۳-۵- نام‌واژه انزلی
درباره نام‌واژه انزلی آرای گوناگونی وجود دارد. در لغت‌نامه دهخدا «انزل» به معنای «نازل‌تر و پست‌تر» و «نزل» به معنای «مکان و پایین یا جای پست» آمده است.(سرتیپ پور،۱۳۷۳، ۱۲۹)
در فرهنگ گیلکی واژه «زل» به معنای تماس و مماس آمده است. این واژه در ترکیب «آب زل» به کار رفته است که بر سطح زیرین قایق که در تماس با آب است اطلاق می‌شود. در گذشته مرداب کنونی «آب انزلی» یا «آب لنگری» خوانده می‌شد. آب انزلی(مرداب) و آب دریا که پیوسته در تماس با یکدیگرند، به گیلکی هم «زل» گفته می‌شد(سرتیپ‌پور،۱۳۷۰: ۵۶). هنوز این آبزلی در محل برخورد آب‌های دریا و مرداب در حوالی موج‌شکن‌های غازیان و انزلی دیده می‌شود. از این دیدگاه واژه انزلی برگرفته از کلمه گیلکی «همزل» می‌باشد. در تبدیل واژه «همزلی» به «انزلی» باید گفت چون در فارسی و گیلکی واج‌های «ه‍‌ » و«الف» و همچنین «م» و «نون» در مواردی جانشین یکدیگر می‌شوند، واژه «همزلی» نیز به «انزل- انزر- انزلی» تبدیل شد.
روس‌ها شهر انزلی را «زن زلی» یا «سین سیلی» نامیدند که به زبان روسی به معنای «بمان» یا «توقف کن» است و با واژه «انزل» عربی- که به معنی فرود آمدن است و گروهی واژه انزلی را برگرفته از آن می‌دانند- همانندی دارد. گرجی‌ها در آثار تاریخی و جغرافیایی خود از این شهر به نام «زن زلی» یاد کرده‌اند که به معنی «چشم تنگ» است(افشار، ۱۳۷۸: ۱۱۴).
ناگفته نماند در گذشته اهالی انزلی به آب کثیف و مرده «آب انزل» می‌گفتند. هنوز ساکنان پر سن و سال این شهر، این واژه را به این معنا به کار می‌برند. بنابراین از این دیدگاه انزلی به معنای «جایگاه آب کثیف»(مرداب) می‌باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۶- ساختار کالبدی شهرستان بندر انزلی
باورهای گوناگونی در زمینه‌ی پدیدآیی و شکل‌گیری بندر انزلی وجود دارد که به یکی از آن‌ها اشاره می‌شود:
الف) انزلی در زمان‌های گذشته به صورت جزیره بود. در زمان نادرشاه، تالاب انزلی از ناحیه گلوگاه حدود ده کیلومتری باختر انزلی، از طریق یک آبراه طبیعی به دریا راه داشت. این شهر در حدود سیصد سال پیش به غازیان پیوسته بوده و راه دریا به تالاب از طریق گلوگاه میسر می‌گردید. غازیان تا چند دهه پیش، گذرگاه بی‌شماری از رودها بود. بدین سبب به جزایر کوچک و بزرگ بخش‌بندی می‌شد. انزلی نیز مانند شبه‌جزیره‌ای در سمت باختر تا منطقه‌ی کپورچال به درازای بیست کیلومتر ادامه دارد و همچون سدی تالاب و دریا را از یکدیگر جدا می‌سازد. در گذشته پیرامون منطقه مسکونی کانونی انزلی را تپه‌های شنی فراگرفته بود. مردم با هموارکردن این تپه‌ها، جایگاه‌های سکونتگاهی را گسترش دادند. این گونه تپه‌های ماسه‌ای هنوز در نواحی کلویر انزلی دیده می‌شود. از دوره «فتحعلی‌شاه» قاجار انزلی اهمیت یافت. از این