۳-۱٫ مقدمه

کشف واقعیت یکی از نیازهای اساسی انسان است و روش­هایی که به این جهت استفاده می­شوند از اهمیت زیادی برخوردارند. اگر روش­های فوق را روش­های تحقیق بنامیم، این سؤال یا مسئله تحقیق است که ما را به استفاده از یک روش خاص سوق می­دهد.یک پروژه تحقیقاتی بدون یک روش­شناسی معتبر و مناسب، به مثابه یک ساختمان سست است که دیر یا زود فرو خواهد ریخت. به­کار بستن یک روش تحقیق مناسب وظیفه­ی حیاتی هر پژوهشگری قبل از انجام تحقیق است (منصوریان^[۱۲۵]، ۲۰۰۶). “همه به دنبال کشف حقیقت هستند و برای کشف حقیقت نیاز به تحقیق و پژوهش است. روش تحقیق اساسی­ترین مقوله­ای است که در هر پژوهش مورد توجه است. یکی از فوائد بحث در مورد روش تحقیق این است که چنانچه روش تحقیق متناسب با شناخت واقعیت انتخاب شود ما را سریع­تر و بهتر به سرمنزل مقصود خواهد رساند و در مقابل اگر به این امر توجه لازم نشود، نه­تنها این امکان وجود دارد که ما را به واقعیت نرساند، بلکه امکان دارد که ما را از واقعیت دور سازد و ما را گمراه کند” (فدایی، ۱۳۸۷). در این فصل به مسائلی از قبیل نوع روش پژوهش، جامعه و نمونه آماری، ابزار گردآوری داده ­ها و روایی و پایایی آن‌ها، و همچنین روش­های تجزیه و تحلیل داده ­های گردآوری شده در این پژوهش پرداخته خواهد شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲٫ روش پژوهش

همان طور که ذکر شد، استفاده از یک روش پژوهش معین به مسئله پژوهش دارد؛ بنابراین روش پژوهش باید با توجه به مسئله مورد بررسی انتخاب شود. در هر صورت، روش تحقیق را می­توان از منظرهای متفاوت مورد بررسی قرار داد: یکی از این تقسیم ­بندی­ها از نظر هدف تحقیق است. به دلیل اینکه مهم­ترین هدف این پژوهش بررسی و توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص خواهد بود، از لحاظ هدف در شاخه تحقیقات کاربردی قرار می­گیرد. روش گردآوری داده ­های پژوهش ملاک دیگری است که در تقسیم ­بندی روش­های پژوهش بکار می­رود. به دلیل اینکه این پژوهش به شناخت بیشتر شرایط موجود می ­پردازد، در زمره تحقیقات توصیفی می­گنجد و چون این توصیف برای بررسی توزیع ویژگی­های یک جامعه آماری بکار می­رود، روش پژوهش توصیفی پیمایشی روشی است که این پژوهش با بهره گرفتن از آن انجام گرفته است. به علاوه، پس از شرح وضعیت موجود به بررسی یک رابطه میان مؤلفه­ های کیفیت زندگی کاری با استرس و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه­ های عمومی مبادرت ورزیده شده است؛ بنابراین این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی است (سرمد، بازرگان، و حجازی، ۱۳۸۷).

۳-۳٫ جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری به عنوان مجموعه ­ای از افراد یا واحدهایی تعریف می­ شود که حداقل در یک صفت مشترک باشند (سرمد، بازرگان، و حجازی، ۱۳۸۷). از این رو، جامعه آماری این پژوهش شامل تمام افرادی می­ شود که در مرداد ماه ۱۳۹۰ با سمت کتابدار در کتابخانه­ های عمومی شهر تهران مشغول به کار بوده ­اند. این کتابخانه ­ها از لحاظ سازمانی وابسته به دو سازمان می­شوند؛ ۱) سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و ۲) نهاد کتابخانه­ های عمومی کشور. تعداد کتابداران شاغل در کتابخانه­ های عمومی وابسته با سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ۱۹۱ نفر و این تعداد در کتابخانه­ های وابسته به نهاد کتابخانه­ های عمومی کشور برابر با ۱۱۸ نفر بوده ­است.

