• • شناخت نیازها و حل مشکلات دانش آموزان به منظور دست یابی به اهداف تعلیم و تربیت

• کمک کردن به کشف و بروز استعدادهای دانش آموزان.

۲-۷- مهارت

مهارت به توانایی قابل پرورش شخصی که به عملکرد و ایفای وظایف منعکس می شود اشاره می­ کند ‌بنابرین‏ منظور از مهارت، توانایی به کاربردن مؤثر دانش تجربه شخصی است.(علاقه بند، ۱۳۷۴)

الگوی مهارت‌های ویتن و کامرون بر ۳ گروه مهارت اساسی تأکید دارد :

• • مهارت‌های فنی

• • مهارت‌های انسانی

• مهارت‌های ادراکی

این الگو بر این نکته مهم اشاره دارد که میزان اهمیت این مهارت‌ها با تغییر رده تشکیلاتی
تغییر می‌کند. مدیران میانی و سطوح پائین‌تر بیشتر متکی به مهارت‌های فنی هستند و مدیران ارشد عمدتاًً از مهارت های ادراکی خود بهره می‌برند. (وفا غفاریان، ۱۳۹۱ ،ص۱۲)

۲-۶- مهارت فنی

مهارت‌های فنی از مهارت‌های ضروری هستند که نوع کاری که درسازمان ها انجام می شود را اجرا می‌کند. مهارت‌های فنی مخصوص برای مدیران سطح پایه (عملیاتی) است این مدیران زمان زیادی برای آموزش و پاسخگوئی به سوالات زیردستان و مشکلات مرتبط به کار می‌گذارند.

آن ها باید بدانند که چطور وظایف تعیین شده را انجام بدهند اگر می خواهند سرپرست یا مدیر مؤثری باشند.Horst Schulz مدیر سابق Ritz-Carltonابتدا با شستن ظروف، پیش خدمتی در هتلی در آلمان شروع کرد، چندین سال بعد هم همانند یک پیش خدمت در مقابل میز کارکنان و سرایدار کار می کرد این تجربیات بصیرت هوشمندانه ای درون کارگران برای بالا بردن کیفیت کار در هتل به او داد و او از این هوشمندی برای بالا بردن مهارتش در Ritz-Carlton استفاده کرد.

مهارت فنی عبارت است از توانایی مدیر در کاربرد دانش تخصصی یا تخصص­های ویژه (رابینز، ۱۹۹۰).

توانایی و کارایی در نوع مخصوصی از فعالیت که با روش های معین، فراگردها، رویه ها و تکنیک های مربوط به آن فعالیت همراه باشد، مهارت فنی نامیده می شود.

مهارت فنی توانایی به کار بردن دانش، روش ها، فنون و ابزار که لازمه انجام وظایف خاص است و از طریق تجربه، تحصیل و کارورزی کسب می شود.

توانایی استفاده از دانش و تخصص با ابزارها، رویه ها و فنون مرتبط با کار را مهارت های فنی گویند. مدیران موفق مدیرانی هستند که شروع کارشان با مشاغلی آغاز گردد که نیاز به مهارت های فنی باشد.

الف ) شناخت – مهارت فنی به معنی داشتن اطلاعات و کارورزی عملی در موارد زیر می‌باشد:

۱ – کارگزینی

۲ – روش های مصاحبه

۳ – ارزشیابی کارکنان

۴ – برنامه ریزی

۵ – سازماندهی

۶ – بودجه بندی

۷ – حسابداری

۸ – آمار

۹ – ‌امور اداری و مالی

۱۰ – روش های تدریس

ب ) عمل – مهارت فنی در عمل:

توانایی برنامه ریزی و شناخت فنون و روش های آن

توانایی سازماندهی و شناخت فنون و روش های آن

انجام امور مربوط به حسابداری

انجام امور مربوط به بودجه بندی

انجام مصاحبه های استخدامی

ارزشیابی علمی کارکنان

ارزشیابی شغلی کارکنان

کاربرد روش های تدریس مختلف

کاربرد روش های کنترل دانش آموزان اعم از مدرسه و کلاس

برنامه ریزی درسی و آموزشی به منظور مشارکت در امور مربوط

توانایی کنترل و نظارت کارکنان

توانایی هماهنگی فعالیت های درون سازمانی و برون سازمانی

۲-۷- مهارت انسانی

یعنی توانایی به کار بردن، درک کردن یا نمودن و ایجاد انگیزش در خود یا گروه (رابینز،۱۳۸۰).

