سایت دانلود پایان نامه : تحقیقات انجام شده در مورد : دلالت های معنایی در ... |
 |
۸- پس ندادن بقیه پول توسط کارگر پمپ بنزین هم ارجاعی است از رفتار قشر فروشنده در جامعه
رمزگانی که کارگردان با توجه به ویژگی آن‌ها در موضوع فیلم ابهام و سردرگمی ایجاد کرده:
۱- عدم نمایش دقیق از برداشت پول توسط سیمین از داخل کشو و جستجوی نادر به دنبال آن اتفاقی که باعث می‌گردد از جانب نادر به راضیه تهمت دزدی زده شود.
۲- نمایش ضعیف از نادر در آغاز گفتگوی راضیه با خانم قهرایی در مورد بارداری‌اش و عدم نمایش او در ادامه و پایان گفتگوی آن دو.
۳- حذف یا عدم برداشت صحنه‌ی تصادف راضیه با ماشین
۴- نحوه‌ی فیلم‌برداری صحنه‌ی هول دادن راضیه توسط نادر؛ به‌گونه‌ای که نحوه پرت شدن راضیه از دید دوربین پنهان می‌ماند.
این اتفاقات؛ ابهامات و گره‌های فراوانی را در فیلم به‌وجود می‌آورد با اینکه در ادامه‌ی فیلم مشخص می‌شود که تصادف باعث سقط بچه‌ی راضیه شده و فقط با افشاگری او در پایان فیلم آشکار می‌شود، اما موضوع فیلم حول اتفاق هول دادن بارها و بارها می‌چرخد و مدام این رخداد از زبان شخصیت‌ها با روایت‌های گوناگون تکرار می‌شود در بیان همین رخداد است که مسئله دروغ بازنمایی شده در فیلم به تصویر کشیده می‌شود.
۵- عدم نمایش صحنه‌ی انتخاب یکی از والدین توسط ترمه (در این صحنه دروبین به همراه نادر و سیمین از شعبع داداگاه خارج می‌شود)
تحلیل نشانه‌های موجود در فیلم
۱- پیانو‌ایی که توسط باربرها به پایین برده می‌شود. ساز دلالت بر شادی دارد و سیمین در حال فروش شادی است. ارگ به پایین برده می‌شود شادی در حال سقوط است.
۲- خانه‌ای که در حالتی ریخت و پاش به نمایش درآمده، دلالت بر نبود زن در خانه و نابودی آن
۳- شمایل شخصیت‌های اصلی که دلالتی است بر اعتقادات و طبقه‌ی آن‌ها – نادر و سیمین طبقه‌ی متوسط و سکولار و حجت و راضیه طبقه‌ی ضعیف و مذهبی.
۴- شخصیت آلزایمری و بیمار پدر نادر دلالتی است بر زوال و نابودی نسل‌های گذشته؛ حتی پدر سیمین نیز بیمار نشان داده می‌شود
۵- ماکت خانه‌ای که ترمه ساخته‌است. در این ماکت سه چتر دیده می‌شود یکی از آن‌ها نزدیک خانه که نارد است و دو چتر دیگر دور از خانه که ترمه و سیمین هستند.
۶- برجسته کردن ماهواره و مشکل پارازیت بر نماز خواندن: در صحنه‌ای که یک نصاب در حال تنظیم ماهواره منزل مادر سیمین است در درونما و حاشیه‌ی این صحنه شخصی نشسته مشغول نماز خواندن است. این صحنه حتی ارجاعی هم به دنیای خارج از فیلم دارد و نیز ماهواره و نماز خواندن همنشین هم شده‌اند گرچه با این نوع فیلم‌برداری ماهواره بر نماز خواندن ارجحیت یافته‌است.
۷- بازنمایی بیمارستانی شلوغ و کثیف و کارکنانی که بیشتر درگیر مسائل شخصی‌شان هستند تا خدمت به بیماران و همراهان آنان ارجاعی است بر بیمارستان‌های خارج از متن فیلم.