۳-۴٫ نمونه‌گیری

در غالب موارد، شرایط دسترسی به تک تک اعضای جامعه و ارزیابی کلیه­ آن‌ها به علت بزرگی جامعه و صرف وقت و هزینه از مهم­ترین عواملی هستند که الزام نمونه گیری را پیش می­آورند. به دلیل اینکه در پژوهش حاضر از پرسشنامه برخط استفاده شده است، بنابراین محدودیت­هایی که ذکر آن رفت در این پژوهش بارز نبوده و سعی شده است تا از طریق سرشماری کل اعضای جامعه مورد بررسی و پیمایش قرار گیرند. در نتیجه، تعداد ۳۰۹ کتابدار کتابخانه عمومی مورد بررسی قرار گرفته­اند. لازم به ذکر است که اگر در جامعه مورد نظر نمونه گیری تصادفی هم انجام می­شد، طبق جدول مورگان، اندازه نمونه در حدود همان تعداد کتابدارانی می­شد که در پژوهش مشارکت کرده بودند.

۳-۵٫ ابزارهای گردآوری اطلاعات

با توجه به اینکه این پژوهش از نوع پژوهش­های توصیفی و پیمایشی به شمار می ­آید، برای پاسخگویی به سؤالات تحقیق و با توجه به محدودیت­های زمانی و حجم جامعه، ابزار پرسشنامه برخط مناسب­ترین ابزار برای گردآوری داده ­های این پژوهش تشخیص داده شده است. ابزار پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق به شمار می ­آید و روشی مستقیم برای کسب اطلاعات است (سرمد، بازرگان، و حجازی، ۱۳۸۷).
در هر صورت، تعداد سه پرسشنامه استاندارد جهت بررسی متغیرهای مورد مطالعه در این تحقیق بکار گرفته شده است؛ ۱) پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون، ۲) پرسشنامه رضایت شغلی میرکمالی و همکاران، و ۳) پرسشنامه استرس شغلی HSE. در ادامه به توضیح هرکدام از این پرسشنامه ­های پرداخته خواهد شد.

۳-۵-۱٫ پرسشنامه کیفیت زندگی کاری (QWL)

با بررسی پیشینه ­ها و نوشته­ های موجود در زمینه مطالعات کیفیت زندگی کاری در مقاطع مختلف در داخل و خارج از کشور، استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون ابزار مناسبی جهت بررسی مؤلفه­ های کیفیت زندگی کاری در کتابداران تشخیص داده شد. این پرسشنامه استاندارد که در سال ۱۹۷۳ توسط والتون (۱۹۷۳) طراحی و ساخته شده است و به طور کلی شامل ۳۲ گویه می­ شود. هشت مؤلفه­ای که در این پرسشنامه مورد توجه قرار گرفته شده است و همچنین تعداد سؤالاتی که به هرکدام از این مؤلفه­ ها اختصاص داده شده است در جدول زیر آمده است (جدول ۳- ۱Error! Reference source not found.).
جدول ۳- ۱٫ مؤلفه‌های کیفیت زندگی کاری و تعداد سؤالات مختص آن‌ها در پرسشنامه استاندارد والتون

درجه­بندی این پرسشنامه بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجه­ای بوده و درجه­ های “خیلی کم"، “کم"، “متوسط"، “زیاد"، و “خیلی زیاد” را شامل می­ شود. مقیاس لیکرت از مجموعه ­ای از گویه ­ها که به ترتیب خاصی تدوین شده ­اند تشکیل می­ شود و از لحاظ ارزش اندازه ­گیری دارای فاصله مساوی هستند (سلیمی، شهباز مرادی، و بامداد صوفی، ۱۳۸۷). در غالب تحقیقاتی که در رابطه با کیفیت زندگی کاری انجام گرفته است، از این پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است.
جهت تجزیه و تحلیل و نمره­گذاری این پرسشنامه و مؤلفه­ های آن و تبدیل پاسخ­های کیفی به مقادیر کمی از روش وزن­دهی استفاده می­ شود. بدین معنی که با محاسبه میانگین مربوط به هر سؤال، امتیاز هر یک از سؤالات مشخص می­گردد و همان طور که در فرمول زیر مشخص شده است، با تعیین فراوانی پاسخ­های مربوط به هر کدام از گزینه­ ها و تعیین امتیاز مربوط به هر گزینه (خیلی کم = ۱، کم = ۲، متوسط = ۳، زیاد = ۴، خیلی زیاد = ۵) امتیاز هر کدام از سؤالات مشخص می­گردد.