متغیر

شماره سوال

منبع

محیط بازار یابی اینترنتی

۱-۲-۳-۴-۵-۶

هاکیو و همکاران(۲۰۰۹)، سگارز و گروورز(۱۹۹۳)، راجرز(۱۹۸۳)، اِورارد و اورییر، ۱۹۹۶

ویژگی های محصول

۷-۸-۹-۱۰

هاکیو و همکاران(۲۰۰۹)

امنیت و اعتماد

۱۱-۱۲-۱۳-۱۴-۱۵-۱۶-۱۷

هاکیو و همکاران(۲۰۰۹)، سالیزبری و همکاران(۱۹۹۸)

پیشنهاد ارتقاء

۱۸-۱۹-۲۰-۲۱

هاکیو و همکاران(۲۰۰۹)

قیمت

۲۲-۲۳-۲۴-۲۵

ز.چن و دوبینسکی (۲۰۰۳)

سهولت خرید

۲۶-۲۷-۲۸-۲۹-۳۰

استوئل و ها (۲۰۰۹)، سگارز و گروورز(۱۹۹۳)، جاتوراویث(۲۰۰۷)

پس از تدوین طرح مقدماتی پرسشنامه، تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسشنامه تعیین شود.

۳-۴ روایی و پایایی پرسشنامه

۳-۴-۱ پایایی^[۲۰۹] (قابلیت اعتماد) پرسشنامه

پایایی یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه‌گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به‌ دست می‌دهد. در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ^[۲۱۰] استفاده گردید. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری از جمله پرسشنامه‌ها یا آزمون‌هایی که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کنند به‌کار می‌رود. حد قابل قبول آلفای کرونباخ برای مقاصد کاربردی حداقل ۷/۰ است. این روش برای محاسبه هماهنگی و سازگاری درونی ابزار اندازه‌گیری بکار می‌رود. برای محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ ابتدا بایستی واریانس نمونه‌های هر زیرمجموعه سوال‌های پرسشنامه کل را محاسبه کرد، سپس با بهره گرفتن از رابطه زیر، آلفا را محاسبه کرد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۳، ص۱۶۹).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

که در آن k تعداد سؤال‌های پرسشنامه،  واریانس سوال iام و  واریانس کل سوالات است.
آزمون پایایی پرسشنامه برای ۶ متغیر و ۳۰ سوال پرسشنامه و ۴۰ نمونه انجام شد. مقدار ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌ شده برای متغیر اول یعنی “محیط بازاریابی اینترنتی” که مشتمل بر ۶ سوال است، ۰٫۷۵۷ به ‌دست آمده است. برای متغیر دوم یعنی “ویژگی های محصول” برای ۴ سوال پرسشنامه مقدار آلفای کرونباخ برابر ۰٫۷۸۵ بدست آمده است و به همین صورت برای مابقی متغیرها مقدار آلفا محاسبه شده است. همچنین مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه برابر ۰٫۷۴۴ بدست آمده است. همانطور که ملاحظه می گردد مقدار آلفای کرونباخ برای تمام متغیرها، از حد قابل قبول برای مقاصد کاربردی که ۰٫۷ است بیشتر می‌باشد، لذا می‌توان ادعا نمود که پرسشنامه موردنظر دارای پایایی قابل قبول است. نتایج این آزمون به پیوست گزارش شده است.
جدول شماره ۳-۲: آزمون آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه

متغیرها

شماره سوالات

شکل ۲-۱۰- مراحل انجام کارکردها در دوره‌های مختلف پیاده‌سازی دفتر مدیریت پروژه (یزدانی، ۱۳۹۱)
۲-۲-۸-۱- محدوده اختیارات دفتر مدیریت پروژه
همان‌طور که در بخش قبل اشاره شد یکی از عوامل موفقیت دفتر مدیریت پروژه میزان اختیارات کافی جهت تحقق اهداف آن می‌باشد، که کمبود این اختیارات یکی از چالش‌های اساسی و جدی این دفتر محسوب می‌گردد.
تحقیقات انجام شده نشان داده است که فقط ۲۹ درصد از دفاتر مدیریت پروژه دارای اختیارات قابل ملاحظه یا بالاتری در سازمان‌ها می‌باشند. در شکل ۲-۱۱ میزان قدرت تصمیم‌گیری دفتر مدیریت پروژه در سازمان‌ها نشان داده شده است (Hobbs, 2006).
یکی از موانع اصلی موجود بر سر راه کسب اختیار لازم توسط دفتر مدیریت پروژه وجود مقاومت از سوی مدیران در مقابل پذیرش تغییرات ایجاد شده در سازمان توسط دفتر مدیریت پروژه می‌باشد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که بیشترین مقاومت در مقابل دفتر مدیریت پروژه از سوی مدیران میانی سازمان‌ها می‌باشد در حالی‌که در مقایسه با آن‌ها مدیران پروژه مقاومت کم‌تری از خود نشان می‌دهند (Bolles and Hubbard, 2007)؛ که می‌توان دلیل این امر را نقش پشتیبانی و حمایتی دفتر مدیریت پروژه از مدیران پروژه دانست که می‌تواند به شکلی اختیارات سنتی مدیران سازمان‌ها را تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها را محدودتر نماید.
به هر تقدیر محدوده اختیارات دفتر مدیریت پروژه عاملی تعیین‌کننده در چگونگی تحقق کارکردهای آن خواهد بود.
شکل ۲-۱۱- میزان قدرت تصمیم‌گیری دفتر مدیریت پروژه در سازمان‌ها (Hobbs, 2006)
۲-۳- سازمان پروژه‌محور
پس از معرفی مقدماتی سازمان‌ پروژه‌محور و تعاریف ابتدایی از آن در فصل پیشین، در این بخش در ارتباط با ادبیات موضوع نظری سازمان پروژه‌محور به بیان موارد زیر پرداخته خواهد شد:
پروژه و مدیریت آن؛
تفاوت ماهیت پروژه‌های صنعت نفت با صنعت ساخت؛
انواع سازمان و سازمان پروژه‌محور؛
اهمیت دفتر مدیریت پروژه در سازمان‌های پروژه‌محور؛
انواع ساختارهای سازمانی.
۲-۳-۱- پروژه و مدیریت آن
در طی سال‌های اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای برای پیشبرد علم مدیریت پروژه در راستای دستیابی به یک نظام هماهنگ در این رشته صورت گرفته است. حاصل این تحقیقات در قالب استانداردها، مقالات و الگوهایی توسط افراد و سازمان‌ها منتشر شده است. استاندارد دانش مدیریت پروژه^[۹۶]PMBOK، استاندارد Iso10006، استاندارد^[۹۷]APMBOK، استاندارد BS^[98]6079، الگوی PRINCE2و کتاب‌های افراد صاحب نظری چون‌ هارولد کرزنر^[۹۹] و رودنی ترنر^[۱۰۰]، برخی از مستندهای انتشار یافته قابل اعتباری هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد. از این بین استاندارد دانش مدیریت پروژه که به عنوان استاندارد ملی ایالات متحده امریکا معرفی شده است، اعتبار قابل توجهی دارد و در کشورمان ایران نیز علاوه بر شناخته شده بودن به شدت مورد توجه مدیران پروژه و سازمان‌های پروژه‌محور قرار گرفته است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