۸- شلوغی و ازدحام جمعیت در دادگاه‌های بازنمایی شده در فیلم دلالتی است بر عدم تفاهم افراد جامعه با هم.
۹- حضور بسیاری از جوانان در بین جمعیت گردآمده در دادگاه نیز دلالتی بر این نکات دارد که آمار جرم و بزهکاری در این قشر از جامعه بیشتر اقشار دیگر است یا این قشر از جامعه است که بنا به دلایلی با جامعه سر ناسازگاری دارد.
هم مطلب شماره ۸ و هم مطلب شماره‌ی ۹ ارجاعی به خارج از متن فیلم دارند.
۱۰- سکانس‌های گرفته شده در دادسرا از جالب‌ترین سکانس‌های فیلم‌اند. در این سکانس سه طبقه از افراد داخل فیلم رویروی هم قرار می‌گیرند.
۱- بازپرس شعبه نماینده‌ی طبقه‌ی مسلط و حاکم فیلم
۲- نادر نماینده‌ی طبقه‌ی متوسط
۳- حجت و راضیه نماینده‌ی طبقه‌ی ضعیف
تصاویر گرفته شده از دادگاه ِاین سه طبقه گویای این مطالب است که این سه طبقه هیچ تفاهمی با هم ندارند هیچ‌کدام از طبقات توانایی و خرد گفتمان سالم و عاقلانه را دارا نیستند.
ناتوانی و فرار قاضی از زیر فشار قضاوت و پیچیدگی پرونده، نادر را ناچاراً وادار به دروغ بافی و صحنه‌سازی‌های غیرواقعی از اتفاقات می‌کند و نیز وقتی او صحبت از چهل میلیون دیه می‌کند راضیه هم به متهم ساختن نادر در راستای هول دادن او و سقط بچه‌اش مصمم‌تر می‌سازد.
۱۱- کروات را‌ه‌راهی که پدر نادر به گردن دارد.
۱۲- قسم دروغ به قرآن خوردن خانم قهرایی معلم مدرسه‌ی ترمه. معمولاً برای اکثر مردم معلم شخصی است درستکار و راستگو اما در این فیلم معلم هم به مانند دیگر شخصیت‌ها برای دفاع از خود و زندگی‌اش دروغ می‌گوید آن هم قسم دروغ. این دروغ گفتن می‌تواند دلالتی برای شیوع دروغ گفتن و سادگی در بیان و استفاده‌ی آن در جامعه باشد.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۱۳- سیگار کشیدن سیمین. این عمل در فیلم‌های تلویزیونی بسیار به ندرت انجام می‌گیرد و اگر هم انجام شود مصداق یک شخصیت منفی و منفور است. اما در این فیلم سیمین که یک مادر و آموزگار زبان است سیگاری معرفی می‌شود شاید این عمل ارجاعی است بر گسترش مصرف دخانیات در زنان جامعه و نیز دلالتی است بر اثر دردناک جدایی بر شخصیت سیمین.
۱۴- دادن رشوه به حجت به جای گرفتن دیه. این رشوه‌گیری به دلیل این عوامل در حال انجام بود. ۱- طول کشیدن دادگاه و سرانجام قسط‌بندی کردن دیه توسط قانون ۲- بدهکار بودن حجت ۳- عادی بودن این عمل و شیوع آن در جامعه.
۱۵- تصویر رخت‌های آویزان بر روی رخت‌آویز که در حال باد خوردنند. این رخت‌ها را نادر شسته است. لباس‌های پهن شده در باد ملفوضاً دلالت بر چیزی دارد که در حال از بین رفتن یا فروپاشیدن است و آن چیزی که در حال فروپاشی است زندگی سیمین است و نادر مسبب این کار است.
