با گذشت زمان و پدیدآمدن ابزارهای ذخیره، بازاریابی و پردازش داده ها و دسترسی عامه مردم و سازمان‌ها و همچنین پیشرفت فناوری‌های مخابراتی و شبکه های رایانه ای گسترده، فرصتی پدید آمد که بازیگران صحنه تجارت آن را بسیار سودمند یافتند. همچنین طی بیست سال گذشته یکی از روندهای عمده در گسترش تجارت الکترونیک، کاهش چشمگیر قیمت سخت افزارهای رایانه ای و مهمتر از آن ایجاد استانداردهای جهانی برای توسعه سخت افزارها بوده است. چنین فرایندی را «استانداردسازی یکپارچه سیستم های باز»^[۴] می‌نامند. ‌در مورد نرم افزارها نیز چنین روندی وجود داشته است، اما استانداردهای نرم افزاری هنوز به اندازه استانداردهای سخت افزاری یکپارچه، متحد و سازگار نیستند (توربان و دیگران^[۵]، ۲۰۰۲، صص ۲۳۰ – ۲۳۱ به نقل از راوری و مقدسی،۱۳۸۶).

نکته بعدی پس از یکپارچه سازی و استاندارد کردن، ایجاد امکانات شبکه ای و توانایی برقراری ارتباط میان سیستم های مختلف رایانه ای بوده است. ‌به این ترتیب شبکه های ارتباطی، همچون آرپانت^[۶] در دهه ۱۹۶۰، مهمترین نقش را در تسهیم اطلاعات و اطلاع رسانی بازی کرده‌اند. گفتنی است که پیشرفت غیر منتظره اینترنت زمانی شروع شد که در سال ۱۹۷۲ میلادی و برای اولین بار، پست الکترونیک با توسعه فناوری جدید آرپانت مورد استفاده قرار گرفت. این پدیده به طرح نسخه جدیدی از پروتکل انتقال داده به نام «پروتکل کنترل انتقال/ پروتکل اینترنت»^[۷] منجر شد . ظهور اینترنت امکان انجام شکلهای جدیدی از تجارت الکترونیک نظیر خدمات را فراهم نمود . امروزه به لطف کاهش چشمگیر قیمت سخت افزارها و انعطاف پذیری و سازگاری استانداردهای نرم افزاری، امکان مبادله اطلاعات در سطح جهان با هزینه های اندک برای عامه مردم فراهم شده است. مبنای اصلی و بنیادی تجارت الکترونیک به بیان ساده نیز همین دسترسی سریع، ارزان و آسان به اطلاعات برای انجام داد و ستد از طرق اینترنت است .

به طور کلی، روندهای پیدایش و شکل گیری تجارت الکترونیک به پنج مرحله زیر قابل تقسیم بندی است:

مرحله اول – پیدایش شبکه های خصوصی: اولین گام ها در پیدایش تجارت الکترونیک در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی و توسط برخی از دولت‌ها و تاجران بزرگ بین‌المللی که می کوشیدند تا تبادل اطلاعات و امنیت مربوط به آن را توسعه بخشند، برداشته شد. در این راستا، مبادله الکترونیک داده ها که در محدوده شبکه های خصوصی و محدود انجام می گرفت، به عنوان بستر و استاندارد اولیه برای نسل اول تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گرفت. البته در آن مرحله هزینه بالا و پیچیده بودن سیستم، مانع گسترش آن شد و تنها تعداد کمی از سازمان‌ها، نظیر شرکت‌های مالی از آن استفاده می‌کردند.

مرحله دوم – پیدایش پست الکترونیک و چت: این مرحله مربوط به اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ میلادی است که طی آن نسل اول مخابره اخبار همچون پست الکترونیک و چت کردن به وجود آمد. در این مرحله استفاده از وب در میان دانشگاهیان و اعضای مراکز علمی و پژوهشی رواج یافت.