زمان کم‌کم بر تعداد بناها و ساختمان‌های انزلی افزوده شد، از جمله ساختمان‌های شهربانی، فرمانداری، عمارت معتمدی، مناره دیده‌بان و فانوس دریایی ساخته شد و ناحیه‌ی شهری به سوی جنوب ژرفای بیشتری یافت و ساختار کالبدی کنونی انزلی شکل گرفت. همچنین در زمان فرمانروایی «خسروخان گرجی» در گیلان، وی فرمان ساخت چند گرمابه کوچک به نام باغ شاه را در ناحیه میان پشته صادر نمود. به علاوه، عمارت شمس‌العماره در دوران سلطنت «ناصرالدین‌شاه» در انزلی برپا شد. تالش‌ها، فومنی‌ها، رشتی‌ها، خمامی‌ها، خلخالی‌ها و در دوره‌های تاریخی روس‌ها، ژرفای شهری و ساختار کالبدی اصلی شهری انزلی وابستگی به دوره «رضاشاه» دارد. بیشتر ساخته‌های شهری، بناهای مهم و پل‌های بزرگ روی تالاب یادگار این دوره‌اند. ساختار خطی انزلی تا منطقه‌ی کپورچال، دارای بافتی نوین و در پیوستگی به دریا شکل یافته است. در ژرفا بخشیدن به ساختار کالبدی شهر، پدیده‌ها کارکرد عمده‌ای داشته‌اند، منطقه تجاری شهر که از محدوده‌ی بانک ملی و زیر پل انزلی آغاز می‌شود. در گذشته این منطقه از طریق آبراهه‌های خروجی و به وسیله کرجی با پیربازار و دیگر نقاط دادوستد عمده‌ای داشت. کهنه‌بازار و شنبه‌بازار در ناحیه‌ی شهر قرار دارند و بناهای قدیمی آن خود گواه پیشینه‌ دیرین این بازار است. بیشتر بازرگانان از زمان‌های گذشته در دو تیمچه این بازار فعال هستند؛ تیمچه امینی که پیشینه‌ یکصدوبیست‌ساله و تیمچه نظری که پیشینه شصت‌ساله دارند. دومین تأثیر را در ساختار کالبدی انزلی، ادارات دولتی و ساختمان‌های اعیانی گذارده است. میدان مرکزی شهر که در زمان‌های گذشته جایگاه نگهداری جنگ‌افزارهای دولتی بود، ساختمان‌های شهرداری، فرمانداری، اداره شیلات با پیشینه یکصدوپنجاه ساله و اداره گمرک با پیشینه سیصدساله در بخشی به کالبد پاره خاوری شهر(غازیان) نقش ویژه‌ای داشته‌اند(کشوردوست، ۴۸:۱۳۸۵).
۳-۷- زمین‌شناسى بندر انزلى
در تقسیمات ساختار زمین‌شناسى ایران بخش شمالى کوه‌هاى البرز را با نام منطقه گرگان- رشت مشخص می‌کنند. بخش ساحلى آن را دشت ساحلى خزر می‌گویند که از گرگان تا آستارا و دریاى کوه‌هاى البرز قرار دارد. بخش غربى آن را دشت ساحلى گیلان تشکیل می‌دهد که وسعتى معادل ۲۲۰۰ کیلومتر داشته و از آستارا تا جنوب شرقى رودسر گسترده شده است، پهناى آن متغیر و حداکثر پهناى آن از بندر کیاشهر تا انزلى می‌باشد. شهر بندر انزلى بر روى همین دشت ساحلى قرار داشته و نسبت به نزدیک‌ترین ارتفاعات موجود در جنوب آن در حدود ۳۷ کیلومتر فاصله دارد.
۳-۸- توپوگرافى
شهرستان بندر انزلى در قسمت شمالى گیلان و در مجاورت دریاچه خزر استقرار دارد و از سطحى هموار برخوردار است. این شهرستان در پایین‌ترین نقطه استان گیلان؛ یعنى در ارتفاع ۳۲- متر از سطح آب‌هاى آزاد قرار گرفته است.
