معیارهای ورودآزمودنی ها به مطالعه:

-داشتن نمره بالاتر از۷در پرسشنامه ‌و تایید تشخیص اضطراب از طریق مصاحبه بالینی

-سن افراد شرکت کننده از ۲۴تا ۴۵سال

-عدم وجود دوره های شدید حمله وعود بیماری

-عدم ابتلا همزمان به بیمارهای دیگر

-توانایی برقراری ارتباط و همکاری

-علاقه وتمایل به شرکت در مطالعه

معیارهای خروج آزمودنی هااز مطالعه:

-داشتن دوره های شدید حمله وعود بیماری

-ابتلا به سایر اختلالات مزمن

-عدم داشتن انگیزه و رضایت آگاهانه نسبت به انجام اصول درمانی

-غیبت بیش از ۳جلسه

-سن بیش از ۴۵ سال

۳-۳-ابزار پژوهش

ابزارمورداستفاده پرسشنامه مقیاس افسردگی،اضطراب و استرس(DASS-21)بود.

۳-۴-روش گرد آوری اطلاعات

در این پژوهش حاضر با بهره گرفتن از پرسشنامه مقیاس افسردگی،اضطراب و استرس(DASS-21)اطلاعات جمع‌ آوری شد.

مقیاس افسردگی،اضطراب و استرس(DASS-21)در سال ۱۹۹۵ توسط لاویبوندو لاویبوند^[۸۶] تهیه شد.

این مقیاس دارای دو فرم است.فرم کوتاه دارای ۲۱ عبارت است که هریک از سازه‌های روانی«افسردگی»، «اضطراب» و «استرس» را توسط ۷ عبارت متفاوت، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.فرم بلند آن شامل ۴۲ عبارت است که هریک از ۱۴ عبارت یک عامل یا سازه روانی را اندازه گیری می‌کند. فرم کوتاه ۲۱عبارتی توسط صاحبی و همکاران(۱۳۸۴)برای جمعیت ایرانی اعتبار یابی شده است.

ویژگی های روانسنجی

لویابند و لویابند(۱۹۹۵)در یک نمونه بزرگ۷۱۷نفری از دانشجویان، پرسشنامه افسردگی بک با مقیاس DASS (r=./4) همبستگی بالایی را نشان دادند.علاوه بر این آنتونی و همکاران (۱۹۹۸) الگوی مشابهی از همبستگی را در نمونه های بالینی به دست آوردند.

کرافورد وهنری(۲۰۰۳)نیز در نمونه۱۷۷۱نفری انگلستان این ابزار را با دو ابزار دیگر مربوط به افسردگی و اضطراب مقایسه وپایایی این ابزار را با آلفای کرونباخ برای افسردگی۹۵/.، اضطراب۹۰/. و استرس ۹۳/. و برای نمرات کل ۹۷/.گزارش نمود.

در ایران نیز توسط مرادی پناه،صاحبی و عاقبتی اعتبار این ابزار تأیید شده است.به طوری که در مطالعه مرادی پناه، آلفای کرونباخ در حیطه افسردگی ۹۴/.،اضطراب۹۲/.واسترس۸۲/.گزارش گردیده است.

کلید آزمون

۱-زیر مقیاس افسردگی(۷عبارت):۳-۵-۱۰-۱۳-۱۶-۱۷-۲۱،

۲-زیر مقیاس اضطراب(۷عبارت):۲-۴-۷-۹-۱۵-۱۹-۲۰،

۳-زیر مقیاس استرس(۷عبارت):۱-۶-۸-۱۱-۱۲-۱۴-۱۸،

نمره گذاری و روش اجرا

مقیاس DASS-21توانایی تشخیصی و غربالگری نشانه های اضطراب،افسردگی و استرس را در طی یک هفته گذشته داردکاربرد این مقیاس جهت افراد بزرگسال است. ‌هرچند این آزمون توانایی غربالگری و تشخیص در دوره نوجوانی را نیز دارد،ولی بهتر است برای افراد بالاتر از ۱۵ سال مورد استفاده قرارگیرد.

نحوه پاسخ دهی به پرسش ها به صورت چهار گزینه ای است که به صورت خود سنجی تکمیل می شود.دامنه پاسخ ها از”هیچ وقت”تا”همیشه”متغییر است،به طوری که افراد می‌توانند پاسخ های خود را به صورت یکی از گزینه های مقابل پرسش مربوطه به صورت “هیچ وقت”،”کمی”،”گاهی”و “همیشه”با علامت ضربدر (×)مشخص نمایند.نمره گذاری از”صفر”تا”سه”.نمره یک برای گزینه “کمی”،نمره دو برای گزینه”گاهی”ونمره سه برای گزینه “همیشه” در نظر گرفته شده است مجموع نمرات جمع شده و بر اساس جدول زیر تفسیر می شود.

