-سهم ما در بازار جهانی باید در گاز نیز به دومین کشور ارتقا یابد.

-ایران سهم خود را از سرمایه گذاری های جدید، فناوری های پیشرفته انرژی و خطوط لوله باید طلب کند.

-همپوشانی بین کشورهای مصرف کننده و تولید کننده می‌تواند از سیاست های حوزه انرژی برای پی گیری باشد.

-سیاست خارجی معطوف به انرژی قدرت تعامل و چانه زنی در صحنه بین‌المللی را برای ایران افزایش می‌دهد.

به صورت خلاصه، در آینده بنظر می‌رسد که مهمترین تولیدکنندگان نفت و گاز جهان عربستان سعودی، روسیه، عراق و ایران باشند و در عین حال که به دلیل فراز و نشیب در قیمت حامل های انرژی، رویکرد سرمایه گذاری در این بخش افزاینده است، اما با توجه به اصل کمیابی منابع مالی و رهیافت های سیاسی، استفاده از سرمایه گذاری جدید نیازمند تدوین برنامه های فوری و آنی در ارتباط با جذب سرمایه خارجی می‌باشد. وگرنه دیگر کشورها همچون عربستان، قطر، امارات، روسیه و کویت بدون سروصدا بازار سرمایه را به داخل مرزهای خود کشانده و از آن ها استفاده می نمایند.

ایران از جمله کشورهایی است که از منابع فراوان انرژی برخوردار است و پس از ۱۹۱۳ همواره به عنوان یکی از صادر کننده های اصلی نفت محسوب می‌شده است. با توجه به اینکه در میان دو منبع بزرگ انرژی جهان (دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب) قرار دارد، از جایگاه ویژه‌ای در سطح بین‌المللی برخوردار است. از جمله موارد اهمیت این می‌باشد که یکی از دو کشوری است که قادر است به طور مستقل و مستقیم، نفت و گاز استحصال شده از منبع عظیم دریای خزر را صادر کند، که البته از این منظر نیز به دلیل کوتاه مسافت از رقیب صادراتی خود که روسیه می‌باشد، می‌تواند پیشی گیرد

میانگین تولید نفت روزانه ایران در سال ۲۰۰۵ رقمی در حدود ۴ میلیون بشکه بوده است. البته حداکثر میزان تولید روزانه ایران به سال ۱۹۷۴ و با رقمی بالغ بر ۶ میلیون بشکه باز می‌گردد که پس از وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ بر طبق سیاست کاهش تولید این مقدار کاهش پیدا کرد و از طرفی با شروع جنگ ایران و عراق و آسیب دیدن تأسیسات استخراج این میزان بیش از پیش کاهش یافت. در آستانه دهه ۲۰۰۰ روند تولید نفت در ایران به طور فزاینده غیر مؤثر عمل کرد که از دلایل اصلی آن می‌توان به کمبود تکنولوژی لازم در این زمینه اشاره کرد. به همین جهت تعداد اندکی چاه در سال اخیر برای اکتشاف منابع جدید حفر شدند.

ایران دارای ۱۰٪ از منابع کشف شده نفت جهان است. ایران به جز منابع متمرکز نفت در سواحل خلیج فارس دارای منابعی نیز در شمال کشور است. ایران همچنین با دارا بودن ۱۵٪ از کل منابع گاز جهان دومین کشور دارنده منابع گاز طبیعی است که بیشتر این گاز در مصارف خانگی به مصرف می‌رسد. با این وجود ایران در سال ۲۰۱۴ حدود ۸ میلیارد دلار برای وارد کردن سوخت هزینه کرده‌است که دلایل اصلی آن قاچاق سوخت و پایین بودن راندمان مصارف خانگی است که عموماً به علت پرداخت یارانه‌های سوختی به وجود آمده‌اند.

با قبول آمار میانگین صادرات نفت خام ایران طی ۴ ماه گذشته و گزارش رسمی اوپک مبنی بر میانگین نفت صادراتی ایران، دولت طی ۴ ماه گذشته بیش از ۱۲ میلیارد دلار درآمد کسب ‌کرده‌است.به گزارش «جوان»، دبیرخانه سازمان کشورهای ‌صادر کننده نفت خام در جدیدترین گزارش ماهانه خود با بررسی تولید و صادرات کشورهای عضو، اطلاعاتی را درباره ایران رسانه‌ای کرد که مسئولان وزارت نفت پرداختن به آن ها را محرمانه می‌خوانند. بر اساس این گزارش، اوپک اعلام ‌کرده‌است که میانگین فروش نفت صادراتی ایران طی ۴ ماه گذشته نزدیک ۱۰۵ دلار برآورد می‌شود حال با فرض صادرات یک میلیون بشکه‌ای کشور، درآمد نفتی دولت به بیش از ۵/۱۲ میلیارد دلار رسیده است. اوپک اعلام ‌کرده‌است هر بشکه نفت سنگین ایران در آوریل ۲۰۱۴ (فروردین ۹۳) با ۳۱ سنت افزایش ۳۲/۱۰۴ دلار فروخته شد و متوسط قیمت نفت ایران در ۴ ماه ابتدایی سال جاری میلادی ۵۴/۱۰۴ دلار برآورد شده است. در گزارش اوپک آمده است: به غیر از نفت اورینت اکوادور و نفت صحرای الجزایر، نفت دیگر کشورهای عضو اوپک با افزایش قیمت روبه‌رو شده است. بیشترین افزایش قیمت به نفت مری ونزوئلا با ۷۶ سنت اختصاص داشته است. همچنین قیمت نفت سبک عربستان طی ۴ ماه گذشته ۸۷/۱۰۴ دلار، نفت سبک عراق ۱۱/۱۰۲دلار، نفت بونی‌لایت نیجریه ۱۹/۱۱۰ دلار، ‌سیدر لیبی ۳۹/۱۰۷ دلار، نفت گیراسول آنگولا ۸۰/۱۰۸ دلار، نفت صادراتی کویت ۱۳/۱۰۳ دلار، نفت مارین قطر ۵۳/۱۰۴ دلار، نفت مرِی ونزوئلا ۹۹/۹۳ دلار، نفت موربان امارات ۷۵/۱۰۷دلار، نفت اورینت اکوادور ۷۳/۹۴ دلار بوده است.

