مرحله چهارمفعالیت سایت های خرده فروشی به نام سایت های دات کام و عمومی شدن تجارت الکترونیک۱۹۹۰مرحله پنجماستفاده از انواع مدل های تجارت الکترونیک در مبادلات بین تجار و تاجران و مشتریاناواخر ۱۹۹۰

۲-۴- ضرورت و اهمیت تجارت الکترونیک

اهمیت تجارت الکترونیک از رشد سریع و بی سابقه آن پیدا‌ است . دولت ها و شرکت ها آن چنان منافع و مزایای استفاده از تجارت الکترونیک را دریافتند که در عرض ۱۵ سال شیوه تجارت کاملاً دگرگون شد و همچنین موضوع نشان از ضرورت به کارگیری مدل تجارت الکترونیکی دارد . در دنیای پر از رقابت کنونی ، سرعت است که تعیین کننده جایگاه هر کشوری در مبادلات بیین اللملی است و تجارت الکترونیک این امکان را برای تجار و شرکت ها فراهم می آورد که با بیشترین سرعت مراودات تجاری خود را به انجام برسانند . امروزه تجارت بیش از ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را در عرصه جهانی در بر می‌گیرد و بر اساس برآوردها پیش‌بینی می شود این مقدار در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۵۰ درصد برسد. با توجه ‌به این حجم عظیم از تعاملات تجاری، بهره‌گیری بهینه از ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات گریزناپذیر است. طبق بررسی‌های آنکتاد در سال ۲۰۰۶، اتلاف زمان یکی از مهمترین موانع غیر فیزیکی در تجارت است و هر روز صرفه‌جویی معادل نیم‌درصد تعرفه تجاری است و از طرف دیگر، هفت درصد تجارت بین‌المللی صرف هزینه اداری امور لجستیک می شود. در سال ۲۰۰۲ نیز اسکاپ طی گزارشی اعلام کرد که به طور کلی، هفت تا ده درصد از ارزش تجارت روزمره بین‌المللی صرف تشریفات اداری می شود و هر معامله تجاری مشتمل بر ۳۰ فعالیت، ۴۰ سند و ۲۰۰ عنصر اطلاعاتی است که ۶۰ درصد از آن ها حداقل یک بار بازنویسی می‌شوند.فقدان شفافیت و دوباره‌کاری امور در تجارت سنتی باعث افزایش هزینه های عمومی بویژه در کشورهای در حال توسعه می شود. بر اساس بررسی های آنکتاد در سال ۲۰۰۶، می‌توان با بهره‌گیری از نظام های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در تجارت بین‌المللی هر ساله بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی کرد. در مجموع، سه عامل تصمیم‌گیران، سیاست‌گذاران و ذینفعان را بر آن داشته است تا در امور تجاری از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده کنند.

این سه عبارتند از: پیشرفت های فناوری، توسعه تجارت الکترونیک و دسترسی به روابط اقتصادی در گستره جهانی. دو عامل اول باعث کاهش چشمگیر هزینه ها و افزایش بهره‌وری شده‌اند، در حالی که عامل سوم افزایش سطح دسترسی و همنوایی بین بنگاه های اقتصادی اقصی‌نقاط دنیا را مورد توجه قرار می‌دهد.

امروزه دیگر زمان آن نیست که ‌در مورد ضرورت به کارگیری تجارت الکترونیک بحث کنیم . روند کنونی دنیا لزوم استفاده از ان را به ما اثبات ‌کرده‌است . باید دانست که کنار گذاشتن تجارت الکترونیک ، موقعیت رقابتی ما در جهان به سرعت تضعیف خواهد شد ، معاملات به کندی انجام خواهد گرفت و فرصت های طلایی از دست خواهد رفت . با توجه به منسوخ شدن شیوه های کاغذی تجارت ، تداوم و بکارگـــیـری شیوه های سنتی نتیجه ای جز منزوی شدن کشور در عرصه های تجارت جهانی نخواهد داشت .

۲-۵- تعریف تجارت الکترونیک

باید توجه داشت که تعریف واحدی ‌در مورد تجارت الکترونیک وجود ندارد و هر نویسنده ای از تعریف خود برای معرفی تجارت الکترونیک استفاده می‌کند ولی همه تعاریف یک اساس مشترک دارند و آن این است که تجارت الکترونیک عبارت است از فعالیت‌های تجاری که به صورت الکترونیکی هدایت می شود .

