به طور خلاصه اغلب تحقیقات در این زمینه رابطه بین فرسودگی شغلی را با دیگر متغییرها مورد بررسی قرار داده‌اند. ولی از آنجا که طراحی و اجرای کارگاه ­های آموزشی بر خلاف آموزش و تدریس، یک فعالیت علمی – اجرایی است و این قابلیت را دارد که همزمان دانش، نگرش و مهارت مخاطب را در فرایند یادگیری درگیر سازد، کاربرد آن برای کاهش فرسودگی شغلی می ­تواند نسبت به دیگر روش­ها اثرات قابل توجهی داشته باشد. لذا اجرای کارگاه آموزشی در این زمینه با شرایط و تجربیات واقعی کارکنان همخوانی دارد. ‌بنابرین‏ کارگاه آموزشی می ­تواند یک رویکرد جدید (آموزشی – اجرایی) در زمینه کاهش فرسایش شغلی باشد.

۱-۴ اهداف پژوهش

۱-۴-۱هدف علمی (کلی):

تعیین تأثیر آموزش کارگاهی تعهد سازمانی در کاهش فرسودگی شغلی کارکنان اداره دخانیات استان یزد .

۱-۴-۲اهداف کاربردی (جزئی):

1. 1. تعیین تأثیر آموزش کارگاهی تعهد سازمانی در کاهش خستگی عاطفی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد .

1. 1. تعیین تأثیر آموزش کارگاهی تعهد سازمانی در کاهش شخصیت زدایی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد .

1. تعیین تأثیر آموزش کارگاهی تعهد سازمانی در کاهش فقدان موفقیت فردی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد .

۱-۵ فرضیه های پژوهش

۱-۵-۱فرضیه اصلی تحقیق

آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش فرسودگی شغلی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد می­ شود.

۱-۵-۲فرضیه های جزئی تحقیق

1. 1. آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش خستگی عاطفی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد می­ شود.

1. 1. آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش شخصیت زدایی کارکنان اداره دخانیات استان یزد می­ شود.

1. آموزش کارگاهی تعهد سازمانی سبب کاهش فقدان موفقیت فردی کارکنان اداره دخانیات استان­ یزد می­ شود

۱-۶ تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق

۱-۶-۱تعریف مفهومی متغییرهای تحقیق

۱-۶-۱-۱فرسودگی شغلی:

اصطلاح فرسودگی برای توصیف سندرمی به کار می­رود که شامل خستگی و کناره گیری است. این پدیده دارای علائم روانی و جسمانی مانند کاهش انرژی، خستگی مزمن، ضعف، افزایش آسیب­پذیری به بیماری­ها، سردردهای مزمن، تنش­های عضلانی، دردهای پشت، شکایات متعدد جسمانی و اختلالات خواب، علائم هیجانی آن مانند درماندگی، نا­امیدی، افزایش تنش و تعارض، افزایش حالت­های منفی عصبی مثل بی قراری، عصبانیت، تحریک­پذیری و نگرش منفی نسبت به خود، شغل خود و زندگی و در نهایت رفتارهای کناره­گیری از کار مثل غیبت و فرار از کار ‌می‌باشد (ده بزرگی و حدائق، ۱۳۸۵).

بر اساس تئوری چند بعدی فرسودگی مسلش (۱۹۹۸) شاخص­ های فرسودگی شغلی چنین تعریف شده است ۱) خستگی عاطفی: بعدی از فرسودگی شغلی است که منبع تنش‌های فردی را موجب می­ شود و اشاره به احساساتی دارد که در صورت وجود طولانی مدت آن، سبب کاهش هیجانات شخصی و ابتکار عمل در وی می­گردد، ۲) مسخ شخصیت و بدبینی: مربوط به پاسخهای منفی کم و یا بیش از اندازه نسبت به اوضاع مختلف شغلی فرد است که سبب ایجاد نگرش منفی، احساس نامناسب بودن و در نهایت سبب پیدایش شکاف بین فرد و شغل او می­گردد، ۳) کاهش یا عدم مؤثر بودن و یا کاهش ناکارآمدی شغلی: به احساس عدم ظرفیت و نبود موفقیت و بهره ­وری در کار مربوط می­گردد.

۲-۱-۶-۱تعهد سازمانی:

تعهد سازمانی عبارت است از اعتقاد به ارزش­ها و اهداف سازمان، احساس وفاداری به سازمان، الزام اخلاقی، تمایل قلبی و احساس نیاز به ماندن در سازمان.که بر پایه دیدگاه آلن و میر (۱۹۹۱) برای آن سه مؤلفه‌ در نظر گرفته شده است: ۱) تعهد عاطفی- تمایل افراد به گذاشتن انرژی و وفاداری خویش برای ادامه دادن به کار خود در سازمان، ۲) تعهد مستمر – تمایل به انجام فعالیت‌های مستمر ‌بر اساس تشخیص فرد از هزینه­ های مرتبط با ترک سازمان و ۳) تعهد هنجاری احساس تکلیف به باقی ماندن به عنوان یک عضو از سازمان (رضاییان، ۱۳۸۷).

۱-۶-۱-۳کارگاه آموزشی:

کارگاه آموزشی نوع گسترش یافته­ای از تدریس یا یک دوره آموزشی کوتاه مدت (چند جلسه ای) است که ترکیبی از روش­های و فنون تدریس از جمله روش های نمایشی(مثل سخنرانی)، کارگروهی و مشارکتی را به کار ‌می‌گیرد. به عبارتی کارگاه آموزشی فعالیت علمی- اجرایی است که دارای سه مرحله مهم است: فعالیت­های علمی – اجرایی پیش از کارگاه، حین کارگاه و پس از کارگاه آموزشی (بارانی و پاکپور، ۱۳۹۳).

۱-۶-۲تعریف عملیاتی متغییرهای تحقیق

۱-۶-۲-۱فرسودگی شغلی

منظور از فرسودگی شغلی نمره ای است که شرکت کنندگان در این تحقیق در هر کدام از مقیاس­های پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (۱۹۹۸) ؛ خستگی عاطفی، شخصیت زدایی و فقدان موفقیت فردی به دست می آورند.

۱-۶-۲-۲کارگاه آموزشی تعهد سازمانی:

کارگاه آموزشی در این پژوهش عبارت است از الگوی یا برنامه آموزش کارگاهی که محتوای تعهد سازمانی در قالب آن طراحی، تدریس و نتایج آن سنجیده می­ شود. تعهد سازمانی محتوایی است که در ۷ جلسه ۲ ساعته کارگاهی برای گروه آزمایش تحقیق ارائه شده است.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

۲-۱مقدمه