انسان وقتی از فردی توانمند طلب حاجتی می کند امید به رفع طلب و نیازش را دارد به او خوش بین است که حتماً او حاجتش را خواهد داد و تواناست. این حس در مقابل خداوند باید چگونه باشد ، او که قادر و مطلق است و اگر بخواهد می شود.
« !$yJ¯RÎ) ÿ¼çnãøBr& !#sŒÎ) yŠ#u‘r& $º«ø‹x© br& tAqà)tƒ ¼çms9 `ä. ãbqä۳uŠsù » (یس/۸۲)،(دستور خدا وقتی چیزی را بخواهد که موجود گردد این است که به او بگوید بشو پس انجام می شود ).
دعا کننده باید ایمان و یقین داشته باشد که از جانب ذات اقدس حق هیچ گونه مانعی از فیض در کار نمی باشد چنانچه امام صادق (ع) می فرمایند :
«اذا دَعَوْتَ فَظُنُّ اِنَّ حاجَتَکَ بَالبابِ » (کلینی، ۴/۲۲۱؛ مجلسی ،۹۰/۳۰۵) .
«آنگاه که دعا می کنی حاجت خود را دم در آماده فرض کن» .
و با این حال باید به فضل خدا امیدوار و از نتیجه اعمال خود نگران و خوفناک باشیم امام چهارم در دعای ابوحمزه ثمالی می فرماید :
«ای مولای من ، چون به گناهانم می نگرم ، ناله ام بلند می شود و چون به گذشت تو نظر می کنم امیدوار می شوم» (قمی ،مفاتیح الجنان، ۳۰۸) .
و خدای متعال در وصف پیامبرانش می فرماید:
«$oYtRqããô‰tƒur $Y6xîu‘ $Y6ydu‘ur ( (» (انبیاء/۹۰) .
(همه پیامبران ما را از روی رغبت و رجا و ترسیدن از عقوبت ما می خواندند).
امر خدای تعالی به کل از روشنترین ادله کرم و محبت بسیارش می باشد که باید به گمان نیکو به حق سبحانه بود و خدای تعالی گمان بنده را اگر نیکو باشد برمی آورد و تخلّف نمی کند. چگونه گمانی نیکو به خدا نداشته باشی در حالیکه خدا اکرام الاکرمین و ارحم الراحمین است و کسی است که رحمتش بر غضبش پیشی گرفته است . (حلی،۱۵۹-۱۶۱) خداوند متعال در سوره بقره می فرماید :
« (#qãZÏB÷sã‹ø۹ur ’Î۱ » (بقره۱۸۶).
(بندگان باید به قدرت من بر اعطاء خواسته های آنها ایمان داشته باشند ) .
و پیامبر اکرم (ص) از قول خداوند در حدیث قدسی می فرمایند:
«مَنْ سَألَنی و هو یعلَم اَنّی اَضُّرُ و انْفَعُ اَسْتَجِبْ لَهُ» هر که از من درخواست کند ، در حالیکه می داند من نفع و ضرر می رسانم و سود و زیان بدست من است ، دعایش را مستجاب می کنم (خزائلی-ایزدی،۳۱) بنابراین یقین و اطمینان به اینکه همه کارها به دست خداست و همه امور به مشیت و اراده او است ، در برآورده شدن حاجت بسیار مؤثر است و اگر کسی با این دید خدا را بخواند ، حتماً به هدف خود می رسد ، در آخر بحث می توان به این نکته نیز اشاره کرد که طبق روایتی خداوند در گمان مردم است یعنی اگر به خدا خوش بین باشند خداوند نیز در گمان آنهاست پس امید و خوشبختی به خداوند باعث گشایش کارها و بدبینی به آن برعکس آن را باعث می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۶-۲-۴) اصرار در دعا
پافشاری بر خواسته ها و اصرار بر اجابت آن از طریق دعا ، امری مطلوب است و درخواست از درگاه الهی ،نه تنها قبیح نیست بلکه مطلوب هم است همچنانکه رسول اکرم (ص) می فرمایند:
«وَ رَحِمَ اللهُ عَبْداً طَلَبَ مِنَ اللهِ عَزَّوجَلَّ حاجهً فَأَلَحَّ فِی الدُّعاءِ اسْتُجیبَ لَهُ أَوْلَمْ یسْتَجَبْ…» (کلینی ،۴/۲۲۴). «خدا رحمت کند بنده ای را که از خدای عزوجل حاجتی بخواهد و درباره آن پافشاری و اصرار کند ، خواه اجابت شود و خواه اجابت نشود» .
و امام صادق (ع) می فرمایند:
«خدای تعالی از اصرار مردم به همدیگر بدش می آید ولی اصرار در نزد خودش را دوست دارد و خدای تعالی دوست دارد که از او درخواست شود و آنچه که پیش اوست از او درخواست شود» (حلی،۷۰)
بنظر استاد مطهری (ره) از جمله آداب دعا واقعاً خواستن است واقعاً آنچه که می خواهد به صورت یک احتیاج و حاجت درآید مانند احساس تشنگی که اثر آن در وجناتش پیدا می شود و حلق و کبد و معده و لب … همه آب می گویند و اگر فرد بخوابد آب را در خواب می بیند چون واقعاً احتیاج دارد . احتیاج روحی و معنوی انسان که جزیی از عالم خلقت است نیز نسبت به کل جهان همین طور است فرق است بین خواندن لفظی و خواستن حقیقی. تا دل انسان با زبان هماهنگی نداشته باشد دعای واقعی نیست. وقتی خواست و احتیاج پدید آید اجابت نیز به دنبال آن صورت می پذیرد. (مطهری ، ۳۰۸-۳۴۲، نقل به محتوا).
در کتاب دعا و تربیت نویسنده بر مداومت دعا و اصرار و الحاح آن تأکید فراوان دارد در این مورد روایاتی نیز موجود است از جمله :
پیامبر (ص) فرمودند :
«اِنَّ اللهَ یحِبُّ السائِلَ اللّجوج» (قمی ،سفینه البحار، ۳/۵۷)
(خدا دعا کننده مصرّ را دوست دارد).
و یا حضرت علی (ع) فرمودند :
«الدُعاءِ تُرسُ الْمُؤمِنِ وَ مَتی تُکْبُرْ قَرْغَ الْبابِ یفْتَحْ لَکَ» (کلینی ، ۴/۲۱۴) .
(دعا پسر مؤمن است هرگاه دری را زیاد بکوبی ، برایت گشوده می شود).
از روایات ، می توان نتیجه گرفت که دعا افزون بر آنکه وسیله ای برای دست یابی به خواست ها و نیاز ها است ، صرف نظر از آنکه با اجابت همراه باشد یا نباشد ، امری پسندیده است از این رو علی (ع) فرموده است :
«اَکْثِرْ الدُّعا تَسلِمْ مِنْ سُورَهِ الشَیطان» (مجلسی ، ۷۸/۸)
(فراوان دعا کن تا از خشم و تندی شیطان در امان بمانی).
در این روایت ، اصرار به دعا به دلیل دست یابی به حاجتی توصیه نشده است ، بلکه در امان ماندن از تندی شیطان ، نتیجه ی آن داشته است ، توصیه به اصرار در دعا که در برخی ازروایات معصومین (ع) آمده است به دلیل مطلوبیت نفس دعا است چنانچه آن حضرت در جای دیگر فرموده است :
«اَلْحَمْدُ للهِ الذی مَرضاتَهُ فی الطَّلبِ اَلْیهِ و اِلْتماس ما لَدَیهِ ، وَ سَخَطُهُ فی تَرْکِ الْإلخاحِ فی الْمَشْأَلَهِ عَلَیهِ» (همان ، ۹۰/۱۹۳)
(سپاس خدای را که رضایت او درخواست از او و التماس از خزانه ی او است ، خشم او در ترک اصرار درخواستن از اوست).
خشنودی و خشم خداوند همان نزدیکی بنده به رحمت الهی و دوری از آن است که در سایه دعا بدست می آید.
از گفتار دیگر امام برمی آید که اصرار در دعا ، علاوه بر مطلوب بودن نفس ، زمینه ساز برآوردن حاجات است :
«مَنِ اِسْتَدامَ قَرْعَ البابِ وَ لَجَّ وَ لَجَ» (آمدی ، ۹۱۶۰)
(هر کس در کوبیدن در پایداری کند و در گشودن آن اصرار کند ، داخل خواهد شد) .
۳-۴) آداب ظاهری دعا :
این نوع از آداب دعا به ۴ قسم تقسیم می شود :
۱- آداب قبل از دعا ۲- آداب همراه دعا ۳- آداب بعد از دعا ۴- آداب دعا در همه حال
۱-۳-۴) آداب قبل از دعا :
۱-۱-۳-۴) گفتن بسم الله :
دعا کننده باید دعایش را با نام خدا شروع کند همچنانکه در روایات و احادیث بدان اشاره شده است . پیامبر (ص) می فرمایند :
(دعایی که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع شود هرگز رد نخواهد شد)(علامه مجلسی، ۹۰/۳۱۳) .
و در جای دیگر پیامبر اسلام (ص) می فرمایند :
«خداوند متعال فرموده است هر کار مهمی بدون بسم الله شروع شود عقیم خواهد ماند» (حر عاملی ، ۷/۱۷۰) .