۱۶- در دیالوگی که بین سیمین و راضیه انجام می‌گیرد، قضیه‌ی تصادف که باعث سقط راضیه شده آشکار می‌شود. راضیه سکوت کردنش را به‌خاطر شوهرش و قول پولی که به او داده‌اند عنوان می‌کند، این‌جای فیلم کمی ابهام دارد چرا که قول پول به حجت که راضیه سکوتش را ناشی از آن می‌داند پس از دادگاهی شدن ِقضیه بوده پس راضیه به‌خاطر چه در دادگاه سکوت می‌کرده و حقیقت را نمی‌گفته‌است؟
آیا راضیه از همان ابتداء دنبال این هدف بوده که دیه بستاند و با آن بدهی‌های حجت را بپردازد دیه‌ای که بازپرس دادگاه از آن پرده برداشت.
۱۷- در ادامه، تصویری از سیمین نشان داده می‌شود که در حال پاک کردن وایت‌برد کلاس درس است این تصویر دلالتی است که نشان می‌دهد ابهامات در حال پاک شدن یا کنار رفتند و حقیقتِ روشن ماجرا در حال پدیدار شدن و این زدودن و پاک‌کردن به دست سیمین صورت می‌گیرد.
۱۸- در سکانس بعدی، تصویر کلاس درس نشان داده می‌شود این تصویر با نمای متوسط گرفته شده و در آن کلاس در حال تعطیل شدن است افرادی که در کلاس هستند از سیمین دور می‌شوند و هوا رو به تاریکی است این تصاویر دلالتی است بر این مطلب که در آینده اتفاق ناگواری برای سیمین می‌افتد و او تنها می‌شود.
۱۹- در این سکانس سیمین قبل از رفتن مقنعه‌اش را با روسری عوض می‌کند این تصویر ارجاعی است به جهان خارج از متن فیلم و بیانگر این مطلب است که مقنعه در جامعه ایران کنونی یک پوشش رسمی است و روسری به اصطلاح خودمانی‌تر است. همچنین این جابه جایی در کلاسی که روشن‌تر از بیرونی است که روبه تاریکی می‌رود انجام می‌گیرد که دلالتی است بر امنیت در فضای بسته و نبود آن در فضای باز.
۲۰- سکانس خانه‌ی حجت
۱- دیوارهای خانه ریخته‌اند و کاشی‌های آشپزخانه یا از جایشان در رفته‌اند یا شکسته و بدقواره‌اند؛ این‌ها دلالتی اند به فقر و فلاکت خانواده‌ی حجت.
۲- در این سکانس اعظم خواهر حجت حضور بیشتر و مرموزی دارد.
شخصیت اعظم او هم مانند راضیه چادر به سردارد. سیمین پیشتر او را می‌شناخته است در این سکانس مشخص می‌شود که اعظم قضیه‌ی تصادف راضیه را می‌داند البته مشخص نیست راضیه چه زمانی این حقیقت را به او گفته‌است.
۲۱- رمزگذاری نقش اعظم در پایان داستان
با وجود آگاه بودن اعظم از قضیه‌ی تصادف دو فرض را می‌توان از نقش رمزگذاری شده‌ی او مطرح کرد: الف) اگر فرض کنیم راضیه از همان ابتداء قضیه‌ی تصادف را به اعظم گفته است می‌توان این نتیجه را گرفت که آن کسی‌که باعث شده راضیه شکایت کند و در دادگاه نیز حقیقت را نگوید همین اعظم بوده؛ ب) یا فرض کنیم که اعظم بعد از رشوه‌ای که قرار است نادر به آن‌ها بپردازد؛ از قضیه تصادف مطلع شده‌است، در این صورت این تیجه را می‌توان گرفت که اعظم تلاش دارد در نقش یک دلال حاضر شود تا علت تصادف کردن راضیه را مراقبت او از پدر نادر بداند و او را راضی به گرفتن رشوه بکند.
۲۲- موضوع قسم خوردن راضیه، او به علت اعتقاداتی که دارد از قسم خوردن خودداری می‌کند چون می‌داند که تصادف باعث سقط جنینش شده نه هول دادن نادر. خودداری او از قسم خوردن نه به خاطر بی‌گناهی نادر که فقط و فقط به علت خودخواهی عقیدتی خودش است.