به منظور درک صحیح از سازمان پروژه‌محور و مدیریت پروژه ابتدا باید تعریف جامعی از پروژه به عمل آید.
پروژه به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و وظایف اطلاق می‌شود که:
دارای یک هدف معینی است که با توجه به خصوصیات مشخصی به اجرا در می‌آید؛
دارای تاریخ شروع و پایان مشخصی است؛
دارای محدودیت‌های هزینه‌ای است (در صورت کاربردی بودن)؛
از منابع انسانی و غیرانسانی مصرف می‌کند (مانند پول، افراد و تجهیزات)؛
چند عملکردی^[۱۰۱] است (یعنی از چندین خطوط عملکردی عبور می کند).
مدیریت پروژه، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع سازمان است که به منظور دستیابی به هدف‌های معین پایه‌ریزی می‌شود. به علاوه، مدیریت پروژه رویکرد سیستمی به مدیریت را از طریق تخصیص پرسنل وظیفه‌ای در یک پروژه معین مورد استفاده قرار می‌دهد (Kerzner, 2009).
براساس استاندارد Iso10006، پروژه فرآیندی منحصر به فرد، متشکل از مجموعه‌ای از فعالیت‌های هماهنگ و کنترل‌شده همراه با تاریخ‌های شروع و پایان است که جهت دستیابی به هدفی منطبق با الزامات معین انجام می‌گیرد و از نظر زمان، هزینه و منابع محدودیت دارد.
برخی از مشخصات پروژه به شرح زیر می‌باشد:
آن‌ها مراحلی منحصر به فرد و غیرتکراری شامل فرآیندها و فعالیت‌ها می‌باشند؛
آن‌ها دارای سطحی از ریسک و عدم قطعیت می‌باشند؛
از آن‌ها انتظار می‌رود نتایج کمی مشخصی را منطبق با پارامترهای از پیش تعیین‌شده تحویل دهند؛
آن‌ها تاریخ‌های شروع و پایان برنامه‌ریزی شده و محدودیت‌های منابع و هزینه مشخصی دارند؛
ممکن است افراد به طور موقتی در طول مدت زمان اجرای پروژه به سازمان پروژه اختصاص داده شوند (سازمان پروژه ممکن است توسط سازمان ایجادکننده پروژه تعیین شود و در طول مدت اجرای پروژه تغییر نماید).
شایان ذکر است سازمان پروژه معمولاً موقتی است و برای دوره عمر پروژه ایجاد می‌شود. این استاندارد بین سازمان ایجادکننده پروژه^[۱۰۲] و سازمان پروژه^[۱۰۳] فرق قائل است. سازمان ایجادکننده پروژه سازمانی است که تصمیم به اجرای پروژه می‌گیرد. این سازمان ممکن است شامل یک سازمان مستقل، مشارکت، کنسرسیوم و غیره شود. سازمان ایجادکننده پروژه، پروژه را به سازمان پروژه واگذار می کند. ممکن است سازمان ایجادکننده پروژه در حال اجرای چندین پروژه باشد که هر کدام از آن‌ها به یک سازمان پروژه متفاوت واگذار شده است. سازمان پروژه، پروژه را اجرا می‌کند؛ ممکن است سازمان پروژه‌ بخشی از سازمان ایجادکننده پروژه باشد.
همچنین مدیریت پروژه، عبارتست از طرح‌ریزی، سازماندهی، پایش، کنترل و گزارش‌دهی روی تمامی جوانب یک پروژه و ایجاد انگیزه برای تمامی افراد درگیر در آن در جهت دستیابی به اهداف پروژه (Iso 10006, 2003).

