1. 1. آلودگی و محیط زیست

تعریف آلودگی محیط زیست :
آلودگی برای افراد مختلف مفهوم و معنی متفاوتی دارد. مردم معمولی ممکن است تحریک چشم ناشی از یک گاز یا آب آلوده را آلودگی به حساب آورند. برای یک کشاورز عاملی که به گیاهان یا حیواناتش آسیب می رساند آلودگی محسوب می شود، اما هر گاه بخواهیم تعریف جامع و کلی برای آلودگی محیط زیست در نظر بگیریم چنین می توان گفت که آلودگی محیط عبارت است از «وجود یک یا چند ماده آلوده کنند در محیط زیست به مقدار و مدتی که کیفیت یا چرخه طبیعی را بطوری که مضر به حال انسان یا حیوان، گیاه و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد. به بیان ساده تر هر گاه ماده یا موادی بیگانه با غلظتی خاص وارد عناصر محیطی شوند و تعادل طبیعی آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگی می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انواع آلوده کننده های محیط زیست :
بطور کلی منابع آلوده کننده محیط زیست عبارتند از:
الف ) منابع طبیعی ب ) منابع غیرطبیعی یا مصنوعی
با توجه به تأثیرات مثبت فعل و انفعالات عناصر طبیعی در دراز مدت مانند طوفانها – گرد و غبار صحراها – دود و خاکسترهای آتش سوزی های جنگلی، املاح موجود در جو، فعالیتهای آشتفشانی، شهاب های آسمانی و منابع گیاهی و حیوانی، بعضی عقیده دارند که در کوتاه مدت، اینگونه منابع در اثر بر هم زدن تعادل ظاهری در محیط زیست، موجب آلودگی می شوند. بدان جهت اینگونه فعل و انفعالات طبیعی را در گروه آلاینده های طبیعی قرار می دهند.
منابع غیرطبیعی یا مصنوعی، بر عکس به دست انسان بوجود آمده و آلودگیهای ناشی از آن حاصل فعالیتهای آدمی است. از جمله وسایل نقلیه – صنایع – منابع تجاری و خانگی و …
هر روزه میلیون ها لیتر فاضلاب از طریق کارخانه ها و مراکز صنعتی جهان وارد رودخانه ها، دریاها و منابع خاک می گردد و محیط زندگی انسان و دیگر موجودات زنده اعم از گیاهان و جانوران را آلوده می سازد.
بطور کلی کیفیت فاضلاب های صنعتی با توجه به نوع فرآورده های تولیدی هر صنعت متفاوت است. پساب حاصل از فعالیت کارگاههای شرکت ملی حفاری شامل فلزات سنگین، روغن وچربی، اسید، بقایای کنده های حفاری، گازوئیل، بنزین، مواد شیمیایی، ترکیبات آلی، نمکهای معدنی و بسیاری عناصر دیگر بوده که رهاسازی آنها بدون انجام تصفیه ای مناسب در محیط، باعث صدمات و خسارات جبران ناپذیری بر پیکره ی محیط زیست می گردد. (کنیز و همکارانش^[۳۸]،۲۰۰۱)
خطرات و آسیب های ناشی از آلودگی محیط زیست :
در حال حاضر مشکلات زیست‌محیطی در تمام جهان به یک مساله جدی مبدل شده است، چرا که خطرات ناشی از تخریب و آلودگی محیط زیست همه روزه بر زندگی انسان‌ها در روی زمین تاثیرات بدی را برجای می‌گذارد.
این مشکلات حاکم بر سرنوشت مردم در عرصه محیط زیست را می‌توان در عدم آگاهی مردم از خطرات آن، استفاده بیش ازحد و تعرض انسان بر طبیعت و کثرت نفوس و تقویه روحیه شهر‌نشینی‌ دانست.
تولید سالانه ۵۰۰ میلیون تن زباله، آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی، نابودی موجودات دریایی، نابودی سالانه حداقل ۱۷۰ نوع گیاه و جانور، تخریب لایه اوزون، استفاده بیش از اندازه از عطرها و گازها، تغییرات آب و هوا، آلودگی آب‌ها و خاک‌ها در سطح جهانی از عمده‌ترین مشکلاتی هستند که زندگی بشر را در کره زمین به خطرات جدی مواجه ساخته است. اما در کشور جهان سومی چون افغانستان خطرات زیست‌محیطی در تناسب با کشورهای جهان اول به دلیل عدم آگاهی مردم و بی‌تفاوتی آنها در برابر محیط زیست‌شان، حفاظت از محیط زیست را دشوارتر ساخته است.
این بی‌تفاوتی و انجام اعمال تخریبی در برابر محیط زیست سبب شده است تا مردم به امراض گوناگون دچار شده و با تنفس هوای آلوده جهنم را در این دنیا به تجربه گیرند.
حال با در نظر گرفتن همه ی اینها، با تولید بی رویه ی پساب ها و فاضلاب ها و عدم مدیریت صحیح، مشکلات عدیده ای پیش روی صنایع قرار گرفته و تهدید دیگری برای جوامع بشری احساس می شود. (هانکس و ش.ب^[۳۹]،۱۹۹۶)