۲۳- شکسته شدن شیشه‌ی ماشین نادر توسط حجت: نمایش شیشه‌ی شکسته‌ی ماشین آن هم از چشم ترمه شیشه‌ای که در دوسویش والدینش قرار دارند دلالت بر شکسته شدن و نابودی رابطه و زندگی آنان دارد.
۲۴- تصویر زنی تنها و غم‌زده روی صندلی دادگاه که یک بچه‌ی کوچک مظلومانه کنارش خوابیده است، این تصویر دلالت بر موضوع جدایی دارد و تنها شدن ترمه در آینده، همچنین پیش‌گویانه بیانگر این مطلب است که ترمه بعد از جدایی والدینش، مادرش را برای ادامه‌ی زندگی انتخاب خواهد کرد.
هر چند فیلم با رمزی باز و گسترده به پایان میرسد اما همان‌گونه که ما خوانش کردیم، جدایی نادر از سیمین پیشتر توسط رمزگانی خاص تعیین شده بود و نیز در انتخاب ترمه هم با خوانش آن ماکت خانه و این تصویر دقیق‌تر قابل تصور است. شاید هم در آینده فرهای در یک فیلم دیگر با توجه به بحث بینامتنیت پایان واقعی جدایی را نشان دهد.
فصل پنجم
نتیجه‌گیری
پیشنهادها
منابع
نتیجه‌گیری
هدف از این پژوهش توسعه بخشیدن به رویکرد نشانه‌شناسی در علوم ارتباطات به دنبال درخشاندن پژوهش‌های کیفی بود؛ در راستای این هدف، یک فیلم به عنوان ابزار ارتباطی انتخاب و با روش نشانه‌شناسی تحلیل و مورد خوانش قرار گرفته‌شد. نتایجی که از این کار بیرون آمد بر اهمیت بهره‌گیری از دانش نشانه‌شناسی در علوم ارتباطات صحه گذارد و نیز با استفاده‌ای که از نشانه‌شناسی فیلم شد، آشکارا روشن گردید که یک فیلم به عنوان رسانه‌ای دیداری شنیداری چگونه می‌تواند در جریان ارتباط مورد بهره‌برداری قرار گیرد. این مقاله به دنبال این روند بود تا ثابت کند بیشتر آنچه انسان‌ها درباره‌ی جهان می‌دانند از خوانده‌های آنان در کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مجلات و از دیده‌های آنان در سینما و تلویزیون و شنیده‌های آنان از رادیو ناشی شده‌است. بدین‌سان زندگی انسان‌ها، زیستنی در میان متون است و توسط متن به فراسوی آنچه که به طور معمول می‌بینند گسترش می‌یابد همه‌ی انسان‌ها در رخت یک رمزگشا دست به تفسیر و خوانش متن می‌زنند رمزگشای فرایندی پویاست که باعث شکل‌گیری و تداوم ارتباط انسانی می‌گردد.
