۳-۱۰- تحلیل ماهیت و ویژگی‌های متغیرهای تحقیق

برای انجام رگرسیون خطی، ‌مفروضه‌هایی وجود دارد. حداقل فاصله‎ای بودن مقیاس اندازه‎گیری، نرمال بودن توزیع متغیرها، وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته، یکسان بودن پراکندگی باقی مانده‌آموزش‌ها، یکسانی واریانس متغیرهای مورد مطالعه، نبود خود همبستگی و نبود رابطه هم‎خطی، از مفروضه‎های استفاده از تحلیل رگرسیون می‌باشند.در تحقیق حاضر مقیاس اندازه‎گیری متغیرهای تحقیق نسبتی است، رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته خطی است.برای بررسی رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون ضریب کلی رگرسیون استفاده می‌شود. در نهایت برای بررسی تاثیر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته از تحلیل رگرسیون استفاده می‌شود.

۳-۱۱- آزمون‌های رگرسیون

تکیه بر نتایج آماری بدون توجه به پیش فرض­های مدل رگرسیون از اعتبار چندانی برخوردار نیست و نمی توان از آن برای تصمیم گیری­ها استفاده کرد. ‌بنابرین‏ قبل از انجام هر گونه تفسیر نتایج رگرسیون، باید برای تصدیق صحت نتایج، مفروضات مدل را بررسی نمود.

۳-۱۱-۱- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها

قبل از برآورد مدل رگرسیون بر روی داده ­ها، لازم است مانایی تک تک متغیرها بررسی شود چون در صورتی که متغیرها نامانا باشند، باعث بروز مشکل رگرسیون کاذب می­ شود. فرض صفر در این آزمون وجود ریشه واحد یا به طور معادل، عدم مانایی متغیر‌ها می‌باشد که اگر مقدار p-value کمتر از ۰۵/۰ باشد فرض صفر رد می‌شود و متغیرها مانا هستند.

۳-۱۱-۲- بررسی ناهمسانی واریانس

یکی از موضوعات مهم در اقتصاد سنجی، موضوع واریانس ناهمسانی است. واریانس ناهمسانی ‌به این معنا است که در تخمین مدل رگرسیون مقادیر جملات خطا دارای واریانس های نابرابر هستند. در واقع ما درتخمین رگرسیون که با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات معمولی انجام می شود ابتدا فرض می‌کنیم که تمامی جملات خطا دارای ‍‍واریانس های برابر هستند و بعد از آن که مدل را تخمین زدیم سپس با بهره گرفتن از یک سری روش‌ها و تکنیک‌ها به بررسی این فرض می‌پردازیم. ‌در مورد کارهای عملی اقتصاد سنجی همواره دو مسئله برای محقق پیش می‌آید ۱) با توجه به آن که مقادیر جملات خطا در جامعه ی اصلی قابل مشاهده نمی باشد چگونه میتوان به وجود واریانس ناهمسانی در مدل پی برد؟ ۲) در عمل بسیار غیر محتمل است که دقیقا تمامی واریانس‌های جملات خطا با یکدیگر برابر باشند و معمولاً واریانس‌ها مقداری با یکدیگر تفاوت دارند. برای اندازه گیری میزان نابرابری واریانس‌ها روش‌های گوناگونی وجود دارد که میتوان برای مثال آزمون بروش پاگان و آزمون وایت و آزمون پارک را نام برد که البته یکی از پرکاربرترین روش‌ها آزمون وایت است.

برای بررسی وجود ناهمسانی واریانس جملات اخلال،از آزمون وایت((White استفاده می‌شود. با بهره گرفتن از آماره F (فیشر) براحتی می‌توان قضاوت کرد که مدل، ناهمسانی دارد یا خیر. ‌به این صورت که اگر احتمال مربوط به آماره F ((Prob (F- Static) بیشتر از سطح خطا (آلفا) باشد، فرضیه H0 رد نشده و لذا همسانی واریانس پذیرفته می‌شود. در صورتی که خلاف این شرط محقق شود و مدل ناهمسانی داشته باشد برای رفع آن می‌توان از روش کمترین مجذورات تعمیم یافته (GLS) استفاده کرد.

H0: همسانی واریانس

H1: ناهمسانی واریانس

۳-۱۱-۳- آزمون F لیمر

به منظور گزینش یکی ازروشهای داده های تابلویی ویا داده های تلفیقی از آماره F لیمر استفاده می‌گردد.به عبارت دیگر آماره F لیمرتعیین می‌کند که عرض ازمبداً جداگانه برای هریک از شرکت‌ها وجود دارد یاخیر.درصورتی که دربین مشاهدات، ناهمگنی یاتفاوت‌های فردی وجود داشته باشد، از روش داده های تابلویی ودرغیر این صورت از روش داده های تلفیقی استفاده می‌شود. زیرا فقط داده ها روی هم انباشت شده وتفاوت بین آن‌ ها لحاظ نشده است.

:H0 داده های تلفیقی

H1: داده های تابلویی

۳-۱۱-۴- آزمون هاسمن

‌اگر پس از آزمون F لیمر، فرضیه صفر رد شده باشد، این پرسش مطرح می‌شود روابط را می‌توان در قالب کدام یک از روش های آثار ثابت و یا آثار تصادفی بررسی کرد. آزمون هاسمن این موضوع را مشخص می‌کند. فرضیه صفر (روش آثار تصادفی) در این آزمون ‌به این معنی است که ارتباطی بین جزء اخلال مربوط عرض ‌از مبدأ ومتغیرهای توضیحی وجود ندارد و از یکدیگر مستقل هستند. درحالی که فرضیه مقابل (روش آثار ثابت) ‌به این معنی است که بین جزء اخلال مورد نظر ومتغیر توضیحی همبستگی وجود دارد. ‌بنابرین‏ در صورت رد فرضیه صفر از روش ‌آثار ثابت و در غیر این صورت روش آثار تصادفی استفاده می‌شود.

