۷ـ نقش آفرینی حداقلی در فرایند پیشرفت و توسعه کشور

محور اصلی توسعه، انسان است، انسان هم مولد توسعه است و هم محصول آن (مایرویسرنر، ترجمه هدایت یاسری، ۱۳۶۸: ۸۲) و برای وقوع هر گونه تغییر جدی، باید چشم امیدمان به انسان تحول گرا باشد(هندی، عباس محب، ۱۳۷۴ : ۱۵) به همین دلیل اکثر تئوری پردازان توسعه و علوم اجتماعی در دهه های اخیر معتقدند بازی توسعه و پیشرفت را باید از زمین آموزش و پرورش آغاز کرد که از این منظر نیز آموزش و پرورش ایران با مشکلات فراوان روبرو است.

۸ـ نا کار آمدی نظام مدیریت اداری و اجرایی آموزش و پرورش

ایجاد بیش از ۱۰۰ هزار واحد آموزشی در سطح کشور و گسترش نظام اداری و اجرایی برای سامان دهی امور مدارس و تمرکز گرایی فراوان، مداخلات سیاسی و عدم حاکمیت نظام شایسته سالاری در انتخاب و انتصاب برخی از مدیران سبب شده است که نظام مدیریتی آموزش و پرورش از کار آمدی و اثر بخشی مناسب برخوردار نباشد و نظام اداری و اجرایی، چابکی لازم را برای تحقق مأموریت‌ های ساز مانی نداشته باشد (فانی، ۱۳۸۵).

۹ـ «کوچک انگاری» و « مصرفی» پنداشتن آموزش و پرورش

در مراجعه سیاست گذار، تصمیم گیر و تخصیص دهنده منابع مالی و اعتباری، نقش آموزش و پرورش در تولید سرمایه انسانی و اجتماعی، کوچک انگاشته و سرمایه گذاری آموزش و پرورش در تولید انسانی و اجتماعی، کوچک انگاشته و سرمایه گذاری در آن « مصرفی و هزینه ای» پنداشته شده است در نتیجه منابع مالی، در آن « مصرفی و هزینه ای» پنداشته شده است در نتیجه منابع مالی، فیزیکی و انسانی مورد نیاز این نهاد به میزان لازم تامین نشده و مشکلات معیشتی معلمان در دهه های گذشته به عنوان یک عامل مؤثر در کاهش اثر بخشی و کار آمدی آن منظور شده است.

علاوه بر ادله مذکور، نبود نظریه های تربیتی و برنامه های راهبردی و طرح های اجرایی هماهنگ و منسجم، عدم مشارکت و همکاری مؤثر سایر دستگاه‌ها و نهاد ها، عدم مشارکت فعال و همه جانبه خانواده ها در فرایند تربیت فرزندان خویش، ضعف در به کار گیری هوشمندانه فناوری های جدید آموزشی، نا کارآمد ی روش ها و فنون تدریس و تربیتی، برنامه های متمر کز و تجویزی، نا کار آمدی اقتصادی آموزش و پرورش، کاستی در ملحوظ کردن شرایط اقلیمی، فرهنگی استان ها و مناطق در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها، همه و همه تحول بنیادین در آموزش و پرورش را اجتناب ناپذیر ‌کرده‌است.

نفوذ و تاثیر گذاری هر نوآوری همواره به میزان اهمیت و فرایند تولید آن بستگی دارد. آگاهی از فرایند و مراحل تهیه، تدوین و تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مسیر پذیرش و آماده سازی بستر های اجرایی را آسان می‌سازد.

فرایند تولید این برنامه به شرح زیر است:

۱ـ تآکید مقام معظم رهبری مبنی برتحول در نظام آموزشی کشور.

۲ـ تصویب ضرورت طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش و انتخاب مجریان و تدوین کنندگان.

۳ـ طراحی مدل مفهومی، انجام پروژه های تحقیقاتی (۷۰ مورد)، تدوین نگاشت های اولیه .

۴ـ تشکیل کمیته های مطالعاتی و کارگروه های پژوهشی.

