۱-۷-۳-۲-نظام بیمه ای در ایران
این نظام به منظورپیشگیری ازفقرناشی از عوامل غیر قابل کنترل(بیکاری، پیری ،مرگ نان آور خانه یاازکارافتادگی)طرح ریزی گردیده ومتکی بر پرداختهای اجباری اشخاص برای حفظ وحمایت ازخود است.نظام بیمه ای شاغلین جامعه راازطریق مشارکت مالی بیمه شده ،کارفرما وکمک دولت تحت پوشش قرار می دهد وهدف عمده آن حمایت ازاشتغال، رفع موانع تولیدوتامین رفاه افرادشاغل درمراکزمشمول نظام است. (اعتضادپور، رجبی راد، ۱۳۷۵،۲۱)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مشمولان نظام بیمه ای به طورکلی عبارتنداز:
-مشمولان قانون کار
- مشمولان قانون استخدام کشوری ومقررات استخدامی خاص
- مشمولان قانون استخدام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
-صاحبان حرف ومشاغل آزاد
طرحهای بییمه ای را طوراصولی می توان باتوجه به افرادتحت پوشش به سه دسته تقسیم کرد:
الف-سازمان تامین اجتماعی
این سازمان کارگران راازطریق بیمه اجباری وخویش فرمایان رااز طریق عقدقردادتحت پوشش قرار می دهداولین اقدامات تامین اجتماعی درسال۱۳۱۰صورت گرفت اما فعالیت رسمی آن تحت عنوان بیمه های اجتماعی کارگران ازسال ۱۳۳۱آغازشد.کمکهای قانونی بلندمدت وکوتاه مدت ،درمان ووام مزایایی است که باتوجه به شرایط هریک ازافرادتحت پوشش به آنان تعلق می گیرد.
ب-سازمان بازنشستگی کشور
قانون استخدامی کشورمصوب ۲۲آذرماه ۱۳۰۱برای اولین باردرتاریخ کشورنظامی برای بازنشستگی به وجودآورد که این نظام درحال حاضر،سازمان بازنشستگی کل کشورراتشکیل می دهد.ازسال۱۳۱۳اداره کل بازنشستگی کشورمرجع رسیدگی به اموراستخدامی کارمندان شناخته شده ازآن زمان تاسال ۱۳۵۴ اداره کل بازنشستگی ازلحاظ سازمانی تابع وزارت دارایی بود.ازاول سال ۱۳۵۴صندوق بازنشستگی کشوری به صورت موسسه ای مستقل وابسته به سازمان اموراداری وبازنشستگی کشورتاسیس شدواداره امورصندوق های بازنشستگی را بعهده گرفت. .( وزارت اموراقتصادی ودارایی،۱۳۷۱،۲۵۵)
کسورات بازنشستگی درقانون استخدام کشوری برابربا۵/۸ درصد جمع حقوق گروه پایه ومزایای مستمروفوق العاده های مستخدم است ۵/۸ درصد تاسال ۶۸وبعدازآن۷۵/۱۲ درصد نیزسهم کارفرما (دولت) می باشدومستخدمین فقط درمقابل بازنشستگی ،ازکارافتادگی وفوت ازحمایتهای مقرربهره مندمی شوند،نحوه محاسبه حقوق (مستمری)بازنشستگی ووظیفه عبارت است ازیک سی ام متوسط حقوق بیمه رسمی کارمندضربدرسنوات خدمت مشروط براینکه مستمری یاحقوق بازنشستگی ازآخرین حقوق دریافتی قبل ازبازنشستگی تجاوزنکند.متوسط حقوق ازلحاظ این قانون معدل حقوق مستخدم درسه سال آخرین سنوات خدمت می باشد.سن بازنشستگی باتوجه به اینکه چهارنوع بازنشستگی اختیاری، اجباری، قهری وتوافقی می باشدمتفاوت بوده است(شکری ۱۳۷۵،۶۵)
ج)صندوق های بازنشستگی مستقل
صندوق های بازنشستگی مستقل ،کارکنان مشاغل درموسسات تابعه خودراتحت پوشش قرارمی دهند.درزیربه شرح وظایف هریک از صندوق های بازنشستگی مستقل درایران می پردازیم.