H0: روش آثار ثابت

H1: روش آثار تصادفی

۳-۱۱-۵- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها

جهت آزمون خود همبستگی بین باقیمانده‌ها از آزمون دوربین واتسون استفاده می­گردد. آماره دوربین واتسون محدود به دامنه ۴≥DW≥ ۰ می‌باشد. که اگر مقدار آماره صفر شود، خود همبستگی کامل مثبت و اگر ۴ شود، خود همبستگی کامل منفی بین پسماندها وجود دارد. اگر این مقدار حدود ۲ باشد، خود همبستگی وجود ندارد. در پژوهش حاضر از این آزمون برای تشخیص وجود و یا عدم وجود خودهمبستگی استفاده شده و در صورت وجود، خود همبستگی به وسیله جزء AR یا با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات تعمیم یافته(GLS) برطرف می‌شود.

H0: عدم وجود خود همبستگی

H1: وجود خود همبستگی

۳-۱۱-۶- ضریب همبستگی پیرسون:

ضریب همبستگی با حرف R نشان داده می‌شود و مقدار آن بین ۱- و ۱+ نوسان دارد.همبستگی مثبت مبین حرکت هم جهت متغیر تابع و متغیر مستقل است. در حالی که همبستگی منفی، حرکت دو متغیر را در جهات معکوس مشخص می‌کند.

۳-۱۱-۷- ضریب تعیین

ضریب تعیین، معیاری را برای خوبی برازش رگرسیون برآورد شده با اطلاعات آماری دوره نمونه و برای مقاطع مختلف، فراهم می‌سازد. به ویژه این معیار درصد یا نسبت کل تغییرات متغیر وابسته را نشان می‌دهد که به تغییرات همه متغیرهای مستقل الگو مربوط است. هر چه مقدار ضریب تعیین بیشتر باشد برازش بهتری بین رابطه خطی برآورد شده و داده های آماری نمونه وجود دارد. البته افزایش ضریب تعیین در داده های سری زمانی امری مطلوب است اما وقتی از داده های مقاطع مختلف در یک دوره استفاده شود، این امر به طور منطقی به کاهش ضریب تعیین منجر خواهد شد. چرا که با توجه به خصوصیات متفاوت در هر یک از مقطع‌ها، وجود مقاطع مختلف در یک دوره، نشانگر عدم هماهنگی داده های تحت بررسی است کهاین امر باعث نزول قدرت توضیح دهندگی در یک رگرسیون خواهد شد.

۳-۱۲- نرم افزار تحلیل آماری

مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود ‌در مورد حجاب را تغییر نداد، بلکه قوانین شدید آن را استمرار بخشید و در برخی موارد، قدم را فراتر نهاد و با سخت‏گیری بیشتری وجوب حجاب را مطرح ساخت؛ زیرا در شریعت یهود، تشکیل خانواده و ازدواج امری مقدس محسوب می‏ شد و طبق نوشته ویل دورانت، در سن بیست سالگی اجباری بود؛^[۲۲] اما از دیدگاه مسیحیت قرون اوّلیه، تجرّد، مقدس شمرده می‏ شد.^[۲۳] ‌بنابرین‏ مسیحیت، برای از بین بردن زمینه هر گونه تحریک و تهییج، زنان را به صورت شدیدتری به رعایت کامل پوشش و دوری از هر گونه آرایش و تزیین فراخواند. برابر متون تاریخی، چادر و روبند، برای همگان – حتّی برای خاتون‏های اشراف – ضروری بود و در اعیاد نیز کسی آن را کنار نمی‏گذاشت؛ بلکه با طلا و نقره و پارچه های زربفت آن را تزیین می‏نمودند و حتّی برای تفریح نیز با حجب و حیای کامل در مجالس انس و یا گردش‏هایی دور از چشم نامحرمان، شرکت می‏جستند.

انجیل در موارد فراوان، بر وجوب حجاب و پوشش تأکید و پیروانش را به تنزّه از اِعمال شهوت و عفاف فراخوانده است؛ در انجیل می‏خوانیم: همچنین زنان پیر در سیرت متقی باشند و نه غیبت‏گو و نه بنده شراب زیاده، بلکه معلمات تعلیم نیکو تا زنان جوان را خِرَد بیاموزند که شوهر دوست و فرزند دوست باشند و خرداندیش و عفیفه و خانه‏نشین و نیکو و مطیع شوهران خود که مبادا کلام خدا متهم شود^[۲۴]

همچنین ای زنان، و شما را زینت ظاهری نباشد از بافتن موی و متجلّی شدن به طلا و پوشیدن لباس بلکه انسانیت باطنی قلبی در لباس غیر فاسد، روح حلیم و آرام که نزد خدا گرانبهاست زیرا بدین گونه زنان مقدسه در سابق نیز که متوکل به خدا بودند، خویشتن را زینت می‏نمودند.^[۲۵]

دستورات دینی پاپ‏ها و کاردینال‏های مسیحی که بر اساس آن پوشاندن صورت الزامی و تزیین موی سر و آرایش آن و تنظیم آن ها در آیینه و سوراخ نمودن گوش‏ها و آویختن گلوبند، خلخال، طلا و دستبند قیمتی، رنگ نمودن مو و تغییر صورت ظاهری ممنوع بود، شدت بیشتری رانشان می‏ دهد.^[۲۶]

در مسیحیت همانند ادیان زرتشت و یهود، حجاب امری معمول و موردتاییداست.مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود ‌در مورد حجاب را تغییر نداد بلکه از آن قدم فراتر نهاد. زیرادرشریعت یهود تشکیل خانواده و ازدواج امری مقدس محسوب می‌شد اما در مسیحیت تجرد مقدس شمرده شد و لذا برای از بین بردن زمینه تحریک و تهییج جنسی، زنان به رعایت عفت کامل و دوری از هر گونه آرایش به صورت شدیدتری فرا خوانده شده‌اند.