همچنین، مهارت­ های اجتماعی یک عامل کلیدی در تعامل با افراد، سازگاری با شرایط محیطی و عملکرد درست می­باشد. هر چه افراد بیشتر قادر به برقراری روابط با دیگران باشند، تجارب پربارتری برای زندگی کسب می­نمایند، مثلا داشتن روابط دوستانه، شرکت در فعالیت­های لذت بخش و پیوستن به گروه­ ها. گذشته از این، کسب مهارت­ های اجتماعی برای اینکه عضو فعال و مشارکت کننده ­ای در جامعه باشیم، ضروری و با اهمیت می­باشد. بنابراین، کودکان و بزرگسالانی که دچار اختلالات رفتاری-هیجانی می­شوند، در روابط بین فردی خود با مشکل مواجه می­شوند. در واقع، مشکل داشتن در تعاملات اجتماعی، یک خصیصه کلیدی در تشخیص این ناتوانی­ها می باشد(چن^[۶۹] و دیگران، ۲۰۰۶). وارگر^[۷۰] و راترفورد^[۷۱] (۱۹۹۳، به نقل از جونز^[۷۲] و دیگران، ۲۰۰۵) بین مهارت­ های اجتماعی و شایستگی اجتماعی^[۷۳] تفاوت قائل شدند. آنها مهارت­ های اجتماعی را خاص، قابل تعریف، مجزا و آموختن رفتارهایی دانسته ­اند که نتیجه­اش نتایج اجتماعی مثبت در موقعیت های اجتماعی می باشد. همچنین، مهارت­ های اجتماعی به عنوان بخشی از سازه «شایستگی اجتماعی» در نظر گرفته شده است. شایستگی اجتماعی مبتنی بر قضاوت­های مشاهده­کنندگان از عملکرد اجتماعی افراد می­باشد، در حالی که مهارت­ های اجتماعی رفتارهای خاصی هستند که در اصل برای رفتار شایسته اجتماعی شکل گرفته­اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱۹- تعریف مهارت­ های اجتماعی
مهارت­ های اجتماعی چیزی مشابه رفتار نمی­باشند، بلکه جنبه­هایی از رفتار می­باشند که به افراد در درک و سازگاری طیفی از موقعیت­های اجتماعی کمک می­ کنند. والکر^[۷۴] (۱۹۸۳، به نقل از، استدلی^[۷۵] و دیگران، ۲۰۰۸) مهارت­ های اجتماعی را به عنوان (الف) مجموعه ­ای از شایستگی­ها که به افراد اجازه می­دهد تا روابط اجتماعی مثبت را آغاز و حفظ نمایند، (ب) همکاری با همسالان و سازگاری رضایت بخش با محیط و (ج) اجازه دادن به افراد که به طور مؤثر با محیط اجتماعی بزرگتر روبه­رو شوند، تعریف نمود. مهارت­ های اجتماعی را می­توان در زمینه­ای از یادگیری اجتماعی-هیجانی به عنوان، شناخت و مدیریت هیجانات، اهمیت قائل بودن برای دیگران، برقراری روابط مثبت، تصمیم گیری و دستکاری موقعیت­های چالش برانگیز به طور سازنده و اخلاقی نیز تعریف نمود (استدلی و همکاران، ۲۰۰۸). ماتور^[۷۶] و راترفورد (۱۹۹۶، به نقل از جونز، و دیگران، ۲۰۰۵) مهارت­ های اجتماعی را به عنوان الگوهای رفتاری قابل قبول اجتماعی که به افراد اجازه می­ دهند تقویت و پذیرش اجتماعی دریافت نمایند و از موقعیت­های اجتماعی ناسازگار اجتناب نمایند، تعریف نموده ­اند. فرد اجتماعی ماهر قادر است محیط اجتماعی خود را با درک و پاسخ مؤثر دادن، اداره نماید. آنها معتقدند که، آموزش مهارت­ های اجتماعی نباید به تدریس مهارت­ های خاص در یک موقعیت اجتماعی محدود شود، بلکه باید باعث افزایش عملکرد کلی افراد شود؛ که شامل خزانه گسترده­ای از مهارت­ های اجتماعی است که پاسخ های قابل قبولی را در موقعیت­های اجتماعی مختلف به وجود می ­آورد. طبق نظر کارتلدج^[۷۷] و میلبورن^[۷۸](۱۹۹۵،به نقل از چن، ۲۰۰۶)، مهارت­ های اجتماعی رفتارهای آموختنی هستند که افراد را قادر می­سازند با عملکرد درست پاسخ­های مثبت دریافت نموده و از پاسخ­های منفی اجتناب نمایند. این راهبردهای خاص را افرادی استفاده می­ کنند، که تکالیف اجتماعی خود را به طور مؤثر انجام داده و به عنوان افراد شایسته شناخته شده ­اند (چن، ۲۰۰۶). همچنین، وارن (۲۰۰۴) مهارت­ های اجتماعی را شامل موارد زیر دانسته است:

• • ارتباط فرد با فرد که شامل فرستادن، دریافت کردن و تفسیر پیام­ها می­باشد.

• • این مهارت ­ها از طریق یادگیری رشد یافته­اند؛ و اینکه پیامهایی که یک فرد قصد دارد در تعاملات روزمره به افراد دیگر منتقل نماید، به شرایط خاص آن موقعیت، خصوصیات شخصیتی، تجارب قبلی، دیدی که افراد نسبت به وی دارند و نتیجه ای که عاید وی خواهد شد بستگی دارد.

• • شامل جزئیات کلامی (محتوا و معنی پیام، کلمات و جملات) و غیر کلامی یا رفتارهای غیر کلامی ( نحوه ایستادن^[۷۹]، استفاده از چشمان، تن صدا و بیان چهره­ای^[۸۰]) می باشند.

• • تحت تأثیر فرهنگ افراد به ویژه گروه اجتماعی خاصی که فرد به آن وابسته است، قرار می­گیرند.

• • با تقویت اجتماعی که از دیگران دریافت می­ شود، افزایش می­یابند.

• • از نظر ماهیت و فعل و انفعال دو جانبه می­باشند و نیاز به زمان مناسب و رفتارهای خاص دارند.

• • بازتابی از عوامل محیطی، مثل سن، جنس و حالت افراد دیگر، می­باشند.

۲-۲۰- مهارت­ های اجتماعی در محیط­های آموزشی
مدرسه محیط پیچیده­ای است که از جمعیت­ها و فعالیت­های ناهمگن تشکیل شده است. دانش ­آموزان، معلمان، کارکنان و والدین اغلب از چگونگی عملکرد مدارس انتظارات متفاوتی دارند. و برای جوابگویی به انتظارات تمام گروه­ ها، نیاز به تیمی از افراد می­باشد تا بتوانند تعریفی از انتظارات رفتاری محیط گسترده مدرسه ارائه دهند (براتن^[۸۱]، ۲۰۰۲). در دهه ۸۰، تعدادی از روان­شناسان تربیتی به مدارس فرا خوانده شدند، تا رویکردهای رسمی و سیستماتیکی برای تدریس مهارت­ های اجتماعی به دانش­آموزانی که مهارت ­ها و عملکرد ضعیفی داشتند، طراحی نمایند. ماسکوت^[۸۲] (۱۹۹۸، به نقل از چن، ۲۰۰۶) مهارت­ های اجتماعی را به عنوان جزء لازم و ضروری برنامه ­های در نظر گرفته شده برای دانش ­آموزان با رفتارهای خاص در محیط های آموزشی پیشنهاد نمود. متأسفانه، برنامه­ مهارت­ های اجتماعی از دوره آغازین خود تغییرات زیادی نموده است. یکی از انتقادات وارد برآن این است که مهارت­ هایی که به دانش ­آموزان در طول دوره آموزشی تدریس می­ شود، به خوبی یاد گرفته نمی شوند، زیرا دانش ­آموزان این مهارت ­ها را در موقعیت­های مختلف و با افراد متفاوت در طی زمان مورد استفاده قرار نمی­دهند؛ و در مدارس به دانش ­آموزان این فرصت داده نمی­ شود تا که به طور عملی این مهارت ­ها را در موقعیت­های مختلف، به خصوص در محیط­های بیرون از کلاس و در محیط­های طبیعی مورد استفاده قرار دهند.
یکی دیگر از موارد قابل توجه این است که اغلب برنامه ­های مهارت­ های اجتماعی، نمی توانند دانش آموزان را برای تعاملات اجتماعی پیچیده آماده نمایند. دانش آموزان ممکن است با نوع مهارت­ های اجتماعی که معلم برای آنها انتخاب می­نماید، لزوماً موافق نباشند؛ به ویژه اگر رفتارهای ضد اجتماعی^[۸۳] آنها به طور مثبت در گروه ­های همسال یا خانواده مورد تقویت قرار گرفته باشد. مهم است که هم معلمان و هم روان­شناسان تربیتی پیچیده ­بودن یادگیری شایستگی اجتماعی و سختی تسلط بر آنها را مورد توجه قرار دهند.
محققان معتقدند که به طور کلی، آن دسته از مهارت­ های اجتماعی که نتایج مثبتی برای دانش ­آموزان به دنبال دارند، به احتمال بیشتری دارد که دوباره تکرار شود. تحقیقات، نشان داده­اند که به طور طبیعی انجام تقویت، مثل تمجید، توجه و بازخورد مثبت، روش مؤثری برای تشویق رفتار­های جدید در موقعیت­های مختلف می­باشد. احتمال بیشتری وجود دارد که این مهارت ­ها قسمتی از خزانه رفتاری دانش آموز شوند. نتایج تحقیقات نشان می­ دهند که با وجود گذشت چندین دهه از به وجود آمدن نظریه ­ها، بحث­ها و تحقیقات، جامعه آموزشی قادر نیست یک مدل عملی خوب جهت تعریف، اندازه ­گیری، آموزش، تعمیم و ابقای مهارت­ های اجتماعی برای دانش آموزان دارای اختلال هیجانی-رفتاری ارائه نماید (چن، ۲۰۰۶).
۲-۲۱- نقص در مهارت­ های اجتماعی و ارتباط آن با مشکلات روان­شناختی
فردی که مهارت­ های اجتماعی لازم را نداشته باشد، در پیوستن به گروه ­های اجتماعی، دوستان و آشنایان حمایت کننده با مشکلات زیادی روبه­رو می­ شود و در طی زمان از لحاظ اجتماعی منزوی می­گردد. به علاوه، یکی از نتایج احساس تنهایی، خطر رشد مشکلات هیجانی یا رفتاری می باشد (کوینزبرگ^[۸۴]، ۲۰۰۷). ناتوانی در یادگرفتن مهارتهای اجتماعی لازم می ­تواند منجر به منزوی شدن، احساس تنهایی، عدم پذیرش و عزت نفس پایین گردد. مشکلات روان­شناختی که هم می­توانند علت باشند هم معلول، مثل افسردگی، اضطراب، پرخاشگری و تمایل به خودکشی، نیز رایج است (وارن، ۲۰۰۴). افسردگی، یکی ازمشکلات بزرگ سلامت روانی می­باشد، ۱۷ درصد از کل جمعیت دچار این اختلال می باشند؛ یعنی ۱۷ درصد از جمعیت، زمانی از زندگی خود دچار این اختلال خواهند شد. اگر چه در بروز این اختلال علت­های زیادی ممکن است وجود داشته باشد، اما یکی از نظریات راجع به افسردگی، آن را با کمبود مهارت­ های اجتماعی مرتبط می­داند. نظریه رفتاری لوینسون (به نقل از سیگرین و فلورا، ۲۰۰۰) در مورد افسردگی تصریح نموده که افراد با مهارت­ های اجتماعی ضعیف، قادر به کسب تقویت مثبت و اجتناب از نتایج منفی در زندگی اجتماعی خود نمی­باشند و نتیجه آن افسرده شدن آنها می باشد. تحقیقات انجام شده برای اثبات این ادعا نتایج متفاوتی داشته اند؛ بعضی از این تحقیقات نشان داده­اند که مهارت­ های اجتماعی ضعیف، پیش بینی کننده افسردگی می­باشند و بعضی از آنها ارتباط کمتری را نشان داده­اند.
اضطراب اجتماعی، مشکل روان­شناختی دیگری است که به نظر می­رسد با نقص در مهارت­ های اجتماعی مرتبط می باشد. نزدیک به ۲۰ درصد از دانشجویان دانشگاه از اضطراب تعامل با دیگر افراد رنج می­برند. کووالسکی^[۸۵](۱۹۹۵، به نقل از سیگرین و فلورا، ۲۰۰۰) عنوان نمود، کمبود مهارت­ های اجتماعی، پیش بینی کننده اضطراب اجتماعی می­باشد و مهارت­ های اجتماعی ضعیف باعث می­شوند، که افراد راجع به اثربخشی خود بیانگری­شان^[۸۶] شک داشته باشند؛ و این خود باعث اضطراب در موقعیت­های اجتماعی می­ شود. تحقیقات طولی انجام شده نیز صحت این ارتباط را تأیید نموده ­اند (سیگرین و فلورا، ۲۰۰۰).
۲-۲۲- مهارت­ های اجتماعی و بهزیستی روان­شناختی
توانایی برقراری ارتباط مؤثر با افراد با موفقیت­های اجتماعی و نیز وضعیت روان­شناختی سالم همراه است. از این توانایی، به طور گسترده، به عنوان مهارت­ های اجتماعی، شایستگی ارتباطی^[۸۷] یا شایستگی اجتماعی نام برده می­ شود. برای مثال، افراد با مهارت­ های اجتماعی یا شایستگی ارتباطی خوب، نسبت به کسانی که مهارت­ های اجتماعی نامناسبی دارند، عزت نفس بالاتری دارند، از تعاملات اجتماعی خود راضیند و حمایت اجتماعی خوبی دریافت می­نمایند. وقتی نتایج تحقیقات ارتباط بین مهارت­ های اجتماعی و بهزیستی روان­شناختی را نشان دادند، محققان شروع به تحقیق راجع به متغیرهایی نموده ­اند، که به طور بالقوه بتواند این ارتباط را تبیین نماید. یکی از موضوع­هایی که به خوبی می ­تواند ارتباط مهارت­ های اجتماعی با بهزیستی روان شناختی را توضیح دهد، تجارب استرس زا می باشد. بعضی از شواهد نشان داده­اند که مهارت­ های اجتماعی ارتباطی منفی با تجربه وقایع استرس زا دارند. محققان چگونگی این ارتباط را مورد بررسی قرار داده­اند. برای مثال، افراد جوان با مهارت­ های اجتماعی ضعیف، واکنش­های استرسی رفتاری و روان­شناختی بالایی نشان می­ دهند، در مقایسه با افرادی که مهارت­ های اجتماعی خوبی دارند و به خوبی ارتباط برقرار می­نمایند. به علاوه، تحقیق انجام شده بین دانشجویان جدیدالورود دانشگاه نشان داده است، که توانایی حل مسائل اجتماعی با مهارت­ های اجتماعی بالا و استرس پایین ارتباط معنی داری دارد. همچنین، این افراد در مواجه با مسائل و مشکلات روزمره روش­های مؤثری را به کار می­برند (هانزال^[۸۸]، سیگرین، دونیرستین^[۸۹]، تایلر و دومسکی، ۲۰۰۷).
۲-۲۳- پیشینه پژوهش
۲-۲۴-۱- پژوهش های داخلی
محمودی(۱۳۹۲) در پژوهش خود به مقایسه مهارت های اجتماعی و عزت نفس در دانش آموزان ناشنوا و نابینا در مقطع تحصیلی راهنمایی پرداخت و نتایج پژوهش نشان داد که با افزایش رفتارهای مثبت مهارتهای اجتماعی، عزت نفس افزایش می یابد و بالعکس که نشان دهنده رابطه مثبت معنادار بین رفتارهای مثبت مهارت های اجتماعی و عزت نفس است.
شاکری نیا، ایرج(۱۳۹۱)به بررسی رابطه حمایت اجتماعی و امیدواری با سلامت روان پرداختند. نتایج نشان‌داد که بین حمایت اجتماعی، امید و سلامت عمومی سالمندان، رابطه معنادار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون به شیوه همزمان نشان داد که متغیرهای امید و حمایت اجتماعی به ترتیب توانسته‌اند سلامت عمومی سالمندان مبتلا به دردهای مزمن را پیش‌بینی کنند
علوی و جنتی فرد(۱۳۹۱) در پژوهش خود تحت عنوان رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و عزت نفس به این نتیجه رسیدند که که بین نمره حمایت اجتماعی ادراک شده و عزت نفس همبستگی مستقیم به نسبت ۴۸درصد وجود داشت که از نظر آماری کاملا معنی دار است.
به پژو و خانزاده(۱۳۹۱) در پژوهش خود به بررسی مهارتهای اجتماعی کودکان کم توان دهنی پرداختند. نتایج نشان داد که بین نظرات اولیا، معلمان و متخصصان تفاوت معناداری وجود دارد.
بیک محمدی، اکبری و ترخان (۱۳۹۱) پژوهش خود را هدف بررسی تأثیر آموزش گروهی شناختی رفتاری و مصون سازی در مقابل فشار روانی بر سازگاری اجتماعی و خودپنداره دانش آموزان دختر دبیرستانی اجرا کردند داده ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا)تحلیل شد . نتایج نشان داد که آموزش گروهی شناختی رفتاری، نسبت به آموزش مصون سازی در برابر فشار روانی و کنترل، بر افزایش سازگاری اجتماعی و خودپنداره دانش آموزان دختر تأثیر معناداری دارد.
کردی، کیان پور و شهنی ییلاق(۱۳۸۹) در پژوهش خود به مقایسه مهارتهای اجتماعی، خودپنداره و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دخترو پسر کم شنوا و عادی پرداختند. نتایج بدست آمده نشان داد که بین مهارتهای اجتماعی، و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر و پسر کم شنوا و عادی تفاوت معناداری وجود ندارد ولی در خودپنداره تفاوت معنی دار بود.
رستمی و شاه محمدی (۱۳۸۹) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که مولفه های حمایت اجتماعی، حمایت دوستان و خانواده روی هم ۱۵ درصد از واریانس عزت نفس را تبیین می کند و حمایت خانواده بالاترین ضریب همبستگی را با عزت نفس داشت.
شاکری نیا، ایرج(۱۳۸۸) رابطه سلامت عمومی، حمایت اجتماعی ادراک شده با خودپنداره دردانشجویان ساکن و غیرساکن مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه گیلان مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که بین حمایت اجتماعی وخودپنداره دانشجویان رابطه منفی معنی دار وجود دارد بدین معنی که هرچه سطح حمایت اجتماعی افزایش می یابد خودپنداره فرد ارتقا می یابد توجه داریم که نمره پایین درمقیاس خودپنداره به معنی خود پنداره مطلوبتر است بین حمایت اجتماعی و سلامت عمومی رابطه منفی وجود دارد لیکن این رابطه از لحاظ آماری معنی دار نیست.
نظری و حسین پور(۱۳۸۸) اثر بخشی مهارت های اجتماعی بر اضطراب و عزت نفس دانش آموزان دختر دبیرستان باغملک را مورد بررسی قرار دادند نتایج نشان داد که آموزش مهار تهای اجتماعی باعث کاهش اضطراب و افزایش عزت نفس دانش آموزان گروه آزمایشی شد.
به پژو و همکاران (۱۳۸۸) در پژوهش خود تحت عنوان بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر عزت نفس دانش آموزان نابینا با این نتیجه رسیدند که آموزش مهارت های اجتماعی بر عزت نفس دانش آموزان نابینا موثر است.
ظریف کار (۱۳۸۳) به مقایسه عزت نفس و خودپنداره در دانشجویان در دانشجویان خلاق و غیر خلاق دانشگاه شیراز پرداخت. نتایج یافته ها بیانگر این بود که عزت نفس دانشجویان خلاق بالاتر از دانشجویان غیر خلاق است و بین عزت نفس و خودپنداره دانشجویان در هر گروه رابطه وجود دارد.
مددی، امامزاده، کدیور و نوابی نژاد(۱۳۸۳) در تحقیقی به بررسی و مقایسه مهارت های اجتماعی، عزت نفس و پیشرفت درسی بین دانش آموزان کلاس چند پایه و تک پایه مدارس ابتدایی پرداختند. نمونه تحقیق مشتمل بر ۲۶۱ نفر است که در سال تحصیلی ۸۳-۸۲ در پایه ابتدایی به تحصیل اشتغال داشتند. در این تحقیق از سه ابزار،پرسشنامه عزت نفس،پرسشنامه رشد مهارت های اجتماعی و آزمون ریاضی معلم ساخته استفاده شد. به استناد یافته های این پژوهش بین دانش آموزان کلاسهای چند پایه و تک پایه از نظر میزان مهارتهای اجتماعی و پیشرفت درسی تفاوت معنی داری وجود دارد.دانش آموزان کلاسهای چند پایه ،مهارتهای اجتماعی و پیشرفت درسی بالاتری نسبت به دانش آموزان کلاسهای تک پایه نشان دادند. بین این دو گروه از نظر عزت نفس تفاوت معنی داری مشاهده نشد و فقط در آزمونهای عزت نفس میانگین نمره های کلاسهای چند پایه نسبت به تک پایه بالاتر بود.
نوربخش و حسن پور (۱۳۸۳) در تحقیقی به بررسی مقایسه ی عزت نفس و خودپنداره پسران ورزشکار و غیر ورزشکار در دوره متوسطه نواحی آموزش و پرورش شهر اهواز و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی پرداختند. این تحقیق از نوع توصیفی است که به روش میدانی و با بهره گرفتن از پرسشنامه عزت نفس ناظم شیرازی(۱۳۷۶) و پرسشنامه خودپنداره راجرز(۱۹۶۱) انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد بین عزت نفس دانش آموزان ورزشکار و غیر ورزشکار همبستگی چندگانه وجود داشت.نتایج این تحقیق نشان داد که عزت نفس ورزشکاران بیشتر از غیر ورزشکاران است و از آن می توان برای پیشرفت تحصیلی ورزشکاران استفاده کرد.
حسینیان (۱۳۸۲) با مقایسه خودپنداره نوجوانان دختر و پسر گریزان و عادی اظهار داشت. میان خودپنداره نوجوانان دختر و پسر عادی تفاوت معنادار وجود دارد. این تحقیق موید این است که نوجوانان دختر و پسر عادی خودپنداره مثبت تری نسبت به نوجوانان دختر و پسر گریزان است.
۲-۴-۲- پژوهش های خارجی
آریپ و همکاران(۲۰۱۱) در پژوهشی تحت عنوان تاثیر درمان شناختی رفتاری بر خودپنداره دانش آموزان دختر دبیرستانی به این نتیجه رسیدند که آموز ش­های گروهی شناختی رفتاری بر تقویت خودپنداره نوجوانان مؤثر است
من ایو(۲۰۰۹) در پژوهش خود نشان داد که داشتن مهارت های اجتماعی مثل حل مساله باعث افزایش صفات شخصیتی مانند خودپنداره می شود.
آندرد و همکارانش(۲۰۰۹) در پژوهش خود نشان دادند که حمایت اجتماعی در افسران پلیس در کیفیت زندگی و عزت نفس آنها نقش موثری دارد.
آیدوگان و همکاران(۲۰۰۹) در پژوهش خود با عنوان شناسایی دیدگاه های اولیا در ارتباط با
مهارت های اجتماعی به این نتایج دست یافتند که مهارت های اجتماعی از دیدگاه مادران نسبت
به پدران از اهمیت بیشتری برخوردار است.
ولفی و ساکس(۲۰۰۶)در پژوهش خود نشان دادند که انزوای اجتماعی و فقدان حمایت اجتماعی کافی در نوجوانان منجر به پایین آمدن عزت نفس و خودپنداره می شود.
کیریفیش(۲۰۰۶)تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر خودپنداره دانش آموزان ناشنوا را مورد بررسی قرارداد و نتایج نشان دادند که آموزش مهارتهای اجتماعی بر خودپنداره دانش آموزان موثر است.
تامپسون و همکاران(۲۰۰۲) در پژوهش خود بر روی زنانی که اقدام به خودکشی کرده بودند نشان دادند که حمایت اجتماعی رابطه مستقیم با عزت نفس دارد و هر چه حمایت اجتماعی زیادتر باشد عزت نفس افراد افزایش یافته و تلاش جهت خودکشی آنها کاهش می یابد.
باروخ فلدمن و همکاران^[۹۰] (۲۰۰۲) نیز در تحقیق خویش دریافتند که حمایت اجتماعی رابطه منفی و معناداری با خودپنداره و رابطه معنا دار با بهره وری دارد. حمایت اجتماعی از طرف خانواده، ازبین متغیرهای خودپنداره ،فرسودگی شغلی و بهره وری با متغیر خودپنداره رابطه معنی دار داشت و ۱۲ درصد واریانس خودپنداره را تبیین کرده است.
چن، وانگ و چن^[۹۱] (۲۰۰۱) به بررسی رابطه خودپنداره در رفتار اجتماعی پرداختند. برای این منظور ۲۸۶ نفر دانش آموز چینی انتخاب شدند در نتایج تحقیق همبستگی مثبتی بین پیشرفت تحصیلی با رهبری اجتماعی،تحمل ناکامی،مهارت جرأت ورزی اجتماعی، و نظرمثبت همسالان نسبت به فرد نشان داد. همین طور یک رابطه منفی بین خودپنداره با پرخاشگری، ناسازگاریهای تحصیلی و نظر منفی همسالان نسبت به فرد گزارش شد. نتایج رگریسون نشان داد که رهبری اجتماعی رفتارهای پرخاشگرانه ،تحمل ناکامی ،ناسازگاریهای تحصیلی،مهارت جرأت ورزی و نظر همسالان به ترتیب می تواند پیش بینی کننده خوبی برای خودپنداره در مدارس ابتدایی باشد.
بینرت و اشنایدر^[۹۲] (۱۹۹۵) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که برنامه ی آموزش مهارتهای اجتماعی در افزایش ادراک خود اجتماعی و کاهش رفتارهای منفی نسبت به همسالان مؤثر است .

بر اساس اصل ظاهر از حیث طرف قرارداد بودن شخص عاقد، در حقوق تجارت می شود گفت، کسی که در ظاهر قراردادی منعقد می کند، خودش اصیل است.
مثلاً اگر به موجب سند حمل اشیاء شخصی به عنوان متصدی حمل شناخته شده است و تصریح به نمایندگی نکند، خودش به عنوان طرف قرارداد، مسئولیت قراردادی دارد. در این راستا است که ماده ۱۱۸ ل.ا.ق.ت. با توجه به اصل ظاهر در مورد معاملات نمایندگان شرکت های تجاری اشاره می کند همین که مدیران شرکت های سهامی قراردادهایی برای شرکت منعقد می نمایند، مطابق ماده ۱۱۸ و ۱۳۵ قانون مزبور، موجب تعهد شرکت می شود، اگر چه خارج از حدود اختیار مدیران باشد.^[۲۱۸] همینطور در قراردادهایی که نمایندگان تجاری منعقد می کنند، بدون اینکه به سمت خود تصریح نمایند، بر اساس اصل ظاهر، خود طرف قرارداد محسوب می شوند. اگر در مورد این وضعیتها، قواعد نمایندگی سنتی حاکم شود، امکان اثبات آن وجود دارد.^[۲۱۹]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همچنین مطابق ظاهر بارنامه، شخصی که به عنوان فرستنده کالا قید شده است، می تواند از حقوق قانونی خود ناشی از قرارداد حمل برخوردار شود. بنابراین در موقعی که شخصی قرارداد حمل منعقد می کند، اسناد مالکیت کالا را به متصدی حمل ارائه نمی کند و متصدی حمل از فرستنده چنین اسنادی را مطالبه نمی کند.^[۲۲۰] همینطور در عرصه تجارت بین الملل هم بارنامه دریایی یکی از اسنادی است که مبین مالیکت کالا برای دارنده بارنامه به عنوان مالک کالا است، اگر چه الزاماً مبین مالکیت واقعی دارنده نیست، بلکه مبین این است که دارنده تصرف اعتباری یا ساختاری کالاها را داراست مالک کشتی هم اعلام می کند که کالاها را از جانب دارنده بارنامه، نگهداری می کند.
قاضی ماتسیل ال جی در پرونده enichem anac spa v.ampelos shipping co let 1990 اظهار کرد که بارنامه نمونه ای از ماهیت ساختاری یا اعتباری کالاها است که ( علی رغم وجود چنین نمونه هایی ) دارند می تواند تصرف اعتباری را با ظهر نویسی و انتقال آن، واگذار کند. صاحب بارنامه با انتقال دادن آن مانند دادن کلید انبار، دسترسی به کالا را تسهیل می کند و دارنده بارنامه مستحق به اخذ کالا از صاحب کشتی می شود و صاحب کشتی تنها مجاز است کالا را به او تحویل دهد.
عموماً انتقال مالکیت کالاها به خریدار تنها با ظهر نویسی بارنامه صورت می گیرد، زیرا این امر، همانی است که طرفین آنرا قصد کردند، اگر بارنامه قابل انتقال است، خریدار می تواند آنرا به اشخاص ثالث انتقال دهد.
لذا بارنامه هم در خرید و فروشها، دلیل مالکیت کالا برای دارنده است و مالکیت آن با ظهر نویسی و تسلیم به اشخاص دیگر واگذار می شود. ولی همان مالکیتی را شخصی انتقال می گیرد که دارنده بارنامه انتقال می دهد و دارنده، مالکیت بهتری از شخصی که از او بارنامه را اخذ کرده بدست نمی آورد.^[۲۲۱]
ماده ۵۳۲ ق.ت. هم در این راستا و حتی در مورد ورشکستگی با وجود عین اموال ورشکسته اصل را بر قابل استرداد بودن آن می داند ( مواد ۵۲۸ الی ۵۳۵ ق.ت.) در مورد مال التجاره ای که در حال حمل است، اگر از روی صورت حساب یا بارنامه ای که دارای امضای ارسال کننده است و صوری نباشد دعوی استرداد را نمی پذیرد.
بنابراین در عرصه حقوق تجارت بین الملل به لحاظ تصرف ساختاری یا اعتباری کالاها، اگر چه دارنده بارنامه مالک واقعی نباشد، مالک کشتی، دارنده یا حامل بارنامه را، مالک تلقی می کنند، لذا مالک کشتی و دارنده بارنامه در قبال یکدیگر قرار می گیرند. این دو شخص در قبال هم اصیل فرض می شوند و مکلف هستند، هر یک تعهدات خود را در قبال هم ایفاء کنند. این امور فقط با اصل ظاهر توجیه پذیر است این مطالب هم می تواند مفید اعتبار اماره ید هم باشد.
همین طور در مورد حدود اختیارات مدیران شرکت با مسئولیت محدود هم، اصل بر اختیارات مدیران شرکت است ( ماده ۱۰۵ ق.ت. ) مقنن در این مورد نظریه بینابین بین قواعد نمایندگی و اصل ظاهر را گزینش نموده است، چون مقنن قید محدودیت اختیارات مدیر شرکت با مسئولیت محدود را با تصریح در اساسنامه پذیرفته است.
همچنین مقنن در مورد تشکیل شرکتهای تجاری، به ظاهر اسناد و مدارک و آنچه که در آن درج شده است، توجه داشته و اداره شرکت ها، بصرف اینکه شرکاء یا موسسان در مورد شرکت با مسئولیت محدود، تأدیه سهم الشرکه نقدی و تسلیم و تقویم سهم الشرکه غیر نقدی را تأیید کرده باشد، حتی اگر صوری باشد، اسناد مربوطه را پذیرفته و آن را با واقعیات تطبیق نمی دهند و این امر موجب تشکیل شرکت می شود.
این شرکت بر اساس مواد ۹۶ و۹۷ و ۹۸ ق.ت. باطل است، ولی در قبال اشخاص ثالث موجود و معتبر تلقی می شود. ولی وجود آن ” وجود ظاهری است “، چون اشخاص ثالث به وجود ظاهری شرکت اعتماد کرده و با آن معامله می نمایند.^[۲۲۲] همچنین مفاد مواد ۱۰۰ و ۱۰۵ ق.ت. و ماده ۲۷۰ ل.ا.ق.ت. موید وجود اصل ظاهر در مورد بطلان یک سری از اعمال حقوقی است ولی با این وصف این موارد بطلان مطلق نیست، بلکه بطلان نسبی است یا قابلیت استناد را در قبال اشخاص ثالث ندارد. به هر حال این امر به خاطر مصالح اشخاص ثالث طرف قرارداد می باشد.
پس اعتماد و اتکاء بر ظواهر امر در انعقاد معاملات و قرارداد ها سبب طرف قرارداد تلقی شدن عاقد می شود. در این راستا، اگر چنانچه شخصی به اسم مستعار^[۲۲۳] و غیر واقعی به اعمال تجاری مبادرت ورزد،^[۲۲۴] خود این شخص، تاجر محسوب می شود. زیرا که مواردی پیش می آید شخصی بخاطر موانع شخصی یا قانونی نمی تواند اشتغال به تجارت پیدا کند، لذا شخصی را پیدا می کند که برای او تجارت کند و در سود حاصله شریک شوند. در این مورد عامل هم ممکن است به نام خود و به حساب خود و یا به حساب خود و دیگری( توأمان) به فعالیت تجاری بپردازد. در این صورت، عامل که به نام خود تجارت می کند، اصیل این قراردادها می باشد که خودش منعقد می کند. ماده ۵۵۲ق.ت. هم اینگونه عمل تجاری را به رسمیت شناخته است، زیرا که ماده مزبور می گوید:” اشخاصی که به اسم دیگری یا به اسم موهوم تجارت نموده و اعمال مندرجه در ماده ۵۴۹ را مرتکب شده اند، به مجازاتی که برای ورشکسته مقرر است، محکوم می شوند."چون صرف اعمال تجارت به نام دیگر یا به اسم موهوم ممنوع نشده است، بلکه اعمال تجارت بدین شیوه همراه با ارتکاب اعمال ممنوعه موضوع ماده ۵۴۹ ق.ت. ممنوع است. لذا اصل صحت و جواز اینگونه اعمال را نشان می دهد. اگر چه شاید معقول نباشد تجارت با اسم موهوم قانونی باشد. چون موجب شیوع کلاهبرداری در جامعه می شود.
همچنین در مورد اسناد تجاری، صادر کننده تصریح به سمت نمایندگی خود ننماید، به لحاظ رابطه وکالتی او بر اشخاص ثالث نامعلوم است، بر اساس ظاهر سند اصیل محسوب می شود.^[۲۲۵]
در مورد عقد مضاربه به نحوه عملکرد عامل نگاهی بکنیم، متوجه می شویم که خود عامل تاجر محسوب می شود، چون به نام خود عمل می کند، اگر در این فرض، آثار عقد مضاربه را حاکم بدانیم، شخص عامل یا مضارب، تاجر محسوب شده و مالک سرمایه در صورت ضرر، سرمایه خود را از دست می دهد. سپس به نوعی سرمایه گذار مانند شریک شرکت با مسئولیت محدود می ماند، ولی مضارب، به لحاظ تجارت با اشخاص ثالث، از محل تمامی اموال خود پاسخگوی طرف معاملات خود است. ولی اگر عمل مضارب را مال تلقی کنیم، این عمل با سرمایه نقدی و سهم الشرکه که غیر نقدی مضارب، شرکت تجاری تلقی شود، این شرکت عملی محسوب می شود و حداقل از حیث آثار باید سرمایه گذار را هم دارای مسئولیت تضامنی باشد. یکی از اساتید حقوق هم این عمل را منطبق با ماده ۲۲۰ ق.ت. می داند.^[۲۲۶]
ماده ۱۰۳ ق.ت. در مورد انتقال سهم الشرکه که شرکت با مسئولیت محدود و ماده ۴۰ ل.ا.ق.ت. در مورد سهام با نام مقرر کردند که نقل و انتقال اینگونه سهام به ترتیب در دفتر اسناد رسمی و در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و همین که شخصی نام او به عنوان سهامدار ثبت گردید، مالک تلقی می شود. اگر چه مالکیت او ظاهری باشد.
همچنین بر اساس تئوری ظاهر، پیشنهاد کننده عقد بیمه به شرکت بیمه، به عنوان ایجاب کننده (بیمه گذار ) مکلف به پرداخت حق بیمه است، اگر چه ذینفع بیمه ممکن است شخص دیگری باشد مانند بیمه اتومبیل که در جریان زمان ممکن است، مالک آن تغییر پیدا کند.
همچنین بر اساس ماده ۲۹ قانون اختراعات، شخص حقیقی که نام او به عنوان آفریننده به صورت معمول ذکر شده باشد، در صورتی که سندی بر خلاف آن موجود نباشد، آفریننده آن اثر فرض خواهد شد. همچنین نام مخترع که در ورقه اختراع ذکر می شود.
همانطوری که قبلاً گفته شده، در اسناد تجاری آنچه که به روی آن ظاهر می شود، واجد اثر حقوقی است. اگر در این موارد شخصی اسنادی را صادر کند، تصریح به نمایندگی و هویت اصیل خود نکند، صادر کننده سفته برات و چک اصیل تلقی و مسئول پرداخت وجه آن است؛ ادعای نمایندگی در مرحله زمانی بعد از صدور با اسناد دیگر یا ادله دیگر موثر در حق اشخاص ثالث نیست. در این اسناد و اسناد مشابه مانند اعتبار اسنادی و بیمه نامه های و غیره به شکل و ظاهر و اسناد و مدارک و فرمالیته ها توجه می شود.^[۲۲۷] همچنین ذی نفع ضمانتامه بانکی بر اساس عرف بانکی شخصی است که نام و مشخصات او در متن آن قید شده باشد.^[۲۲۸]
همچنین ماده ۱۴۶ ق.ت. در مورد شرکت مختلط غیر سهامی مقرر می کند که: ” اگر شریک با مسئولیت محدود، معامله ای برای شرکت منعقد کند، در مورد تعهدات ناشیه از ان معامله در مقابل طرف معامله حکم شریک ضامن را خواهد داشت مگر اینکه تصریح کرده باشد که معامله را به سمت وکالت از طرف شرکت انجام می دهد.
این امر با بند ۱ ماده ۵۴۳ ق.ت. هم هماهنگی دارد؛ زیرا شریکی که معامله ای با شخص ثالث به حساب شرکت ولی به نام شخصی خود انجام می دهد، شخصاً طلبکار یا بدهکار شخص ثالث میشود.^[۲۲۹]
نظریه ظاهر درحقوق تجارت یکی از نظریه های بنیادین می باشد که اصل سرعت در معاملات تجاری با اعمال این نظریه جامه عمل می پوشاند. اسناد تجاری و شرکتهای تجاری دو نهاد اساسی حقوق تجارت می باشند که از این نظریه بهره فراوان برده اند. ذیلاً به بررسی ارتباط نظریه ظاهر با نهادهای حقوق موصوف می پردازیم.
اصول حاکم بر اسناد تجاری اصولاً مبتنی بر نظریه ظاهر می باشند که ذیلاً به بررسی آنها می پردازیم.
گفتار اول -مفهوم اصل یا قاعده تجریدی بودن وارتباط آن با نظریه ظاهر
در این گفتار به بررسی مفهوم قاعده تجریدی بودن و ارتباط آن با نظریه ظاهر می پردازیم.
بند اول - مفهوم اصل یا قاعده تجریدی بودن
تجرید در لغت به معنای ” تنها ساختن” و ” از نبود و علاقات جدا کردن” می باشد^[۲۳۰] در اصطلاح حقوقی نیز با الهام از معنای لغوی ، به ” جدا بودن قیود و علائق رابطه حقوقی پایه نسبت به تعهدات براتی” اطلاق می گردد. اسناد تجاری خاص به مدد وصف تجریدی، خود را از اوضاع و احوالی که گرداگرد آن ” معین در رابطه با تعهدات منشاء امضای سند” وجود دارد می رهاند و به مجردات می پیوندد. مسائل اسناد برواتی بصورت یک رشته مجردات حقوقی در آمده که باید در فضای تجریدی آن تحت بررسی قرار گیرد^[۲۳۱] اصولاً برای صدور گردش اسناد تجاری همواره یک رابطه حقوقی منشاء لازم است ^[۲۳۲] تاجری اقدام به خرید مال التجاره می کند و پرداخت ثمن آن را بوسیله صدور یک سند تجاری در سر وعده تعهد می نماید در اینجا صدور سند بعلت وجود یک یک رابطه حقوقی منشاء یعنی همان معامله خرید و فروش مال التجاره است که البته از این حیث (یعنی وجود یک رابطه منشاء) اسناد تجاری و غیر تجاری مشابهت دارند. اما آنچه موجب تمایز و برتری اسناد تجاری نسبت به غیر تجاری می گردیده و به صورت خصیصه ای انحصاری جزء اوصاف اسناد تجاری در آمده این است که در اسناد تجاری، بر اثر امضای سند، یک رابطه حقوقی جدید و مجرد ایجاد می شود که متکی به خود سند است و حیات آن وابسته و مرتبط به رابطه حقوقی منشاء نمی باشد، به این رابطه حقوقی مجرد و جدید، تعهد براتی یا کامبیر گفته می شود^[۲۳۳] بعبارت دیگر سند تجارتی به هر دلیل که امضا شده باشد صرف نظر از رابطه حقوقی منشاء تا پس از، امضاء موضوعیت می یابند، بدین ترتیب سند غیر تجاری صرفاً یک دلیل و وسیله preure است و حکایت از واقع می کند و حال آنکه سند براتی خود یک هدف است و نه فقط وسیله ( همین موضوعیت دارد نه طریقیت).^[۲۳۴]
بدین ترتیب اسناد تجاری که گاهی از آن با نام اسناد قابل معامله ^[۲۳۵] یاد می شود جنبه دلیل اثبات و حکایت از ماوقع ندارند ( ماده ۱۶۹۰ قانون مدنی فرانسه ) بلکه در سایر نظریه های حقوق بازرگانی، جنبه موضوعی پیدا کرده اند. این اسناد هیچگاه خالی از وجه نمی شوند، زیرا خود این اسناد نسبت به وجه مندرج در آن، موضوعیت دارند و بر علیه دارنده این اسناد نمی توان استناد به بطلان سبب پیدایش تعهد یا فسخ آن و یا ایفاء آن تعهد کرد.^[۲۳۶]
نتیجه اینکه تعهدات متکی بر اسناد غیر تجاری، حیاتی کاملاً متزلزل و وابسته به حیات رابطه حقوقی منشاء خود دارند حال آنکه اسناد تجاری دارای دو رابطه حقوقی می باشند، یکی رابطه حقوقی پایه که منشاء امضاء سند است و دیگری رابطه حقوقی براتی که ناشی از امضاء سند می باشد^[۲۳۷] تعهدات براتی، مطمئن و قابل اعتماد بوده و حیات حقوقی و اعتباری خویش را از خود سند تجاری گرفته و دارنده این اسناد به اتکاء خود به اسنادمی تواند انجام تعهدات براتی را مطالبه کند. دارندگان اسناد تجاری هرگز نگران وضعیت معامله منشاء امضای سند نخواهند بود و اهمیتی ندارد که معامله مزبور احتمالاً فسخ شده یا باطل بوده یا غیر نافذ است و اساساً هیچیک از این رخدادها تأثیری بر تعهدات ناشی از امضاء سند تجاری نخواهد داشت. لذا هرگاه معامله ای میان دو تاجر تهرانی و مشهدی انجام و بابت قیمت آن حواله ای ( که یک سند غیر تجاری است ) به نفع فروشنده بشود و مسلماً بی اعتباری معامله موجب بی اعتباری حواله می گردد و چرا که حواله بعنوان یک سند غیر تجاری فقط کاشف از وجود رابطه حقوقی پایه و منشاء یعنی همان معامله انجام شده، بوده و تبعاً حیات و بقای حواله مذکور و البته به حیات معامله یاد شده است اما اگر در همین معامله، سندی تجاری مورد استفاده قرار می گرفت، مستقل و مجرد از منشاء خود، موضوعیت می داشت و ادامه حیات آن متکی به معامله انجام نشده نبود.
نکته مهم این است که صفت تجریدی بودن را در بقای مراحل امضائات سند تجاری می توان ملاحظه گرد و اعم از اینکه امضاء مربوط به مرحله صدور سند باشد یا مربوط به مرحله ظهرنویس ویا ضمانت. بنابراین اگر الف براتی را به نفع ب بعنوان اولین دارنده آن را به نفع ج ظهر نویس کرده و ج نیز آن را به همین ترتیب به نفع دال مورد ظهرنویس قرار دهد و توسط ه نیز ضمانت شده و آنگاه به قبولی برسد ما با پنج مرحله امضاء مواجه هستیم و بالتبع در پنج مرحله نیز وصف تجریدی سند را می توانیم ملاحظه کنیم. مرحله صدور – مرحله ظهر نویس – مرحله ضمانت و مرحله قبولی. چون در هر یک از مراحل پنج گانه مذکور با یک مرحله امضای سند تجاری مواجه هستیم پس در هر یک از این مراحل، جدایی و انفکاک روابط – پایه (منشاء) و براتی را می توانیم ببینیم.
با مثال زیر سعی می کنیم تجرید و رها شدن تعهدات براتی از قیود و علائق تعهدات پایه را در هر یک از مراحل امضائات سند تجاری نشان دهیم.
بعداً خواهیم دید که این تجرید، خاصیت امضای سند توسط متعهد است و بر مبنای آن نیز در این نهفته است که دارنده به ظاهر هر امضاء بطور مجدد از منشاء و پیشینه آن تکیه و اعتماد می کند و ثمره این، اعتماد به ظاهر، همین تجرید و رها شده از قید منشاء تعهد می باشد اصولاً لازمه منطقی اعتماد به ظاهر همین است که ظاهر امضاء خود به نفسه موجد و پدید آورنده تعهد براتی باشد نه آنچه پیش از امضاء بوده و باعث پیدایش این ظاهر و امضای ظاهر شده است. و اکنون مثال:
تاجر تهرانی اقدام به خرید محموله ای ذرت از یک بازرگان مشهدی می نماید. محموله ذرت که با کشتی در بندرعباس تخلیه شده است در یکی از انبارهای عمومی بندر مذکور نگهداری می گردد. بازرگان مشهدی در مقام انتقال قبض انبار مربوطه، آن را به تاجر تهرانی ظهر نویس و متقابلاً تاجر تهرانی جهت پرداخت قیمت ان براتی در وجه بازرگان مشهدی و بعهده یکی از بدهکاران خود در مشهد صادر می نماید. بازرگان مشهدی که قصد تحصیل وام از یکی از بانکها را دارد، برات مزبور را ظهر نویسی و به بانک واگذار می کند. بانک مربوطه در مقام تقویت اعتبار برات و اطمینان از وصول آن، ضامنی از بازرگان مشهدی می خواهد و بدین ترتیب فرزند وی، ظهر برات را به عنوان ضمانت پدرش امضاء می نماید. متعاقباً بانک مورد بحث برات را به براتگیر ارائه و وی نیز با توجه به بدهی قبلی خود به برات دهنده ( تاجر تهرانی )، آن را قبول و امضاء می نماید. به طوری که می بینیم مراحل ذیل در تکوین و گردش برات موصوف به چشم می خورد. مرحله صدور، مرحله ظهر نویسی ، مرحله ضمانت و مرحله قبولی.
چون در هر یک از مراحل فوق امضای یکی از امضاء کنندگان برات ظاهر می شود لذا در هر مرحله از امضائات، تجرید رابطه جدید ( تعهد برات) از رابطه قدیم ( تعهد پایه )قابل مشاهده است.
الف) مرحله صدور : تعهد به تأدیه ثمن معامله ذرت، رابطه قدیمی محسوب و تعهد به پرداخت برات توسط برات دهنده، رابطه جدید است.
ب) مرحله ظهر نویسی: تضمین اخذ وام، رابطه قدیمی محسوب و تعهد به پرداخت برات توسط ظهر نویس، رابطه جدید است.
ج) مرحله ضمانت: ضمانت تضامنی مضمون عنه، رابطه قدیمی محسوب و تعهد به پرداخت برات توسط ضامن، رابطه جدید است.
د) مرحله قبولی : بدهی براتگیر به برات دهنده ( محل برات)، رابطه قدیمی محسوب و تعهد به پرداخت برات توسط براتگیر، رابطه جدید است.
بند دوم - چگونگی ارتباط نظریه ظاهر و قاعده تجریدی بودن سند:
برای نشان دادن ارتباط نظریه ظاهری و قاعده تجریدی بودن ابتدائاً وضعیت امضائات و تاثیر ظهور آن روی سند و نهایتاً جدا شدن ( و تجریدی یافتن ) رابطه جدید نسبت به قدیم را در شکل زیر نمایش دهیم.
برای نشان دادن ارتباط نظریه ظاهری و قاعده تجریدی بودن و ابتداً وضعیت امضائات و تأثیر ظهور آن روی سند و نهایتاً جدا شدن ( و تجرید یافتن ) رابطه جدید نسبت به قدیم را در شکل زیر نمایش می دهیم.
خط چین ( ……..) نمایشگر محل برات است .
یک فلش ( ) نمایشگر رابطه قدیمی ( پایه ) است .
دو فلش ( ) نمایشگر رابطه جدید ( براتی ) است.
علامت ( ) نمایشگر حالت ظهور امضای امضاء کننده در سند براتی است و بر اثر اعتماد دارنده به همین ظاهر است که تجرید و جدایی دو رابطه فوق از یکدیگر حاصل می شود.
علامت ( ) نمایشگر حالت ارتباط تبعی ضمانت ضامن نسبت به مسئولیت مضمون عنه در عین تضامنی بودن آنهاست.
بانک (دارنده سند بازرگان مشهدی (ظهر نویس) تاجر تهرانی
بببثل
همانطور که پیداست ظهور امضائات و اعتماد دارنده به آنها باعث می شود تا منحصراً تعهد بعد از امضاء بعنوان تعهدی مجرد و جدید مدنظر قرار بگیرد و زندگی اعتباری این تعهد جدید به نحو مجرد آغاز شود. بدیهی است آنچه قبل از ظاهر شدن امضاء وجود داشته و حتی سبب امضاء گردیده تأثیری روی این تعهد مجرد نخواهد گذاشت و نتیجتاً می توان گفت که تجریدی بودن تعهدات جدید براتی (کامبیر) فقط و فقط معلول ظهور امضائات سند و اعتماد دارنده به آنهاست.
قبلاً هم برخی از نویسندگان ایرانی و خارجی بر روی تجلی و ظهور امضاء و تأثیر آن در تجرید تعهدات براتی اشاراتی داشته اند.

