بخش اول: مبانی نظری تجدید ارائه صورت های مالی ؛

بخش دوم: مبانی نظری هیات مدیره ؛

بخش سوم: مبانی نظری بیش اعتمادی مدیریت ؛

بخش چهارم: پیشینه تحقیق.

امید است مطالب گرد آوری شده جهت استفاده کنندگان مثمر ثمر واقع شود.

بخش اول: مبانی نظری تجدید ارائه صورت های مالی

در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف تهیه صورت های مالی، به عنوان هسته اصلی گزارشگری مالی، این طور تعریف شده است: ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده، از استفاده کنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود. از طرف دیگر، در فصل “خصوصیات کیفی اطلاعات مالی” مفاهیم نظری گزارشگری مالی آمده است: استفاده کنندگان صورت های مالی باید بتوانند صورت های مالی (وضعیت و عملکرد مالی) را طی زمان و همچنین با صورت های مالی واحدهای تجاری مختلف، مقایسه کنند. بدین ترتیب، ضرورت دارد آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه گیری و گزارشگری رعایت گردد(ساعی و همکاران، ۱۳۹۲).

آنچه از مطالب فوق می توان نتیجه گرفت، این است که: اطلاعات مالی واحدهای تجاری زمانی
می‌تواند مفید واقع شود، که بتوان آن را با اطلاعات مشابه سال های گذشته همان واحد، و یا با اطلاعات مشابه سایر واحدهایی که در آن صنعت فعالیت می‌کنند، مقایسه کرد. اما به دلیل تغییرات مستمر و مداومی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی صورت می‌گیرد، تغییر در اصول و روش های حسابداری، و به علت پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی، و در نتیجه تجدید ارائه
صورت های مالی منتشرشده اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. چالشی که قابلیت مقایسه و یکنواختی
صورت های مالی را خدشه دار می‌سازد، تجدید ارائه صورت های مالی ناشی از تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات گذشته است. این عارضه علاوه بر قابلیت مقایسه، می‌تواند قابلیت اتکای صورت های مالی را نیز درهاله ای از ابهام قراردهد؛ که در این صورت، حتی هدف اولیه تهیه صورت های مالی خود(ارائه اطلاعات مفید دراخذ تصمیمات اقتصادی ) نیز برآورده نخواهد شد(ساعی و همکاران، ۱۳۹۲).

علی رغم وضع استانداردهای مختلف به منظور ارتقای محتوای اطلاعاتی گزارش های مالی طی دهه اخیر، مشاهده می شود تجدید ارائه صورت های مالی به علت عدم رعایت قواعد حسابداری در دوره های قبل به عارضه ای فراگیر تبدیل شده و به میزان قابل ملاحظه ای رشد داشته است. اکثر تحقیقاتی که در خارج از کشور به سنجش توصیفی تجدید ‌ارائه‌های صورت های مالی گزارش شده پرداخته‌اند؛ در جوامعی انجام پذیرفته که شمار شرکت های دارای تجدید ارائه مالی در آن جامعه آماری فقط بین ۳ تا ۷ درصد کل جامعه آماری تحقیق را شامل می شود.این در حالی است که با وجود نرخ تجدید ارائه ۵۴ درصدی در مشاهدات صورت گرفته از جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، هیچ پژوهشی که به سنجش توصیفی تجدید ‌ارائه‌های صورت گرفته در بین شرکت‌های ایرانی پرداخته باشد، انجام نشده است(ساعی و همکاران، ۱۳۹۲).

با توجه به الزام ارائه ارقام مقایسه ای وحفظ ثبات رویه از دوره ای به دوره دیگر، همواره انتظار می رود که رقم ارائه شده برای هر یک از عناصر مالی در گزارش های مالی دوره جاری، با رقم تجدید ارائه شده برای همان مورد در گزارش های مالی سال بعد برابر باشد، اما در برخی موارد، بنا به عللی که در ادامه به آن ها اشاره می شود، این تساوی برقرار نیست . برابر نبودن رقم ارائه اولیه اقلام صورت های مالی با ارقام تجدید ارائه شده، اغلب ناشی از یک یا چند مورد از عوامل تغییر در رویه حسابداری ، اشتباهات، بازنگری در برآوردهای انجام شده توسط مدیریت، و تغییر طبقه بندی اقلام است. در میان چهار عامل یاد شده، تنها دو عامل اول؛یعنی تغییر در رویه حسابداری و اصلاح اشتباهات جزو تعدیلات سنواتی طبقه بندی شده و اثر آن ها عطف به ماسبق می‌گردد. در واقع، منظور از تعداد تجدید ارائه در این تحقیق تغییراتی است که در نتیجه یکی از دو عامل مذکور رخ داده باشد و تغییرات صورت گرفته به علت تغییر طبقه بندی و تغییر در برآوردها در شمارش تعداد تجدید ‌ارائه‌های رخ داده لحاظ نشده است(ساعی و همکاران، ۱۳۹۲).

