۱۳/۱۱

CO -Q63

۱۳/۰

۴۳/۴

TO -Q70

۴۱/۰

۵۹/۸

REO -Q57

۵۵/۰

۳۸/۱۰

CO -Q64

۴۵/۰

۰۹/۹

TO -Q71

۲۷/۰

۶۴/۶

REO -Q58

۵۲/۰

۰۵/۱۰

CO -Q65

۷۹/۰

۲۷/۱۳

همانطور که گفته شد نتایج استخراج شده در جدول نشان می دهد مقدار قدر مطلق آماره t برای کلیه روابط بالاتر از ۹۶/۱ بوده و میزان واریانس تبیین شده هر متغیر بوسیله متغیر مکنون مقدار قابل قبولی می باشد لذا مدل از برازندگی قابل قبولی برخوردار و روایی سازه متغیر فرهنگ سازمانی مورد تایید می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۷- مدل اصلی
لازم است قبل از وارد شدن به مرحله آزمون فرضیات ابتدا از صحت مدل اندازه‌گیری اطمینان حاصل شود. در این پژوهش تحلیل عاملی تاییدی با بهره گرفتن از تحلیل مسیر،‌ برای آزمون معناداری در مورد عامل‌ها صورت گرفته است. این تحلیل توسط مدل معادلات ساختاری و با بهره گرفتن از نرم‌افزار آماری LISREL انجام شده است.
در بررسی هر کدام از مدل‌ها، قبل از تایید روابط ساختاری می‌بایست از مناسب بودن و برازش مطلوب مدل اندازه‌گیری اطمینان حاصل نمود. که بدین منظور بایستی آماره  و سایر معیارهای مناسب بودن برازش مدل مورد بررسی قرار گیرد. بدین صورت که مدلی مناسب است دارای حالت‌های بهینه ذیل باشد. میزان  به درجه آزادی باید کوچکتر از ۳ باشد و هر چه کمتر باشد بهتر است، زیرا این آزمون اختلاف بین داده و مدل را نشان می‌دهد. شاخص RMSEA، هر قدر به ۰/۰۵ نزدیک و از ۰۸/۰ کوچکتر باشد (به صفر نزدیکتر باشد)، برازش بیشتر مدل را نشان می‌دهد و در صورتی که معیارهای مدل برازش مناسبی را ارائه ندهد باید به اصلاحات در مدل با بهره گرفتن از خروجی مربوط به اصلاح مدل پرداخت و سپس با بهره گرفتن از مدل اصلاح شده به بررسی سوالات و فرضیه‌ها در مدل پرداخت.
۴-۸- بررسی مدلهای اندازه گیری به همراه آماره t، ضریب استاندارد و مقدار خطا در عوامل مختلف
به تعداد متغیر های مشاهده شده معادله اندازه گیری ارائه می شود .هر معادله شامل ضریب مسیر بین متغیر مشاهده شده و متغیر مکنون، خطای اندازه گیری متغیر مشاهده شده، همراه آزمون معناداری آن بر پایه مشخصه t و نیز مقدار R² یعنی ضریب تعیین یا نسبت واریانس تبیین شده به وسیله متغیر مکنون است.
۴-۸-۱- فرهنگ سازمانی (OC)

جدول ۴-۸: جدول بررسی ضرایب و مقدار t برای شاخص فرهنگ سازمانی

آیتم ها

نماد

ضریب استاندارد

آماره t

ضریب تعیین

۰۰۰۱/۰>

۹۹/۰

(۰۰۰۱/۰>)2585/25

(۰۰۰۱/۰>)4059/20

(۰۰۰۱/۰>)4846/57

SMP_f(SFA)

*. مخلوط­هایی از FHPO و SBO
اختصارها: SFA، اسیدهای چرب اشباع؛ SFC، محتوای چربی جامد؛ SMP، نقطه ذوب لغزشی، P، سطح اطمینان مدل؛ SE، خطای استاندارد؛ r، ضریب همبستگی بین داده ­های آزمایشی و پیش بینی شده؛ MAE، میانگین خطای مطلق. اعداد داخل پرانتز سطح معنی داری (P) هر یک از ضرایب مدل گمپرتز را نشان می­دهد.
۴-۲-۲-۴-۱٫ اعتبار سنجی مدل SMP_f(SFA)
در اعتبار سنجی مدل SMP_f(SFA)، نظیر مدل دو متغیره SFC_f(T,SFA)، از داده ­های SMP مربوط به مخلوط­های دوتایی و سه تایی محتوای پالم اولئین و یا سویای کاملاً هیدروژنه استفاده شد. داده های آزمایشی SFC مربوط به مخلوط­های سه تایی پالم اولئین، روغن کلزا و آفتابگردان (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۶)، مخلوط­های دوتایی پالم اولئین و روغن کانولا (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۹)، مخلوط­های سه تایی سویای کاملاً هیدروژنه، روغن کلزا و آفتابگردان (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۷) و مخلوط­های دوتایی سویای کاملاً هیدروژنه و روغن کانولا، اینتراستریفیه شده به روش­های آنزیمی و شیمیایی بودند (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۹).
به منظور تأیید صحت مدل SMP_f(SFA)، مقادیر SMP مخلوط­های دوتایی و سه تایی حاوی پالم اولئین و یا مخلوط­های حاوی سویای کاملاً هیدروژنه با بهره گرفتن از مدل پیشنهادی (معادله (۴-۱۱)) محاسبه و با مقادیر حاصل از آزمایشات تجربی مقایسه و نیکویی برازش آنها ارزیابی شد. به این ترتیب MAE مخلوط­های دوتایی حاوی پالم اولئین که به طریق آنزیمی و شیمیایی اینتراستریفیه شده بودند برابر با ℃۱۵/۱ و ℃۳۶/۱ (شکل ۴-۱۳، a،b) و برای مخلوط­های سه تایی حاوی پالم اولئین، اینتراستریفیه به طریق آنزیمی برابر با ℃۰۷/۱ است (شکل ۴-۱۳، c). همچنین ضریب تعیین (۹۴/۰) بین مقادیر آزمایشی و پیش بینی شده بدست آمد. میانگین خطای مطلق مدل برای مخلوط­های دوتایی حاوی جزء سویای کاملاً هیدروژنه، اینتراستریفیه به روش آنزیمی و شیمیایی، به ترتیب ℃۸۴/۴ و ℃۵۵/۲ بود (شکل ۴-۱۴، f و g). این شاخص برای مخلوط­های سه تایی حاوی جزء سویای کاملاً هیدروژنه اینتراستریفیه به روش آنزیمی و شیمیایی به ترتیب برابر با ℃۰۱/۴ و ℃۴۸/۳ است (شکل ۴-۱۴، d و e). با توجه به نمودارهای SMP به صورت تابعی از SFA مخلوط­های حاوی جزء سویای کاملاً هیدروژنه (شکل (۴-۱۴))، برازش مقادیر پیش بینی شده با نوع آزمایشی به خوبی انجام نشد. بر این اساس مدل قدرت بالایی در پیش بینی SMP مخلوط­های دوتایی یا سه تایی اینتراستریفیه شده آنزیمی یا شیمیایی حاوی FHSBO را نداشت. بطور کلی مقایسه MAE محاسبه شده برای مخلوط­های مذکور نشان می­دهد که مدل SMP_f(SFA)، SMP مخلوط­های حاوی پالم اولئین را با خطای کمتری نسبت به مخلوط­های حاوی سویای کاملاً هیدروژنه پیش بینی می­ کند. علاوه بر این می­توان نتیجه گیری کرد مدل SMP_f(SFA) در پیش بینی مقادیر SMP مخلوط­های اینتراستریفیه از نوع مواد شرکت کننده در واکنش تأثیر پذیر بوده و نوع واکنش (آنزیمی یا شیمیایی) تأثیری بر روی توانایی مدل در پیش بینی مقادیر SMP محصولات اینتراستریفیه ندارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