• اثرات زیست محیطی پسماندهای حفاری

امروزه در مناطق مختلفی از جهان، در دریا و خشکی به منظور دست یابی به ذخایر نفت و گاز، عملیات حفاری صورت می گیرد. در حین عملیات حفاری از اکتشاف گرفته تا تولید نفت، پسماندهای گوناگونی، تولید می شوند که برخی از آنها خطرناک و سمی بوده و می توانند اثرات زیانباری بر اکو سیستم طبیعی منطقه داشته و هر یک به گونه ای برای محیط زیست انسانی، گیاهی و جانوری خطر محسوب میشوند.
عمده ترین پسماند های تولیدی از عملیات حفاری چاه های نفت و گاز، شامل گل های حفاری، کنده های حفاری، آب همراه تولیدی و مواد شیمیایی می باشند. بخش مهمی از پسماندهای تولید شده را گل های حفاری تشکیل می دهند که در ساخت آنها از مواد و ترکیبات شیمیایی متفاوتی استفاده می شود. اکثر این مواد دارای اثرات زیست محیطی مخربی هستندکه به ناچار حین عملیات و پس از اتمام عملیات حفاری به محیط اطراف دکل تخلیه می شوند و باعث آلودگی محیط زیست می شوند.
با در نظر گرفتن نیاز به حفظ محیط زیست برای نسل های آینده، شناخت عملیات حفاری و آسیب های ناشی از این عملیات بر محیط زیست، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در طی فعالیتهای حفاری و اکتشاف و تولید از میادین نفتی، در هنگام عملیات حفاری، cutting های آلوده به مواد هیدروکربنی به سطح زمین آورده می شوند و این مواد هیدروکربنی با وارد شدن به اکوسیستم خاک، باعث بروز مشکلات زیست محیطی می شوند.
در نهایت، توسعه صنایع نفت و گاز و اثرات نامطلوب آنها برروی طبیعت، محیط بانان را بر آن داشت که قوانین محکمی را به منظور حمایت و حفاظت از محیط زیست در سطح ملی و بین المللی وضع نمایند. در حال حاضر در صنعت حفاری که یکی از صنایع مهم بالادستی نفت و گاز است، کنترل آلودگی سیالهای حفاری و کنده های حاصله از اهمیت بسیاری برخوردار است. (ریکلفس و همکارانش^[۴۰]،۲۰۰۰)
تاثیر پساب های ناشی از حفاری بر روی خاک
اگر بخواهیم از تاثیر پساب های ناشی از حفاری بر روی خاک، به عنوان یکی از مضرات آنها صحبت به میان بیاوریم، می توان گفت، نفوذ آلودگی های شیمیایی نظیر نفت و یا مواد شیمیایی دیگر در خاک و گرفتن طراوت و شادابی از خاک و در نتیجه ایجاد خلل در رشد گیاهان و عدم توانایی برای اقدام به جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن تنها یکی از هزاران آسیبی است که می توان برای آن متصور شد.
از سوی دیگر در خاک هزاران موجود زنده وجود دارد که به زنده بودن خاک کمک می کنند. دفع نادرست و غیر اصولی زباله باعث تخریب خاک می شود. و همچنین نفت یا فرآورده های نفتی در روی زمین یا خاکی که ریخته می شود نفوذ می نمایند و احتمال دارد که آبهای زیر زمینی را نیز آلوده سازد.
تاثیر پساب های ناشی از حفاری در دریا
آزمایش ها و مطالعات مختلفی جهت تعیین درجه سمیت سیالات حفاری در محیط زیست دریایی در نقاط مختلف دنیا انجام شده است. در این آزمایش ها گونه های دریایی در معرض گستره ای از غلظت مواد نفتی قرار می گیرند تا مقدار LC50 تعیین شود. LC50 عبارت است از غلظت ماده آزمایشی که باعث مرگ ۵۰ درصد از جمعیت گونه مورد آزمایش در یک دوره زمانی مشخص می باشد.