مرحله سوم – ظهور مرور گرها: سال ۱۹۹۵ میلادی که ظهور مرورگرها در وب^[۸] بر اساس پروتکل انتقال فوق متن^[۹] به وقوع پیوست و ایجاد صفحات میزبان^[۱۰] به عنوان یکی از ضروری ترین بخش های سایت‌های وب در این سال انجام گرفت، به عنوان مرحله سوم پیدایش تجارت الکترونیک به شمار می رود.

مرحله چهارم – شروع فعالیت سایت های خرده فروشی: این مرحله از اواسط دهه ۱۹۹۰ آغاز شد و در طی آن، اولین سایت های خرده فروشی در تجارت الکترونیک به نام سایت های دات کام^[۱۱] فعالیت خود را برای انجام معاملات اقتصادی کوچک شروع کردند. فعالیت این سایت‌ها و نتایج حاصل از آن ها، شرکت‌های بزرگتر را تشویق کرد تا وارد عرصه تجارت الکترونیک شوند و محصولات و خدمات خود را بر روی وب عرضه کنند. این مرحله اولین قدم برای توسعه واقعی تجارت الکترونیک قلمداد می‌گردد.

مرحله پنجم – تعریف مدل‌های تجارت الکترونیک: اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی زمان آغاز این مرحله است که طی آن، تجار بزرگ و سازمان‌ها دریافتند که تجارت الکترونیک به صورت مدل تجارت – تجارت همانند مدل تجارت – مصرف کننده می‌تواند فعال شده و مورد استفاده قرار گیرد. ‌به این ترتیب وب به عنوان جایگاه اصلی برای نسل اولیه بازارهای حراجی، معاملات تجارت – تجارت و همچنین تجارت با مصرف کننده معرفی گردید و مورد استفاده قرار گرفت (راوری و مقدسی،۱۳۸۶).

۲-۲-۲٫جایگاه صنعت بیمه در اقتصاد

بیمه یک نهاد اقتصادی است که نقش مهمی در حیات اقتصادی اجتماعی و سیاسی کشورها ایفا می‌کند. بیمه از شاخه های مهم بخش خدمات به شمار می رود که از یک سو موجب ایجاد نوعی تامین و احساس امنیت برای شرکت ها و مؤسسات فعال اقتصادی می شود و از سوی دیگر بستری مناسب برای سرمایه گذاری در رشته‌های سازگارتر با اهداف توسعه اقتصادی دولت فراهم می‌کند.

بازار بیمه دارای نوعی ساختار منحصر به فرد است که از اجزای زیر تشکیل می شود:

ـ فروشندگان (شامل شرکت های بیمه و بیمه گران)؛

ـ خریداران (شامل عموم مردم در بخش صنعت و بازرگانی)؛ و

ـ واسطه ها (شامل کارگزاران بیمه و نمایندگان فروش).

امروزه دنیای نوین تجارت بیمه مجموعه ای پر رقابت است. در این دنیای نوین عواملی همانند بازار اقتصاد اجتماع و فن آوری به سرعت در حال تغییر هستند و سرعت این تغییرات نیاز به واکنش های سریع شرکت های بیمه را روز افزون ‌کرده‌است. به دلیل حجم عمده تغییرات و نااطمینانی به بازار رقابتی آینده، تمامی شرکت های بیمه ناچار از ارائه خدمات بیشتر با سرعت بالاتر و با هزینه کمتر هستند؛ در این بازار تنها حیات و حفظ سهم بازار موجود هدف نیست، بلکه توسعه و گسترش بازار بیمه نیز مطرح است.

‌بنابرین‏ برای دستیابی ‌به این مهم بسیاری از کشورها در تلاش هستند تا با بهره گرفتن از تجارت الکترونیکی در صنعت بیمه از مزایای رقابتی آن بهره گیرند. مزایای تجارت الکترونیکی بیمه به شرح زیر است:

ـ ارائه خدمات بهتر و با کیفیت به مشتریان؛

ـ کاهش سرمایه اولیه مورد نیاز؛

ـ سهولت در امر بازاریابی؛

ـ نوآوری و خلاقیت در تولید محصولات؛

ـ ارتباط مستقیم با مشتری و حذف واسطه ها؛