تکنولوژی اطلاعات می‏تواند پنج مزیت عمده ایجاد کند:

• • ارزانتر (تولید خروجی‏های مشابه با هزینه کمتر )

• • بیشتر (تولید خروجی‏های بیشتر با همان هزینه )

• • سریعتر (تولید خروجی‏های مشابه با همان هزینه در زمان کمتر )

• • بهتر(تولید خروجی های مشابه با همان هزینه و زمان درسطح جهانی )

• • فرصت‌های جدیدتر (ایجاد مشاغل جدید برای جایگزینی کسب وکار) (تان و فلیکس، ۲۰۰۴: ۵۷)

  

تجارت الکترونیک ، موانع جغرافیای و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر می‏دارد و باعث ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی وبین المللی می‏ شود . تجارت الکترونیک طریق هدایت کسب و کار راتغییر می‏ دهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به شکلهای جدیدتر می‏ شود .

و به بیان دیگر

• • در زمینه معرفی و تبلیغ محصول دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف نبوده و در هر زمان می‏تواند برای هر گروه خاص مصرف کنندگان تغییر یابد .

• • تجارت الکترونیک ، امکان فروش مستقیم و بدون واسطه محصولات و خدمات جدید را به بازارهای استراتژی و تازه فراهم می ‏کند .

• • فروش آنی و روی خط^[۳۳] به مقدار زیادی هزینه های فروش و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می‌دهد .

• • زمان عرضه کاهش می‌یابد و محصولات جدید می‌توانند به محض آماده شدن در معرض فروش روی خط قرار گیرند .

• • خدمات پس از فروش به مشتری می‌تواند با امکان خبرگیری سریع دو طرف از یکدیگر وعرضه انواع خدمات به مشتری تسهیل و تکمیل شود .

• قدرت تجزیه و تحلیل کالا افزایش می‏یابد به طوری که اطلاعات به دست آمده از مشتریان برای تولید کالا‏های جدید یا تغییر در تولیدمورد استفاده قرار می‏ گیرد (دایال و لندسبرگ^[۳۴]، ۱۹۹۹: ۵۵).

۲-۱-۶ مشکلات تجارت الکترونیک

• • سهولت در سرقت اسرار محرمانه سازمان

• • عدم تبیین قوانین مالیاتی دقیق

• • عدم تبیین قوانین گمرکی

• • عدم آشنایی با قوانین و فرهنگ های مختلف

• • کلاهبرداری از طریق کارت‌های اعتباری

• • عدم اعتماد و امنیت

• همچنین تمام محصولات به طور صددرصد قابل ارائه و فروش از طریق اینترنت نیستند(جفن، ۲۰۰۲: ۳۲).

۲-۱-۷ طبقه بندی تجارت الکترونیک از دیدگاه های متفاوت

الف- از منظر ماهیت تبادلات

ب- از منظر ماهیت برنامه های کاربردی ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۵۱)

الف- از منظر ماهیت تبادلات به ۱۴ طبقه تقسیم می شود

۱- ^[۳۵]B2B : بنگاه به بنگاه

شامل تبادلات سیستم‌های اطلاعاتی بین سازمانی”^[۳۶]IOS” و تبادلات بازار الکترونیکی هستند. ارائه خدمات دولتی به بنگاه ها در این طبقه قرار می‌گیرد. (^[۳۷]G2B) تمام طرفین درگیر در B2B کسب و کارها و سازمان‌ها می‌باشند. امروزه ۸۵ درصد حجم تبادلات تجارت الکترونیکی در حوزه ی B2B است.

۲- ^[۳۸]B2C : بنگاه به مشتری

تمامی تبادلات خرده فروشی و خریداران انفرادی از طریق اینترنت در طبقه بندی B2Cقرار می‌گیرند . در B2C یک طرف سازمان است و در طرف دیگر افراد قرار دارند . همچنین ارائه ی خدمات دولتی به مشتریان و مصرف کنندگان(G2C) در این طبقه قرار می گیرند .

۳- B2B2C ^[۳۹]: بنگاه به بنگاه به مشتری

در این مدل شرکت تولید کننده ، محصولات خود را به مشتریان یک شرکت طرف سوم در واقع شرکت سوم نقش واسطه^[۴۰] ایفا می‌کنند با این تفاوت که هیچ ارزش افزوده ای به محصول اضافه نکرده و تنها آن محصول را به مشتریان خود عرضه می‌کند .

۴- C2C: مشتری به مشتری

در این طبقه خریداران و فروشندگان هر دو افراد هستند مثالهایی از C2C عبارت است از فروش ماشین و لوازم منزل، تبلیغ خدمات شخصی در اینترنت.