مهارت انسانی یعنی داشتن قدرت و توانایی در زمینه ایجاد تفاهم و همکاری و انجام کار به وسیله دیگران، فعالیت مؤثر به عنوان عضو گروه، درک انگیزه های افراد و تأثیرگذاری بر رفتار آنان است (علاقه بند ،۱۳۸۱، ص۸۹).

به عبارت دیگر، مهارت انسانی عبارت از توانایی و داوری در کار به وسیله کارکنان، به انضمام آگاهی از فن تشویق و به کار گرفتن رهبری مؤثر است (آذر، ۱۳۷۴).

توانایی مدیر به عنوان عضوی از گروه در کار کردن مؤثر، و ایجاد کوشش های دسته جمعی در درون گروهی که وی آن را رهبری یا اداره می‌کند مهارت انسانی نامیده می شود.

مهارت انسانی توانایی و قدرت تشخیص در کار کردن با مردم و انجام دادن کار به وسیله آن ها که شامل درک و فهم انگیزش و به کار بردن رهبری مؤثر است.

توانایی کار با دیگر مردم را مهارت های انسانی گویند. مدیران برای رسیدن به اهداف سازمانی باید توانایی درک ارتباطات، گرایش ها و انگیزش ها را داشته باشند.

الف ) شناخت – مهارت روابط انسانی مستلزم داشتن اطلاعات، شناخت علمی در زمینه‌های زیر و تجربه ی عملی تا حد کسب مهارت در آن ها می‌باشد :

۱ – ابعاد مختلف انسان

۲ – رفتار فردی انسان

۳ – رفتار گروهی انسان

۴ – نیازهای کارکنان سازمان

۵ – شخصیت انسان

۶ – رابطه کار و کارکنان

۷ – نقاط ضعف و قوت خود

۸ – کار گروهی

ب ) عمل – مهارت انسانی در عمل:

• • توجه به نیازهای شغلی و حرفه ای کارکنان

• • رعایت مجموعه موازین اخلاقی و ارزشی در برخوردار با دانش آموزان

• • ایجاد محیط کار مساعد و مطلوب

• • تقویت و حمایت از امنیت شغلی کارکنان

• • توجه به نیازهای شخصی کارکنان

• • ایجاد جو اعتماد و اطمینان در مدرسه

• • استفاده صحیح و حساب شده از تشویق و تنبیه

• • حمایت از کارها و فعالیت های گروهی

• • کمک به برقراری روابط حسنه و دوستانه بین کارکنان

• • پذیرش و احترام به ویژگی های افراد

• • توجه به شکایات و مراجعات والدین

• • کمک به ارتقای بلوغ فکری کارکنان

• شناخت نقاط ضعف و قوت خود و کارکنان

۲-۸- مهارت ادراکی

مهارت ادراکی یه مهارتی گفته می شود که شخصی توانایی برداشت کلی و شناخت عناصر برجسته و مهم موقعیت ها را دارا باشد و بتواند پیوندهای میان عناصر را به خوبی درک کند (کوتنز، ۱۳۷۸).

مهارت ادراکی یعنی توانایی دیدن سازمان به عنوان یک مجموعه واحد به عبارت دیگر دانستن این که وظایف گوناگون سازمان چگونه به یکدیگر وابسته اند و این که تغییر یک قسمت سازمان چگونه ‌بر بخش ها و واحدهای دیگر اثر می‌گذارد و یا این که مهارت ادراکی یعنی شناختن روابط و پی بردن به عناصر آن و سرانجام انتخاب راهی که رفاه همه ی سازمان را تامین کند .

مهارت ادراکی یعنی توانایی فهمیدن پیچیدگی های کل سازمان و آگاهی از این که آیا خود شخص در خور شرایط سازمان عمل می‌کند یا نه. این آگاهی موجب می شود که فرد به جای این که فقط بر مبنای هدف ها و نیازهای گروه نزدیک و بلافصل خود عمل کند اقدامات خود را بر هدف های کل سازمان استوار سازد.

هر چه قدر رده ی مدیریتی بالاتر رود نیاز به مهارت های ادراکی بیش تر احساس می شود. توانایی درک وابستگی های درونی که میان قسمت های مختلف سازمانی وجود دارد را مهارت های ادراکی گویند.