ج-۱) صندوق های بازنشستگی بیمه ایران: این صندوق درسال ۱۳۱۴تاسیس شد.طبق آیین نامه صنعت بیمه نرخ حق بیمه ۹ درصد سهم بیمه شده و۱۸ درصد سهم کارفرما است.صندوق سپرده های خودرانزدبانک ملت نگهداری می کندودرزمینه دیگری فعالیت ندارد.صندوق باکمکی که ازسوی شرکت بیمه ایران دریافت کرده ازموجودی نسبتا مطلوبی برخوردارشده است.صندوق های هزینه کوتاه مدت خودرابطریق بن،خواروباروعیدی دراختیاربازنشستگان قرارمی دهد . تسهیلاتی که تاتیر ماه ۱۳۶۸در اختیارافرادتحت پوشش قرار می گرفت عبارت بودازپرداخت وام تعاون که ازتاریخ فوق بعدباتبدیل شرکتهای بیمه به صنعت واجرای آیین نامه جدید،به وام کارمندی مبدل شد.وام دیگری که دراختیارشاغلین قرارمی گیردوام مسکن است. (وزارت اقتصادی ودارایی،۱۳۷۱،۲۸۰)
ج-۲صندوق های بازنشستگی نیروهای مسلح
طبق قانون بیمه های اجتماعی وبازنشستگی وتعاون،افزارمندان کارگاههاوکاخانجات ارتش،تاسیس صندوقی بنام صندوق بیمه های اجتماعی وبازنشستگی افزارمندان ارتش درسال ۱۳۳۵دربانک سپه تشکیل گردید.منابع درآمدی صندوق شامل ۱۰ درصد حقوق ارتشیان و۱۰ درصد سهم کارفرما(وزارت دفاع)وهمچنین حقوق افرادجدیدالاستخدام درماه اول ووجوه حاصله ازجرایم اداری کلیه ارتشیان می باشد.شرایط اصلی استفاده ازحقوق بازنشستگی در ارتش عبارت است ازسی سال خدمت متوالی یا ۳۵سال خدمت متناوب و۶۰سال سن،دراین صورت بازنشستگی به تقاضای مستخدم تحقق میابد.میزان حقوق بازنشستگی عبارتست ازیک سوم آخرین دریافتی ضربدر سنوات خدمت درهرحال مستمری مزبورنبایدازآخرین حقوق دریافتی بیمه شده تجاوز نماید(عمرانی، ۱۳۵۰،۱۸۴)
ج-)۳صندوق های بازنشستگی وزارت نفت:هرماه ۶ درصد ازحقوق ماهانه مستخدمین و۶ درصد فوق العاده حقوق کارکنان جنوب کشورکسروبه حساب صندوق های بازنشستگی واریز می گرددووزارت نفت به میزان ۹%حقوق ومزایای کارمندبه آن اضافه می کند.کسوربازنشستگی در صندوق جمع می شوندواین صندوق از اموال وزارت نفت جداست وجوه صندوق ازطریق دادن وام مسکن یاخریدسهام کارخانجات یادرامرخانه سازی وغیره مورد استفاده قرار می گیرد .میزان مستمری بازنشستگی دروزارت نفت عبارت است ازیک پنجاهمحقوق مازادبر۱۰۰۰۰ریال ضربدر سنوات خدمت به اضافه یک شصتم حقوق ومزایای مازادبر۲۰۰۰۰ریال ضربدرسنوات خدمت.( شکری ،۱۳۷۵،۷۶)
ج-۴) ۳صندوق های بازنشستگی ووظیفه وازکارافتادگی بانک مرکزی
دربانک مرکزی هرماهه به مقدار۵/۸ درصد ازحقوق کارمندان وبه میزان ۱۷ درصد حقوق مستخدمین به عنوان سهم کارفرمابه حساب صندوق مذکورواریزمی گردد.علاوه بر آن در بودجه بانک هرساله مبلغی به عنوان کمک به تصویب می رسدواین مبلغ دراول سال به صورت یک جابه حساب صندوق بازنشستگی بانک ریخته می شود.کسورات بازنشستگی وسهم کارفرمایی دربانک مرکزی ازطریق سیستم پولی بانک مرکزی به طرق مختلف مثل خرید اوراق قرضه ویاسپرده پس انداز بلندمدت بکارگرفته می شود.میزان مستمری بازنشسگی عبارتست ازیک سیم متوسط حقوق ضربدر سنوات خدمت مشروط بر اینکه از اخرین حقوق زمان اشتغال تجاوز ننماید. علاوه بربانک مرکزی بانکهای دیگرنیز برای کارکنان خود مشترکادارای صندوق بازنشستگی ومقررات خاص بازنشستگی می باشند که ایت مقررات شباهت زیادی به مقررات بانک مرکزی درارتباط با بازنشستگی وازکارافتادگی وغیره دارند.( همان ماخذ،۷۷)
ج-۵)صندوق حمایت وبازنشستگی آینده ساز:این صندوق به استنادماده ۲قانون تاسیس سازمان گسترش درآغازفروردین ماه ۱۳۵۵تشکیل شدتاحقوق ورفاه کارکنان سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران وشرکتهای تابعه ووابسته رادردوران بازنشستگی،ازکارافتادگی ووظیفه تامین کند.درمحاسبات مربوط به حقوق بازنشستگی ،ازکاافتادگی وحقوق وظیفه بازماندگان اعضای صندوق بااعمال ضریب لازم،متوسط حقوق تمام دوران خدمت(مشارکت باصندوق)درنظرگرفته می شود،همچنین سوابق بازنشستگی باتوجه بع ضرایب زمانی پس ازموزون شدن منظورمی گردد.بدین ترتیب انگیزه لازم برای استمرار زمان اشتغال وپرهیز ازبازنشستگی های زودرس فراهم می آید.حقوق گروه های مذکورهرساله به میزانی متناسب باتورم جذب شده درسیستم حقوق ودستمزد شاغلین افزایش میابد وعلاوه برآن مبالغی تحت عنوان کمک هزینه تحصیلی فرزنداد گروه های یادشده پرداخت می شود.درپایان سال نیزباتوجه به تعدادافرادتحت تکفل ومیزان حقوق ومستمری گروه های یادشده به هر خانواده مبالغی بعنوان عیدی پرداخت می گردد( شکری ،۱۳۷۵،۷۸)
بازنشستگان،ازکارافتادگان واعضای خانواده متوفی ازنظربهداشت ودرمان درحدمناسب ورضایت بخش تحت پوشش صندوق هستند وهزینه آن ازمحل یک درصدهای ذخیره شده برای این منظورتامین می گردد همچنین گروه های مذکور درصورت درخواست ازوام ضروری صندوق باشرایط ویژه بهره مند می گردند نرخ حق بیمه سهم کارمندمعادل ۱۰ درصد حقوق ومزایا وسهم کارفرمامعادل ۲۰ درصد آن می باشد.
( اعتضادپور، رجبی راد،۱۳۷۵،۲۸)
ج-۶) صندوق بازنشستگی سازمان بنادروکشتیرانی جمهوری اسلامی ایران:
این صندوق دراواخرسال ۱۳۵۳ تاسیس شدومخصوص کارمندانی است که تحت پوشش این صندوق می باشند.صندوق مذکورهیچ کمکی ازدولت نمی گیرد وطبق آیین نامه سازمان درصورت نیاز کمبودراازاعتبارات جاری تامین می کند.نرخ حق بیمه سهم بیمه شده۷ درصد وبرای کارفرما۱۴ درصد است .وجوه جمع آوری شده به صورت حساب سپرده نزدبانکها نگهداری می شود وبه آن بهره تعلق می گیرد.ضمن اینکه این سازمان دارای دودسته دیگرکارمند نیزمی باشد که یک سری ازآنها تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی ودسته دیگر تحت پوشش سازمان بازنشستگی سازمان می باشند. (وزارت اقتصادی ودارایی ،۱۳۷۱،۲۷۹)
ج-۷) صندوق بازنشستگی سازمان صداوسیما:دراین صندوق درسال۱۳۶۳تاسیس گردیده وکارکنان سازمان صدا سیما راتحت پوشش قرار می دهد.نرخ حق بیمه سهم کارمندان ۸ درصد وسهم کارفرما۱۶ درصد می باشد وعلاوه بربازنشستگی وازکارافتادگی خدماتی نظیراعطای وام،خرید واحداث مسکن،وام ازدواج،که به فرزندان دختر کارکنان تعلق می گیرد نیزارائه می دهد(همان ماخذ،۲۷۶)
ج-۸)صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران :این صندوق درسال ۱۳۶۴تاسیس شدکارگرا ن شرکت مشمول قانون تامین اجتماعی وکارمندان تابع مقررات خاص صندوق شرکت هستند،میزان حق بیمه سهم کارمند۷ درصد وسهم کارفرما ۱۴ درصد حقوق ومزایا است .برقراری حقوق وظیف ،مستمری بازنشستگی وازکارافتادگی ،وام مسکن ،ووام ضروری برای شاغلین ازجمله حمایت های صندوق است (اعتضادپور، رجبی راد،۱۳۷۵،۳۰)
ج-۹)صندوق بازنشستگی جهادسازندگی :فعالیت رسمی این صندوق ازابتدای سال ۱۳۶۹آغازولی کسورات ازاردیبهشت ۱۳۶۷عمل شده است .نرخ حق بیمه سهم اعضاءوسهم جهادهریک ۸٫۵ درصد است ،طبق تبصره ۶۹مالی واداری واستخدامی وزارت جهاددرصورت عدم کفایت وجوه صندوق جهت پرداخت حقوق وظیفه وازکارافادگی ومعذوریت ازکاراعضاءجهاد،دولت مکلف است کمبوآنراسالانه دربوجه خودمنظوروتامین نماید.باتصویب آیین نامه وام به افراد تحت پوشش حداکثرتا یک میلیون ریال وام قرض الحسنه پرداخت می شودووجوه صندوق جزءدارایی وزارت جهاد محسوب نمی شود. (همان ماخذ،۳۰)
ج-۱۰) صندوق بازنشستگی شرکت سهامی تهیه وتوزیع علوفه (صندوق جنگلهاومراتع (وزارت اقتصادوداری،۱۳۷۱،۲۸۲)
صندوق جنگلهاومراتع درتاریخ ۱۸/۲/۴۹تشکیل شده است .