۵- C2B: مشتری به بنگاه

شامل افرادی است که از اینترنت برای فروش محصولات یا خدمات به سازمان‌ها و افرادی که در انتظار خرید با قیمت پیشنهادی هستند استفاده می شود مثل شرکت پرایس لاین.

۶- P2P : نظیر به نظیر^[۴۱]

فناوری p2p درB2B ، ^[۴۲]C2C , B2C قابل استفاده می‌باشد .این فناوری امکان اشتراک و استفاده از فایل‌های الکترونیکی را در یک شبکه فراهم می‌سازد . به عنوان مثال در C2C شبکه ای ، افراد می‌توانند موسیقی و دیگر محصولات دیجیتالی را به صورت الکترونیکی مبادله نمایند .

۷-موبایل الکترونیکی^[۴۳]

در تجارت بی سیم فعالیت‌ها و تبادلات مرتبط با تجارت الکترونیکی به صورت کامل یا نیمه کامل در محیط بی سیم انجام می شود. مثلا افراد می‌توانند از تلفن همراه مجهز به اینترنت خود برای کارهای بانکی اقدام کند. یا ممکن است لازم باشد تبادلات برای افراد در موقعیت مکانی و زمانی خاصی انجام شود که این گونه مبادلات را تجارت بر اساس موقعیت گویند . بعضی افراد موبایل الکترونیک را مبادلات خراج از منزل یا محل کار می دانند(روتر^[۴۴]،۱۹۶۷: ۶۵۱) .

۸- تجارت الکترونیکی درون سازمانی

تجارت الکترونیکی درون سازمانی عموما در شبکه های اینترنت یا ‌پورتال‌های سازمان انجام می شود به طوری که تمام فعالیت‌های داخل سازمان از جمله مبادله محصولات ، خدمات یا اطلاعات در واحدهای مختلف سازمان ویا بین افراد آن سازمان را شامل می شود . مثل فروش محصولات به کارمندان یا آموزش آن لاین آن ها(مایر^[۴۵]، ۱۹۹۵: ۱۴۰)

۹- B2E^[46]: بنگاه به کارمندان

زیر مجموعه ای از تجارت الکترونیکی درون سازمانی است ‌به این صورت که سازمان خدمات، محصولات و اطلاعات خود را تنها به بعضی از کارکنان و از طریق الکترونیکی منتقل می‌کند(مایر، ۱۹۹۵: ۱۴۱)

۱۰- شراکت الکترونیکی

به ارتباط یا شراکت آنی افراد یا سازمان‌ها می‌گویند(کلمن^[۴۷]، ۱۹۹۸: ۹۵).

۱۱- تجارت الکترونیکی غیر کسب و کار

بسیاری از مؤسسات غیر کسب و کاری مثل مؤسسات آموزشی ، سازمان‌های غیر انتفاعی، سازمان‌های مذهبی و … از تجارت الکترونیک به منظور کاهش هزینه ها و بهبود عملیات استفاده می‌کنند(بری^[۴۸]، ۱۹۹۵: ۲۳۶).

۱۲- آموزش الکترونیکی

در این مدل، تمامی قواعد آموزشی به صورت آنی انجام می شود ، مثل دانشگاه های مجازی.

۱۳- E2E ^[۴۹]: بازار به بازار

با رشد و توسعه بازارهای B2B علاقمندی برای پیوستن بازارها به یکدیگر زیاد می شود از این رو این مدل تجارت الکترونیکی یک سیستم رسمی است که دو یا چند بازار را به یکدیگر پیوند می‌دهد(مایر^[۵۰]، ۱۹۹۵: ۱۴۰).

۱۴- :دولت الکترونیکی^[۵۱]

در این مدل هر واحد دولتی به خرید و فروش محصولات ، خدمات یا اطلاعات به صورت آنی به کسب و کارها یا شهروندان می پردازد . ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۶۹)

ب- با توجه به ماهیت برنامه های کاربردی :

۱- بازارهای الکترونیکی :

در این بازار مرکز کسب و کار یک ساختمان فیزیکی نیست بلکه محلی بر اساس شبکه است که در آن تعاملات کسب و کاری صورت می‌گیرد .

۲-سیستم های اطلاعاتی بین سازمانی(IOS ):

این سیستم ها در برگیرنده جریان اطلاعات بین دو یا چند سازمان است و هدف عمده آن ها پردازش کاراتر معاملات با بهره گرفتن از سیستم های تبادلات الکترونیکی یا اکسترانت می‌باشد .

۳- ارائه خدمات به مشتری :

ارائه خدمات به مشتری به صورت الکترونیکی . ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۳۸)

۲-۱-۸ محدودیت‌ها و موانع تجارت الکترونیکی