۴- رسیدگی به دعاوی تقسیم اموال
۵- دعاوی خانوادگی
۶- صدور گواهی انحصار وراثت تا سقف ۲۰۰ هزار ریال
۷- تأمین دلیل
۸- افرازملک
۹- رسیدگی به درخواست سازش بین طرفین
۱۰- صورت برداری از ما ترک متوفی
۱۱- حفظ ترک متوفی بلاوارث^[۱۲۴]
در امور جزایی نیز خانه های انصاف دارای صلاحیت زیرمی باشند
۱- رسیدگی و صدور حکم در امور خلافی ۲- مراقبت در حفظ آثارجرم ۳- جلوگیری از فرارمتهمین در جرایم مشهود ۴- مذاکره به منظورایجاد سازش^[۱۲۵]
در این قانون پیش بینی شده است که در صورتی که جرایم خلافی داخل در صلاحیت خانه انصاف توام با جرایم دیگری باشد که رسیدگی آن در صلاحیت مراجع قضایی دیگری است به کلیه اتهامات در دادگاه صالح رسیدگی می شود لیکن رسیدگی به امر خلافی مجدداً به خانه انصاف ارجاع داده خواهد شد^.[۱۲۶]
۱-۱. مردمی بودن اعضای خانه انصاف.
اعضای خانه های انصاف از اهالی خود محل بودند و آشنایی کامل به اختلافات و روابط بین اهالی محل با یکدیگر داشتند و بهترین تصمیمات را برای حل و فصل امور می گرفتند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این خانه ها در اصل با الهام از شوراهای هندوستان (پنجایات) شکل گرفت و در شکل گیری آن قانونگذاران هندوستان تمام تلاش خود را به کار برده بودند تا کار مردم به دست مردم حل و فصل شود.^[۱۲۷] در تقلید از قانون مذکور، قانون خانه های انصاف تصویب شد و اولین مورد آن در آذر ماه ۱۳۴۲ در قریه مهیار از استان اصفهان تشکیل شد و تا اسفند ۱۳۴۵ بیشتر از ۸۰۰ خانه انصاف در روستا های ایران تشکیل شده بود ^[۱۲۸]و طبق گزارش های واصله از ۲۶۱ خانه انصاف در سال ۱۳۴۴، قریب۱۸۰۰۰ دعاوی مختلف در این خانه ها طرح و تصفیه شده و تنها در ۵ ماهه اول سال ۱۳۴۵ این رقم به قریب ۱۲۰۰۰ بالغ شده است.^[۱۲۹] این آماردر سال ۱۳۵۴به ۱۵۴ هزار پرونده رسید^.[۱۳۰] که خود نشان از ظرفیت های بالای این خانه هابه منظور حل و فصل دعاوی و اختلافات داشت در سال ۱۳۵۶ تعداد کل خانه های انصاف در کشور به ۱۰۲۸ مورد رسیدکه روند صعودی خود نشان از استقبال و رضایت مندی روستاییان به این نهاد دارد^[۱۳۱].
۲-۱. تشریفاتی نبودن رسیدگی خانه انصاف.
با توجه به کم سواد و بی سواد بودن جامعه روستایی آن زمان ایران، نبود تشریفات رسیدگی خود یکی ازمهمترین ملاک ها و عناصر روی آوردن مردم قلات و روستا به این نهاد بود.
در کنار این موارد می توان به موارد دیگری همچون عدم مسئولیت اعضای خانه انصاف در برابر دادگاههای عالی قضاوت (که در برخی موارد میتواند مانع کشف حقیقت و عدالت شود) و یا بدون هزینه دادرسی بودن این خانه های اشاره نمود.