مسیحیت با دستور تجرد و زندگی رهبانی ،بر لزوم حجاب پوششی و رعایت عفت تأکید فراوان دارد.و نه تنها پوشاندن صورت را الزامی کرد بلکه تزیین موی سر و آرایش آن و تنظیم آن ها در آیینه و سوراخ نمودن گوش‏ها و آویختن گلوبند، خلخال، طلا و دستبند قیمتی، رنگ نمودن مو و تغییر صورت ظاهری را نیز ممنوع کرد.

گفتار سوم:حجاب وپوشش زن در ایران باستان

بند اول:فـرهنـگ و لبـاس ایـران باستـان در گـذر تاریـخ

برخی مدعی شده اند: «ارتباط عرب با ایران از موجبات رواج حجاب در قلمرو اسلام شد» و معتقدند که «حجاب رایج میان مسلمانان عادتی است که از ایرانیان، پس از مسلمان شدنشان به سایر مسلمانان سرایت کرد». برخی دیگر ‌نیز گفته اند:«حجاب ازملل غیرمسلمان روم و ایران به جهان اسلام واردشده است.»

تاریخ لباس و پوشاک از شاخه های شناخت فرهنگ ادوار گذشته هر تمدنی است. مردان ایرانی در تمامی ادواری که نشانه هایی از پوشش آن ها در دست داریم، نیز حجاب در معنای مخالف برهنگی را داشتند و اصولاً برهنگی در فرهنگ ایرانی امری مذموم به شمار می رفته است. شاید این مفهوم را هنگام مقایسه با تمدنهای همزمان با تمدن ایرانی بهتر درک کنیم. بررسی پوشش مردان و زنان ایرانی نه تنها ما را با ظاهر افرادی که در گذشته زندگی می‌کردند، آشنا می‌کند، بلکه شناخت بسیاری از مسایل مانند انواع بافته های نساجی نوع و طرح آن ها و خیلی موارد دیگر را به ما می‌دهد. ایرانیان از عهد کهن تا چندی پیش درباره لباس پوشیدن تغییر نگرش اساسی نداشته اند، اگر چه در گذر زمان سعی کرده‌اند شیوه لباس پوشیدن را متناسب با شرایط متغیر زمانه خود هماهنگ سازند، ولی در مجموع متفاوت تر از ساکنان کشورهای اروپایی بوده اند. سنگ نگاره های به جا مانده از عهد باستان هم نشان می‌دهد که جوامع شرقی از جمله ایران و مناطق دیگر همچون تمدن «تدمر» در سوریه علی رغم تأثیرپذیری از معماری یونانی و رومی، باز هم حال و هوای شرقی خود را حفظ کرده‌اند که این در سنگ نگاره ها و پیکرهای تقریباً پوشیده از لباس به یادگار مانده از آن دوران خود را نشان می‌دهد. تاریخ لباس بخشی از تاریخ تمدن است که در آن تحولات شکل و فرم لباس از قدیمی ترین ایام تا زمان خاصی مورد بررسی و مطالعه و تحقیق قرار می‌گیرد و با تغییر این نوع پوشاک رفتارهای فرهنگی و اجتماعی آن جامعه نیز دستخوش تغییر و تحول می‌گردد. در هر جامعه مطالعه این بخش از تاریخ رازهای نهفته ای ‌در مورد مردم آن دوران را برای ما روشن می‌سازد.

یکی از نکات جالب توجه در تمام نگاره های باستانی که می‌تواند موید اعتقاد ایرانیان باستان به بحث پوشش وحفظ عفاف بوده اند این است که در هیچ نگاره ی انسان که از دوره هخامنشیان به جا مانده برهنه ای دیده نمی شود و اصولاً برهنگی از دیدگاه هخامنشیان بسیار زشت و قبیح بوده است. پروفسور گزن فون در کتاب «از زبان داریوش» در این باره می‌گوید: کوروش این لباس را از مادها گرفته و تمام کارکنانش را متقاعد کرده تا آن را بر تن کنند وظاهراً معتقد بوده که این لباس نقص بدن اشخاص را می پوشاند و آدمی را زیبا و بالابلند نشان می‌دهد. .^[۲۷]

بنددوم:پـوشش زن در ایـران باستـان

پوشش زن و مرد ایرانی ازجمله مسایلی است که از دوران باستان دارای اهمیت بوده است و از ابتدای تاریخ باستانی این کشور تا کنون دست خوش تحولات عمیق نشده و مفهوم آن در فرهنگ ایرانی حفظ شده است.یافته های باستان شناسی نشان می‌دهد که ایرانیان از ابتدا به نوع لباس و پوشش خود توجه خاصی نشان می‌دادند، به طوری که تعلق افراد به هر طبقه اجتماعی خاص با تغییر در نوع، جنس، رنگ و مرغوبیت لباس مشخص می شده است. برخی پوشاک ایرانیان را در ادامه لباس بابلیان و آشوریان می دانند. با این تفاوت که دارای اشکال گوناگون و قابل توجه بود.که از پشم ، کتان وابریشم تهیه می شد.دامن این لباس در جلو شکم ،یا در پهلوها، چین می‌خورد.وبه شکل پیله های منظم در می‌آمد.در زیر این لباس پیراهن ،شلوار زیر و جوراب می پوشیدند.رنگهای قرمز،زرد،آبی تیره از محبوبیت بیشتری برخوردار بودند. بنفش، آبی و سفید از رنگهای سلطنتی به شمار مرفت. وقهوهای ویژه سوگواری بود.کفش را از چرم نرم،به رنگ زرد و به شکل پا می ساختند،که تا مچ پا را می پوشاند وبه وسیله دکمه و تسمه هایی که روی آن نصب شده بود،بسته می شد.^[۲۸]

زمان شروع پرداخت الکترونیک در دنیا به سال ۱۹۱۸ میلادی بر می‌گردد، یعنی هنگامی که بانک‌های فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف می پرداختند. این امر به دلیل کاهش ریسک و همچنین حذف عمل کسر هزینه از مبلغ چک‌ها، باعث ایجاد ثبات بیشتر در سیستم بانکی گردید.

در اوایل ۱۹۶۰ نوع دیگری از خدمات، به نام کارت‌های اعتباری به صورت گسترده ای مورد قبول عموم مردم واقع شد. گرچه پردازش چک ها و کارت های اعتباری به مرور اتوماتیک گردید، ولی با این حال تا آن زمان حجم زیادی از اسناد کاغذی تولید می شد. از اینرو تکنولوژی پیچیده مخابراتی به ‌عنوان راه حلی جهت رفع این مشکل استفاده گردید که در نتیجه با تأسيس اتاق های پایاپای اتوماتیک که از سیستم انتقال الکترونیکی منابع استفاده می نمودند، ساختار سیستم بانکی یکبار دیگر دچار تحولی عمده گشت، به تبع آن استفاده از روش های پرداخت و ماشین های خودپرداز در دهه ۱۹۹۰ به سرعت رشد نمود. با استفاده وسیع از مبادله الکترونیکی داده ها، بانک‌ها از مؤسسات سپرده گذار که منابع فیزیکی را نگهداری نمودند به مرکز پردازش اطلاعات تبدیل شدند.

تحولاتی که صنعت بانکداری طی دو دهه گذشته با آن ها روبرو بوده، باعث ایجاد تغییرات عمده ای در شکل پول و سیستم انتقال منابع گشته و مفاهیمی تحت عنوان پول الکترونیکی، انتقال الکترونیکی منابع را ارائه نموده است. در واقع این دو مفهوم ایجاد کننده نوع جدیدی از بانکداری تحت عنوان بانکداری الکترونیک می‌باشد. به عبارت دیگر، بانکداری الکترونیکی را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات، جهت انتقال منابع (پولی) در سیستم بانکداری معرفی نمود. (الهیاری فرد، ۱۳۸۲: ص ص۳۱-۳۲)

۲-۳-۳)دلایل روی آوردن بانک‌ها به بانکداری الکترونیک

بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی به دلایل گوناگون ارائه خدمات به صورت الکترونیکی را به ‌عنوان یک ابزار مهم برای ادامه بقا، پیشرفت و رقابت در محیط پویای امروز به شمار می آورند. از بین این دلایل می توان به موارد زیر اشاره نمود:

الف – با ارائه خدمات به صورت الکترونیک هزینه های برقراری ارتباط بین مشتری و بانک به طور بالقوه کاهش می‌یابد.

ب- با روی آوردن به تجارت الکترونیک وجهه بانک به صورت یک بنگاه اقتصادی جهانی در می‌آید.

ج-ایجاد مزیت رقابتی، جذب و حفظ مشتری، بالا رفتن در آمدها و کاهش هزینه ها.

استفاده از خدمات الکترونیک بانک ها منافع متعددی را برای مشتریان این گونه مؤسسات در بردارد، تعدادی از این منافع به شرح زیر است:

• • می‌توانند در هر ساعت از شبانه روز و در همه روزهای سال به بانک دسترسی داشته باشند.

• • امکان مقایسه و انتخاب بهترین خدمات ارائه شده توسط مؤسسات مختلف مالی به دلیل وسعت اطلاعات.

• استفاده از خدمات الکترونیک بانک‌ها باعث صرفه جویی در وقت و هزینه و ایاب و ذهاب مشتریان می شود.

در نهایت با تکیه بر فلسفه بازاریابی، مهمترین مزیت بانکداری الکترونیک افزایش سطح رضایتمندی مشتریان بانک‌ها است. نتیجه این رضایتمندی ارتقا سطح وفاداری و ایجاد رابطه ای اثربخش و بلندمدت میان بانک و مشتری است. البته باید توجه داشت اگر بانک ها بخواهند سطح رضایتمندی استفاده کنندگان از خدمات الکترونیک خود را افزایش دهند، باید به ادراکات آنان ‌در مورد ستانده که همان کیفیت خدمات الکترونیک است و ثبات آن در طول زمان توجه بنمایند. ( محمدی، ۱۳۸۸: ص ص. ۱۶-۱۵)

۲-۳-۴) معایب بانکداری الکترونیک

الف) خطرهای امنیتی

یکی از بزرگترین معایب بانکداری الکترونیک به خطرهای امنیتی آن بر می‌گردد. در نظام جدید بانکداری افراد می‌توانند با به دست آوردن رمز اشخاص از حساب آنان برداشت کنند یا به طور کلی به حساب های اشخاص حمله کنند یا آن ها را از اعتبار ساقط کنند. این مشکل حتی برای شرکت های بزرگ هم وجود دارد. امروزه موارد بسیار زیادی از اشتباه در استفاده از سیستم و دستکاری در حسابهای افراد در جای جای دنیا دیده شده است. این مشکل از جمله اصلی ترین معایب بانکداری الکترونیک است. در نظام بانکداری سنتی به دلیل ماشینی بودن سیستم و یا دستی بودن آن، فقط متصدیان امور بانکی به حسابهای مشتریان دسترسی داشتند و از این رو میزان این نوع خطرهای امنیتی برای حساب‌ها بسیار پایین بود. ( مصفا، ۱۳۸۹: ص۴۵)

ب) نبود برخی خدمات ویژه در بانکداری الکترونیک

امروزه در نظام جدید خدمات بانکی، برخی از خدمات ویژه نظیر مشاوره مالی و سرمایه گذاری و امکان دریافت وجه نقد، چک ، اسناد یا اعتبار مالی وجود ندارد. همچنین ارتباط از طریق پست الکترونیکی یا تلفن هم تا آن حد توسعه نیافته است که بتوان از آن برای دریافت پاسخ سوالات مالی و مشاوره ای بهره گرفت. این نقص بیشتر به دلیل عدم پیشرفت و توسعه روش‌ها و نرم افزارهای مناسب در ارائه اینگونه خدمات است. ‌بنابرین‏ ضعف یا نبود این نوع خدمات در نظام بانکداری جدید به عنوان عیب اصلی نمی تواند مطرح شود. ( مصفا، ۱۳۸۹: ص۴۵)

ج) ناآشنایی با فناوری

یکی دیگر از معایب بانکداری الکترونیک ناآشنایی عده کثیری از افراد جامعه با آن است که از نبود آموزش‌های عمومی و زمینه‌های لازم فرهنگی و اجتماعی ناشی می شود. برای متداول شدن این شیوه بانکداری و استفاده مشتریان بانک از آن، به برگزاری دوره های آموزش شیوه های کار با نظام خدمات الکترونیک نیاز است. این مسئله در بیشتر کشورهای پیشرفته با برگزاری دوره های مختلف کوتاه مدت و عمومی تقریبا حل شده و تنها برای کشورهای در حال توسعه مطرح است. ( مصفا، ۱۳۸۹: ص۴۵)

۲-۳-۵) انواع بانکداری الکترونیک

بانکداری خانگی^[۷]

مشتریان بانک ها از طریق رایانه های شخصی که در منازل خود دارند، با بهره گرفتن از مودم^[۸] و همچنین یک خط تلفن می‌توانند به اطلاعات رایانه ای مرکزی بانک ها در اینترنت و یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آنگاه عملیات بانکی خود را انجام دهند. به بیان دیگر، بانکداری خانگی عبارت است از انجام کلیه عملیات بانکی از طریق رایانه های شخصی موجود در منازل و خطوط عمومی مخابراتی. ( محسنی، ۱۳۸۶ : ص۶۹)

بانکداری از راه دور^[۹]

بانکداری با بهره گرفتن از تلفن همراه را در دنیا، باید از سال‌های ۱۹۸۰ به بعد دنبال نمود. گسترش شبکه های بی سیم^[۱۰] و تلفن های همراه و قابلیت وصل شدن تلفن های همراه به اینترنت و ایجاد پروتکل های WAP ^[۱۱]موجب گردید تا مشتریان بانک ها بدون مراجعه به بانک و در هر ساعت از شبانه روز از هر نقطه ای امکان دسترسی به حسابهای خود در بانک را داشته باشند و بتوانند عملیات بانکی خود را از قبیل دریافت موجودی حساب، انتقال وجه و پرداخت قبوض انجام دهند. ( محسنی، ۱۳۸۶: ص۷۰)

بانکداری اینترنتی^[۱۲]

چابکی عبارت است از مجموعه ای از توانمندیها و شایستگی ها که باعث بقا و پیشرفت سازمان در محیط کسب و کار (که ویژگی اساسی آن وجود تغییرات دائمی و عدم اطمینان است) می شود.‌بنابرین‏ هر سازمانی جهت نائل شدن به چابکی باید دو توانمندی (‌پاسخ‌گویی‌ و انعطاف پذیری) و یک شایستگی (نمونه سازی سریع) داشته باشد و هر یک از توانمندی ها و شایستگی ها به تعدادی از ابعاد و شاخص شکسته می شود(خوش سیما،۱۳۸۲،۵۵).

با افزایش تغییر در محیط کسب و کار و رقابتی تر شدن آن،سازمان های تولیدی نیازمند سیستم تولیدی هستند که بتوانند به تمامی نیازهای مشتریان پاسخگو باشند.در محیط آشفته ای (نامطمئن و متغیر) که شرکت‌های ما در آن مشغول فعالیت هستند،یکی از مهمترین فاکتورهای بقا و پیشرفت آن ها،چابکی است.ویژگی اساسی این محیط تغییر و عدم اطمینان است.شرکت ها در این محیط،چگونه باید عمل نمایند تا بتوانند در حین اینکه خود را حفظ می نمایند،بتوانند از تغییرات حداکثر منفعت را کسب نموده و پیشرفت نمایند.سیستم تولیدی چابک راه حلی جدید برای مقابله با این چالش است.(خوش سیما،۱۳۸۲،ص۵۶)

تولید چابک،یک سیستم تولید با قابلیت انعطاف و تغییر زیاد می‌باشد که قادر است در کمترین زمان محصولات گوناگون مورد نیاز مشتری را تولید کند.سازمان های چابک درباره ارضای نیازهای مشتریان نیز به گونه ای دیگر می اندیشند.این سازمان‌ها تنها محصولات خود را به فروش نمی رسانند،بلکه راه حلهای برآوردن نیازهای واقعی مشتریان را ارائه می‌دهند.این سازمان‌ها معتقدند که محصولاتشان کامل نیست و به منظور تحقق ارزش های مورد توجه مشتریان از محصول و ایجاد ارزش افزوده برای آنان سعی در غنی سازی محصول خود دارند.این امر سبب غیر قابل دسترس شدن موقعیت سازمان های چابک برای رقبا می شود(جعفر نژاد،۱۳۸۶،ص۱۷۲).

چابکی در اصطلاح عملیاتی عبارت است از ترکیبی از چند شرکت،که هر کدام دارای مهارت ها و شایستگی های خاص خود بوده،و با هم همکاری مشترک عملیاتی دارند.این امر مرسسات همکار (دارای حرفه مشترک) را قادر به انطباق و ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات مطابق نیازهای مشتری می کند(جعفر نژاد،۱۳۸۶،ص۱۷۲).

۲-۱۳-ابعاد چابکی:

مطابق با تعاریف صورت گرفته سازمان چابک را می توان در چهار بعد تشریح کرد:

*استراتژی قیمت گذاری بر اساس نیاز مشتریان.

*همکاری به گونه ای که رقابت پذیری را افزایش دهد.

*سرمایه گذاری هایی که اثر اطلاعات و افراد را اهرمی کند.

*تسلط سازمانی بر تغییرات و عدم اطمینان (اشک زری،۱۳۸۹،ص۳۹)

۲-۱۴-ویژگی ها و مفاهیم اصلی در چابکی سازمان:

از ویژگی های اصلی در شرکت چابک که تسو رولودیس و همکارانش^۱ (۲۰۰۳) ارائه نموده اند و ^[۸۶]می‌توانند شرک را متمایز از سایر شرکت‌ها نمایند،عبارتند از:

۱-انعطاف پذیری و انطباق پذیری

۲-‌پاسخ‌گویی‌

۳-سرعت

۴-یکپارچگی و پیچیدگی

۵-تجهیز شایستگی های اصلی و مرکزی

۶-کیفیت بالا و بهبود محصولات

۷-فرهنگ تغییر

یک سازمان،زمانی چابک خواهد بود که به واسطه اهرم کردن دانش و همکاری داخلی و با دیگر سازمان‌ها قادر به هماهنگی باشد و به صورت سریع و کارا همه منابع مورد نیاز را خلق،تولید و پشتیبانی کند.‌بنابرین‏،سازمان باید:

*اطلاعات حساس را با تأمین کنندگان،شرکا و مشتریان به اشتراک بگذارد.

*تغییرات بازار و تغییرات در ارزش مشتری را پیش‌بینی کند.

*با حداقل ذخیره موجودی و تولید مبتنی بر تقاضای کششی به تغییرات پاسخگو باشد.

*توانایی انسجام افراد،فرایندها،و دانش و مهارت ها را داشته باشد که این کار بدون توجه به مکان سازمانی در داخل شرکت و یا در داخل شرکت‌های تأمین کننده،شرکا و مشتریان انجام خواهد گرفت.(شهایی،۱۳۸۷،ص۲۳)

۲-۱۵-اصول زیر بنایی چابکی:

چابکی عبارتی جامع است که در تمامی زمینه‌های بنگاه از قبیل تولید،بازاریابی،طراحی،سازماندهی و افراد نفوذ می‌کند.چابکی ترکیبی از محصولات فیزیکی،خدمات و اطلاعات است که با تغییر نیازمندی‌های مشتری تغییر می‌کند.برای چابکی چهار اصل زیر بنایی معرفی شده است که عبارتند از:

۱-تحویل ارزش به مشتری

۲-آمادگی در رویارویی با تغییرات

۳-ارزش قایل شدن برای مهارت‌ها و دانش انسانی

۴-تشکیل دادن مشارکت مجازی

یک سازمان زمانی چابک خواهد بود که به واسطه اهرم کردن دانش و همکاری (داخلی و با دیگر سازمان‌ها) قادر به هماهنگی باشد و به صورت سریع و کارا همه منابع مورد نیاز را خلق،تولید، تحویل و پشتیبانی کند. (گلدمن^[۸۷]،۱۹۹۵)

دلایل نیاز سازمان ها به تشکیل سازمان چابک:

*کوتاه مدت بودن فرصت های بازار

*غیر قابل پیش‌بینی بودن تغییرات مداوم در سطح بازار

*ادغام قابلیت‌های محوری شرکت های مستقل

*برای بهره برداری از فرصت های فوری،ارائه سریع یک محصول جدید به بازار (شعیب زاده،۱۳۸۶،ص۲ )

۲-۱۶-تولید چابک:

