هوا امروز خوب است Hv emru xobe
۱۸)جمله منفی :
فارسی معیار رفسنجانی
زحمت نکش zmt neke
۱۹)جمله شرطی :
فارسی معیار رفسنجانی
اگر برف نبارد خواهم آمد ge brf neyye miv miyn
۲۰)جمله معترضه :
فارسی معیار رفسنجانی
مادرم خدا او را بیامرزد زن مهربانی بود
Nnom xod beymorz zen merebuny bid
بنابراین اجزا سازنده جمله را می توان چنین بر شمرد :

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۴-۴- اجزای جمله
اجزای اصلی همان ارکان جمله هستند یعنی واژه هائی که نهاد (فاعل-مسندالیه) و گزاره (فعل، مسند، رابطه) واقع می شوند، افزودن بر این سه نوع واژه های دیگر مانند : ضمیرها ، قیدها ، اعداد ، حروف و اصوات نیز برای بیان مقاصد به صورت های گوناگون در جمله به کار می روند.
۱) اسم (نام) :
که ممکن است فاعل ، مسندالیه ، مسند ، مفعول ، متمم ، مضاف الیه ، منادا ، بدل و … و گاهی مانند صفت و قید نیز به کار می رود.
۲)صفت :
که ممکن است به جای اسم (موصوف) نشیند و همه حالات آن را بپذیرد.
۳)ضمیر :
به جای اسم می نشیند و همه حالات آن را می پذیرد.
۴)فعل :
رکن اصلی جمله است و یا رابطه مسند و مسند الیه را برقرار می سازد.
۵)قید :
که وابسته فعل است و آن را مقید می کند.
۶) عدد :
که ممکن است به صورت صفت یا اسم به کار رود.
۷)پیوند :
مانند حروف ربط و. عطف و شرط
۸)حرف اضافه :
که پیش از واژه می آید
۹)ادات استفهام :
ادواتی که برای پرسش می آیند و جمله را از خبری به پرسشی تبدیل می کنند.
۱۰)اصوات :
یعنی صداها و واژه هائی که برای بیان احساسات و عواطف به کار می رود.
۴-۴-۵- ساختمان و ترتیب اجزای جمله :
ساختمان جمله در گویش رفسنجان و نظم و ترتیب آن واژه ها در آن مانند زبان فارسی بستگی به نوع جمله و حالت و نقش واژه ها در جمله دارد. ساختمان و نظم جمله های ساده مستقل – چه خبری ، چه جزء آن – و ترتیب قرار گرفتن اجزا آنها بدین گونه است :
۴-۴-۵-۱- جمله خبری (اخباری التزامی)
الف- نهاد (فاعل ، مسند الیه) در آغاز جمله می آید چون :
فارسی معیار رفسنجانی
بابا/ ناخوش/ است bb nxoe
ب- گزاره اگر فعل خاص باشد پس از نهاد و در پایان جمله می آید مانند :
فارسی معیار رفسنجانی
گنجشک مرد equt mord
ج- اگر گزاره فعل ربطی باشد فعل در پایان جمله و مسند پیش از آن می آید مانند :
فارسی معیار رفسنجانی
درختان سبز شده derxt sowz edn
د- اگر فعل جمله متعدّی باشد مفعول پس از فاعل و پیش از فعل می آید :
فارسی معیار رفسنجانی
شترها نمک آورده اند otr nemk vordan
ه- اگر فعل جمله لازم باشد و متمم داشته باشد متمم پس از فاعل و پیش از فعل می آید.
فارسی معیار رفسنجانی