در تعریف تجارت الکترونیک می توان اینگونه نوشت : ( استفاده از فناوری رایانه و شبکه ی جهانی اینترنت جهت فعالیت های تجاری و کسب و کار به صورت آن لاین در فضای مجازی )

که در مفهوم عام شامل تبلیغات ، عرضه اینترنتی ، پرداخت اینترنتی ، انعقاد قرارداد به صورت الکترونیک و ….. می شود .

نکته ی حائز اهمیت اینکه کالای مورد خرید و فروش در تجارت الکترونیک ممکن است کالایی باشد که قابلیت تحویل اینترنتی داشته باشد مانند نرم افزار ها و تصاویر و فیلم هایی که می توان آن را به صورت آنلاین دریافت کرد و ممکن است چین نباشد مانند کالاهایی که حیثیت حقیقی داشته در فضای مجازی قابل تحویل نیستند ، مثل کالاهای خوراکی و پوشاکی و ….

نویسنده ای در این زمینه چنین آورده است 🙁 اجمالاً در تعریف تجارت الکترونیک می توان گفت : کاربرد تکنولوژی اطلاعات در تجارت است . در تجارت الکترونیک به کمک ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری ارائه شده توسط فناوری اطلاعات و امکان ایجاد مکانیزم های تجاری و بازارهای الکترونیک در شبکه خریدار یا فروشنده یا واسطه های تجاری می‌توانند با بهره وری بیشتر ، به فعالیت های تجاری مختلف بپردازند . ( بهروز نوعی پور ۱۳۸۳ )

لاورنس( ۲۰۰۰) ، تجارت الکترونیکی را به عنوان گروهی از شبکه ها تعریف کرد که شامل اینترانت ، شبکه خصوصی داخل سازمان ، اکسترانت ، شبکه خصوصی با شرکای تجاری و اینترنت که یک شبکه وسیع جهانی و عمومی که برای ارتباط با سایرین ، می‌باشد .( خدامی ۱۳۹۱)

تبلیغات

اکسترانت ( سطح بین سازمانی )

• • سفارشها

• • معاملات

• تبادل داده

اینترانت ( سطح سازمان )

• • ایمیل

• • اداره

• • اطلاعات

• تیم‌های مجازی

شکل ۲-۲– نقش شبکه های مختلف در تجارت الکترونیک ( لاورنس ۲۰۰۰)

تعریفی که کنسرسیوم صنعت از تجارت الکترونیکی ارائه می‌دهد ، عبارت است از : استفاده از کامپیوترهای یک یا چند شبکه برای ایجاد و انتقال اطلاعات تجاری که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات ، کالا و خدمات از طریق اینترنت مرتبط می‌باشد . رسالت تجارت الکترونیکی فقط ارتباط نیست ، بلکه پی ریزی و تقویت روابط تجاری است . تجارت الکترونیکی انقلابی است که در حال تغییر روش های تجارت ، خرید و حتی نحوه تفکر ماست .( خدامی ۱۳۹۱)

در مقوله ی تجارت الکترونیکی به عنوان مثال می توان از : تبلیغات و بازاریابی آنـــلاین ، روش ها و تکنیک های فروش اینترنتی کالا ، معاملات بازرگانی و تبادل اطلاعات تجاری ، حراج آنلاین و حتی بانکداری آنلاین سخن گفت .

مطابق تعریف کمیسیون اروپایی ، تجارت الکترونیکی مبتنی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها شامل متن ، صدا و تصویر است . این تجارت فعالیت های گوناگون از قبیل مبادله ی الکترونیکی کالاها و خدمات ، تحویل فوری مطالب دیجیتال ، انتقال الکترونیکی وجوه ، مبادله ی الکترونیکی سهام ، بارنامه الکترونیکی ، طرح های تجاری ، طراحی و مهندسی مشترک ، منبع مالی ، خرید های دولتی ، بازاریابی مستقیم و خدمات پس از فروش را شامل می شود .

۲-۶- تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی