فصل پنجم به عنوان فصل پایانی این تحقیق ، به نتیجه گیری و بیان پیشنهادات اختصاص یافته است.

۱-۱۲ ) تعاریف مفاهیم تحقیق

۱-۱۲-۱ ) تعاریف عملیاتی

فناوری اطلاعات و ارتباطات :

در این تحقیق منظور از فاوا ، استفاده از مجموعه سخت افزار شامل رایانه ، برد هوشمند و مجموعه نرم افزار های آموزشی و استفاده از اینترنت ( سایت‌ها و پست الکترونیکی ) در مدارس هوشمند است .

توانمندسازی تحصیلی :

در این تحقیق توانمندسازی تحصیلی به شش مؤلف تقسیم شده است که عبارتند از : سطح یادگیری ، پیشرفت تحصیلی ، خلاقیت ، انگیزه تحصیلی ، افزایش فعالیت های گروهی ، روحیه پژوهشی . که با سنجش این شش مؤلفه‌ میزان توانمندسازی تحصیلی دانش آموزان به دست می‌آید .

سطح یادگیری :

در این تحقیق مؤلفه‌ سطح یادگیری دانش آموزان از طریق سوالات (۲-۸-۱۴-۲۰-۲۵-۳۱) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

پیشرفت تحصیلی :

در این تحقیق مؤلفه‌ پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از طریق سوالات ( ۴-۱۰-۱۶-۲۲-۲۷) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

خلاقیت :

در این تحقیق مؤلفه‌ خلاقیت دانش آموزان از طریق سوالات ( ۵-۱۱-۱۷-۲۳-۲۸) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

انگیزه تحصیلی :

در این تحقیق مؤلفه‌ انگیزه تحصیلی دانش آموزان از طریق سوالات (۱-۷-۱۳-۱۹-۳۰-۲۲ ) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

فعالیت های گروهی :

در این تحقیق مؤلفه‌ فعالیت های گروهی دانش آموزان از طریق سوالات ( ۶-۱۲-۱۸-۲۴-۲۹) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

روحیه پژوهشی :

در این تحقیق مؤلفه‌ روحیه پژوهشی دانش آموزان از طریق سوالات ( ۳-۹-۱۵-۲۱-۲۶) پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت .

دانش آموزان :

در این پژوهش به یادگیرندگانی که در کلیه مقاطع تحصیلی دبستان ، راهنمایی ، دبیرستان تحصیل می‌کنند اطلاق می‌گردد .

۱-۱۲-۲ ) تعاریف نظری

مدرسه هوشمند :

مدرسه ای است که جهت یاددهی – یادگیری و بهبود نظام سیسم مدرسه و تربیت دانش آموزان پژوهنده طراحی شده است و به آن گروه از واحدهای آموزشی اطلاق می شود که با بهره گرفتن از یادگیری الکترونیکی به صورت حضوری و با حفظ فضای فیزیکی مدرسه ، معلم ، دانش آموز با برخورداری از نظام آموزشی هوشمند با رویکرد تلفیقی و جامع به ارائه خدمات آموزشی و پرورشی به دانش آموزان در تلاشند ( عبادی ، ۱۳۸۴ : ۴۹ ) .

توانمندسازی :

توانمندسازی ‌به این معنی است که برای افراد آزادی لازم را فراهم آوریم تا آنچه را که خود می خواهند، به گونه ای موفقیت آمیز انجام دهند. در واقع به آنان اجازه دهیم ‌در مورد مسائل بلند مدت فکر کنند و در پیشرفت و توانمند شدن به آنان کمک کنیم ( خاطری ، ۱۳۸۵ : ۵۸ ) .

پیشرفت تحصیلی :

موفقیت در امر تحصیل است که می‌تواند به مهارت در امر خاص یا تخصیص در بخشی از دانش منجر شود . در نظام آموزش و پرورش منظور از پیشرفت تحصیلی ، دست یابی به اهداف آموزشی مورد نظر در هر دوره است ( فتحی نیا ، ۱۳۷۳ : ۲۳۵ ) .

خلاقیت :

اکثر تحقیقات تجربی خلاقیت را به ‌عنوان پدید آوری (تولید) فکر یا مفهومی جدید و بالقوه مفید درباره محصولات : خدمات : فرایندها تعریف می‌کنند ( امبیل^[۶] ، ۱۹۹۶ ؛ بیر و همکاران^[۷] ، ۳۰۰۳ ؛ شِلی و همکاران^[۸] ، ۲۰۰۴ ) .

انگیزه :

انگیزه را توانایی شخصی جهت بروز شایستگی (اِلیوت و همکاران^[۹] : ۲۰۰۰) ، آمادگی جهت متعهد شدن در فعالیتی بواسطه داشتن علاقه درونی و حس کنجکاوی ( لِپر ، هِندرلانگ و گینگرِس^[۱۰] ، ۲۰۰۰ ) و تمایل جهت ماهر شدن در محیط (گاسکی^[۱۱] :۲۰۰۱) تعریف می‌کنند. این تعریف از تئوری های مختلفی از انگیزش بر گرفته شده : که به طور گسترده ای آزمایش شده و مورد حمایت مجامع علمی می‌باشد (ریگبی ، دِسی ، پاتریک و رأی‌ِن^[۱۲] ، ۱۹۹۲ ) .

