«اجنه» نوعی چشک دو لبه ای است فلزی که دسته ای چوبی دارد بطول ۳۱ سانتی‌متر.

«دستگاه فیروزه تراشی»:

از این دستگاه برای تمام مراحل تراش فیروزه استفاده می‌کنند با این تفاوت که فقط چرخ آن که به صورت دایره ای در وسط دستگاه قرار دارد در هر مرحله متناسب با آن مرحله از تراش، عوض می‌شود و اسم خاصی دارد که ماخوذ از اسم همان مرحله است. دستگاه تراش فیروزه، دو نوع است یکی دستگاه قدیمی که با «کمان» و «زه رود- Zerud» و به کمک دست راست به راه می‌افتد و دیگری دستگاه برقی است. در بعضی از مراحل تراش، استاد فیروزه تراش بهتر می‌داند که از دستگاه قدیمی که بیشتر به فرمان دست اوست استفاده کند. در کنار دستگاه، پیاله کوچکی بنام «کشکول» قرار دارد که پر از آب می‌کنند و فیروزه را در فواصل تراش، در آن فرو می‌برند تا خیس شود و بهتر آماده تراش باشد.

«چرخ تراش»:

چرخی است مدور از سنگ سمباده که برای «حبه کردن» سنگ فیروزه، در دستگاه فیروزه تراشی قرار می‌گیرد.

«لوخ»:

چوبی است که از ساقه نوعی نی می‌سازند. این ساقه‌ها را به وسیله نوعی قیچی که به آن «گاز- Gaz» می‌نامند به قطعات ۵/۱۳ سانتی‌متری در می‌آورند.

«کندل»:

نوعی چسب است که برای چسباندن فیروزه بر سر «لوخ» می‌سازند و عبارت است از: «گل روشویه» و «لار-Lar» که نوعی چسب است و روغن پیه.

کندل را در ظرفی به نام «کندل دون- Kandal Dun» درست می‌کنند. این ظرف به صورت استوانه ای است به شعاع ۴۰ تا ۸۰ سانتی‌متر و به ارتفاع ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر برای ساختن «کندل» آن را بر روی آتش می‌کذارند، آنگاه «لار» را در آن می‌ریزند وقتی «لار» به خوبی داغ شد، پیه را به آن می‌افزایند چون «لار» و «پیه» مخلوط شد و به صورت مایع در آمد «گل روشویه» را به آن اضافه می‌کنند و همچنان حرارت می‌دهند. ساختن «کندل» در حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. پس از آنکه «کندل» سرد شد به صورت جامد و به رنگ کرم در می‌آید و هر وقت بخواهند از آن استفاده کنند قطعه ای از آن را روی دستگاه چراغ «کندل» می‌گذارند و گرم می‌کنند تا به صورت مایع در آید. آنگاه یک سر «لوخ» را در «کندل» مایع فرو می‌برند و فیروزه را بر سر آن می‌چسبانند به طوری که پشت نگین به سر «لوخ» می‌چسبد و چون سرد شد فیروزه آماده مرحله بعدی تراش است.

«چرخ غلتاندن» یا «چرخ برش»:

این چرخ را در مشهد از ریگ سمباده و «لاک» (نوعی چسب) می‌سازند. بدین ترتیب که این دو را با هم مخلوط می‌کنند و در قالب مدور آهنی می‌ریزند که پس از سرد شدن به صورت سنگی در می‌آید. این چرخ دایره ای است به شعاع ۶ سانتی‌متر و ضخامت ۱ تا ۵/۱ سانتی‌متر، وزن آن برای دستگاه های دستی، کمتر و برای دستگاه های برقی بیشتر است. بر روی «چرخ برش» چند دایره فر رفته به شعاع‌های مختلف و با مرکز واحد وجود دارد که «نهاد- Nahad» می‌گویند. هنگام غلتاندن در مواقع معینی فیروزه را در یکی از این «نهادها» قرار می‌دهند و می‌تراشند.

«چرخ سمباده»:

این چرخ چوبی است مدور که ابری (اسفنج) به ضخامت ۲ تا ۵/۲ سانتی‌متر روی آن قرار دارد و کاغذ سمباده ۱۰۰ یا ۱۸۰ روی آن را می‌پوشاند و با میخی به پشت تخته محکم شده است. این چرخ با پیچی آهنی به دسته ای از چوب گردو وصل می‌شود و به وسیله همین دسته به دستگاه فیروزه تراشی متصل می‌گردد. «چرخ سمباده» را «چرخ جلا» هم می‌نامند.

«چرخ بید»:

چرخ بید با «چرخ جلا» کمی تفاوت دارد، بدین ترتیب که بر روی آن به جای سمباده، رویه ای از پادوش که نوعی چرم است می‌کشند.

۲-۱-۹-۴- اشکال تراش فیروزه

به طور کلی اشکال فیروزه تراشیده عبارتند از: بیضی، گرد‌ (دایره)، لوز (لوزی)، اشک یا بادامی، مستطیل، سه گوش و دل. ولی تراش به صورت بیضی و گرد در اندازه های مختلف، از بقیه شکل‌های تراش فیروزه متداول تر می‌باشد.

۲-۱-۱۰- مشخصات بهترین نوع فیروزه تراشیده

مشخصات فیروزه «عجمی» خوب:

1. 1. رنگ آسمانی سیر دارد..

1. 1. درشت است.

1. 1. رگه و لکه ندارد.

1. 1. «خط فارسی» نگین (خط دور نگین)، متناسب است.

1. 1. ضخامت فیروزه زیاد است.

1. 1. «برس» (ذرات ریز و سفید آهک) ندارد زیرا این ذرات، روغن و آب را به خود جذب می‌کند و موجب فساد فیروزه می‌شود.

1. وزن مخصوص آن نسبت به دیگر فیروزه‌های هم حجم زیاد تر است.

مشخصات فیروزه «شجری» خوب:

1. 1. به رنگ آبی سیر است.

1. 1. درشت است.

1. 1. رگه‌های سیاه دارد.

1. رگه‌های آن، نقش زیبایی ایجاد ‌کرده‌است (اگر این نقش به شکل درخت یا پرنده ای یا کلمه مقدسی نزدیک باشد به چنان فیروزه ای، قیمت استثنایی می‌دهد).

۲-۱-۱۱- صادرات فیروزه:

فیروزه در سال‌های قبل از جنگ بین الملل اول، منحصراًً به روسیه صادر می‌شد و از آنجا به کشورهای اروپایی برده می‌شد (از مسکو به وین و از وین به سایر کشورهای اروپایی صادر می‌شده است) ولی پس از انقلاب روسیه، این بازرا از بین رفت. بازرگانان فیروزه با کوشش و سعی زیاد، بازاری در هندوستان پیدا کردند و قسمت عمده فیروزه به هندوستان صادر می‌شد که پس از جنگ بین الملل دوم و تقسیم هندوستان و پاکستان، هر دو کشور ورود فیروزه ایران را به کشور خویش ممنوع کردند اما تلاش‌های بهره بردار معدن (آقای علی اکبر اسکوئیان) باعث گردید که بازار جدیدی در آمریکا و اروپا بر روی فیروزه صادراتی ایران گشوده شود. به خصوص آلمان که فیروزه خام و تراشیده را می‌خرید و گاه فیروزه تراشیده ایران را مجدداً می‌تراشید و استاندارد می‌کرد و به بازارهای دنیا عرضه می‌نمود. همچنین فیروزه ایران به کشورهای خاور میانه و بویژه عربستان سعودی صادر می‌شد.

در حال حاضر، عمده ترین بازارهای فیروزه‌های صادراتی ایران را عربستان سعودی، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و مالزی و اندونزی تشکیل می‌دهند (جدول ۲-۱).

بخش دوم: مبانی نظری مرتبط با «آمیخته بازاریابی»

۲-۲-۱- تعریف بازاریابی