آنچه بیش از هر چیزی در این پژوهش پی‌گیری شد تفسیری رمزگشایانه در برخورد با ابزارهای ارتباطی است. ما نشان دادیم که پیام (نشانه) را نباید بازتابی از واقعیت قلمداد کرد بلکه باید آن‌را بازنمودی دانست که توسط رمزگذاران با توجه به رمزگانی خاص تولید و بازتولید شده و توسط رمزگشایان با رمزگانی ویژه که مشترک با رمزگذاران هستند رمزگشایی می‌شوند. در بررسی اعمال ارتباطی، این نشانه‌شناسی است که امکان فرا رفتن از رویکردهای پوزیتیویستی و ایده‌آلیستی را فراهم می‌کند و با مدنظر قرار دادن پیچیدگی متون ارتباطی به دلالت‌ها و ارجاعات توجه کرده و سرانجام معنا را در لفافه‌ای از ایدئولوژی و هژمونی مورد خوانش قرار می‌دهد. در این مقاله به فیلم به عنوان یک ابزار اتباطی نگریسته و مشخص شد که هر ابزار ارتباطی‌ای رمزگان ویژه‌ی خود را دارد و استفاده از هر ابزاری هم در تولید متن منجر به رمزگان می‌شود، گام نخست در تحلیل یک فیلم شناخت رمزگان رسانه است و نیز فهمش این مهم که کارگردان رسانه ِفیلم، محصولش را در چه سبک و ژانری ساخته است پر واضح است چیزهایی که در یک فیلم به نمایش در می‌آیند همان چیزهایی هستند که در ساختارهای جامعه وجود دارند برجستگی این عوامل در فیلم نشان از فراگیر شدن آنان در ساختارهای جامعه دارد در واقع کارگردان درون‌مایه‌ی فیلمش را از جامعه‌ای که فیلم در آن ساخته و پرداخته می‌شود برمی‌گزیند؛ کار یک نشانه‌شناس تحلیل و خوانش این نشانه‌ها و تبیین معنای نهفته در بطن آن‌هاست. زمانی که نشانه‌شناس با یک فیلم از سینمای ِگویا روبرو می‌شود به دلیل وجود کارکرد شش نظام نشانه‌سیک در ساخت این نوع فیلم‌ها، باید نظام نشانه‌شناسیک تصویری، حرکتی، زبانشناسیک گفتاری و نوشتاری، آوایی و موسیقایی فیلم را شناسایی و تحلیل کند، فیلم دربرگیرنده‌ی پیام یا پیام‌هایست که فرستنده‌ی آن در نقش یک کارگردان آن‌را برای گیرندگان (بینندگان) خود می‌فرستند این پیام‌ها برای خوانش با رمزگانی ویژه رمزگذاری شده، در یک بافت ارجاعی شکل می‌گیرند و با نمایش‌شان در سینما با تماشاگر تماس بر‌قرار می‌کنند. این مقاله با دانش بر این، فیلم جدایی نادر از سیمین را برای تحلیل نشانه‌شناسیک برگزید. این فیلم محصول سال ۱۳۸۹ است رمزگان فیلم در همان آغاز آشکار گردید؛ دروغ و جدایی مسائلی هستند که در فیلم برجسته شده‌اند و معلوم شد این دو مسئله ارجاعی بر جامعه‌ی پیرامونی‌شان دارند این نکته وقتی بهتر فهمیده می شود که به یاد آوریم معانی در هر کالبد آن از بار سیاسی برخوردارند از این رو نشانه نخستین دروغ و جدایی در متن کنونی جامعه ایرانی معانی ژرفتری از آنچه وانمود می کنند پیدا کرده‌اند در واقع فیلم در درون خود از گونه‌ای جدایی و انشقاق در میان ساختارهای جامعه پرده بر‌میدارد که از بین گسستها و شکافهای اجتماعی بسیاری که فیلم زیرکانه از آن پرده‌برداری می کند دو شکاف از همه مهمتر به‌نظر میرسد یکی شکاف سیاسی یعنی جدایی مردم از دولت و دیگر شکاف طبقاتی یعنی جدایی طبقات پایین و تهیدست اجتماعی از طبقه‌ی متوسط است. فیلم به وسیله‌ی رمزگانی فیلم‌برداری شده که بیننده را به سمت واقعی دانستن آن می‌راند حتی چگونگی دیالوگ‌گویی بازیگران نیز جوری است که به فیلم