اما در اندیشه اسلامی، تربیت اخلاقی، با توجه به طرح مباحثی چون معنی اخلاق، علم اخلاق، و فلسفه اخلاق توسط اندیشمندان مسلمین، معنای خاص خود را دارد(رهنما،۱۳۸۵،ص۲۱).

مباحث مربوط به اخلاق و تربیت اخلاقی، بخش اساسی عمده معارف اسلامی را تشکیل می­دهد(سادات،۱۳۸۴،ص۱۴). با تأمل در این تعریف، مشخص می­ شود که تربیت اخلاقی دو رکن دارد: یکی، شناخت فضایل و رذایل و رفتارهای اخلاقی و ضد اخلاقی و دیگری، به‌کارگیری شیوه­ هایی برای تقویت یا تضعیف آن‌ ها. ازاین‌رو، تربیت اخلاقی قلمرو آن است که وامدار دو حوزه اخلاق و تربیت است. در رکن اول، از اخلاق و در رکن دوم از تربیت مدد می­جوید(سجادی،۱۳۷۹،ص۱۳۴).

درمجموع، ‌می‌توان گفت در تعریف تربیت اخلاقی در میان متفکران مسلمان دو گرایش وجود دارد: الف. تعریف در تربیت اخلاقی با تکیه‌بر پرورش عادت­ها و صفت­های اخلاقی مطلوب اسلام ب. تعریف تربیت اخلاقی با تکیه‌بر پرورش شناخت‌ها، گرایش‌ها و رفتارهای اخلاقی، همچنین در بین دانشمندان در رابطه با تأثیر تربیت در اخلاق، اختلاف ‌نظر وجود دارد(شاملی،۱۳۷۹،صص۱۵-۴۵).

تربیت معنوی اخلاقی که متوجه برنامه انسان‌سازی است. امری به‌غایت جدی و بااهمیت است که امروزه به آن توجه خاصی مبذول نمی­ شود. تربیت اخلاقی یکی از ارکان اصلی تربیت انسان به شمار می ­آید و هر جا که ما از تربیت انسان سخن به میان می­آوریم خواسته و ناخواسته باید ‌به این نوع خاص تربیت توجه کنیم. اهمیت بحث در پیرامون اخلاقی در رساندن انسان به تعادل واقعی. تعادلی که آرزوها و افعال انسان بااستعدادها، نیازهای وجودی او هماهنگ شود(گوتک،۱۳۸۹،ص۲۵).

ضرورت بحث حاضر در این است که تربیت اخلاق در تزکیه و سازندگی خود و دیگران نقش بسیار مهمی را ایفا می­ کند و از طریق این نوع تربیت است که می­توانیم بر هوای نفس غالب شویم. واقعیت این است که براثر ابهامات ناشی از تربیت غلط، پندارها و تصورات اشتباه نسبت به زرق‌وبرق‌ها و عوامل فریبنده محیطی، فطرت پاک انسانی مقدور نیست(افشار،۱۳۸۷،ص۸). نکته حائز اهمیتی که در این موردتوجه به آن، موفقیت پژوهشگران را قطعی می­سازد آن است که در کنار مطالعه و برسی دقیق تعلیم و تربیت اسلامی، لازم است نظریات مهم صاحب‌نظران و مربیان بزرگ جهان و تحلیل­های آن‌ ها مورد برسی نطببقی قرارگرفته، نقاط ضعف آن‌ ها از نقاط قوتشان متمایز گردد تا بهره­های لازم از نقاط قوت آن‌ ها برد شود، و ازآنچه اخلاق از دیر یاز جزء صفات اساسی و بنیادی اسلام و جهان است، امروز حتی خانواده­های غربی به‌خوبی به اهمیت مسئله اخلاقی پی­برده­ند(همان،مدرک،ص۲).

‌بنابرین‏ با توجه به اهمیت موضوع و نیاز جامعه به مسائل اخلاقی بر آن شدیم تا با بهره­ گیری از سخنان گهربار امام علی (ع) در نهج‌البلاغه به بررسی اصول و مفاهیمی تربیت اخلاقی دست‌یابیم تا الگویی باشد برای همه ره پویان در مسیر تعلیم و تربیت.

هدف اصلی:

بررسی روش تربیت اخلاقی کودکان از دیدگاه امام علی (ع) .

اهداف فرعی:

1. 1. بررسی مبانی تربیت اخلاقی کودکان ازنظر امام علی (ع).

1. 1. بررسی اصول تربیت اخلاقی کودکان ازنظر امام علی (ع).

1. 1. تدوین اهداف تربیت اخلاقی کودکان ازنظر امام علی (ع).

1. 1. تعیین روش‌های تربیت اخلاقی کودکان ازنظر امام علی (ع).

1. صلاحیت‌های حرفه معلمی جهت تربیت کودکان در نظر امام علی(ع).

تعریف اصطلاحات

تربیت

این واژه از ریشه (( رَبَوَ)) به معنی زیادت و فزونی و رشد گرفته‌شده است. (دل‌شاد تهرانی،۱۳۷۷، ص۲۴)

تربیت: پرورش استعدادهای درونی هر موجود و به ظهور و فعلیت رسانیدن امکانات بالقوه موجود در درون او را تربیت نامند. (دل‌شاد تهرانی،۱۳۷۷، ص۲۴)

اخلاق

اخلاق در لغت جمع خٌلًقَ یا خلًق به معنای صفتی است که در نفس انسان به صورت ملکه درآمده است( غرویان، محسن،۱۳۷۹).

اخلاق عبارت است از مجموعه ملکات نفسانی و خصایص روحی(سادات، محمدعلی، ۱۳۸۴).

تربیت اخلاقی

تربیت اخلاقی فرایند زمینه‌سازی و به‌کارگیری شیوه­ هایی جهت شکوفاسازی ، تقویت و ایجاد صفات، رفتارها و آداب اسلامی و اصلاح و از بین بردن صفات، رفتارها و آداب غیراجتماعی در خود انسان یا دیگری است. (شاملی،عباسعلی،۱۳۷۸)

کودک

در لغت به معنی بچه، پسر یا دختر خردسال آمده است(فرهنگ عمید، ۱۳۵۹،ص۸۴۹).

کودک: در این پایان نامه سنین (دوره تولد تا حدود۱۲سال) مدنظر است.

فصل دوم:

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه

جستجو، شناسایی و مطالعه منابع موجود در هر تحقیق که از آن به پیشینه تحقیق یاد می­ شود، حرکت اساسی در انجام تحقیقات علمی – تخصصی است. در این فصل تحقیقات انجام‌شده درباره موضوع تحقیق برسی می­ شود. در پیشینه تحقیق، پژوهشی که موضوع تحقیق حاضر را به طور مستقل و با پرسش­های اصلی و فرعی مطرح‌شده برسی کرده باشند، انجام نگرفته است ولی پژوهش­هایی که به نحوی پیشینه برای بخشی یا کل موضوع محسوب می­ شود فراوان است.

این فصل دارای دو قسمت است:

1. 1. مبانی نظری ( شامل برسی نظرات و آرای دانشمندان و اندیشمندان مختلف درباره مفهوم تربیت و اخلاق و دیدگاه امام علی (ع) ‌به این دو مفهوم).

1. پیشینه تحقیق ( این قسمت از پژوهش با مراجعه به منابع متعدد گردآوری‌شده است، شامل: پایان‌نامه‌ها، مقالات، کتب حدیث، کتبی که درباره تربیت اخلاقی کودکان از دیدگاه امام علی(ع)).

دلیل عمده استفاده از پیشینه تحقیق عبارت است از:

1. 1. پیشگیری از کارهای تحقیقی تکرار

1. 1. تقویت سرمایه علمی محقق

1. نقد و برسی آرای نادرست، محققان قبلی به وسیله محقق بعدی.

۱-۲-آشنایی با مفاهیم

۱-۱-۲-مفهوم اصل

در فارسی و عربی، واژه اصول (جمع اصل) در چندین معنا به کار رفته است: اصل در معنای مقابل فرع: یعنی هر آنچه وجود فرع بسته به آن است؛ مبدأ و مایه نخستین هر چیز؛ آغازه، گوهر و طنیت و ذات هر چیز ؛ نسبت و نژاد؛ و حقیقت هر چیز، سبب؛ مصدر؛ باعث؛ پدیدآورنده؛ سرمایه در مقابل سود؛ مهم­ترین بخش هر چیز؛ آنچه حکمش خودبه‌خود روشن است؛ عینی در مقابل ذهنی. در این بحث مراد از اصل، یعنی منشأ، مصدر، قاعده، در مقابل فرع است؛ ‌بنابرین‏ به نظر می­رسد اصل قاعده­ای است علی‌الاصول کلی، عینی و عالی (بهشتی و همکاران، ۱۳۸۸، و ص۱۲۹). در واژه‌نامه نوین اصل به معنای ریشه، بیخ، بنیاد، تبار، نژاد، گوهر، و جمع آن: اصول است ( قریب، ۱۳۶۷، ص۷۹).

برخی از ویژگی اصول

1. 1. اصل، تعینی و کشفی است نه وضعی؛ یعنی، نمی­ توان با تکیه‌بر ذهن خود و یا حتی با رایزنی با دیگران، چیزی را اصل نهد و آن را ملاک رفتار تربیتی شمارد، زیرا اصل مقوله­ای عینی و غیر اعتباری و فرا ذهنی است. کشفی بودن اصول در دیدگاه­ های تربیتی دکتر هوشیار، اشتاینر و کومینوس آمده است؛

1. 1. ‌بنابرین‏، اصل معقوله­ای عینی است و تابع دیدگاه شخصی و از امور نسبی و اعتباری نیست؛

1. 1. در نفس الامر، اصل باید قابل‌تعمیم باشد، اما در عالم واقع چنین نیفتاده است، مطلوب و قاعده آن است که اصل بر زمان و مکان باشد، نه در زمان و مکان؛