۵ـ مشارکت بیش از ۵۰۰ نفر از صاحب نظران و کارشناسان مجرب به مدت پنج سال.

۶ـ مشارکت هزاران نفر از مدیران، معلمان، صاحب نظران و اندیشه ورزان دانشگاه و حوزه های علمیه و سایر مراکز علمی و پژوهشی در نقد و بررسی سند ملی.

۷ـ بررسی بسته سند ملی در ۳۵ جلسه «شورای عالی آموزش و پرورش» و تصویب آن در جلسه ۸۲۰ مورخ ۷/۲/۸۹ سند مشهد مقدس.

۸ـ ارجاع بسته مصوب سند ملی آموزش و پرورش به «شورای عالی انقلاب فرهنگی».

۹ـ نقد و بررسی سند در کمسیون های شورای عالی؛ به ویژه کمیسیون حوزوی.

۱۰ـ بررسی و تصویب سند در کمیسیون تخصصی نوسازی و تحول نظام آموزشی، دی ماه ۱۳۸۹٫

۱۱ـ بررسی در ۲۲ جلسه و تصویب در صحن عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۶۹۷ مورخ ۵/۷/۱۳۹۰٫

۱۲ـ رونمایی از سند تحول بنیادین با حضور ریاست محترم جمهور، مورخ ۲۲/۹/ ۱۳۹۰٫

همچنین از منابع بسیار غنی در تدوین این برنامه استفاده شده است که عبارتنداز :

۱ـ قرآن کریم و منابع روایی و کتب معتبر مرتبط

۲ـ سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع)

۳ـ رهنمود های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری

۴ـ دیدگاه های بزرگان عرصه تعلیم و تربیت

۵ـ اسناد و یافته های علمی و پژوهشی موجود

۶ـ مطالعات تطبیقی و تجربیات بشری

۷ـ اسناد قانونی بالا دستی

۸ـ سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور

۹ـ سیاست های کلی تحول نظام آموزشی مصوب مجمع تشخیص مصلحت

۱۰ـ نقشه جامع علمی کشور

محتوی بسته سند ملی آموزش و پرورش عبارت است از:

الف) بنیان های نظری شامل

۱ـ فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران

۲ـ فلسفه تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران

۳ـ رهنامه نظام تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران

ب) سند تحول راهبردی در نظام تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران

تغییرات ساختاری و نظام سازی های خاصی که به منظور عملیاتی نمودن برنامه تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش طراحی شده اند به شرح زیرند:

-استقرار ساختار جدید نظام آموزش ۳+۳+۶٫

– استقرار نظام سنجش صلاحیت های عمومی، تخصصی و حرفه ای معلمان

– استقرار نظام ملی تربیت معلم .

– استقرار نظام خلاقیت، نوآوری و کار آفرین.

-استقرار نظام ارزش یابی و تضمین کیفیت .

-استقرار نظام رتبه بندی مدارس.

– استقرار نظام راهنمایی و مشاوره تربیتی.

– استقرار نظام مدیریت دانش.

-استقرار نظام بالندگی شغلی و شایسته سالاری.

-استقرار نظام مکان یابی مدارس.

مفاد سند تحول راهبردی شامل هشت محور ‌به این شرح است:

۱ـ بیانیه ارزش ها (۳۰ مورد)

۲ـ بیانیه مأموریت‌

۳ـ چشم انداز

۴ـ هدف های کلان(۸ مورد)

۵ـ راهبردهای کلان(۱۵ مورد)

۶ـ هدف های عملیاتی(۲۳ مورد)

۷ـ راهکار ها (۱۳۱ مورد)

۸ـ چار چوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش ( نفیسی،۱۳۹۰).

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش چهارچوبی است که معلمان و مدیران باید ‌به این سند توجه زیادی داشته باشند که از طریق آن با برنامه ریزی و تلاش مضاعف بتوانند در زمینه تربیت دانش آموزان خلاق و پایبند به ارزش های اسلامی گام بردارند.