یک فضای کاملا رئالیستی بخشیده‌است. در فیلم چندان به موضوع طلاق و جدایی پرداخته نمی‌شود برخلاف نامی که برایش انتخاب کرده‌اند جدایی لحظاتی پس از چند سکانس نخست، به کنار می‌رود و قضیه فقر و بزهکاری و قتل پیش می‌آید. یکی از مهمترین ویژگی‌های فیلم نزدیک شدن ِآن به افکار مردم است. جدای از این تفسیرها، آنچه در فیلم بسیار دردناک به آن اشاره شده، بحث شیشه‌ای بودن روابط انسانی است این بحث به بهانه‌های گوناگونی مورد تأکید واقع شده‌است گویا کارگردان اصرار داشته تا به مخاطبش بقبولاند که بعد از تَرَک خوردن رابطه، امیدی به بازسازی ِکاملِ آن نباید داشت. فیلم ِجدایی رفتارهایی ویژه‌ای را می‌آزماید و از طریق پیچیدگی و گره‌ای که در شخصیت‌ها پدیدار می‌کند، آن رفتارها را برمی‌شمارد. در واقع شخصیت‌های فیلم بازنمودی از زندگی واقعی هستند. این فیلم محصول دوران بعد از آشوب‌ها و اغتشاشات سیاسی انتخابات سال ۸۸ است با اینکه مستقیم و سرراست به آن رخدادها اشاره‌ای ندارد اما غیرصریح در گفته‌های بازیگرانش می‌توان به این رویدادها رسید، فیلم در فضایی مستندگون و رئال جریان دارد و بیشتر گَرد مشکلات بنیادین مانند جدایی و دروغ و مسایل فرعی نظیر بیکاری، دزدی، بحث ماهواره، ایرانی‌گرایی و… می‌چرخد موضوعات اصلی بیشتر در دادگاه‌ها و بیمارستان‌های شلوغ به نمایش در آمده‌اند و مسایل فرعی مانند ماهواره و ایرانی‌گرایی بیشتر نقل منازل و خانواده‌هاست کارگردان فیلم جدایی با برداشت‌های از زندگی واقعی برخی از اقشار جامعه گویا به دنبال پروراندن مخاطب خود است یا بهتر بگوییم در پی پرورش مخاطب هدف گرفته‌شده‌ی خود است می‌خواهد یاد دهد که چگونه با پارازیت بر روی ماهواره مبارزه کنیم می‌خواهد بیآموزاند چگونه با سیگار کشیدن همسرمان کنار بیایم حتی راه برخورد با واژگان بیگانه را نیز آموزش می‌دهد. فیلم با داداگاه خانواده شروع می‌شود، در نخستین سکانس کارگردان با نمایش شناسنامه‌های بازیگران فیلم چهارشنبه صوری بعد از چند گذر چند سال از ساخت آن، پایانی را برایش به تصویر می‌کشاند در ادامه شخصیت‌های فیلم به نمایش در‌می‌آیند و موضوعات فیلم نظیر جدایی و دروغ منطبق باهم مانند کلاف درهم‌پیچیده می‌شوند و سرانجام در پایان فیلم نیز دادگاه خانواده به نمایش در می‌یابد و جدایی به شکلی رسمی فیلم را به پایان می‌رساند.
در پایان، یادآوری این نکته ضروری است که نشانه‌شناسی به عنوان یکی از روش‌های ارزشمند مطالعه فیلم می‌تواند به‌تنهایی یا به یاری نظریه‌های دیگر مانند روانکاوی، رویکردهای مارکسیستی و فمینیستی و نیز تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان انجام داد، این مطلب نشان می‌دهد دانش ارتباطات نیاز و احتیاج فراوانی برای مطالعه عمیق رسانه‌ها پیدا کرده‌است همچنین تجزیه و تحلیل پیام هر رسانه نیز می‌بایست به صورت ژرفانگرتری انجام بپذیرد چیزی که هم اکنون به صورت کمی و سطحی صورت می‌گیرد که هم بار ارزشی دانش ارتباطات را اندک کرده و هم دانش‌آموختگان این رشته‌ها را در خوانش ِنشانه‌شناسیک رسانه‌ها و پیام‌هایشان بی‌بضاعت و تهیدست گردانیده‌است.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[یکشنبه 1400-09-28] [ 07:56:00 ب.ظ ]
|
