۲- إِنَّ الْمَکارِمَ لِلْخَلیفهِ لَمْ تَزِلْ
۳- کُتِبْتَ لَهُ و لِأولَّیهِ وراثُــهٌ

‌نَتَجَتْ رَجاءکَ وَ الرَّجاءُ عُقامُ
‌وَ اللهُ یَعْلَمُ ذلِـــــــکَ وَ الْاَقْوامُ
‌فِی اللَّوْحِ حَتَّی جـَـفَّتِ الْأَقْلْامُ
(ابو‌تمام؛ ۱۴۲۷:‌۲/۸۶)

ترجمه
۱- ای امیر‌المومنین در صحت سلامت باش برای امتی که فقط به تو امید دارند در حالی که امیدواری بی‌فایده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲- به راستی که ویژگی‌های نیکو برای خلیفه همیشگی و پایدار است هم خداوند و هم اقوام این را‌ می‌دانند.
۳- وراثت برای او و نخستین آن‌ها (اجداد خلیفه) او در لوح محفوظ نوشته شده است تا جایی که جوهر مدادهای آن خشک شده است.
شاعر در متن خود میان دعا و ستایش همانندی برقرار‌ می‌کند و همچنین در شخصیت رهبری او (امیر‌المؤمنین) بیان کرامت (ویژگی‌های نیکو) و آرزو (امید تو پدیدار گشته است) را جمع کرده است، در دعای خود به سند الهی استناد‌ می‌کند و آن (لوح) است.
و خلافت را به عنوان وراثت در افراد بشر قرار‌ می‌دهد، و آن را مخصوص بنی‌عباس‌ می‌داند و از میان آنها مامون را بر‌ می‌گزیند.
خلفای عباسی نیز در جایگاه خود دوست داشتند که خلافت رنگ و بوی دینی به خود بگیرد و این گونه وانمود کنند که خلفای عباسی همچون امام و جانشین پیامبر (ص) هستند نه پادشاه، بنابراین خلفای عباسی خواهان این بودند که در شعر، دلیل و استدلال از قرآن و سنت وجود داشته باشد تا حق مقدس خلافت وراثتی آنها را ثابت کند، (الهداره؛‌۱۹۶۹: ۳۸۶) همان طور که ملاحظه‌ می‌شود شاعران به لفظ دعای (سالم نگاه‌دار)، می‌پردازند و آن را نقطه اشتراک خود در دعا برای خلفا و مردان حکومتی قرار‌ می‌دهند، چرا که این لفظ در میان اکثر شاعران تکرار‌ می‌شود. (بحتری؛‌۱۹۷۲:‌۱/۵۵۷)
علی بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ) متوکل را اینگونه مورد خطاب قرار‌ می‌دهد:

۱- فَهَنیئاَ لِلْمُلکِ صِحَّهُ راعیـ
۲- جَعْفرٌ وَجْهُهُ یَدُلُ عَلیَ الْخیـ
۳- حَسْبُکَ اللهُ ناصراً اِذ تَوکلـ

هِ وَلِلدینِ عِزُّهُ الْمُوصولُ
رِ وَ کُلُ امْریءِ عَلیهِ دَلیلُ
تَ عَلی اللهِ و َهُوَ نِعْمَ الْوَکْیلُ
(علی بن جهم؛ ۱۹۵۹: ۲۵)

ترجمه
۱- سلامتی حافظ و نگهبان ملک و دین و عزت همیشگی‌اش‌ بر آن دو (ملک و دین) گوارا باشد.
۲- جعفر که چهره او دلالت بر خیر‌ می‌کند و هر انسانی دلیل اوست.
۳- تنها خدا برای یاری تو کافی است هر گاه بر او توکل کنی به راستی که او بهترین یار و یاور است.

۱- أَنَا اَشْکُو اِلیک قَسْوه قَلْبی
۲- بّأَبی اَنْتَ ما أعَزَّ بِکَ الْحَـ
و یا چنین می گوید:

کَیْفَ لَمْ یَنْصَدعْ و اَنْتَ علیلٌ؟
قَّ و اِنْ کانَ مُسْعدیِکَ قَلیِلُ(همان؛ ۲۵)

ترجمه
۱- شکایت سنگدلیم را نزد تو‌ می‌آورم که چگونه پاره پاره نمی‌شود در حالی که توبیماری؟
۲- پدرم فدای تو باد که چقدر حق با تو عزت یافت هر چند که کامیابی‌های تو کم بود.