شرکت تهیه وتوزیع علوفه ازنظربازنشستگی دارای سه گروه کارمنداست.
۱-کارمندان رسمی تحت پوشش صندوق بازنشستگی شرکت
۲-ماموران تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری (سازمان بازنشستگی )
۳-کارگران تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی
نرخ حق بیمه مستخدم ۸ درصد وسهم کارفرما۱۳ درصد است وجوه صندوق به صورت حساب سپرده دربانکهانگهداری می شود.
ج-۱۱) صندوق بازنشستگی شرکت بیمه مرکزی :این صندوق همزمان باتاسیس بیمه مرکزی درسال ۱۳۵۰تاسیس شدازنظربازنشستگی دارای دوگروه کارمنداست .
گروهی تحت پوشش سازمان بازنشستگی کشوری قراردارندوگروهی دیگرتحت پوشش صندوق بازنشستگی شرکت بیمه مرکزی،نرخ حق بیمه پرداختی تاسال ۱۳۶۸برای بیمه شده وکارفرماهریک ۹ درصد بودواز۲۹/۴/۶۸باتوجه به آیین نامه صنعت بیمه نرخ حق بیمه سهم کارفرمابه ۱۸ درصد افزایش یافته است. (وزارت اقتصادوداری،۱۳۷۱،۲۸۲)
ج-۱۲) صندوق بازنشستگی شهرداری تهران: صندوق بازنشستگی شهرداری ازسال ۱۳۵۳شروع به کارکرده طبق آیین نامه مربوطه ،درآمدهای صندوق از۷ درصد سهم بیمه شده و۱۴ درصد سهم کارفرما تامین می شود.مسائل مالی هر سه سال یک بارمورد بررسی قرارمی گیرد ودرصورت کمبود دولت کمک می کند.علاوه بربازنشستگی ،ازکارافتادگی .حقوق وظیفه خدماتی نظیر وام ضروری برای بازنشستگان تا سقف ۵۰هزارتومان ،بیمه عمر وحوادث برای بازنشستگان را نیز انجام می دهد.این صندوق حساب پس اندازبرای کارمندان دارد که درآن سهم کارمندان ۳ درصد وسهم کارفرما۳ درصد است وبه هنگام بازنشستگی به آنان عودت داده می شود(اعتضادپور، رجبی راد،۱۳۷۵ ،۲۷)
ج-۱۳) صندوق بازنشستگی شرکت ملی فولاد:این صندوق درسال ۱۳۵۳تاسیس گردید.شاغلین به دوگروه کارمندان رسمی وکارگران تقسیم می شود.کارمندان تحت پوشش صندوق شرکت وکارگران تابع مقررات قانون کارومشمول قانون تامین اجتماعی هستند.نرخ حق بیمه پرداختی به این صندوق ۷ درصد سهم کارمندو۱۴درصد سهم کارفرما است .
صندوق فوق علاوه برخدمات بازنشستگی ،ازکارافتادگی خدماتی نظیرپرداخت وام مسکن به کارمندان رسمی ،پرداخت وام تهیه مسکن ،پرداخت وام ضروری ووام مسکن به بازنشستگان انجام می دهد.این صندوق اگربه جهت کمبودوجوه بابحران مواجه شودطبق ایین نامه آن درصورت کمبودخودشرکت ملی فولاد کمبودآن راتامین می کند.
ج-۱۴)سایرصندوقهای بازنشستگی مستقل درایران عبارتنداز:
صندوق بازنشستگی شرکت مخابرات ،صندوق هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ،وصندوق بازنشستگی بانکها
۲-۷-۳-۲-نظام حمایتی درایران (اعتضادپور، رجبی راد،۱۳۷۵ ،۲۷)
این نظام اقشارآسیب پذیرجامعه راکه بدلیل ناتوانی درکسب درامدمشمول نظام بیمه ای نیستندموردحمایت دولت قرارمی دهد.گروه های اجتماعی مشمول نظام حمایتی عبارتنداز:
-ازکارافتادگان ومعلولین نیازمند وافراد تحت تکفل آنها
-زنان وکودکان بی سرپرست ونیازمند
-آسیب دیدگان ناشی ازحوادث طبیعی ونیازمند
-خانواده زندانیان که منبع درامدی برای اداره زندگی خودندارند.
فعالیتهای این بخش درجهت رفع نابسامانیهای اخلاقی واجتماعی واقتصادی است ومواردزیررادربرمی گیرد.
-اموربازپروری شامل اندرزگاهها ،مراکزنگهداران معتادین