a
شکل ۴-۱۳: اعتبارسنجی مدل SMP_f(SFA): نشانگرها و خطوط به ترتیب SMP آزمایشی و پیش بینی شده مخلوط­های اینتراستریفیه شده a: دو تایی کانولا/ پالم اولئین، اینتراستریفیه به روش آنزیمی، b: دوتایی کانولا/ پالم اولئین، اینتراستریفیه به روش شیمیایی، c: سه تایی پالم اولئین/کلزا/آفتابگردان، اینتراستریفیه به روش آنزیمی را نشان می­دهد (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۶؛ فرمانی و همکاران، ۲۰۰۷ و فرمانی و همکاران، ۲۰۰۹).
c
شکل ۴-۱۴: اعتبارسنجی مدل SMP_f(SFA): نشانگرها و خطوط به ترتیب SMP آزمایشی و پیش بینی شده مخلوط­های اینتراستریفیه شده d: سه تایی سویای کاملاً هیدروژنه/کلزا/آفتابگردان، اینتراستریفیه به روش آنزیمی، e: دوتایی سه تایی سویای کاملاً هیدروژنه/کلزا/آفتابگردان، اینتراستریفیه به روش شیمیایی، f: دو تایی پالم اولئین/کانولا، اینتراستریفیه به روش آنزیمی، g: دو تایی کانولا/ سویای کاملاً هیدروژنه، اینتراستریفیه به روش شیمیایی را نشان می­دهد (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۶؛ فرمانی و همکاران، ۲۰۰۷ و فرمانی و همکاران، ۲۰۰۹).
g
f
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱٫ نتیجه گیری
واکنش اینتراستریفیکاسیون موجب بهبود خواص روغن­ها و حفظ ارزش تغذیه­ای آنها از طریق تولید محصولات بدون ترانس شد. اینتراستریفیکاسیون آنزیمی مخلوط­های دوتایی FHPO:SBO، منجر به اصلاح ساختار تری آسیل گلیسرول­ها گردید که به موجب آن نقطه ذوب و محتوای چربی جامد مخلوط­ها کاهش یافت. در این مطالعه مخلوط­های اینتراستریفیه شده با نسبت­های مختلف، خصوصیات متناسب با اهداف مختلف صنعتی را نشان دادند که می­توانند جایگزین­ مناسبی برای چربی­های هیدروژنه شده نسبی باشند. مخلوط­های اینتراستریفیه شده با نسبت­های ۱۵:۸۵، ۲۵:۷۵ و ۳۵:۶۵ (FHPO: SBO) خصوصیات متناسب با ویژگی­ مارگارین­های نرم و اسپریدها و مخلوط­های محتوای %۴۵ و ۵۵% FHPO، خصوصیاتی مشابه با خصوصیات شورتنینگ­های چند منظوره و فرآورده ­های چربی مورد استفاده در نانوائی را نشان دادند.
علاوه بر تحقیقات تجربی، در تحقیقات مدل سازی، SFC مخلوط­های دوتایی FHPO و SBO به صورت تابعی از دما (SFC_f(T))، اسید چرب اشباع (SFC_f(SFA)) و همچنین SMP مخلوط­های اینتراستریفیه شده به صورت تابعی از SFA با بهره گرفتن از توابع سیگموئیدی گمپرتز مدل شدند. با تعدادی جایگزینی­ در مدل گمپرتز این امکان بوجود آمد که تابع سیگموئیدی دو متغیره برای بیان SFC به صورت تابعی از هر دو متغیر دما و محتوای SFA شرح داده شود. بررسی معیارهای برازش مدل از جمله ضریب تعیین و ضریب همبستگی بالا بین مقادیر آزمایشی و پیش بینی شده، خطای استاندارد و میانگین خطای مطلق کمتر، نشان داد که تمامی مدل­های ارائه شده از قدرت بالایی در پیش بینی مقادیر SFC و SMP مخلوط­های اینتراستریفیه شده برخوردار هستند. نتایج بدست آمده از ارزیابی صحت مدل SFC_f(T,SFA)، نشان داد مدل دو متغیره قدرت بالایی در پیش بینی SFC مخلوط­های دوتایی و سه تایی اینتراستریفیه شده به یکی از روش­های شیمیایی و یا آنزیمی بر مبنای پالم اولئین یا سویای کاملاً هیدروژنه دارد. این امر نشان دهنده عدم تأثیر پذیری قدرت پیش بینی مدل SFC_f(T,SFA) از نوع مواد شرکت کننده در واکنش و نوع واکنش می­باشد. پیشنهاد چنین مدل­هایی جهت پیش بینی مقادیر SFC، نیاز به دستگاه­های پیشرفته­ای نظیر pNMR را رفع کرده و در توسعه فرمولاسیون جدید محصولات می ­تواند بسیار سودمند واقع شود.
به منظور ایجاد کارایی بیشتر مدل SFC_f(T)، ارتباط بین SMP مخلوط­های اینتراستریفیه و نقطه عطف توابع SFC_f(T) بررسی شد. نقطه عطف توابع SFC_f(T) از طریق مشتق گیری دوم محاسبه شد. مقدار نقطه عطف برابر با ضریب c (از ضرایب مدل گمپرتز) بود. همچنین نتایج مطالعات ریاضی نشان داد SMP مخلوط­های اینتراستریفیه اندکی بیشتر از مقدار نقطه عطف توابع SFC_f(T) هر یک از مخلوط­های مربوطه است. برازش منحنی SMP به صورت تابعی از نقطه عطف توابع SFC_f(T) با بهره گرفتن از رگرسیون خطی با R² برابر با ۹۳/۰ انجام شد.
علاوه بر محاسبه SMP با بهره گرفتن از توابع SFC_f(T)، پیش بینی این خصوصیت فیزیکی با بکارگیری مدل­­ سیگموئیدی گمپرتز به صورت تابعی از SFA نیز انجام شد. نتایج ارزیابی صحت مدل SMP_f(SFA) نشان داد که این مدل می ­تواند در پیش بینی مقادیر SMP چربی­های اینتراستریفیه شده بر پایه پالم اولئین نسبت به مخلوط­های حاوی سویای کاملاً هیدروژنه با دقت بالایی عمل کند. با توجه به اینکه اندازه گیری مقدار نقطه ذوب روغن­ها به روش­های آزمایشگاهی زمانبر است، پیش بینی این خصوصیت فیزیکی از طریق مدل­های ارائه شده می ­تواند در کاهش زمان، هزینه واکنش و همچنین مصرف مواد اولیه مؤثر واقع گردد و نیاز به دستگاه­های پیشرفته را برطرف کند.
۵-۲٫ پیشنهادات
ارائه مدل جامعی که در آن پیش بینی محتوای چربی جامد محصولات اینتراستریفیه با توجه به تغییرات تری آسیل گلیسرول­ها امکان پذیر شود.
ارائه مدل توصیفی به منظور پیش بینی نقطه ذوب مخلوط­های اینتراستریفیه به صورت تابعی از تری آسیل گلیسرول­ها
مدل سازی سایر خواص چربی­های اینتراستریفیه نظیر قوام، ویسکوزیته و خصوصیات رئولوژیکی بر اساس نمودارهای سیگموئیدی SFC و یا ساختارهای تری آسیل گلیسرولی آنها
از آنجایی که خواص رئولوژیکی چربی­ها وابسته به شبکه کریستالی آنها می­باشد، پیشنهاد می­گردد خصوصیات شبکه کریستالی چربی­های اینتراستریفیه شده در دماهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و حاصل مطالعات به صورت متغیرهای کمی در نمودارهایی ارائه شود. بر این اساس خصوصیات رئولوژیکی چربی­ها از روی نمودارهای ترسیم شده تحلیل و پیش بینی گردد.
علاوه بر مطالعات آماری پیشنهاد می­گردد زمینه سازی برای مطالعات شبیه سازی واکنش­ها صورت گیرد تا موجبات افزایش سرعت انجام تحقیقات و کاهش هزینه واکنش­ها فراهم گردد.
فصل ششم
منابع
بهمدی، ه. زندی، ز. گلدانی، م و قوامی، م. (۱۳۸۶). تولید چربی بازساخته از مخلوط روغن آفتابگردان و فِلیک سویا. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران سال دوم، شماره ۴، زمستان ، ص ۲۰-۱۱
زمردی، ش. شکرانی، ر. شاهدی، م و دخانی، ش. (۱۳۸۲). استفاده از مخلوط روغن سویا با روغن هیدروژنه کامل برای ساخت انواع شورتنینگ. مجله علوم کشاورزی ایران جلد ٣۴، شماره۳، ۵٨٧-۵٩۵
فرمانی، ج. (۱۳۹۳)، پیش بینی درصد چربی جامد و نقطه ذوب چربی های اینتراستریفیه شده شیمیایی بر اساس ترکیب اسیدهای چرب آنها، طرح پژوهشی به شماره ۰۸-۱۳۹۲-۰۲، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
کوچک یزدی، ز و عالمزاده ، الف . (۱۳۹۱). بررسی تغییر ویژگی های کیفی مخلوط های روغن آفتابگردان و روغن پالم حاصل از واکنش استرکردن داخلی توسط آنزیم لیپاز. نشریه پژوهش و نوآوری در علوم و صنایع غذایی، جلد ۱، ص ۱۱-۲۲
ابراهیمی، ل و فرمانی، ج. (۱۳۹۱). کاربرد اینتراستریفیکاسیون در تولید محصولات چربی بدون ترانس. بیست و یکمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی، شیراز، ۷-۹ آبان
بهبودیان، ج. (۱۳۸۹). آمار ناپارامتری، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه شیراز.
سرمد، ز. بازرگان، ع و حجازی، الف. (۱۳۷۶). روش های تحقیق در علوم رفتاری. موسسه نشر آگه، تهران
طالبی، ه .(۱۳۷۳). رگرسیون کلاسیک و مدرن با کاربرد آن، انتشارات دانشگاه شهرکرد
کرلینجر، ف. (۱۳۸۹). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. ترجمه شریفی و نجفی زند. جلد دوم. موسسه انتشارات آوای نور، تهران.
هومن، ح. (۱۳۸۴). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
ابدالی، س. (۱۳۹۲). بررسی اثر همزمان چربی و پایدار کننده­ها بر خواص فیزیکوشیمیایی و رئولوژیکی ماست قالبی کم چرب، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی زراعی، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
فرمانی، ج. (۱۳۸۴). بهبود کیفیت شورتنینگ خوراکی جامد با بهره گرفتن از ترانس استریفیکاسیون آنزیمی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی بیوسیستم کشاورزی گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی دانشگاه تهران.
AOCS. (1996). Official methods and recommended practices of American oil chemists’ society, 4^th edn, 3^rd printing.” American Oil Chemists’ Society Press, Champaign.
Arumughan, C. Balachandran, C. Saritha, S & Reshma, M .(2008). Lipase catalyzed interesterification of palm stearin and rice bran oil blends for preparation of zero trans shortening with bioactive phytochemicals. Bioresource Technology 99: 5011–۵۰۱۹٫
Akoh, C. Pande, G & Shewfelt, L. (2012). Utilization of enzymatically interesterified cottonseed oil and palm stearin-based structured lipid in the production of trans-free margarine. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, 2: 76–۸۴٫
Akoh, C & Pande, G. (2013). Enzymatic synthesis of trans-free structured margarine fat analogs with high stearate soybean oil and palm stearin and their characterization. LWT - Food Science and Technology 50: 232-239
Asif, M. (2011). Process advantages and product benefits of interesterification in oils and fat International Journal of Nutrition, Pharmacology Diseases, 1:134-138.
Augusto, P. Soares, B. Chiu, M & Gonçalves, L. (2012). Modeling the effect of temperature on lipid solid fat content (SFC). Food Research International, 45: 132-135.