(۰۰۰۰/۰)

LNGDP

۰۳/۲-^**
(۰۲۱۱/۰)

۹۳/۱^**
(۰۲۶۶/۰)

LNE

۶۹/۲-^***
(۰۰۰۰/۰)

۱۳/۰-^***
(۰۰۰۵/۰)

LNMV

۱۴/۴-^***
(۰۰۰۰/۰)

۵۴/۲^***
(۰۰۵۴/۰)

LNIV

منبع: یافته های محقق
فرض صفر مورد آزمون قرار گرفته درآزمون ریشه واحد عبارت است از وجود ریشه واحد در سری های زمانی.
** و *** به ترتیب بیانگر معناداری در سطوح احتمال ۹۵ درصد و ۹۹ درصد می باشند. اعداد داخل پرانتز عبارتند از احتمالات به دست آمده در نتیجه آزمون های ریشه واحد.
همان طورکه در جدول (۴-۱) قابل مشاهده است مانایی تمام متغیرهای الگو درآزمون فیشر(ADF) و ایم-پسران-شین(IPS) قابل اثبات است. بنابراین معادلات برآوردشده از برازش خوبی برخوردار خواهند بود و نتایج عمدتاً بر عدم وجود ریشه واحد در سطح اطمینان ۹۹ درصد برای سری ها دلالت دارند و مشکل رگرسیون کاذب بروز نخواهد کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۲-۲- اجرای آزمون های F لیمر و هاسمن:
در فرایند تخمین مدل تحقیق ، ابتدا آزمون مربوط به وجود اثرات فردی یعنی آزمون F و سپس آزمون هاسمن جهت انتخاب تخمین به روش اثرات ثابت و اثرات تصادفی مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که در فصل قبل بیان گردید در آزمون F لیمر اگر مقدار محاسباتی F ازF جدول بیشتر باشد ، فرضیه صفر یعنی همگنی مدل رد می شود و مدل باید به روش اثرات ثابت یا تصادفی برآورد شود. بر اساس آزمون F با توجه به جدول شماره (۴-۲) ، F محاسباتی برابر با ۶۹/۱۸۸ می باشد که ازF جدول بزرگتر بوده و بیانگر این نکته است که مدل تحقیق بصورت تابلویی می باشد ، بعد از انجام آزمون F لیمر به دلیل وجود ناهمگنی در مدل از آزمون هاسمن جهت انتخاب روش تخمین به روش اثر ثابت یا تصادفی استفاده می گردد. در این آزمون فرضیه صفر نشان دهنده انتخاب روش اثرات تصادفی است و فرضیه مخالف آن نشان دهنده انتخاب روش اثرات ثابت برای تخمین معادلات می باشد. در صورت رد فرضیه صفر ، باید از روش اثرات ثابت در تخمین مدل استفاده کرد. بر اساس نتایج آزمون هاسمن با توجه به جدول شماره(۴- ۳) مقدار احتمال آماره خی دو(Chi2) برابر با ۰۷۴۴/۰ است و کمتر از ۱۰/۰ می باشند ، نشان می دهد فرض صفر مبتنی بر عدم وجود همبستگی بین اجزاء اخلال غیر قابل مشاهده و رگرسورها در سطح اطمینان ۹۵ درصد رد می شود که این به معنای اریب بودن نتایج حاصل از مدل در صورت تخمین با روش اثرات تصادفی می باشد، در نتیجه برای تخمین از روش اثرات ثابت استفاده می گردد ، نتایج حاصل از تخمین مدل به روش اثرات ثابت در جدول شماره (۴-۲) گزارش شده است. درضمن نتایج حاصل از تخمین مدل به روش اثرات تصادفی نیز جهت مقایسه در جدول(۴-۴) ارائه می گردد.

جدول شماره (۴-۲): نتایج آزمون F لیمر

مقدار F لیمر محاسبه شده

احتمال

۶۹/۱۸۸

(۰۰۰۰/۰)