درجه بندی

افسردگی

اضطراب

استرس

طبیعی

۰-۹

۰-۷

۰-۱۴

خفیف

۱۰-۱۳

۸-۹

۱۵-۱۸

متوسط

۱۴-۲۰

۱۰-۱۴

۱۹-۲۵

شدید

۲۱-۲۷

۱۵-۱۹

۲۶-۳۳

خیلی شدید

۲۸وبیشتر

۲۰و بیشتر

۳۴و بیشتر

۳-۵-شیوه ی اجرای پژوهش

در پژوهش حاضر پس از هماهنگی های لازم که با مسئولین دانشگاه آزاد اردکان صورت پذیرفت ، پرسشنامه بین جامعه آماری توزیع گردیده و ۳۰ نفر از دانشجویان دارای اختلال افسردگی تشخیص و سپس به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین گردیدند . سپس اهداف پژوهش برای گروه آزمایش به طور کامل و برنامه ریزی شده ، تشریح شده و ضمن ایجاد انگیزه در آن ها ، پروتکل درمانی فعال سازی رفتاری در ۱۰ جلسه ی ۴۵ دقیقه ای و هر هفته ۱ جلسه در یکی از کلاس‌های دانشگاه روی آن ها اجرا گردید ، در صورتی که گروه کنترل هیچ گونه برنامه ای ‌در مورد فعال سازی رفتاری دریافت نداشتند.

پس از پایان جلسات مجددا ابزار پژوهش (پرسشنامه) به عنوان پس آزمون در اختیار دو گروه قرار گرفت.

۳-۶-جلسات درمانی

شرح کامل جلسات در پیوست آمده است.

اجرایی پروتکل درمانی شامل: شناسایی مشکلات جاری مراجع،فهم اینکه چگونه مشکلات مراجع ایجاد شده اندوچگونه باقی مانده اند،شناسایی تجارب اولیه ای که با مشکلات فعلی مراجع مرتبط هستند،بررسی خلق مراجع به صورت شفاهی وکتبی،آموزش به مراجع ‌در مورد ماهیت افسردگی،آموزش الگوی درمان فعال سازی رفتاری،آموزش برنامه ریزی فعالیت ها ومهارت هایی مسئله گشایی، شناسایی استروسور هایی که در مشکلات مراجع نقش دارند.

۳-۷-تجزیه وتحلیل داده ها

آمار توصیفی ‌و آمار استنباطی (تحلیل کواریانس)استفاده شد.وتحلیل داده هابا استفاده از نرم افزار SPSSانجام شد.

فصل چهارم:

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱-آمار توصیفی

در این پژوهش،برای بیان اطلاعات جمع‌ آوری شده و آزمون فرضیه های پژوهش، از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.

در ابتدا داده های آماری مربوط به پرسش نامه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی دانشگاه آزاد اردکان ( سال ۹۱-۹۲تاسال۹۳-۹۴) که حجم نمونه ۱۱۳ نفر می‌باشد و براین اساس پرسشنامه مقیاس افسردگی،اضطراب و استرس(DASS-21) رابین ۱۱۳نفر اجرا کردیم و۳۳نفر از این ‌افراد دارای اختلال افسردگی تشخیص داده شدند. نمونه پژوهش به صورت کاملا تصادفی شامل ۳۰ نفر(۱۶زن-۱۴مرد) که در رنج سنی۲۷-۴۵ سال بوده است. در گروه آزمایش (رویکرددرمان فعال سازی رفتاری برای افراد دارای اختلال افسردگی)۱۵ نفر(۸زن -۷مرد)و در گروه گواه نیز ۱۵ نفر(۸زن-۷مرد) به صورت مساوی قرار گرفتند.

برای نشان دادن فراوای متغیرها از جدول فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و نمودار های توصیفی استفاده شد. فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد آزمودنی های در دو گروه کنترل و آزمایش، در قبل و بعد از مداخله در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول ۴-۱- آماره های متغیر مورد بررسی قبل و بعد از مداخله در دو گروه کنترل و آزمایش

متغیر
گروه
پیش آزمون
پس آزمون
فراوانی
میانگین
انحراف استاندارد
فراوانی
میانگین
انحراف استاندارد