( قرآن ) محمد صاحب رسالت است و حمل کننده دشواری ها و مسئولیت های آن و قران همان قانون اساسی است که رسالت را تبیین می کند . چیزی که شکی در آن نیست و این است که ایدئولوژی اسلامی یک انقلاب ریشه ای در زندگی عرب ها در زمینه اجتماعی ، فکری و معنوی طبیعی است که تاثیرات خود را بر زندگی ادبی عمومی نیز بگذارد ، به ویژه شعر اسلامی به معنای کامل کلمه ، بر پایه التزام است و از ایمان صادق و پذیرش عقلی و قلبی سرچشمه می گیرد . ( منبع پیشین ، ص ۶۹)
به رغم این که دین اسلام شعر را تشویق نمی کند ، پیامبر اسلام در مبارزه عقیدتی از نقش سازنده شعر غافل نمی شود ، به ویژه زمانی که گروهی از شعراء با هجو پایین آوردن ارزش دین به مقابله پرداختند و پیامبر به تعدادی از شعرای مومن سفارش کرد که جواب آن ها را بدهند و حسان بن ثابت
( ۵۹۰ – ۶۷۴ ) و کعب زهیر ( ؟ - ۶۶۲ ) ( فاخوری ، ۱۳۸۳ هـ . ش ، ص ۱۷۱ )
و عبدالله بن رواحه ( ؟ - ۶۴۷ ) از عقیده اسلامی دفاع می کردند به تعالیم و اهداف آن توجه نشان می دادند و به ذکر جنگ های مسلمانان می پرداختند و شعر آن ها شعر ملتزم به معنای حقیقی بود که هدف انتشار آن و داخل کردنش در اعماق جان مردم بود و از عقیده ای سرچشمه می گرفت که تمام شئون زندگی مردم را در بر می گرفت . ( ابوحاقه ، ۱۰۸۵ م ، ص ۶۹ )
اما شعرای پیامبر هنوز اسلام در قلب هایشان نفوذ نکرده بود . آن ها جز عقیده در همه چیز جاهلی بودند . در حالی که سنی از آن ها گذشته بود این عقیده را پذیرفتند و به شدت نسبت به آن تعصب داشتند ، اما تاثیر فکری ، عاطفی و وجدانی در قلوب آن ها نگذاشته بود . چرا که این امر نیاز به امتزاج آن با تجربه زندگی دارد چه در سطح فردی و چه در سطح گروهی همان طور که نیاز به جایگر شدن تاثیر آن در نفس ها دارد که این امر نیازمند گذر زمان است و این موارد برای شعرای پیامبر رخ نداد ، به همین خاطر تجارب شعر اسلامی آن ها در اکثر موارد دچار سستی بود و التزام آن ها غالباً تاثیر سطحی و ضعیف داشت ، به جز در برخی قصائد و قطعه ها که انفعال ریشه ای می بینیم ، از جمله « لامیه » کعب بن زهیر ( م ۶۶۲ ) که مطلع آن « بانت سعاد » است و برخی قصائد حسان بن ثابت ( م ۶۶۲ ) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عصر اسلامی در ایام خلفای راشدین ادامه یافت اما هیچ شاعر بر جسته ای به وجود نیامد نه در التزام و نه در غیر التزام ، به جزء حطیئه ( ۶۷۸ م ) که فقط در هجا التزام داشت البته این التزام ، التزام مورد نظر ما نیست چون گرایش آن به سمت شر و بدی است و این در نقطه مقابل التزام حقیقی قرار
می گیرد . ( منبع پیشین )
شرایط در عصر اموی دگرگون شد و زندگی پیچیده شد و جامعه اسلامی تحولات مهمی را در سیاست ، اجتماع ، اقتصاد ، فکر و دین به خود دید . از بارزترین این تحولات ظهور احزاب سیاسی بود که با یکدیگر به مبارزه پرداختند و سعی در نابودی یکدیگر داشتند . هر یک از این احزاب ایدئولوژی ، اهداف شعراء و خطبای خود را داشت و شکی نیست که دلیل تقسیم بندی و دشمنی آن ها در درجه اول سیاسی بود و محور آن خلافت اسلامی و آن چه از قدرت و ریاست نشأت می گیرد بود . ( همان
، ص ۷۰ )
در این عصر هر حزب برای خود شعرائی داشت که از عقیده آن حزب دفاع می کرد و التزام در شعر اموی سیاسی بود و آن التزام صریح و واضح بود که بر عقیده ای معین استوار بود و در دیدگاهی که شاعر نسبت به خلافت امور یا سایر احزاب دارد نمود پیدا می کرد . ( همان ، ص ۷۲)
مهم ترین شعرای التزام در عصر اموی عبارتند از : اخطل بنی تغلب ( ۶۴۰ – ۷۱۰ م) نماینده دیدگاه خلافت اموی ، کمیت بن زید اسدی ( ۶۷۸ – ۷۴۳ م ) نماینده دیدگاه شیعه عبدالله بن قیس الرقیات ( ۶۸۰ – ۷۴۴ م ) شاعر زبیری هاوقطری بن الفجاءه ( ؟ - ۶۹۷ م ) ، و الطرّماح بن حکیم ( ؟ - ۷۲۳ م) و عمران بن حطان ( ؟ - ۷۳۷ م ) از شعراء خوارج . ( فاخوری ، ۱۳۸۳ هـ . ش ، ص ۱۷۰)
کمیت بن زید اسدی یک شاعر ملتزم است که به حق خاندان ابوطالب در خلافت از نظر عقلی و وجدانی ایمان دارد و شعر خود را بر پایه این اصل بنا می کند و در راه آن به مبارزه می پردازد و تبعات ناشی از این دیدگاه را به جان می خرد و هیچ طمعی در مال و منال ندارد . ( منبع پیشین ، ص ۷۴)
و در بخشی از قصائد خود که هاشمیات نامیده می شود از یک مبدأ ایدئولوژیک تعبیر می کند . به خاطر التزام او به مساله بنی هاشم و قرار دادن بنی هاشم به عنوان محور ، این قصائد هاشمیات نامیده شد . کمیت عقیده دینی و مکتب سیاسی خود و عشق خود به بنی هاشم را در ضمن هاشمیات خود آشکار می کند و همه چیز خود را در راه آن ها قربانی می کند و تمام مسئولیت های آن را می پذیرد .
او هیچ ترسی از ظلم ، مال و مقام ، غذا و عشق زنان ندارد و هیچ چیز بی ارزش دنیا نمی تواند کمیت را فریب دهد یا او را از عشق به بنی هاشم روی گردان کند .
با وجود این که کمیت اموی ها را مدح می کند و از آن ها صله می گیرد مانند اهل بیت آن ها را دوست ندارد و به هاشمی ها خیانت نمی کند و دیدگاه خود را تغییر نمی دهد و از بین اشعار او فقط هاشمیات او مشهور شده است . ( همان ، صص ۷۴ – ۷۵ )