فصل دوم

ادبیات تحقیق

۲-۱ ) مقدمه

در این فصل ادبیات مرتبط با موضوع تحقیق : در دو بخش مجزا ارائه شده است . در بخش اول حول محور فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش و اهمیت آن در آموزش و پرورش و فرایند آموزش پرداخته می شود و در ادامه مباحثی ‌در مورد مدارس هوشمند و ویژگی های آن مطرح می‌گیرد . در بخش دوم نیز پیشینه تجربی شامل پژوهش ها ، پایان نامه ها ، مقالات مرتبط با موضوع تحقیق ( اعم از داخلی و خارجی ) مورد بررسی قرار می‌گیرد .

۲-۲ ) فاوا در آموزش و پرورش

۲-۲-۱ ) اهمیت فاوا در آموزش و پرورش کشور

در ایران موضوع فناوری اطلاعات و مقوله کلاس مجازی از دو وجه اصلی دارای اهمیت است : نخست آنکه یکی از سیاست های اصلی نظام آموزش و پرورش شکوفایی استعدادها و به منصه ی ظهور رساندن توانمندی های افراد در جهت تعالی و توسعه ی متوازن و پایدار است از این رو طراحی و پیاده سازی این ایده گام مؤثری در تحقق هدف فوق ، رفع تبعیض آموزشی و تربیت نیروهایی است که بتواند در آینده سکان هدایت کشور را به دست گیرند . شایان ذکر است که به دلیل تنگناهای موجود در نظام آموزشی کشور ، متاسفانه در حال حاضر رویکرد حاکم بر مدارس ( و حتی دانشگاه ها ) دیدگاه عملکرد نگر و مبتنی بر خروج است ، به همین دلیل میزان ریزش تحصیلی در مدارس کشور بیش از ده درصد و هزینه ی تکرار پایه افزون بر هزاران میلیارد ریال است . علاوه بر خیل دارندگان مدارک تحصیلی و جویای کار ، معضل عدم کارآفرینی در جامعه ، مبین عدم تجانس آموزش های سنتی رسمی با نیازهای جامعه نیز می‌باشد .

نکته دیگر وضعیت فضای فیزیکی کلاس های درس موجود در کشور و محدودیت منابع سرمایه گذاری در ساخت و ساز مدارس است . گر چه پس از انقلاب اسلامی تحول شگرفی در مدرسه سازی بوقوع پیوسته و تعداد کلاس های کشور از ۲۵ هزار باب به بیش از ۸۰ هزار باب بالغ شد ؛ لیکن به دلیل افزایش جمعیت جویای تحصیل لازم است در برنامه ی پنج ساله چهارم ، هر سال شش هزار مدرسه ساخته شود تا آموزش و پرورش بتواند پاسخگوی نیازها باشد . علاوه بر این محدودیت منابع مالی دولت و کاهش تخصیص اعتبارات عمرانی آموزش و پرورش از حدود ۱۴ % اعتبارات عمرانی در سال ۱۳۷۱ به ۳٫۴ در سال ۱۳۷۸ ، نشان دهنده کاهش سرمایه گذاری در ساخت و ساز مدارس است . ضمن اینکه وجود هفده هزار باب کلاس در چادرها و ساختمان های خشتی و سیزده هزار و پانصد کلاس در مکان های استیجاری خود بر مشکلات قبلی می افزاید . مشارکت بخش های عمومی و غیر دولتی نیز در مدرسه سازی هر چند موجب افزایش کمی و تا حدودی کیفی وضعیت مدارس شده ، همچنان حدود ۵۰% مدارس کشور دو نوبته هستند و بیش از ده هزار میلیارد ریال از اعتبار جاری آموزش و پرورش هرز می رود . آمار نشان می‌دهد در حال حاضر نظام آموزشی کشور با کمبود حدود نود و پنج هزار باب کلاس مواجه هست که با در نظر گرفتن مدارس چند نوبته و کلاس های استیجاری در مجموع لازم است ۲۵۴ هزار کلاس در کشور ساخته شود . با توجه به نکات پیش گفته ؛ بدیهی است حرکت به سمت طراحی و پیاده سازی کلاس های مجازی به دلیل ماهیت مستقل از مکان و پویایی آن می‌تواند بسیاری از مشکلات مالی و نظام آموزشی را از میان بردارد و راهکارهای نوین را در بهره وری مناسب از امکانات موجود ارائه نماید ( نیاز آذری ، ۱۳۸۶ : ۱۸۷ ) .

۲-۲-۲ ) دلایل استفاده از فاوا در آموزش