منبع:یافته های محقق
جدول شماره (۴-۳): نتایج آزمون هاسمن

علاوه بر اصل الواحدها استاد مصطفوی در التحقیق مدخلهای دیگری نیز در نظر گرفته است. این مدخلها عبارتند از:
حروف مقطعه
حروف نحوی به کار رفته در قرآن
اسمهای خاص
کلمات غیر عربی
در این بخش شرح روش استاد مصطفوی در شرح این مدخلها از نظر میگذرد:
حروف مقطعه در التحقیق
از جمله الفاظی که استاد مصطفوی در لغت نامه واژگان قرآن مجید خود، مورد بررسی قرار دادهاست حروف مقطعه میباشند. این حروف عبارتند از: «الر، الم، المص، حم، ص، طس، طسم‏، طه، عسق، ق، کهیعص‏، ن، یس»
از منظر استاد حروف مقطعه از کلمات رمزی هستند و معنی حقیقی آن نزد خداوند متعال و رسول اکرم۹ و آنکس که به او آموخته است، محفوظ میباشد و تفاهم آن منحصر به متکلم و مخاطبش میشود و تفسیر قاطع نوشتن در مورد آن بر خلاف نظر پروردگار متعال است و اکثر مطالبی که در این زمینه گفته شده است خارج از شأن کلام خدای حکیم است.^[۲۰۴]
ایشان با نظر به رمزی بودن حروف مقطعه، بازهم به تفسیر و شرح این حروف توجه داشته و وجوهی را برای آنها بیان میدارد که میتوان آنها را در عناوین زیر طبقهبندی کرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آن حروف را به حساب حروف ابجد- که در میان ملل سابقه بجای اعداد، مخصوصا در زبان عبری استفاده می شد- میبرد و طبق اعداد مورد نظر آنرا با تاریخ و یا سایر حقایق مطابق میسازد. مثلا در مورد «کهیعص» گفته است عدد مطابق با آن مطابق است با سال آخر حیات امام موسى بن جعفر۷ و بعد از این سال بود که امامت از استقلال، نفوذ و قاطعیّت خود فاصله گرفت و تحت سیطره حکومتهای جایر در تنگاهایی جدید واقع شد.^[۲۰۵]
هر حروفی از حروف مقطعه به موضوعاتی که در آن سوره مکرر شده است، دلالت میکند: مانند حرف «صاد» در سوره مبارکه «صاد» که به صلاح ، صراط، صف، صبر، صفاء و… اشاره دارد. و البته مرجع تمام این کلمات را حقیقت واحدِ عبودیّت صرف و تسلیم تام و قیام خالص در مقابل أمر و عظمت پروردگار متعال ذکر میکند.^[۲۰۶] و یا در مورد حروف مقطعه سوره مبارکه مریم «کهیعص» میگوید که در این سوره از کلماتی که این پنج حروف دارند، بحث شده است. ^[۲۰۷]
بیان وجوه تشابه میان سورهایی که با حروف مقطعه یکسان و یا نزدیک به هم آغاز شدهاند. مثلا در مورد «الم»‏ بیان میدارد که أهمّ مباحث در این سورهها عبارتند از: «ذکر خدای متعال و آیاتش در آدم، إنسان و أمتها؛ و ذکر لقاء پروردگار با داشتن تقوى و پرهیز از لعب، لهو و نزدیکی با دشمنان خدا؛ و ذکر رسولش حضرت محمّد۹ و ملائکه مرسل و اشاره به زودگذرایی بهره های دنیایی و مرگ و فنا. و در کل تمام این سورهها مشتملاند بر موضوعات در مورد مبدأ خلق، نهایت آن و اوامر و نواهی تشریع شده بین آن دو.»^[۲۰۸]
از حقیقتی که حروف مقطعه به آن اشعار دارد پرده برداری میکند. برای نمونه ایشان در توضیح «یس» یکی از وجوه را اشاره این لفظ به «الرسول» میداند و ارتباط زیاد محتوای سوره مبارکه با پیامبراکرم۹ را دلیلی بر این مدعا میداند.^[۲۰۹] در مورد «کهیعص» آنرا یکی از اسمای حسنی الهی ذکر میکند.^[۲۱۰]
به ذکر خصوصیات ویژه حرف(های) مورد بحث میپردازد و آنرا با مضامین سوره پیوند میدهد. در مورد حرف «ص» مینویسد:
«و این سوره کریمه شامل ذکر داستانها و جریانات الأنبیاء، صبر ایشان، ثبات قدم بر صراط حقّ و استقامت در مقابل کفار است. همچنین حرف «ص» إشاره دارد به استقامتی که به ساختاری مستحکم و پایدار در صراط حقّ پدید میآید، گفته میشود که همراه با برگزیدن اعمال شایسته است.»^[۲۱۱]
البته در میان نظرات ارائه شده با توجه به تأکید بر رمزی بودن این الفاظ و محفوظ بودن معانی آنها از سوی استاد مصطفوی، تنها وجود وجوه تشابه در میان سورهایی است که با حروف مقطعه یکسان و یا نزدیک به هم، قابل پذیرش است. این موضوع از بررسی محتوای این سورهها بدست میآید. در همین راستا علامه طباطبایی(ره) در ابتدای تفسیر سوره شوری در المیزان به تفصیل در مورد موضوع حروف مقطعه و اقوال مختلف در این مورد بحث کرده و نشان میدهد سوره‏هایی که با حروف مقطعه یکسان آغاز شدهاند، از نظر مضمون به هم شباهت دارند و سیاقشان یکى است، به طورى که شباهت بین آنها در سایر سوره‏ها دیده نمى‏شود. سپس در جمعبندی مطلب میفرماید:
«این حروف رموزى هستند بین خداى تعالى و پیامبرش که معناى آنها از ما پنهان است و فهم عادى ما راهى به درک آنها ندارد، مگر به همین مقدار که حدس بزنیم بین این حروف و مضامینى که در سوره‏هاى هر یک آمده ارتباط خاصى هست. و چه بسا اگر اهل تحقیق در مشترکات این حروف دقت کنند، و مضامین سوره‏هایى را که بعضى از این حروف در ابتداى آنها آمده با یکدیگر مقایسه کنند، رموز بیشتر برایشان کشف شود.»^[۲۱۲] اما در قبول سایر نظرات استاد مصطفوی نمیتوان دلیل متقنی را ارائه نمود.
اسمها در التحقیق
به طور کلی نحوه بیان اسمهای خاص را در الحقیق میتوان به دو دسته عمده تقسیم کرد گروهی از این اسمها عربی بوده و از یک ریشه مشتق شدهاند و گروه دوم آنهایی که غیر عربی هستند و در نتیجه برای آنان اصل الواحد نمیتوان در نظر گرفت.
استاد مصطفوی برای دسته اول در ذیل اصل الواحد مربوطه به ذکر توضیح در مورد آن اسمها توجه دارد و برای دسته دوم در مدخلی مجزا به ذکر توضیحات لازم در مورد آنها میپردازد، همچنین زبانی که این کلمه از آن گرفته شده را نیز بیان میدارد.
به صورت کلی در مورد اعلام استاد برای هر کدام به شرح توضیحاتی پرداخته و در هر کدام از جهتی که تفصیل آن لازم بوده به آن همت گمارده است. نمونه اول در این مورد نامهای پیامبراکرم۹ «احمد و محمد» پس از توضیح مادّه «حمد»^[۲۱۳]، ذکر شده است و پس از بیان معنای لغوی آن به استناد آیه شش سوره صفّ^[۲۱۴] چندین قسمت از انجیل را که در آن بشارت به آمدن ایشان شده است را ارائه و با شرح آنها به اثبات ذکر نام ایشان و نبوت ایشان در آن کتاب پرداخته است. ولی به موضوع دیگری در مورد حضرت خاتم اشاره ندارد.
نمونه دوم نام پیامبر اولوالعزم، حضرت «موسی»۷ است. این کلمه به دلیل اینکه عربی نیست در مدخلی جدا مورد تحقیق قرار گرفته است. استاد به دلیل مطالب خرافی و غلطی که در مورد جناب موسی۷ در منابع مختلف و کتب عهدین آمده لازم دیده است بر اساس آیات قرآنی به شرح زندگانی این پیامبر الهی بپردازد. این مطالب در ذیل بیست و هفت عنوان از ماجرای تولد ایشان تا اتفاقاتی که بین ایشان و بنیاسرائیل رخ داد، ارائه گردیده است. البته در این نوع بیانات مؤلف از بحث واژه​شناسی خارج شده و به ارائه مطالبی که لازم به نظر رسیده، همت گمارده است.
توضیح نامهای گیاهانی همچون تین^[۲۱۵]، زیتون^[۲۱۶] و زنجبیل^[۲۱۷]، نام ملائکه مانند میکال^[۲۱۸](میکائیل)، نام اقوام از جمله ثمود^[۲۱۹] و امثال آنها را که ریشه عربی ندارند را هم میتوان در همین دسته طبقهبندی کرد. استاد برای هر کدام بر اساس توضیحاتی که در مستندات و منابع یافته و استعمالهای هر کدام در قرآن مجید توضیحاتی ارائه میدهد.
واژگان غیر عربی در التحقیق
نکته ویژه ای که در کتاب التحقیق از امتیازات ویژه این کتاب محسوب می شود بررسی ریشه لغات از زبان های مختلف است. از آنجایی که لغات در سیر تحول تاریخی فرهنگها قابل انتقال بودهاند بسیاری از آن از زبانهای دیگری وارد عربی شده اند مهمترین زبانهایی که در این انتقال دخالت داشته اند زبانهای عبری و سریانی هستند هر چند سایر زبان ها مانند زبان فارسی نیز در این زمینه بی تاثیر نبوده اند.
صاحب التحقیق این موضوع را به شکل جدی پی گرفته و به بررسی ریشه لغات پرداخته است. روش بیان درمورد این واژگان را میتوان در دو گروه کلی طبقه بندی کرد. مثالهایی که در قسمت اسمهای خاص زده شد، خود نمونههایی از واژگان غیرعربی در قرآن را نمایش میدهد. اما علاوه بر آن موارد میتوان به واژههایی همجون «یمّ» به معنای دریا، «شهر» به معنای ماه، از زبانهای عبری و سریانی؛ کلمات «جبت»، «ذهب» به معنای طلا از زبان عبری اشاره کرد. البته در بعضی از موارد که واژه در زبان عربی هم استعمال دارد به بیان وجوه اشتراک معنا پرداخته است. نمونهای از آن در ابتدای همین فصل در توضیح اصل الواحد «أتی» گذشت. مثال دیگر واژه «یمّ»^[۲۲۰] میباشد. استاد بین معنای اصل الواحد آن که عبارت است از قصد چیزی از مقابل آن، با معنای یمّ در عبری و سریانی به معنای دریا مرتبط ساخته است و وجوه ارتباط را اینگونه بیان میدارد که دریا از مصافت دور مورد توجه و قصد قرار میگیرد به ویژه به سبب منافعی که در خود دارد.
جمع بندی روش​شناسی کتاب التحقیق
در این فصل به تفصیل به بررسی روش استاد مرحوم حسن مصطفوی در بیان معنای کلمات مورد استفاده در قرآن مجید پرداخته شد. قبل از ورود به بحث روش ایشان مروری انجام گرفت بر منابع متنوعی که مؤلف محترم در بنا نهادن کتاب خویش از آنان بهره برده است. در این بخش ماحصل نتیجه آن بود که در تدوین این اثر نفیس، منابع دست اول و اصلی در اختیار بوده است و حسن انتخاب در این زمینه مد نظر قرار گرفته است. وسعت منابع موجب شده نظرات مختلف در هر موضوع قابل احصا باشد و صحیح و غلط قابل تمییز باشد.
در ادامه نیز به شرح روش بیان در التحقیق پرداخته شد. روش بیان از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نحوه بیان در مدخلهایی که اصل الواحد را بیان میکردند و روش ارائه معنا پس از استخراج معنای حقیقی، استفاده از قیود در ارائه مفهوم، واژگان متقابل، فروق لغت و کلمات مشابه و نیز مدخلهایی از این اثر که بر مبنای اصل الواحد شکل نگرفتهاند نیز تفصیل داده شد. نیز برای وضوح مطلب از مثالهایی کمک گرفته شد. آنچه تأکید بر آن لازم است اینکه روشی که استاد مصطفوی برای بیان معانی واژگان ارائه داده است، صرف نظر از میزان درستی معنای ارائه شده برای هر لغت، روشی ممتاز میباشد. در این روش توجه به قیودی که در معنای هر واژه وجود دارد دقت در تعاریف را بسیار زیاد میکند و در تعاریف بیان روح معنای کلمات را وارد میکند. همچنین مشخص کردن کلمه مقابل هر لغت و تبیین ظرایفی که بین دو لغت یا چند لغت مشابه وجود دارد، باعث شده راه برای کشف ظرایفی که در قرآن مجید باز شده بتوان بر این اساس تحقیقات علمی جدید و با دقت بالا را رقم زد.
فصل چهارم
بررسی کارآمدی کتاب
التحقیق فی کلمات القرآن الکریم
مقدمه
سؤال مهمی که همواره در مورد پژوهشهای مختلف مطرح است، میزان کارایی و کارآمدی یک تحقیق و کار علمی در مرحله عمل است و اینکه آیا تلاشهای انجام شده منجر به رسیدن به اهداف مطلوب شده است یا هنوز تا رسیدن به هدف راه باقی است. این مسئله در مورد اثر ارزشمند محقق ارجمند آقای مصطفوی نیز مطرح است. در این فصل با بررسی اثرات التحقیق در آثار بعد از خود سعی شده به این پرسش اساسی پاسخ گفته شود.
برای این منظور در این فصل، تفسیر روشن علامه مصطفوی را ورق زده به مرور این ترجمان از قرآن مجید میپردازیم. اما در مورد علت انتخاب این اثر میتوان مهمترین علت را از مقدمه تفسیر روشن بیان کرد، آنجا که استاد به برشمردن خصوصیات این اثر نفیس پرداخته اولین نکته را اینگونه بیان میدارد:
«مقدّمه أوّل- تمام ترجمه‏هاى لغات از کتاب (التحقیق فى کلمات القرآن) أخذ شده است، و چون یکایک کلمات در آن کتاب بحث و تحقیق و مورد دقّت قرار گرفته است، به کتابهاى دیگر لغت احتیاجى نداشتیم، مگر در بعضى از موارد که لازم باشد.»^[۲۲۱]
البته همانطور که از عنوان کتاب استاد مصطفوی مشخص است، تفسیر روشن اثری است که هدف آن تفسیر و شرح قرآن کریم است. اما در این اثر علاوه بر نکات تفسیری و شرح آیات استاد ترجمه آیات را نیز ارائه داده است. همچنین چنانکه در ادامه خواهد آمد استاد ترجمه را عصاره تفسیر دانسته و مرحله بعد از تفسیر قلم داد میکند. بنابراین دلایل، در این فصل به مقایسه ترجمه قرآن از تفسیر روشن با ترجمه رایج معاصر از قرآن پرداخته شده است.
در همین راستا به عنوان مقدمه بحث، مروری خواهد شد بر دو موضوع مهم تفسیر و ترجمه قرآن مجید به ویژه از زاویه نگاه مرحوم مصطفوی تا نحوه نگرش این محقق در این زمینه ها روشن گردد.
همچنین پس از بررسی تفسیر روشن در مرحله بعد برای بررسی میزان تأثیر اثر ارزشمند التحقیق در آثار سایر محقیقین و اندیشمندان، نگاهی خواهیم داشت به آثار محقق بزرگوار استاد جوادی آملی، ایشان نیز در آثار تفسیری خود از التحقیق فى کلمات القرآن بهره برده است. توضیحات مربوطه در مورد این آثار و شخصیت آقای جوادی آملی نیز در همان قسمت از نظر خواهد آمد.
تفسیر
تفسیر در لغت «به معنای کشف، روشن ساختن، تبیین کردن، پرده برداری آمده است.»^[۲۲۲] در آغاز، این کلمه به شروح کتابها و نوشته های علمی و فلسفی اطلاق میشد، اما رفته رفته این واژه در فرهنگ اسلامی جای گرفت و به کتابهای خاصی که در شرح قرآن نوشته میشد، اصطلاح گردید. یکی از کاملترین تعریفات برای اصطلاح تفسیر تعریف ابوحیان اندلسی(م۷۴۵ق) است که مینویسد:
«تفسیر علمی است که درباره چگونگی نطق به الفاظ قرآن (علم قرائتها)، مدلولات، احکام فردی و ترکیبی و معانی که از آن الفاظ در حالت ترکیب احتمال میرود، سخن میگوید.»^[۲۲۳]
مهمترین نکته در باب تفسیر عبارت از نقش این علم در پردهبرداری از مدلول لفظ و بیان معانی است، این نکته در تعریف محدوده تفسیر و جدا کردن آن از برداشت از معنای ظاهری و ترجمان کلام قابل توجه است. ^[۲۲۴] کاربرد اصطلاح ترجمه در جایی است که خواننده از معنای لغات متن بیاطلاع است. اما هنگامی که در عین روشنی لغات، همچنان ابهام وجود دارد نوبت مراجعه به تفسیر میرسد.
تنوع و تفاوت گستردهای که در میان تفاسیر وجود دارد، نشان از این است که مفسران از نظر سلیقه، روش و اسلوب در استنباط معانی آیات قرآن و شکل ارائه، از راه و روش های متفاوتی پیروی کردهاند. در همین زمینه آثار ارزشمندی به جهان اسلام عرضه شده است از جمله تفسیر و مفسران آقای معرفت، سیر تطور تفاسیر شیعه و التفسیر والمفسرون حیاتهم ومنهجهم هر دو تألیف استاد ایازی و التفسیر والمفسرون محمد حسین ذهبی. آشنایی و بررسی روش های تفسیری امکان مقایسه بین تفاسیر و انتخاب بهترینها را ممکن میسازد. در بین مسائل مربوط به این بحث آنچه در اولویت است، مبانی، اصول و پایه های اصلی در تفسیر است که در روش استخراج پیام و کشف معانی قرآن نقش اساسی را ایفا میکنند و تفاتهای عمده در بین روشها به نوع نگرش و استفاده از این منابع باز میگردد.
تفسیر قرآن کریم از منظر استاد مصطفوی
آقای مصطفوی واژه «فسر» را به معنای شرح همراه با توضیح میداند، بسط و تشریح موضوع که منجر به کشف و آشکاری مطالب پنهان در آن میشود.^[۲۲۵] وی اصطلاح «تفسیر» را به همین معنا میداند و دو شرط کلی را برای تحقق آن بیان میدارد:^[۲۲۶]
أول) فهم مفاهیم ألفاظ و کلمات بر اساس تحقیق و دقّت، نه بر اساس تقریب و تجوّز، زیرا که فهم مراد متکلّم متوقّف است بر علم به آنچه کلمات مورد استفاده وی بر آن دلالت میکند.

• - whether a public authority has violated the limits of discretion. ↑

• -Administrative Discretion. ↑

• -Margin of Appreciation. ↑

• • • - به عنوان نمونه در حقوق اداری آمریکا نیز به مانند حقوق اداری کشور آلمان اختیاراتی به ادارات در “زمینه قاعده سازی” اعطاء شده است. بدین معنا که در آمریکا بسیاری از قوانین فدرال و ایالتی به سازمان های اداری این اختیار را میدهند که قواعد ماهوی ایجاد و تصویب کنند. لازم به ذکر است قوانین ماهوی تصویب شده توسط ادارات بسیار شبیه قواعد موضوعه اند بدین معنا که همانند قانون لازم الاجرا هستند و اشخاص باید آنها را رعایت کنند و تخطی از آنها موجب مسئولیت می‌گردد. این در حالی است که به طور کلی کنگره صلاحیت لازم برای تدوین مقررات و وضع قانون برعهده دارد لکن می‌تواند در قانون تأسیس کننده یک سازمان اداری این صلاحیت را به آن سازمان تفویض می‌کند.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در حقوق اداری فرانسه نیز بر مبنای دکترین «خدمت عمومی» مقام اداری می‌تواند تصمیمات یک جانبه ای را اتخاذ کند که برای شهروندان لازم الاجراست و تا زمانی که به درخواست ذینفع از سوی دیوانهای اداری ابطال نشده باشد، معتبر است. این امر به منزله پذیرش اختیارات ویژه برای مقام عمومی در چارچوب قواعد ویژه حقوق اداری است، قواعدی که مقامات عمومی را از شمول حقوق عام مستثنی می سازد تا این تعاملات از اقتدار لازم برای حضور فعال در عرصه عمومی جامع برخوردار باشند. نمونه ای از این اختیارات گسترده را می‌توان در مقررات گذاری عمومی مشاهده کرد. دولت این اختیار را دارد که در جهت تأمین منفعت عمومی در حمایت از بهداشت عمومی و برقراری نظم عمومی مداخله کند و این اختیارات بسیار فراتر از آن چیزی است که افراد از آن برخوردار می‌باشند. در خصوص نحوه نظارت بر تصمیم مقام اداری فرانسه رجوع شود به: پرو روژه، نهادهای قضائی فرانسه، ترجمه شهرام ابراهیمی، عباس تدین، غلامحسین کوشکی، سپهر نوین، ۱۳۸۴، صص ۲۵۷-۳۳۵. ↑

• -Public welfare. ↑

• -Public Need. ↑

• -Public Safety. ↑

• -Public Order. ↑

• - علی مشهدی، صلاحیت تخییری، معاونت تحقیقات آموزش و حقوق شهروندی ریاست جمهوری،۱۳۹۱، ص ۱۲۰. ↑

• - Ulla Held-Daab, Review of administrative decisions of government by administrative courts and tribunals, National Report for the Federal Administrative Court of Germany, Leipzig, September 2009 ,pp.20-24. ↑

• - مرتضی نجابتخواه و دیگران، آیین های تصمیم گیری در حقوق اداری (مطالعه تطبیقی)، انتشارات خرسندی،۱۳۸۸، ص ۱۷۵. ↑

• -Measurable. ↑

• - Foreseeable. ↑

• -Calculable. ↑

• - علی مشهدی، پیشین، ص ۱۲۵. ↑

• - همان، ص ۱۲۶. ↑

• -براساس مواد ۹۵و ۹۶ قانون اساسی ۱۹۴۹ آلمان، پنج نظم قضایی مستقل به همراه دیوان‌های قانون اساسی ایالات و دیوان قانون اساسی فدرال در این کشور وجود دارد. محاکم عمومی در حوزه دعاوی مدنی و کیفری و محاکم کار در مورد دعاوی ناشی از قراردادهای کار صالح به رسیدگی به دعاوی هستند. در حوزه دعاوی حقوق عمومی محاکم به سه دسته تقسیم می‌گردند. گروه اول عبارتند از دیوان‌های اداری با صلاحیت عام در حوزه دعاوی عمومی. دسته های دوم و سوم به ترتیب عبارتند از محاکم اجتماعی و محاکم مالیاتی. از دسته اول با عنوان دادگا ههای اداری عمومی و از دو دسته اخیر با عنوان دیوان‌های اداری اختصاصی یاد می‌گردد. جهت مطالعه بیشتر رجوع کنید به:

Axel Tschentscher, The Basic Law , The Constitution of the Federal Republic of Germany ,May 23, 1949, BoD – Books on Demand, 2008 ,p.76. ↑

• - دادرسی اداری معاصر آلمان با سه اصل بنیادین متمایز می‌گردد^:۱- وجود دیوانهای اداری مستقل ازمحاکم عادی. ۲- حمایت قضایی کامل، یعنی شمول قابلیت اعتراض به تمام اعمال اداری و بویژه به تعرضات به حقوق فردی به وسیله قدرت عمومی. ۳- حمایت قضایی از اشخاص در مقابل اداره مبتنی بر نظریه «حقوق عمومی شخصی». این امر که نظارت اداری درآلمان فقط در مواردی قابل اعمال است که خواهان به نقض حقوق فردی خود استناد می کند نتیجه توسعه شدید نظریه حقوق عمومی شخصی است. ↑

• - به طور کلی معیار لازم برای رسیدگی به تصمیمات حوزه ی حقوق اداری کشور آلمان در ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی اداری و ماده ۱۱۴ قواعد دادرسی دیوان‌های اداری مقرر گردیده است. این دو متن قانونی انعکاسی از یکدیگر می‌باشند. به موجب ماده ۱۱۴ مقررات رسیدگی دیوان‌های اداری، هرگاه نهاد اداری اختیار اعمال تشخیص را داشته باشد دیوان بررسی خواهد کرد که آیا فعل ها یا ترک فعل های مرجع اداری غیرقانونی هستند یا نه؛ به عبارت دیگر آیا از حدود قانونی برای تشخیص تجاوز کرده است یا تشخیص به نحوی اعمال گردیده است که مغایر با اختیارات اعطا شده باشد یا نه. جهت مطالعه بیشتر رجوع شود به:

Mahendra P. Singh , German Administrative Law in Common Law Perspective , Springer, 2000,pp.152-157. ↑

• -Ibid ,pp.15-17. ↑

• - اسداله یاوری، «نظارت قضایی برتصمیم های اداری در آلمان»، فصلنامه حقوق و مصلحت،سال دوم، شماره پنجم، زمستان ۱۳۸۸،ص ۱۳۸. ↑

• -Ralf Leithoff, op.cit, pp. 30-31. ↑

• - جهت مطالعه بیشتر در خصوص مکانیسم قضائی در کشور آلمان رجوع شود به: آنکه فرکمان، وتوماس گریش، دادگستری در آلمان، ترجمه محمد صادری توحید خانه، حمید بهره مند بگ نظر، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ۱۳۸۲. ↑

• - Danie Visser, Elspeth Reid , Private Law and Human Rights, Edinburgh University Press, 2013, p. 483 ↑

• - Wide Margin of Appreciation. ↑

• -Jan Kratochvíl, op.cit, p. 340. ↑

• -Narrow Margin of appreciation. ↑

• Alastair -Mowbray , Cases, Materials, and Commentary on the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, 2012, p. 634. ↑

• -Chahal. ↑

• -Ahmed v. Austria, judgment of 17.12.1996, para.39:”… and hence engage the responsibility of that State under the Convention, where substantial grounds have been shown for believing that the person in question, if expelled, would face a real risk of being subjected to treatment contrary to Article 3 (art. 3) in the receiving country…” ↑

• - Chahal v. The United Kingdom, judgment of 15 November 1996, para. 138. ↑

• -Zarb Adami v. Malta, judgment of 20.09.2006 …” Thus, the Court adopted an “exception to exception” approach. But such an approach may lead to a narrow reading of Article 4: the compulsory work and services enumerated in paragraph 3 remain entirely outside the scope of that Article… “ ↑

• -A Certain Margin of Appreciation. ↑

• -Jan Kratochvíl, op.cit, p. 340. ↑

• - Lawless v. Ireland, op.cit., para. ۸۲:”…having regard to the high responsibility that a government bears to its people to protect them against any threat to the life of the nation; it is evident that a certain discretion - a certain margin of appreciation - must be left to the government…” ↑

• -Kokkinakis v. Greece, judgment of 25 May 1993, Application No. 14307/88., para. 47. ↑

• - Tinnelly & Sons ltd and other and mcelduff and others v. u.k , Judgmen 10 July 1998, para. 72. ↑

• - Engel and Others v. The Netherlands, op.cit, para. 72.:”… Each State is competent to organise its own system of military discipline and enjoys in the matter a certain margin of appreciation. …” ↑

• - Yves Haeck ,”How to interpret the European convention on human rights”, Constitutional Law Review, ۳, issue4, 2011 , p.24. ↑