چابکی در واقع یک توانایی اساسی را ایجاب می‌کند که کمپانی،تغییرات را در محیط تجاری،احساس، دریافت، ملاحظه،تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی کند.تولید کننده چابک بدین طریق سازمانی است که دیدگاه وسیعی ‌در مورد نظم نوین جهان تجارت دارد و با معدودی از توانایی ها و قابلیت‌ها با آشفتگی ها به مقابله می پردازد و جنبه‌های مزیتی جریانات تغییر را تسخیر می‌کند.چابکی،توانایی یک بنگاه برای بقا و پیشرفت در یک محیط رقابتی است که تغییر در آن به صورت مداوم و پیش‌بینی نشده است و پاسخ سریع به تغییرات سریع بازارها که ناشی از ارزش گذاری مشتری روی محصولات و خدمات است و نیز توانایی شکل دهی مجدد عملیات،فرایند و روابط تجاری به صورت مؤثر است در حالی که همزمان به صورت موفقیت آمیزی در محیطی با تغییرات مداوم عمل می‌کند.چابکی یک واقعیت وسیع کسب و کار است که ساختارهای سازمانی، سیستم های اطلاعاتی، فرایندهای پشتیبانی و خصوصاًً مجموعه افکار را در بر می‌گیرد. (ریچاردز^[۸۸]، ۱۹۹۶،ص۶۲)

(ماسکل^[۸۹]۲۰۰۱،ص۱۶) چهار عنصر کلیدی را برای تولید چابک بر می شمارد:

۱-رفاه مشتری

۲-افراد و اطلاعات

۳-همکاری در داخل و بین کارخانه ها شرکت‌ها

۴-مناسب بودن یک شرکت برای تغییر

برای پاسخ مؤثر به نیازمندی‌های متغیر،چابکی باید در تمام مناطق وظیفه ای سازمان‌های تولیدی وجود داشته باشد ‌بنابرین‏ به دست آوردن چابکی،نیازمند انعطاف پذیری و حساسیت در استراتژیها،سیستم‌ها و منابع انسانی می‌باشد.

یک سیستم تولید با قابلیت های فوق العاده (قابلیت های داخلی،تکنولوژی های سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و مدیریت آموزش دیده) برای رسیدن به تغییرات سریع بازار (سرعت، انعطاف پذیری،مشتریان،و ‌پاسخ‌گویی‌) است.سیستم تولیدی که به سرعت بین مدل های محصول (سرعت و ‌پاسخ‌گویی‌) یا بین خطوط تولید جابه جا شده (انعطاف پذیری) و به تقاضای مشتری (نیازها و خواسته های مشتری) در زمان واقعی و به صورت ایده آل پاسخ می‌دهد.

مکتب روانکاوی

مکتب روانکاوی معتقد است که بهداشت روانی، یعنی کنش متقابل موزون بین سه عنصر مختلف شخصیت: نهاد، من و من برتر، بدین صورت که من باید بتواند بین تعارضهای نهاد و من برتر تعادل به وجود آورد (گنجی، ۱۳۸۸).

مکتب رفتارگرایی، در تعریف بهداشت روانی، ‌بر سازگاری فرد با محیط تأکید دارد. این مکتب معتقد است که رفتار ناسالم نیز، مثل سایر رفتارها، در اثر تقویت آموخته می شود. ‌بنابرین‏ بهداشت روانی نیز رفتاری است که آموخته می شود (گنجی، ۱۳۸۸) .

مکتب انسان گرایی

بوم شناسی یعنی، مطالعه محیط های زندگی موجود زنده و مطالعه روابط این موجودات با یکدیگر و با محیط. این دیدگاه معتقد است که عوامل موجود در محیط فیزیکی، مثل سرو صدا، آلودگی هوا، زیادی جمعیت، کوچکی محل سکونت و به خطر افتادن حریم، می‌توانند بهداشت روانی فرد را به خطر اندازند (گنجی، ۱۳۸۸).

سه سطح پیشگیری به منظور بهداشت روانی

پیشگیری اولیه

اشاره دارد به کاربرد روش‌ها و ابزاری که در جلوگیری از ظهور بیماری مؤثر هستند و رفتارهایی مثبت را تقویت می‌کنند. هدف مداخله در مرحله پیشگیری اولیه جلوگیری از شروع بیماری یا اختلال است، به نحوی که احتمال وقوع آن را در مقطع زمانی خاصی کاهش دهد. این هدف زمانی به دست می‌آید که عوامل سبب را از بین ببریم، از انتقال و شیوع بیماری جلوگیری کنیم، عوامل خطرزا را کاهش دهیم، مقاومت را بالا بریم و سلامتی را از طریق ایجاد شرایط محیطی مناسب افزایش دهیم (شاملو، ۱۳۸۶).

پیشگیری ثانویه

عبارت است از مداخله زود هنگام در شناخت و درمان سریع نشانگان بیماری یا اختلال با این هدف که از شیوع و گسترش آن ( از نظر تعداد مواد) توسط کوتاه کردن مدت آن کاسته شود. ‌بنابرین‏ هدف شامل مراحل زیر می‌گردد: ۱) کاستن علائم اختلال (کم کردن درد و رنج) ۲) محدود کردن ادامه اختلال و رساندن آن به کمترین میزان شیوع. ‌بر اساس نظر یکی از محققان پیشگیری به نام کاون، دو روش اساسی در پیشگیری ثانویه وجود دارد.

۱- شناسایی زود هنگام و سریع هر گونه علائم اختلال به منظور مداخله و درمان تخصصی و جلوگیری از عواقب تداوم اختلال ۲) شناسایی نشانه های اختلال در تاریخچه رشد و تکامل فرد به منظور یافتن کوتاه‌ترین و موثرترین روش درمان و پیشگیری (شاملو، ۱۳۸۶).

پیشگیری ثالثیه:

عبارت است از کاستن از گسترش عوارض جنبی که در حاشیه یک بیماری یا اختلال اصلی وجود دارد ( که اغلب ماهیت مزمن دارد). این بخش اشاره دارد به فعالتیهای توانبخشی که افرادی را که مبتلا به بیماری‌های مزمن روانی طولانی مدت هستند، قادر می‌سازد که با حداکثر توانایی‌های جسمانی و روانی و اجتماعی خود فعالیت کنند. در این راستا آموزش مهارت‌های شغلی و اجتماعی بسیار مفید واقع می شود (شاملو، ۱۳۸۶).

اصول بهداشت روانی

این اصول عبارتند از:

۱) احترام فرد به شخصیت خود و دیگران.

۲) شناختن محدودیت‌ها در خود و افراد دیگر.

۳) دانستن این حقیقت که رفتار انسان معلول عواملی است.

۴) آشنایی به اینکه رفتار هر فرد تابع تمامیت وجود اوست.

۵) شناسایی نیازها و محرکهایی که سبب ایجاد رفتار و اعمال انسان می شود (شاملو، ۱۳۸۶).

پرورش دادن رفتارهای سالم تر و تأثیر آن بر بهداشت روانی

رفتار ما بر سلامت ما، از جمله تغذیه، برازندگی، خواب و استفاده و سوء استفاده از مواد روان گردان تأثیر دارد. ما بحث خود را با الگوهای تغذیه آغاز می‌کنیم و خواهیم دید که به چند طریق می‌توانیم بجای اینکه به خود صدمه بزنیم، به حال خود مفید واقع شویم.

دانشمندان بین سلامتی و تغذیه سالم و اجتناب از بیماری های مزمن جدی مثال بیماری قلبی عروقی و برخی انواع سرطان رابطه نیرومندی پیدا کرده‌اند. یکی از هر سه مرگ ناشی از سرطان، دیابت ، سکته مغزی یا قلبی با تغذیه نامناسب، مخصوصا مصرف غذای پر چربی و پرکالری ارتباط دارند. اما بسیاری از ما مراقب غذایی که می خوریم نیستیم (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

چاقی، مشکل سلامتی پیچیده ای است که به عوامل زیستی، مانند وراثت، مقدار بافت چربی، و میزان سوخت و ساز و همین طور عوامل روانشناختی مانند استرس و استفاده از غذا برای برطرف کردن هیجان های منفی را شامل می شود (محمدی، ۱۳۸۸).

اختلال‌های خوردن عمده، بی اشتهای عصبی و پرخوری عصبی هستند. بی اشتهایی عصبی با امتناع از خوردن و حفظ کردن وزن بسیار کم بدن مشخص می شود. پرخوری عصبی با چرخه های پرخوری و پاکسازی مشخص می شود. زنان بیشتر از مردان دچار این اختلال ها می‌شوند (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

انواع ورزش و تأثیر آن برسلامت جسمی و بهداشت روانی

ورزش هوازی فعالیت‌های را در بردارد که در آن ها افزایش مصرف اکسیژن وجود دارند، مانند استفاده از دو آهسته یا تردمیل. ورزش ناهوازی در مقابل، فعالیت عضلانی کوتاه مدت، مانند وزنه برداری را شامل می شود. هر دو نوع ورزش برای سلامتی مفید هستند. ورزش منظم با سوزاندن مستقیم کالری ها و ساختن عضله، به حفظ سلامتی ما کمک می‌کند. ورزش منظم خطر بیماری قلبی – عروقی و پوکی استخوان را نیز کاهش می‌دهد. شواهد حکایت دارند که ورزش می‌تواند به تسکین افسردگی کمک کند، اضطراب و خصومت را کاهش دهد و عزت نفس را تقویت کند (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

خواب و بهداشت روانی

خواب ظاهراًً وظیفه تجدید نیرو، تحکیم حافظه و بقا را بر عهده دارد.

بی خوابی با استرس، اختلال‌های جسمانی و روانشناختی، و حالت‌های تنش جسمانی ارتباط دارد (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

سوء مصرف و وابستگی به مواد و تأثیر آن بر بهداشت روانی

سوء مصرف مواد عبارت است از مصرف مواد به رغم اینکه عملکرد اجتماعی یا شغلی یا سلامتی کلی را مختل می‌کند. وابستگی به مواد، جنبه‌های رفتاری ونیز فیزیولوژیکی دارد. وابستگی به مواد با نداشتن کنترل بر مصرف مواد و ایجاد تحمل، نشانه های ترک یا هر دو مشخص می شود (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

افراد معمولاً در اثر کنجکاوی یا به خاطر فشار دوستان داروهای مخدر را امتحان می‌کنند، اما مصرف این داروها مستقیماً به وسیله کاهش اضطراب یا احساس سرخوشی یا تأثیرات مطلوب دیگر تقویت می شود. بعد از اینکه افراد از لحاظ فیزیولوژیکی به دارویی وابسته شدند، برای دفع کردن نشانه های ترک ناخوشایند ، مصرف آن را ادامه می‌دهند. امکان دارد که افراد برای وابسته شدن فیزیولوژیکی به برخی مواد، آمادگی ژنتیکی داشته باشند (نوید و راتوس ترجمه، محمدی، ۱۳۸۸).

الکل، نوعی داروی کند ساز است که با کند کردن فعالیت سیستم عصبی مرکزی حالت‌های آرمیدگی را ایجاد می‌کند. الکل می‌تواند به وابستگی فیزیولوژیکی منجر شده و در صورت اضافه مصرف موجب مرگ شود. الکل باز داری را کاهش می‌دارد، ارزیابی کردن پیامدهای اعمال را دشوار می‌سازد، و بهانه ای را برای شکست و یا رفتار ناخوشایند فراهم می آورد.