این شهرستان در منطقه‌اى واقع شده است که سه چهارم آن را آب مرداب انزلى و دریا فرا گرفته است. یکى از مشخصات مهم توپوگرافى این منطقه، فاصله نسبتاً زیاد آن با سرچشمه رودهاست. به طور کلى از لحاظ توپوگرافى این شهرستان از دو قسمت تشکیل شده است:
نواحى جلگه‌اى: اغلب روستاهاى این شهرستان؛ بخصوص روستاهاى دهستان لیجارکى حسن‌رود در نواحى جلگه‌اى قرار دارند(این نواحى از باندهاى ماسه‌اى کنار ساحل تا کوهپایه‌هاى البرز را شامل می‌شود).
نواحى ساحلى: محدوده باریکى است که در امتداد ساحل دریا و نوارمانندی به صورت ممتد کشیده شده و بیشتر روستاهاى چهار فریضه در این ناحیه قرار گرفته است.
نقشه ۳-۲- توپوگرافی شهرستان بندر انزلی
۳-۹- اقلیم
مطالعه و بررسی ویژگی‌های اقلیمی یک منطقه همواره مورد نیاز برنامه‌ریزی‌های محیطی بوده و این بررسی در کلیه طرح‌های اقتصادی- اجتماعی، حتی سیاسی کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنا به تعریف، اقلیم عبارت است از: «تیپ هوا یا شرایط اقلیمی حاکم در یک محل معین در مدت زمان طولانی».
با توجه به مقدمه فوق به منظور انجام مطالعات لازم درخصوص وضعیت اقلیمی منطقه مورد مطالعه گام نخست(با توجه به اینکه روش‌های مطروحه در مطالعات اقلیم‌شناسی یک منطقه) تماماً استناد به آمار و اطلاعات هواشناسی می‌باشد، لذا با درنظرگرفتن موقعیت جغرافیایی منطقه به شناسایی ایستگاه یا ایستگاه‌های موجود در منطقه مورد مطالعه می‌پردازیم. سپس با شناسایی ایستگاه‌های فوق در مرحله تجزیه و تحلیل داده‌ها و آنالیز اطلاعات به تفکیک برای بارندگی، دما، رطوبت نسبی، یخبندان و… صورت می‌پذیرد و در مقیاس‌های ماهانه، سالانه، فصلی به بررسی تغییرات آن پرداخته می‌شود و در زمینه طبقه‌بندی اقلیمی نیز از طریق روش‌های رایج طبقه‌بندی اقدام و تعیین اقلیم منطقه گردیده است.
۳-۹-۱- بررسی ایستگاه هواشناسی ناحیه مورد مطالعه
ایستگاه هواشناسی موجود متعلق به سازمان هواشناسی می‌باشد که جهت بررسی وضعیت اقلیمی شهرستان بندر انزلی از ایستگاه سینوپتیک انزلی بدلیل کامل بودن آمار استفاده شده است. جدول ۳-۲ مشخصات ایستگاه مورد مطالعه را نشان می‌دهد.
جدول ۳-۲- مشخصات ایستگاه مورد مطالعه

بارندگی
بارندگی یکی از عوامل و پدیده‌های مهم در شناخت میزان رطوبت و منابع آبی است. از این رو، ضروری است تا بطور کامل از خصوصیات آن در محدوده مورد بررسی قرار گیرد.
شهرستان بندر انزلی به علت موقعیت خاص خود از سمت شمال به دریا و از سمت جنوب خود به رشته کوه‌های البرز محدود می‌گردد. از این رو، دارای رطوبت بسیار بالای خزری بوده که خود منتج از جریاناتی است که از سمت شمال و شمال غرب و شمال شرق در فصل پاییز و زمستان به سمت آن می‌آیند که عمده‌ترین آن پرفشار سیبری و پرفشار آسیای مرکزی و جریانات مدیترانه‌ای است که باعث افزایش رطوبت و ریزش باران فراوان نسبت به کل کشور در فصل پاییز می‌گردد.
جدول ۳-۳- بارندگی سالانه ایستگاه مورد مطالعه.