عصر عباسی عصر طولانی مدت است و بهار تمدن عربی و عصر طلائی عرب محسوب می شود التزام دینی در عصر عباسی ادامه حرکتی است که با ظهور اسلام آغاز شد و روز به روز رشد کرد و ریشه دواند تا به قرن دوم هجری رسید . اما در هم آمیختن ملت ها و فرهنگ ها و تمدن ها و پیشرفت های زندگی اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و فکری به التزام دینی رنگ تازه ای بخشید و ناگاه آن را به زهد در زندگی و عبادت و تقوا تبدیل کرد . و از ویژگی های بارز شعر زهد این است که ارتباط تنگاتنگی با دین دارد و بر پایه ایمان قلبی استوار است و شاید بهترین مثال شعر زهد در عصر عباسی شعر ابوالعتاهیه باشد . از جمله قصیده مطلع آن بیت زیر می باشد : ( همان )
لِدُوا للموتِ وابنُوا للـخراب فکلکُمُ یَصیرُ الــی تَبابِ
( افرام البستانی ، ۱۴۲۹ هـ . ق ، ۳/۱۳۹)
أخــوَیَّ مُـــرَّا بــالقُبُــورِ و سَلِّمــا قَبــلَ المَسیـر
حَتّی متی یستفَّزنی الطمعُ ألیس لی بالکفافِ مُتَّسعُ
اما پیشرفت فکری عرب ها در امر دین تنها به زهد نشد بلکه باعث پیدایش تصوف نیز شد . البته تصوف بیشتر تحت تاثیر موج های فکری هندی ها و ایرانی ها بود و بهترین مثال این گونه شعر ، شعر ابن فارض است . ( ابوحاقه ، ۱۰۸۵ م ، ص ۹۲)
۳-۳- التزام فکری در شعر معاصر عربی
شعر ملتزم و ادبیات ملتزم را می توان این گونه تعریف کرد : ادبیاتی است که تصویری صادق از احساسات درونی سراینده آن است . ادیب ملتزم کسی است که کلماتش خواه شعر و خواه نثر تصویری صادق از احساسات درونی اش باشد و کسی باشد که لفظ نزد وی معنا را در آغوش گیرد و ادیب ملتزم شاعر یا نویسنده آزادی است که کلمات تعبیری از احساسات درونی اوست یعنی صداقت در احساس و صداقت در انتقال این احساس، صداقتی که ادیب را به سوی آزادی خلاق و مبتکر می کشاند این گونه است که شعر ملی و قومی و دینی یک بخش از رسالت شعر ملتزم می شود و بخشی از تعبیر صادقانه از احساساتی که کمال شعر است . ( قش ، ۱۹۷۱ م ، ص ۶۰۰ )
این جا است که در می یابیم که شعر حقیقی در دنیای عرب از احساسات صادقانه پرده بر می دارد که مثل مرحله قومی گرایی بزرگی که عرب ها آن را می گذرانند امروز شاعر عرب ملتزم کسی است که با زندگی امت خویش هم زیستی دارد . باید به این نکته اشاره کنیم که عقیده التزام در ادبیات تاکنون مفهوم حقیقی واضح و مشخص خود را در اذهان پژوهشگران نیافته است و التزام نزد آن ها مخلوطی از سیاست ، جامعه ، مفاهیم ملی ، قومی و بین المللی است و اصول مبارزه و انقلاب در التزام ، انقلابی در سیاست و انقلابی در جامعه است و گاهی موارد مفهوم کم ارزش تری به خود می گیرد به معنای ادبیاتی می شود که نظام خاصی یا یک نوع خاص حکومت را همراهی می کند و در خدمت آن قرار می گیرد و با تعصب از اصول و مبادی آن دفاع می کند . ( همان ، ص ۶۰۱ )
التزام در ادبیات این است که ادیب دیدگاه خاصی در قبال مساله معین داشته باشد و از آن دفاع کند . ( عزام ، ۱۹۸۹ م ، ص ۲۰ )
در اوایل قرن بیستم و اندکی قبل از جنگ جهانی اول ادبیات تحت تاثیر واقعیت سیاسی و اجتماعی و ادبی و نقد تحت تاثیر جنبش های اصلاح دینی و دعوت به تمدن غرب واقع شد و گرایش آن به سوی زبان فصیح عرب و دور شدن از محسنات لفظی بود .
با پایان این دوره ، دوره جدیدی شکل گرفت که نقطه آغاز آن انقلاب ۱۹۱۹ و پایان آن جنگ جهانی دوم به سال ۱۹۴۵ بود در این مرحله ادبیات تحت تاثیر دعوت به آزادی فردی قرار گرفت .
( السحرتی ، ۱۹۷۹ م ، ص ۲۵)
اصل در ادبیات و هنر این است که مقید باشد و بعدها آزادی را شناختند . بنابراین شاعر در جوامع ابتدایی در حالی که ملتزم به دفاع از قبیله است متولد می شود و ویژگی های آن را می ستاید و با دشمنانش به مبارزه می پردازد و شاعر تنها زمانی که به تعبیر احساسات درونی خود پرداخت که جوامع رو به سوی پیچیدگی نهاد .
ادیب باید آزاد باشد چون اگر ادیب نظر خود را بفروشد دیگر ادیب نیست و بدون آزادی نه هنری وجوددارد و نه ادبیاتی و هر کس به هنرمند یا ادیبی بگوید باید این کار را انجام دهی او را کشته است .
( قش ، ۱۹۷۱ م ، ص ۶۰۱ )
با این وجود می بینیم که شرایط در عصر نهضت با عصرهای پیشین متفاوت است و زندگی عرب ها در طی این دوره حوادث و رویدادهایی را در سطح سیاسی و قومی اجتماعی و اقتصادی و فکری به خود دیده است . قبل از ورود به این عصر باید آن را به دو دوره تقسیم کنیم : دوره اول که از آغاز قرن نوزدهم تا پایان جنگ جهانی اول به طول می انجامد و دوره دوم از پایان جنگ جهانی دوم می باشد . ( ابوحاقه ، ۱۸۰۵ م ، ص ۱۰۴ )
در این دوره در کنار گرایش غربی یک گرایش اسلامی به وجود آمد و هدف آن این بود که ابزار و امکانات که می تواند مسلمانان را توانا و قادر بسازد را کشف کند تا بتوانند از خود در برابر خطرات خارجی محافظت کنند و این که سرزمین خود را از استعمار و نفوذ غربی ها رها سازند . جمال الدین اسد آبادی ( ۱۸۳۸ – ۱۸۹۷ ) و شاگرد او محمد عبده ( ۱۸۴۸ – ۱۹۰۵) در رأس این گرایش قرار می گیرند. جمال الدین اسد آبادی معتقد بود که مسلمانان در حقیقت ضعیف تر از اروپائی ها نیستند . بلکه به خاطر تفرقه و جهلشان ضعیف شده اند . ( منبع پیشین ، ص ۱۰۹ )