۲-۲-۱) دلایل تجدید ارائه صورت های مالی

در متون حسابداری دلایل مختلفی برای تجدید ارائه صورت های مالی بیان گردیده که بیشتر دارای رابطه معنی داری با میزان تجدید ارائه ها بوده اند. به طور کلی، می توان این دلایل را به چهار گروه کلی
طبقه بندی نمود(گونزالس و همکاران^[۵]، ۲۰۰۴):

الف) دلایل ناشی از ساختار محیطی و شرایط فعالیت شرکت:

در تحقیقات گذشته از مهمترین علل تجدید ارائه صورت های مالی به ضعف سیستم کنترل های داخلی شرکت نبود یا ناکارآمدی کمیته حسابرسی در شرکت، سودآوری پایین تر، رشد کندتر، اهرم بالاتر و
جریان های نقدی ورودی پایین تر شرکت اشاره شده است. البته، برخی نیز عامل اعتبار و خوشنامی شرکت را مورد توجه قرارداده اند. در این پژوهش ها مشخص شده است که شرکت های معتبر و خوشنام و نسبت به سایر رقبا، دارای تجدید ارائه کمتری بوده اند. البته، اثراندازه شرکت نیز بر میزان تجدید ارائه صورت های مالی نیز تأیید گردیده و معمولاً شرکت های کوچک و دارای ارزش بازار کمتر، تجدید
‌ارائه‌های بالاتری دارند(گونزالس و همکاران^[۶]، ۲۰۰۴).

ب) دلایل ناشی از ویژگی های مدیریتی و ساختارحاکمیت شرکتی:

بررسی های پیشین نشان می‌دهد؛ تجربه وتخصص مدیران و کارکنان مالی، مالکیت پراکنده و غیرمتمرکز،گرایش ها و رویکردهای محافظه کارانه مدیریت، فشار بازار سرمایه که موجب ترغیب مدیران به عدم رعایت استاندارد های حسابداری می شود،تأکید مدیران برای دستیابی به معیارها و استانداردهای صنعت و برآوردهای تحلیلگران مالی ‌در مورد سود یا فروش می‌تواند احتمال بروز تجدید ارائه در
صورت های مالی را افزایش دهد. البته، گسترش استفاده از طرح پاداش مدیریت بر اساس قیمت سهام و در نتیجه دستکاری ارقام مالی و مدیریت سود توسط مدیران در جهت دست یابی به پاداش بالاتر نیز در رشد میزان تجدید ارائه در صورت های مالی یک شرکت اثرگذار شناخته شده است(گونزالس و همکاران).

پ) دلایل ناشی از ویژگی های استانداردهای حسابداری

عده ای تغییرات صورت گرفته در حرفه حسابداری طی سال های اخیر که شرکت ها را ملزم به اعمال کنترل های سخت تر در زمینه گزارشگری مالی و اصلاح اشتباهات نموده است وافزایش پیچیدگی استانداردها و قواعد حسابداری و گزارشگری را در رشد تجدید ارائه صورت های مالی مؤثر تشخیص
داده‌اند(گونزالس و همکاران، ۲۰۰۴).

ت)دلایل ناشی از کیفیت حسابرسی صورت های مالی

عامل قابل ذکر دیگر کیفیت حسابرسی است .درتحقیقات گذشته این نکته نیز تأیید شده است که هرچه کیفیت حسابرسی و میزان شناخت حسابرس از فعالیت صاحبکار بالاتر باشد، احتمال تجدید ارائه صورت های مالی در سال های آتی به شدت کاهش می‌یابد(گونزالس و همکاران).