2. 2. چالش های خانه انصاف

مهمترین چالش های موجود برسر راه خانه های انصاف را میتوان در این موارد زیر دانست،
۱- فقدان سواد و دانش حقوقی لازم در اعضای خانه انصاف ۲- عدم رعایت بی طرفی و انصاف به دلیل وابستگی های خانوادگی ۳- تسط نسبی ملاکین و فئودال هایی که پس از انقلاب سفید همچنان نفوذ و سیطره خود را توانسته بودند حفظ کنند^[۱۳۲].
در راستای رفع این معایب بود که در سال ۱۳۵۶ قانونگذار در آخرین اصلاحات خود در سدد رفع موانع آن برآمد لیکن سقوط سلطنت پهلوی در سال ۱۳۵۷، این نهاد را همچون بسیاری دیگر از نهادهای برآمده در این زمان فروپاشید. تا آنکه قانونگذار ایران در سال ۱۳۸۱ در برنامه سوم توسعه با الهام از تجربیات خانه انصاف، نهاد غیر رسمی رسیدگی دیگری را در قالب شوراهای حل اختلاف احیاء نمود.
ج: شورای داوری
در پی تشکیل خانه های انصاف و تجربه موفقیت آمیز این خانه ها، قانونگذار به فکر تشکیل نهاد مشابه در شهرها به منظور کم کردن بار پرونده های دادگستری و کاهش حل و فصل های کیفری اختلافات برآمد به همین منظور در تاریخ ۳۰ خرداد ماه ۱۳۴۵ قانون شوراهای داوری در قالب ۲۳ ماده به تصویب مجلس شورای ملی وقت رسید. در خصوص اینکه به چه دلیل نام داوری بر این شوراها نهاده شده است باید گفت که، با وجود آنکه اساس فکری و اصول تشکیلات و کار شورای داوری و خانه انصاف تقریباً یکسان می باشد مشخص نیست که به چه جهت در شهرها نام خانه انصاف کنار گذارده شده و شورای داوری به جای آن انتخاب شده است.^[۱۳۳] این فانون در دو تاریخ مورد اصلاحات قرار گرفت، نخست در سال ۱۳۴۷ و مرتبه دوم در سال ۱۳۵۶.

1. 1. چیستی شورای داوری

طبق ماده ۱ قانون شوراهای داوری(اصلاحیه ۱۳۵۶) « به منظور رسیدگی و حل اختلافاتی که در این قانون پیش بینی شده وزارت دادگستری به تدریج در هر شهر شورا یا شوراهایی به نام شورای داوری تشکیل می دهد».
این شوراها مرکب از پنچ نفر از معتمدان محل بود که از طرف ساکنان حوزه شورای داوری برای مدت ۳ سال انتخاب خواهند شد و یکی از آنها به سمت ریاست انتخاب می شود و در کلیه اختلافات سعی می کنند موضوع را با سازش خاتمه دهند^[۱۳۴] و صلاحیش در امور مدنی منحصر به این موارد می باشد:
۱ - شکایت از کسبه و پیشه‌وران در مورد کالا یا خدمت موضوع معامله در صورتی که موضوع اختلاف بیش از ده هزار ریال نباشد.
۲ - خسارات وارد به وسائل نقلیه در تصادفات رانندگی در صورتی که میزان خسارت مورد شکایت بیش از ده هزار ریال نباشد.
۳ - سایر اختلافات مالی در صورتی که بیش از ده هزار ریال نباشد به استثناء اختلافاتی که موضوع آن مال غیر منقول باشد.
۴ - اختلافات همسایگان از هر حیث مخصوصاً خسارات وارد به ساختمان در صورتی که موضوع اختلاف قابل تقویم نبوده یا بیش از ده هزار‌ریال نباشد.
۵ - اختلافات مربوط به امور و کدورت‌های خانوادگی یا زناشویی در صورتی که اختلاف زن و شوهر در اصل نکاح و یا طلاق نبوده و تقاضای آن‌هم متارکه نباشد^[۱۳۵].
در امور کیفری نیزطبق ماده ۱۵ شورای داوری این نهاد به کلیه جرایم خلافی و جنحه‌هایی که مجازات آن بیش از دو ماه حبس تأدیبی یا یک هزار و دویست ریال‌جزای نقدی نباشد رسیدگی می‌کند.
نکته قابل توجه آن است که برطبق ماده ۱۲، این شوراها به اختلافات مذکور در این قانون در صورتی رسیدگی می کند که اختلافات مربوط به ساکنین حوزه شورای با یکدیگر یا با ساکنین حوزه شوراهای دیگر باشد و یا آنکه طرفین در حوزه دیگری مقیم بوده لیکن اختلاف در حوزه ثالثی به وجود آمده باشد.
که این به دلیل محلی بودن اعضای شورا می توانست یکی از نقاط قوت شوراها تلقی شود.
همانگونه که ذکر شد شوراها وظیفه اصلی خود را تلاش برای حصول سازش می دانستند به گونه ای که در سال ۱۳۵۰ در ۱۳ استان کشور در مجموع تعداد ۱۶۳ شورا مشغول به کار بودند که از این میان ۱۶۷/۲۳۳ پرونده مختومه شده بود^[۱۳۶] که این آمار خود نشان از اقبال و توجه مردم به این شورها داشته است.