این گرایش اسلامی در اواخر قرن نوزدهم بر سر زبان شعراء زیادی جاری بود و یکی از پدیده های التزام بود که شعر عربی آن دوره مملو از آن بود و این گونه بود که شعر عربی در نیم قرن قبل از جنگ جهانی اول سرشار از ایدئولوژی اسلامی ، ستودن دین اسلام و فضائل آن و دعوت به اتحاد و تعاون بود . همچنین ذکر مشاهیر جدید و قدیم اسلامی ، تمجید میراث و تمدن اسلامی ، ذکر دست آوردهای بزرگ اسلام و دعوت مسلمانان به بیدار شدن از خواب غفلت و خروج از سقوطی که در آن دست و پا می زدند بود . ( همان ، ص ۱۱۵ )
مهمترین شعرای گرایش اسلامی عبارتند از حافظ ابراهیم ( ۱۸۷۰ – ۱۹۲۲ ) ، محمد عبدالمطلب ( ۱۸۷۰ – ۱۹۳۱ ) ، احمد شوقی ( ۱۸۶۸ – ۱۹۳۲ ) ، احمد محرم ۰ ۱۸۶۹ – ۱۹۴۵ ) ، معروف الرصافی ( ۱۸۷۵ – ۱۹۴۵ ) ، شکیب ارسلان ( ۱۸۷۰ – ۱۹۴۶ ) ( همان ، ص ۱۱۶)
احمد شوقی نیز یکی از شعرای مهم این گرایش محسوب می شود بیش از بیست قصیده در این گرایش دارد . از جمله قصیده هزیمه نبویه که مطلع آن بیت زیر است .
ولد الهدی و الکائنات فینا وفم الزمان تبسم و ثناء
بخش اول این قصیده مربوط به تولد حضرت محمد و خوشحالی کائنات از این تولد میمون و مبارک است . و بخش دوم آن مربوط به منزلت پیامبر است و بخش سوم صحبت از قرآن معجزه بزرگ اسلام و تعالیمی که در خود جای داده است . او در بخش چهارم به مدح پیامبر می پردازد و جنگ ها و
پیروزی های پیامبر را ذکر می کند . و در بخش ششم از نهضت بزرگی صحبت می کند که مسلمانان با بهره گرفتن از این دین محقق ساختند . ( همان ، ص ۱۱۷ )
نقطه شروع التزام در ادبیات عربی معاصر بر بیداری زود هنگام نزد فرهنگ دوستان و اندیشمندان دلالت می کند و آگاهی آن ها از مسئولیت اجتماعی خودشان استوار است . از آغاز این قرن جز در عصر رومانتیک و رمزگرایی شاعر ، سخنگوی جامعه خویش شد و از این که صدای اعتراض و مخالفت باشد کوتاهی نکرد . اما مصیبت فلسطین در سال ۱۹۴۸ جامعه عربی را در زندگی اجتماعی و سیاسی به تنگنایی عمیق فرو می برد . ( خسروی ، ۱۳۸۴ هـ . ش ، ص ۵۵ )
مصیبت فلسطین در سال ۱۹۴۸ منجر به ظهور شعرای « واقع گرایی » اجتماعی شد ، که این گرایش مکاتب سه گانه ( کلاسیک ، رومانتیک و رمزگرایی ) را در شعر رد کرد و به سوی نوعی التزام اجتماعی ، ذاتی سوق پیدا کرد . این شعراء و دیگر شعرای معاصر از اصل شعر خارج شدند ، بدون این که آن را طرد کنند و رو در روی زندگی عربی معاصر قرار گرفتند . ( همان )
۴-۱- زندگی شخصی
مطلع کلام این که در ادبیات عرب دو اسماعیل صبری با تشابه اسمی دیده می شود که ما به معرفی اسماعیل صبری کوچک با شهرت شاعری ابوامیمه در کنار اسماعیل صبری بزرگ خواهیم پرداخت.
ابوامیمه در سال ۱۸۸۶ در قاهره دیده به جهان گشود . او از جمله کسانی است که از کودکی با مشکلات فراوان مواجه بود . به نظر می رسد که شرایط او مانع از این شد که تحصیلاتش را به پایان برساند . پس به دبیرستان اکتفا کرد . و سال های طولانی به تعلیم و آموزش پرداخت که البته تمام این سال ها به سختی گذشت و در کنار این سختی ها او هنرمندی با استعداد در شاخه های مختلف هنری شد .
خط عربی را بسیار زیبا می نوشت . آنقدر خوب نقاشی می کرد که در آموزشگاه های نقاش تدریس می کرد هم چنین شعر غنایی می سرود شعر زیبا با دیباجه ای نورانی و زبانی محکم و فصیح تا جایی که شنوندگان قطعه هایی از اشعارش را می شنیدند و حفظ می کردند .
بنابراین شاعر از این دریچه به جامعه خویش راه یافت و به رغم مشکلات و موانع موجود تلاش
می کرد هم منزلت اجتماعی و هنری خوبی کسب کند و هم از این طریق امرار و معاش نماید . ( صبری ، بی تا ، ص ۶ )
او علاوه بر سرودن شعر در نمایش نامه نویسی نیز شهرت بسیاری کسب نمود . درون مایه بیشتر نمایش نامه های او طرح مشکلات اجتماعی جامعه بود .
این مسئله باعث توجه مردم به وی شد و به عنوان یکی از چهره های شاخص نمایش نامه نویسی مطرح گردید . چرا که در آن زمان نمایش نامه نویسی یکی از شکوفاترین دوره های خود را سپری
می کرد . قصه هایی که به شیوه هزار و یک شب و مانند آن ها به مشکلات اجتماعی می پرداختند ، درون مایه و محتوای نمایش نامه را تشکیل می دادند . به همین دلیل میراثی که اسماعیل صبری از خود بر جای نهاد معرف شخصیت هنری او می باشد .
از جمله نمایش نامه های این شاعر عبارتند از : « شبح » و « بدر البدور » . او برخی از نمایش
نامه های خارجی را نیز به زبان عربی ترجمه کرد ه است همانند : « ربیع الکوخ » اثر « چارلز گازفس » بنابراین ما در برابر شاعری هنرمند هستیم که طبیعت قدرت هنری نافذی به او بخشیده است .
ابوامیمه مدت مدیدی از زندگی خود در وزارت معارف گذراند اما به دلیل از دست دادن بینایی ، کار خود را رها کرد و در این زمینه نیز ، ابیات زیر را چنین سروده است :
خَدَمتَ المعارفَ عَهداً طویلا أمینا وَ فیا حَمیـدَ الــذکر
وَ بعد اجتهادِی ثلاثَین عاماً أحاطت حیاتی غُیُوم الکَدَر
(منبع پیشین ، ص ۷ )
روزگار طولانی به وزارت معارف خدمت کردم در حالی که امانت دار خوش نام بودم بعد از سی سال کار مجدانه ابرهای تیره زندگی مرا احاطه کرد .
سرانجام قصه زندگی او پایان گرفت … قصه زندگی شاعری که رنج های دیگران را به تصویر

تحقیقات زیادی مکانیزم های سیاسی پدیده نفرین منابع را مطالعه کرده اند. لین و تورنل^[۵۳](۱۹۹۵)، نشان داده اند که اقتصادهای با منابع غنی در مقایسه با اقتصادهای با منابع فقیر به شدت به رفتار رانت جویی گرفتار می شوند به طوری که سیاست ملی، تمایل به چنگ آوردن رانت حاصل از منابع طبیعی را دارد. در مدل مورد مطالعه آن ها، یک ثروت بادآورده، از بهبود رابطه مبادله تجاری و یا از اکتشاف منابع طبیعی (رانت منابع طبیعی ) حاصل می شود و در رقابت منازعات گروهی به اقتصاد تزریق شده و به صورت مخارج دولت در کالاهای عمومی ناکارا پایان می پذیرد. در مطالعات گلب^[۵۴](۱۹۸۸)، آتی(۱۹۹۰)، لیتی و ویدمن^[۵۵](۱۹۹۹) و ترویک^[۵۶](۲۰۰۲) نیز، به طور عمده این مکانیزم تأثیر بررسی شده است. لیتی و ویدمن، تأکید دارند که وفور منابع طبیعی فرصت هایی برای رانت جویی ایجاد می کند که عامل مهم در تعیین سطح فساد به شمار می آید. آن ها در یک مدل رشد ساده، رابطه منابع طبیعی، فساد و رشد اقتصادی را نشان داده و نتیجه می گیرند که میزان فساد بستگی به وفور منابع طبیعی، سیاست های دولت و تمرکز قدرت بوروکراسی دارد. ترویک، در توضیح این که چرا وفور منابع طبیعی به درآمد و رفاه کم تر منجر می شود، با در نظر گرفتن رفتار رانت جویی در مدل خود، نشان می دهد که افزایش درآمد منابع طبیعی، تعداد زیادی از کارآفرینان را به رانت جویی مشغول کرده و از تعداد کارآفرینانی که بنگاه های با بهره وری بالا را هدایت می کنند، می کاهد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بطور خلاصه مکانیزم های سیاسی و اقتصاد سیاسی شومی منابع را می توان به صورت زیر شرح داد؛ اول آن که، رونق منابع طبیعی نگرش های کوتاه مدت را بر سیاست مداران مسلط می کند. این منجر به اتخاذ سیاست های نامناسب و ناکارا می شود. دوم آن که، صادرات منابع طبیعی سبب تقویت بخش ها، طبقات و گروه های ذی نفعی می شود که از سیاست های کندکننده رشد سود می برند. سوم آن که در چنین شرایطی، تمرکز دولت افزایش یافته و اثر خود را بر فرایند توسعه از دو کانال ناکامی دولت در انجام وظا یف مورد نیاز توسعه و هم چنین تضعیف دموکراسی باقی می گذارد. زیرا زمانی که دولت درآمد کافی از صادرات منابع طبیعی در اختیار دارد، مالیات کمتری وضع می کند و در مقابل، مردم نیز تقاضای کم تری برای پاسخ گویی به دولت دارند. هم چنین دولت از طریق مخارج خود و با بهره گرفتن از رانت حاصل از منابع طبیعی بر ای کسب قیومیت بیش تر استفاده می کند، که مانع ایجاد فشار از سوی مردم برای ایجاد دموکراسی و شکل گیری گروه های اجتماعی مستقل می شود. چهارم آن که، دولت در کشورهای صادرکننده منابع طبیعی توجه زیادی به توسعه کیفی آموزش ندارد. پنجم آن که، با توجه به اهمیت و نقش نهادها در توسعه اقتصادی، نشان داده شده است، که رانت منابع طبیعی تأثیری منفی بر توانایی نهادها در برخورد با شوک های حاصل از نوسانات قیمت منابع دارد. نهادها، بخش زیادی از تعاملات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را در برمی گیرد و بدین دلیل عده ای از محققان در توضیح نفرین منابع طبیعی توجه خود را به مدلهای کیفی به ویژه مدل های نظریه بازی ها معطوف کرده اند. نتایج مطالعات نشان می دهد که سیاست مداران تمایل به استخراج بیش از حد منابع طبیعی در مقایسه با مسیر استخراج بهینه این منابع دارند و رونق منابع طبیعی، از طریق افزایش ارزش حفظ قدرت برای سیاست مداران و فراهم آوردن منابع بیش تر برای آن ها، سبب افزایش تخصیص غیرکارآمد منابع در بخش های اقتصادی می شود و این در حالی است که تأثیر کلی رونق منابع طبیعی بر اقتصاد به شدت به کیفیت نهادها بستگی دارد، چرا که این نهادها هستند که تعیین می کنند تا چه حد انگیزه های سیاسی سیاست مداران دارای قابلیت اجرایی است. بنابراین، کشورهایی که از نهادهای مناسبی برخوردارند، از رونق منابع سود می برند(درگاهی،۱۳۸۷). به بیان گیلفاسون، نروژ به عنوان یکی صادرکننده بزرگ نفت خام، تاکنون هیچ علامت روشنی از مصیبت منابع نداشته است، که به دلیل برخورداری از نهادهای توسعه یافته و کارا بوده است.
۲-۴ مکانیزم های اقتصادی نفرین منابع طبیعی
مهم ترین مشکلی که برای کشورهای غنی در منابع طبیعی بوجود می آید، بیماری هلندی است. در واقع مهمترین مکانیزم های اقتصادی توضیح پدیده نفرین منابع طبیعی در این کشورها، بیماری هلندی می باشد. در ادامه بطور مفصل بدان پرداخته می شود؛
۲-۴-۱ بیماری هلندی
در پی کشف میدان گاز در شمال کشور هلند توجه اقتصاد دانان به طور اخص به مساله بیماری هلندی جلب شد. واژه بیماری هلندی در سال ۱۹۷۷ توسط مجله اکونومیست برای توضیح رکود بخش صنعت در هلند بعد از کشف منابع گاز طبیعی در دهه ۱۹۶۰ در دریای شمال و افزایش شتابان درآمدهای ارزی ناشی از آن در این کشور بکار گرفته شد. با تزریق این درآمدهای ارزی کلان به اقتصاد هلند در دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، یعنی در حدود ۱۰ الی ۱۵ سال، بسیاری از صنایع مهم این کشور از بین رفتند یا قدرت رقابت بین المللی خود را از دست دادند. دولت هلند برای مقابله با این پدیده زیانبار، اقدام به اعمال سیاست های متعدد اقتصادی نمود که عمدتا نتیجه بخش نبود. به همین دلیل بعد از سال ۱۹۷۷ هرگاه چنین پدیده ای در اقتصاد یک کشور رخ بدهد، اصطلاحا به آن
بیماری هلندی گفته می شود.
بیماری هلندی یک مفهوم اقتصادی است که در آن تلاش می شود، رابطه بین افزایش سریع درآمدهای ارزی ناشی از بهره برداری زیاد از منابع طبیعی (فروش منابع طبیعی) و رکود در بخش های قابل مبادله نظیر صنعت و کشاورزی را در یک کشور توضیح دهد. از این رو نام علمی مناسبی که می توان بر بیماری هلندی نهاد، ” رونق در اقتصاد کالاهای قابل مبادله” که مترادف با ” رخوت در اقتصاد کالاهای صنعتی صادراتی” است. بیماری هلندی بیانگر وضعیتی است که افزایش سریع درآمدهای ارزی ناشی از صادرات منابع طبیعی و بهبود تراز تجاری، می تواند تولید اقتصاد ملی را در بخش صنعت وکشاورزی را دچار بحران (رکود) کند. این اتفاق به علت افزایش نرخ برابری پول ملی در برابر ارزهای خارجی صورت می گیرد. که بخش صنعت و کشاورزی را در رقابت با سایر تولید کنندگان جهانی تضعیف می کند.
بیماری هلندی غالبا بدلیل ورود ارز خارجی ناشی از فروش منابع طبیعی نظیر نفت و گاز ایجاد می گردد، اما این بیماری می تواند ” بوسیله هر فعالیت توسعه ای که نتیجه اش ورود بی رویه ارز خارجی شود” پدیدار گردد. از این رو استقراض پولی یا کمک های پولی خارجی و سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در وسعت زیاد نیز می تواند منجر به بروز این پدیده گردد.
داستان از زمانی شروع می شود که به دلیل افزایش درآمدهای ارزی یک کشور، تراز تجاری آن مثبت و پول ملی آن کشور با افزایش قابل توجه ارزش در برابر پول سایر کشورها (ارزها) روبرو شود. در نتیجه این افزایش یا نرخ مبادله، صادرات این کشور برای کشورهای دیگر گران تر شده و کاهش می یابد، ولی واردات به این کشور به نسبت ارزان شده و افزایش پیدا می کند. نتیجه آن، عدم تعادل در تجارت خارجی کالاهای ساخته شده است. تحقیقات دو اقتصاد دان کوردن و نیری^[۵۷] در سال۱۹۸۲، نشان می دهد، این بیماری در هر کشور و زمان و به دلایل دیگری، با شدت و ضعف متفاوتی رخ می دهد. تجربه بیماری هلندی با افزایش قیمت بین المللی کالاهای تجاری از جمله با پیشرفت تکنولوژی در بخش تجاری (ژاپن و ایرلند)، افزایش تقاضا کالاهای قابل مبادله (سویس)، کشف منابع طبیعی نفت و گاز (انگلیس)، صنعت بوکسیت (جاماییکا)، صنعت نفت( ونزوئلا)، اکتشافات طلا( استرالیا) و افزایش قیمت قهوه(کلمبیا) با شدت متفاوت، رخ داده است(قنبری،۱۳۹۰، ص ۱۴۷).
دلیل توجه بیش از اندازه به این بیماری، می تواند ناشی از این مساله باشد که روند تعدیل اقتصادی در شرایط رونق صادراتی، در زمانی که این رونق پایان پذیرد، در جهت معکوس عمل نمی کند (شرایط به وضع سابق بر نمی گردد). زیرا تقویت بخش های تجاری و قابل مبادله در صورتی که بازار سرمایه و زیر بناهای آن در اثر بیماری هلندی تخریب شده باشد، با مشکل مواجه است. حتی اگر چنین مشکلی نیز رخ نداده باشد، ورود به عرصه رقابت بین المللی به دلیل تسخیر آن توسط کشورهای رقیب با مانعی جدی مواجه است(قنبری،۱۳۹۰، ص ۱۴۸).
در ادبیات بیماری هلندی تلاش های فراوانی صورت گرفته تا بتواند مکانیزم و کارکرد این پدیده اقتصادی را به صورت یک مدل طراحی نموده و توضیح دهند ، یکی از مشهورترین این مدل ها، مدل کوردن و نیری می باشد، که بطور مفصل تری به آن اشاره می شود، در ادامه نیز به سایر مدل ها ی تئوریک پرداخته می شود.
در مدل کوردن و نیری (۱۹۸۲)، بیماری هلندی، به اثرات سوء رونق منابع طبیعی(بخش انرژی) بر تولیدات بخش های صنعتی و ایجاد پدیده ضد صنعت^[۵۸] اشاره دارد. آنها یک تحلیل نظری برای توضیح این پدیده ارائه کرده اند. آنها اقتصاد باز کوچکی را در نظر گرفته اند، که از دو بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله تشکیل شده است. در بخش قابل مبادله دو نوع کالا (انرژی و کالای صنعتی) تولید می شود؛ و قیمت این نوع کالاها به صورت برون زا در نظر گرفته می شود، زیرا قیمت آنها در بازارهای جهانی تعیین می شود. در بخش غیر قابل مبادله نیز یک نوع کالا (خدمات) تولید می شود، که قیمت آن به صورت درون زا و به وسیله ی عرضه و تقاضای داخلی تعیین می گردد. فروض دیگر مدل آنها عبارت است از اینکه تمامی کالاها برای مصرف نهایی استفاده می شوند. در این مدل جنبه های پولی اقتصاد نادیده گرفته می شود و متغیرها به صورت حقیقی هستند. دستمزد از انعطاف پذیری کامل برخوردار است و در واقع تضمین کننده ی این مطلب است که همواره اشتغال کامل برقرار است. دو عامل تولید نیروی کار و سرمایه وجود دارد که نیروی کار تنها عامل متحرک بین بخشها است. کوردن و نیری اثرات رونق بخش انرژی بر بخشهای اقتصاد را به دو اثر تفکیک کردند: اثر حرکت عوامل تولید (اثر جابجایی) و اثر مخارج ( اثر هزینه ای).
اثر مخارج بیان می کند که رونق بخش انرژی موجب افزایش درآمدهای ارزی و ملی می شود که نتیجه آن افزایش تقاضا برای هر دو کالای قابل مبادله و غیرقابل مبادله است. این فشار تقاضا، قیمت هر دو نوع کالا را افزایش می دهد. اما در مقایسه با قیمت کالاهای قابل مبادله (P_T) قیمت کالاهای غیرقابل مبادله ( P_N) بیشتر افزایش می یابد؛ زیرا بخشی از مازاد تقاضای کالاهای قابل مبادله از طریق واردات تامین می شود، ولی تمام مازاد تقاضای کالاهای غیر قابل مبادله توسط عرضه ی داخلی تأمین می گردد، که نتیجه آن افزایش قیمت این نوع کالااست. با افزایش بیشتر قیمت کالاهای غیر قابل مبادله در مقایسه با قیمت کالای قابل مبادله که اصطلاحاً به آن تقویت نرخ ارزحقیقی (PT /P_N ) گفته می شود، عوامل تولید از بخش صنعت به بخش خدمات انتقال می یابد که نتیجه آن افزایش تولید بخش غیر قابل مبادله و کاهش تولید بخش قابل مبادله است. بنابراین، اثر مخارج به صورت غیرمستقیم منجر به ضد صنعتی^[۵۹] شدن می شود.
تاثیر منفی اثر مخارج بر افزایش سود آوری بخش های غیر قابل مبادله و افزایش تولید نهایی نیروی کار در بخش انرژی، سبب انتقال و خروج عوامل تولید از جمله نیروی کار و سرمایه از بخش های قابل مبادله به بخش های غیر قابل مبادله و انرژی، منجر می شود که به اثر جابجایی مرسوم است. این اثر ضمن بر هم زدن تخصیص عوامل تولید در ترکیب بخش ها، نرخ ارز واقعی را تقویت می کند. تقویت نرخ ارز واقعی سبب از دست دادن قدرت رقابت بین المللی و کاهش صادرات می شود. به عبارتی دیگر اثر جابجایی یا حرکت عوامل نیز بطور مستقیم منجر به پدیده ضد صنعتی شدن می گردد، این دو اثر به تفصیل در بخش زیر توضیح داده می شود.
دستمزد
L^,_T
L_M
L^,_S
L_T
L_S
G
W₂
B
W₁
A
W₀
O_T O_S
L_M^, L_T
L_S
M M^Ꞌ M^ꞋꞋ
اشتغال
نمودار(۲-۱) اثر رونق بخش انرژی بر بازار نیروی کار
ماخذ: کوردن و نیری ۱۹۸۲
نمودار(۲-۱) بازار نیروی کار را نشان می دهد که دستمزد (W) به وسیله ی محور عمودی و عرضه نیروی کار به وسیله محور افقی O_S O_T نشان داده می شود. L_M تقاضای نیروی کار در بخش صنعت است و اگر تقاضای نیروی کار بخش انرژی را به آن اضافه کنیم، منحنی L_T به دست می آید که تقاضای نیروی کار بخش قابل مبادله اقتصاد است. L_S نیز تقاضای نیروی کار در بخش خدمات است. تعادل اشتغال کامل اولیه در نقطه A قرار دارد که L_T و L_S همدیگر را در این نقطه قطع کرده اند و W₀ دستمزد تعادلی اولیه است. سودآوری بخش خدمات و موقعیت L_S به قیمت اولیه خدمات بستگی دارد که به صورت درونزا در یک مدل تعادل عمومی تعیین می گردد. نمودار(۲-۲) این مدل تعادل عمومی را ارائه می کند.
کالاهای قابل مبادله
T^,
b
J
U₀
g
T
n
a
S
خدمات

