروندی فعال سلامت افراد را بهبود می بخشد، اما تفاوت آماری جنسیتی در ارزیابی رضایت از زندگی وجود ندارد و زنان خوشحال تر از مردان هستند اما به سادگی شادی مردان به خصوص زمانی که در زندگی اجتماعی شرکت نمی کنند متفاوت است.

• • هولدفور در سال ۲۰۰۸ مقاله ای با عنوان «مقیاسی سخت برای اندازه گیری موضوعی آسان: شاخص های شهروندی و سیاست های آموزشی استراتژی های لیسبون» تدوین کرد. هدف این مقاله مطالعه نقش اصلی بازیگران در شکل گیری سیاست آموزش و پرورش و توسعه شاخص های شهروندی فعال است. مطالعه به روش باز بوده و نتایج حاکی از آن است که بازیگران سیاسی با بهره گرفتن از روش باز مکانیسم کنترل نئولیبرال شهروندان را به عهده می گیرند.

• • هوسکینز و کریک در سال ۲۰۱۰ پژوهشی با عنوان «توانایی ها و ظرفیت های یادگیری برای آموزش شهروندی فعال: ارزهای مختلف یا دو روی یک سکه؟» انجام دادند. آن ها با توضیح صلاحیت مدنی و مشارکت مدنی و بررسی برنامه کار کمیسیون اروپا ویژگی های آموزش شهروندی فعال را بررسی کرده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که صلاحیت مدنی و یادگیری از اشتراکات زیادی برخوردارند، صلاحیت مدنی منجر به شهروندی فعال می شود.

• نلسون و کر در سال ۲۰۰۶ نیز در گزارشی با عنوان «شهروندی فعال در کشورهای INCA: تعاریف، سیاست ها، عملکردها و نتایج» پس از پیمایش ۱۵ کشور دنیا، با ارائه یک گزارش نهایی نتایجی را ‌در مورد شهروندی فعال ارائه دادند از جمله اینکه ارتباط بین سیاست و عمل در شهروندی فعال مهم است و روش های مختلف یادگیری و آموزش شهروندی فعال برای مدارس و جوانان تاثیر اندکی دارند و شهروندی فعال تا حدی به واقعیت نزدیک شده است.

با بررسی مطالعات پیشین داخلی و خارجی می توان ‌به این نتیجه دست یافت که موضوعی با دو متغیر مستقل و وابسته سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال در میان این منابع دیده نشده و موضوع نویی است.

چارچوب نظری

پاتنام در آثار اولیه خود در بحث از رابطه سرمایه اجتماعی و دموکراسی، شهروندی اجتماعی و نقش انجمن ها و مشارکت های مدنی و اجتماعی مردم در کارآمدی دموکراسی پرداخته است و به تعبیر لوی منشا همه کارهای مهم در آثار اولیه او شهروندان هستند (گنجی و همکاران، ۱۳۸۴: ۲۰).