۲-۳-۲ نفت و گاز

بر اساس گزارش آماری شرکت بریتیش پترولیوم، در سال ۲۰۱۳ موجودی نفت دنیا حدود ۱/۱۳۳۳میلیارد بشکه است که ۴/۱۰۲۹ میلیارد بشکه به کشورهای عضو اوپک تعلق دارد و تولید نفت اوپک ۰۷۶/۳۳ میلیون بشکه در روز است. در این میان بیشترین سهم از تولید نفت خام در جهان متعلق به خاورمیانه است. از تحولات عمده دیگر در روندهای بازار نفت جهان، شتاب گرفتن مصرف جهانی نفت به ویژه در کشورهای در حال توسعه آسیایی است. برآوردها حاکی از آن است که تقاضا برای نفت در جهان درحال توسعه سه برابر سریع تر از جهان توسعه‌یافته است و انتظار می رود سهم مصرف نفت در کشورهای در حال توسعه از ۴۳ درصد کل مصرف جهانی نفت تا سال۲۰۲۰ به ۵۵ درصد افزایش یابد^[۱۵]. میزان تقاضای جهانی برای نفت از سال۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۵ سالانه ۹/۱ درصد افزایش خواهد یافت و از ۶/۹۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۰ به۲‌/۱۱۹ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت، که بیشترین رشد طی این دوره به ترتیب مربوط به کشور چین، هند، روسیه، آمریکای شمالی و کشورهای اروپایی و پاسیفیک خواهد بود^[۱۶]. برای تأمین این حجم از تقاضای انرژی به ویژه در بخش نفت و گاز اهمیت راهبردی منطقه خلیج فارس طی بیست سال آینده افزایش خواهد یافت. در این میان، در پایان سال ۲۰۰۹ میلادی، ایران با داشتن ۶/۱۳۷ میلیارد بشکه نفت، ۳/۱۰ درصد از ذخایر جهانی نفت را به خود اختصاص داده است و در زمینه گاز طبیعی با ۶۱/۲۹ تریلیون مترمکعب، ۸/۱۵درصد ذخایر گاز جهان، در مقام اول خاورمیانه و دوم جهان قرار دارد^[۱۷]. ایران با داشتن چنین منابعی و به واسطه نزدیکی مراکز تولید نفت و گاز آن به آب های بین‌المللی می‌تواند نقش بسیار مهمی را در معادلات انرژی جهان ایفا کند.

برنامه ریزی عربستان سعودی برای رسیدن به ظرفیت اضافی تا ۵ میلیون بشکه در روز یعنی مجموع ظرفیت تولید ۱۳ میلیون بشکه در روز و همچنین تلاش عراق برای رسیدن به ظرفیت تولید جاه طلبانه ۱۲ میلیون بشکه در روز، مزیت های رقابتی ایران در بازار انرژی را با چالش مواجه می‌سازد^[۱۸]. با این وضعیت دیری نخواهد پائید که موقعیت ایران در بازار جهانی نفت تضعیف شود. ایران که در سال ۱۹۷۴، ۶ میلیون بشکه نفت در روز تولید می کرد و نقش تعیین کننده ای در اوپک و در بازار جهانی انرژی داشت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دیگر نتوانسته تولید خود را ‌به این حد برساند. عواملی چون جنگ، سرمایه گذاری محدود، تحریم و نرخ بالای افول تولید چاه های نفت کشور دلایل اصلی این امر محسوب می‌شوند. چاه های نفت ایران نیازمند بازسازی ساختاری و احیا گسترده نفتی است. نرخ کاهش تولید سالانه چاه های نفت ایران معادل ۸% در خشکی و ۱۰% در دریا است و در عین حال نرخ احیا چاه های ایران ۱۰% پایین تر از متوسط جهانی است^[۱۹].

۲-۳-۳ نفت و امنیت ملی ایران