۴

فضای خانواده به گونه ای است که به نظرات یکدیگر توجه می شود

۸/۱۱

۷/۴۲

۴/۳۲

۱/۱۳

۳۲۱

۱۰۰

۰۹/۲

۵

امکان اظهار نظر پیرامون موضوعات مربوط به خانواده وجود دارد

۳/۱۴

۹/۳۸

۸/۳۶

۱۰

۳۲۱

۱۰۰

۱۰/۲

۶

والدین به نظرتان توجه می نمایند

۸/۱۶

۴/۳۶

۱/۳۲

۶/۱۴

۳۲۱

۱۰۰

۰۸/۲

۷

تا چه میزان در خانواده تان اختلاف و عدم تفاهم وجود دارد

۹/۱۵

۴/۱۸

۴/۲۲

۳/۴۳

۳۲۱

۱۰۰

۱۵/۲

داده های جدول فوق بیانگر نظرات پاسخگویان مورد مطالعه نسبت به گویه های در نظر گرفته شده جهت شناخت وضعیت و شرایط خانوادگی می باشد و بر اساس داده های فوق می توان گفت:
از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۹/۲۰ درصد نسبت به گویه ی «میزان وجود روابط محبت آمیز و دوستانه در بین اعضای خانواده» به گزینه ی خیلی کم، ۴/۴۲ درصد به گزینه ی کم، ۸/۲۱ درصد به گزینه ی زیاد، ۱۵ درصد نسبت به میزان وجود روابط محبت آمیز و دوستانه در بین اعضای خانواده به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۳/۶۳ درصد) نسبت به میزان وجود روابط محبت آمیز و دوستانه در بین اعضای خانواده به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان ۱۴/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۸/۱۲ درصد نسبت به گویه ی «تا چه میزان والدین تان یکدیگر را درک می نمایند»به گزینه ی خیلی کم،۵۲ درصد به گزینه ی کم، ۲۴ درصد به گزینه ی زیاد، ۲/۱۱ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۸/۶۴ درصد) نسبت به گویه ی «تا چه میزان والدین تان یکدیگر را درک می نمایند» به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان۱۳/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۸/۱۲ درصد نسبت به گویه ی « امکان تبادل نظر در خانواده وجود دارد» به گزینه ی خیلی کم، ۴/۴۶ درصد به گزینه ی کم، ۱/۳۲ درصد به گزینه ی زیاد، ۷/۸ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۲/۵۹ درصد) نسبت به گویه ی «امکان تبادل نظر در خانواده وجود دارد» به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان۱۲/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۸/۱۱ درصد نسبت به گویه ی «فضای خانواده به گونه ای است که به نظرت یکدیگر توجه می شود» به گزینه ی خیلی کم،۷/۴۲ درصد به گزینه ی کم، ۴/۳۲ درصد به گزینه ی زیاد، ۱/۱۳ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۵/۵۴درصد) نسبت به گویه ی «فضای خانواده به گونه ای است که به نظرت یکدیگر توجه می شود» به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان۰۹/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۳/۱۴درصد نسبت به گویه ی «امکان اظهار نظر پیرامون موضوعات مربوط به خانواده وجود دارد» به گزینه ی خیلی کم، ۸/۳۹ درصد به گزینه ی کم، ۸/۳۶ درصد به گزینه ی زیاد، ۱۰ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان (۲/۵۳ درصد) نسبت به گویه ی «امکان اظهار نظر پیرامون موضوعات مربوط به خانواده وجود دارد» به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان۱۰/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۸/۱۶ درصد نسبت به گویه ی «والدین به نظرتان توجه می نمایند»به گزینه ی خیلی کم،۴/۳۶ درصد به گزینه ی کم، ۱/۳۲ درصد به گزینه ی زیاد، ۶/۱۴ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۲/۵۳ درصد) نسبت به گویه ی «والدین به نظرتان توجه می نمایند» به گزینه های خیلی کم و کم پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان ۰۸/۲ از ۴ می باشد. از مجموع ۳۲۱ پاسخگوی مورد مطالعه ۹/۱۵ درصد نسبت به گویه ی «تا چه میزان در خانواده تان اختلاف و عدم تفاهم وجود دارد» به گزینه ی خیلی کم، ۴/۱۸درصد به گزینه ی کم، ۴/۲۲ درصد به گزینه ی زیاد، ۴/۴۳ درصد به گزینه ی خیلی زیاد پاسخ داده اند. مقایسه درصدهای فوق نشان می دهد، اکثریت پاسخگویان(۷/۶۵درصد) نسبت به گویه ی «تا چه میزان در خانواده تان اختلاف و عدم تفاهم وجود دارد» به گزینه های زیاد و خیلی زیاد پاسخ داده اند و میانگین نظرات پاسخگویان ۱۵/۲ از ۴ می باشد که این امر نشان دهنده وجود مشکل در خانواده پاسخگویان مورد مطالعه می باشد. مقایسه میانگین های نظرات پاسخگویان نسبت به گویه های مطرح شده جهت شناخت وضعیت و شرایط خانوادگی نشان می دهد که گویه ی« تا چه میزان در خانواده تان اختلاف و عدم تفاهم وجود دارد » با میانگین ۱۵/۲ از ۴ در رتبه اول، گویه ی «میزان وجود روابط محبت آمیز و دوستانه در بین اعضای خانواده» با میانگین ۱۴/۲ از ۴ در رتبه دوم، گویه ی« تا چه میزان والدین تان یکدیگر را درک می نمایند» با میانگین ۱۳/۲ از ۴ در رتبه سوم ، گویه ی« امکان تبادل نظر در خانواده وجود دارد» با میانگین۱۲/۲ از ۴ در رتبه چهارم، گویه ی«امکان اظهار نظر پیرامون موضوعات مربوط به خانواده وجود دارد» با میانگین۱۰/۲ از ۴ در رتبه پنجم، گویه ی« فضای خانواده به گونه ای است که به نظرات یکدیگر توجه می شود » با میانگین۰۹/۲ از ۴ در رتبه ششم و گویه ی« والدین به نظرتان توجه می نمایند» با میانگین۰۸/۲ از ۴ در رتبه هفتم قرار دارد، برای درک بهتر به ترسیم نمودار می پردازیم.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار شماره۱۹): توزیع میانگین نظرات پاسخگویان نسبت به گویه های در نظر گرفته شده جهت شناخت متغیر وضعیت و شرایط خانوادگی

بعد از بیان نظرات پاسخگویان نسبت به گویه های در نظر گرفته شده جهت شناخت وضعیت و شرایط خانوادگی، ۷ گویه مطرح شده را از طریق برنامه رایانه ای spss با یکدیگر ترکیب نموده و متغیر ترکیبی تحت عنوان وضعیت و شرایط خانوادگی ساخته که نتایج حاصله در جدول ذیل آمده است.
جدول شماره ۲۳): توزیع فراوانی ارزیابی پاسخگویان نسبت به متغیر وضعیت و شرایط خانوادگی