2. 2. چالش های شورای داوری

مهمترین و شاید اصلی ترین چالش موجود برسرراه شوراهای داوری فقدان سازکار رسمی رسیدگی میانجیگری و حصول سازش بود به گونه ای که هرچند شیوه حل اختلاف کدخدامنشانه بود، لیکن لزوم وجود طرزکار و برنامه مشخص برای میانجیگری، خصوصیات میانجیگران و چگونگی تضمین اجرای نتایج مذکرات سازش بود که میبایست برای آن چاره ای اندیشیده شود^[۱۳۷] لیکن با این وجود نمی توان از قابلیت های مثبت این نهاد به سادگی عبور نمود.
گفتار دوم: میانجیگری در قوانین پس از انقلاب تا سال ۱۳۹۲
در قوانین پس از انقلاب همانند پیش از انقلاب، روش های جایگزین حل و فصل دعوا و مشخصاً میانجیگری در قالب مضامین و مفاهیمی همچون مصالحه و تلاش برای رسیدن به آن از طریق نهادهایی همچون اصلاح ذات البین، قاضی تحکیم، شوراهای حل اختلاف و غیره آمده است. در اصل ۱۵۶ قانون اساسی پیش بینی شده است که «به منظور تحقق بخشیدن به عدالت، قوه قضاییه وظیفه رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات تعدیات، شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و… را برعهده دارد.»که راه کار عملی حل و فصل دعاوی و رفع خصومات را میتوان در نهادهای فوق الذکر جستجو نمودکه پیش از تصویب قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۹۲) عمده ترین شاهراه حل و فصل دعاوی محسوب می شدند.
الف: تشکیل دادگاههای سیار
در سالهای ۱۳۶۶ قانونگذار به تبعیت از دادگاههای سیار پیش از انقلاب (مصوب ۱۳۳۷) دادگاههای سیار را برای مرتبه دوم وارد سیستم حقوقی ایران نمود و در ماده ۱ آن پیش بینی نمود که رئیس قوه قضاییه(شورای عالی قضایی) میتواند برای رسیدگی به دعاوی مدنی و کیفری ساکنان هرمحلی که از حوزه های قضایی دور است با اعلان قبلی به طریق مقتضی دادگاه سیار را تشکیل دهد که در واقع هدف اصلی از تشکیل این دادگاهها، قضایی شدن شهرها و روستاها^[۱۳۸] بوده است. در ماده ۷ این قانون گفته شده است که دادگاه می تواند جهت صلح و سازش تحقیقات و یا ابلاغ و احضار از افراد معتمد محل یا نهادها و دستگاه ها و شوراهای اسلامی محل استفاده کند. که این روش یکی از اولین رویکردهای ترمیمی قانونگذار پس از انقلاب بود. لازم به ذکر است که قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۹۲) در ماده ۵۷۰ صراحتا قانون تشکیل دادگاهها سیار مصوب ۱/۶/۱۳۶۶ را نسخ نموده است.
ب: قاضی تحکیم
قانونگذار ایران در سال ۱۳۷۳، قانون تشکیل دادگاهای عمومی و انقلاب را تصویب کرد و در ماده ۶ آن بیان داشت که طرفین دعوا درصورت توافق میتوانند برای احقاق حق و فصل خصومت به قاضی تحکیم مراجعه نمایند که در واقع میتوان این ماده را از روش های دورشدن مردم از دستگاه رسیدگی رسمی قضایی و به بیان دیگر قضازدایی دانست.
قاضی تحکیم نوعی نهاد صلح و سازش در اسلام بوده است که از مدت ها پیش ازظهور اسلام در میان اعراب وجود داشته است و از جمله احکام امضایی شارع مقدس می باشد.
حکمیت یا تحکیم به معنی داوری بین متخاصمین است و برای نخستین بار در ماده ۳۷۶ قانون تشکیل ایلات و ولایات و دستور العمل حکام، مصوب ۲۷/۹/۱۲۸۶،^[۱۳۹] و مطابق ماده مذکور طرفین در صورت توافق میتوانند هرشخصی را که مصلحت بدانند به عنوان داور جهت حل و فصل اختلافات به کار بگیرند از همین تعبیر(درصورت توافق) میتوان استنباط نمود که اختلافات عمومی و حق اللهی جایی در نهاد تحکیم ندارد زیرا بحث توافق در این موارد به صورت کل منتفی است.
سوال اساسی این است که آیا قاضی تحکیم در امور کیفری نیز صلاحیت دارد یا خیر؟ در این خصوص رویه واحدی وجود ندارد به گونه ای که برخی ضمن رد تمیز میان دو عبارت احقاق حق و فصل خصومت^[۱۴۰] نتیجه گیری از این برداشت را منتفی دانسته اند^[۱۴۱] و از اطلاق ماده ۶ استفاده نموده و صلاحیت آن را به اختلافات کیفری و دعاوی مدنی تسری داده اند از دیدگاه فقهی نیز بخی از فقها مراجعه به قاضی تحکیم را در همه موارد جائز می دانند و بیان می کنند:« در این موارد تفاوتی نمی کند که قاضی تحکیم به اداره مال حکم کند یا به کیفر و عقوبت از قبیل حبس، تادیب، جریمه نقدی و غیره»^[۱۴۲] و برخی دیگر نیز با استناد به اطلاق دلیل مشروعیت قاضی تحکیم، معتقدند که وی می تواند هم در دعاوی حقوقی و هم دعاوی کیفری قضاوت کند^[۱۴۳].
و حال آنکه این نظر، برخلاف نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه است که قاضی تحکیم را تنها محدود به امور مدنی میداند.^[۱۴۴]
ج: شوراهای حل اختلاف

نمونه گروه کوچکتری از جامعه است که برای مشاهده و تجزیه و تحلیل انتخاب شده است با مشاهده مشخصات نمونه ای که از یک جامعه انتخاب شده است می توان از مشخصات کل جامعه استنتاج معینی به عمل آورد (فرهنگی و صفرزاده،۱۳۸۵؛ توسط جان بست،۱۳۸۱). در گزینش گروه نمونه بایستی به دو نکته توجه نمود:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نخست آنکه گروه نمونه معرف جامعه باشد، یعنی ویژگی هایی از جامعه که در رابطه با موضوع پژوهش مهم است باید در آن منعکس باشد.
دوم میزان دقت نمونه برداری است، مقصود آن است که دامنه ی خطای برآورد ویژگی های جامعه از روی نتایج نمونه ای باید هر چه ممکن است کوچک و مقدار این خطا نیز مشخص و معلوم باشد (سنجری،۱۳۸۸).
برای تعیین حجم نمونه بسته به اینکه حجم جامعه معلوم باشد یا نامعلوم دو فرمول کلی وجود دارد. در حالتی که حجم جامعه نامعلوم باشد از فرمول زیر برای تعیین حجم نمونه استفاده می‌شود.

n
a میزان خطای تخمین ۰۵/۰
d خطای حدی حد اکثری ۰۵/۰
p نسبت در جامعه
n حجم نمونه
براساس این فرمول، حجم نمونه به دست آمده ۳۸۴ نفر می باشد که برای حصول اطمینان از جمع آوری پرسشنامه ها ۴۰۰ پرسشنامه توزیع گردیده است. که در نهایت ۳۸۵ پرسشنامه بطور کامل جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
۴٫۳٫روش نمونه گیری
روش های نمونه گیری به دو دسته احتمالی و غیر احتمالی تقسیم می شوند: نمونه گیری احتمالی شامل:
تصادفی ساده: همه اجزای جامعه آماری در نظر گرفته می شوند و هر عنصر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی شانس مساوی دارد.
نمونه برداری سیستماتیک: هر n امین عنصر جامعه آماری با شروع از یک نقطه تصادفی در چارچوب جامعه آماری انتخاب می شود.
تصادفی طبقه ای: که خود به دو نوع متناسب با حجم و غیر متناسب با حجم تقسیم می شود. در اینجا جامعه آماری ابتدا به طبقه های معنا دار تقسیم می شود، سپس آزمودنی ها به یکی از دو صورت زیر انتخاب می شوند: ۱٫نسبت به تعداد کل آنها در جامعه آماری ۲٫ بر اساس معیار دیگری به غیر از تعداد کل جامعه آماری.
خوشه ای: نخست گروههایی که اعضای نامتجانس دارند شناسایی می شوند. سپس بعضی از آنها بطور تصادفی انتخاب می گردند و سرانجام همه اعضای هر گروه که بطور تصادفی انتخاب شده اند مورد مطالعه قرار می گیرند.
ناحیه ای: نمونه گیری خوشه ای در داخل یک ناحیه یا محل ویژه صورت می گیرد.
مضاعف: نمونه ای یکسان با دسته ای فرعی از نمونه، دو مرتبه مورد مطالعه قرار می گیرد.
نمونه گیری غیر احتمالی شامل:
نمونه گیری در دسترس: در دسترس ترین اعضا به عنوان آزمودنی انتخاب می شوند.
نمونه گیری هدفدار: شامل دو نوع نمونه گیری قضاوتی و سهمیه ای می باشد (سکاران،۱۳۸۴)
در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است.
۵٫۳٫تعریف عملیاتی متغیرها
قابلیت اعتماد: این بعد با شاخص های توانائی انجام خدمات وعده داده شده به طور کامل، با کیفیت و در زمان مقرر، نشان دادن علاقه به ارائه خدمات و حل مشکلات ورزشکاران و حفظ اطلاعات محرمانه مراجعه کنندگان سنجیده می شود.
پاسخگویی: این بعد با تمایل کارکنان در کمک به مشتری در ارائه خدمات سریع و مطمئن، سرعت و دقت پاسخگوئی، در دسترس بودن هنگام نیاز و اعلام زمان دقیق ارائه خدمات ورزشی سنجیده می شود.
اطمینان دهی: این بعد با شاخص های قابل اعتماد بودن، داشتن کارکنانی با دانش و مهارت کافی، آشنائی با نحوه استفاده از تجهیزها و تکنولوژی‌های جدید است که خود نمایانگر شایستگی و توانائی کارکنان سازمان برای القای حس اعتماد و اطمینان درمشتری است، مودب و متین بودن کارکنان و احساس آرامش مراجعه کنندگان هنگام تماس با مشتری سنجیده می شود.
همدلی: بعد همدلی با شاخص های علاقه قلبی به مراجعه کنندگان، توجه خاص به تک تک افراد، درک نیازهای ورزشکاران، ارائه خدمات ورزشی در ساعات مناسب و به دنبال بهترین منافع برای مراجعه کنندگان سنجیده می شود.
عوامل فیزیکی: این بعد با شاخص های ظاهر فیزیکی تجهیزها، کارکنان، مدرن بودن و چیدمان درست تجهیزها، کیفیت تجهیزهای ورزشی سنجیده می شود.
۶٫۳٫مقیاس اندازه گیری
در این تحقیق از مقیاس سروکوال برای اندازه گیری کیفیت خدمات و تحلیل شکاف یا عدم شکاف استفاده شد. مقیاس سروکوال از مشهورترین روش های اندازه‌گیری کیفیت خدمات بوده که در سال ۱۹۸۵ توسط پاراسارامون، بری و زیتهمل طراحی شد. مقیاس سروکوال دارای ۲۲ سوال تخصصی در مورد پنج بعد کیفیت خدمات (قابلیت اعتماد، پاسخگویی،قابلیت اطمینان دهی، همدلی، عوامل فیزیکی) راجع به ادراکات و انتظارات می باشد که توسط مراجعه کنندگان اداره کل ورزش و جوانان پاسخ داده شد. برای سنجش هر یک از سوالات پرسشنامه از طیف پنج گزینه ای لیکرت (کاملا مخالفم=۱، مخالفم=۲، تاحدودی موافقم=۳، موافقم=۴، کاملا موافقم=۵) استفاده شده است. توزیع سوالات پرسشنامه در جدول ۳-۱ آورده شده است.
جدول ۳-۱- توزیع سوالات پرسشنامه