صورت‌های مالی مجموعه ای از صورت‌های مالی مجزا و در عین حال مرتبط با یکدیگر است که اساساً وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد اقتصادی را نشان می‌دهد. گزارش های مالی که بخش محوری آن را صورت‌های مالی تشکیل می‌دهد، محصول گزارشگری مالی و عمده ترین وسیله انتقال اطلاعات به خارج از واحد اقتصادی است، اما گزارشگری مالی تنها منحصر به تهیه و ارائه صورت‌های مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه و تفسیر اطلاعات را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با اطلاعات مالی حاصل از پردازش اطلاعات توسط سیستم حسابداری ارتباط دارد، در بر می‌گیرد. در گزارش های مالی اطلاعاتی که بنابر الزامات قانونی یا عرف، افشای آن ها ضروری است و یا اطلاعاتی که مدیریت یک واحد اقتصادی آگاهی از آن را برای اشخاص ذی حق، ذی نفع و ذی علاقه به امور آن واحد لازم می‌داند، ارائه می شود.هر گزارشی که مشتمل بر صورت‌های مالی باشد، گزارش مالی محسوب می شود.(^[۲]FASB ،۱۹۷۸، بندهای ۶ و۷)

اهداف گزارشگری مالی و صورت‌های مالی:

در سال‌های گذشته محققین و تلاشگران و فعالان حرفه حسابداری تلاش‌های زیادی انجام داده‌اند تا برای گزارشگری مالی اهداف مشخص و روشنی ارائه نمایند. این تلاش‌ها بعد از بحران۱۹۲۹ شکل جدی تری به خودگرفت. نتیجه این تلاش‌ها منجر به تدوین بیانیه ASOBAT و به دنبال آن APB4 گشت. اما به علت ضعف این دو بیانیه و انتقاداتی که به آن ها وارد بود انجمن حسابداران خبره آمریکا (AICPA) ‌در سال‌ ۱۹۷۱، هنگامی که هیات اصول حسابداری(APB) مورد انتقاد شدید قرار داشت، کمیته تروبلاد (trueblood) راتشکیل داد. مأموریت‌ این کمیته نیز تدوین اهداف صورت‌های مالی بااستفاده از بیانیه شماره چهار اصول حسابداری بود. کمیته تروبلاد دوازده هدف را برای صورت‌های مالی وگزارشگری مالی بیان نمود. اما باز هم به دلیل ضعف ونارسایی هایی که این اهداف داشتند، انجمن حسابداران خبره آمریکا اقدام به تشکیل هیئت استانداردهای حسابداری(FASB) مالی نمود تا به تدوین اهداف گزارشگری مالی همت گمارد. (ولک و همکاران^[۳]،۲۰۰۴،صص ۷۵-۵۷)

در واقع هدف اصلی وکلی گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثارمالی معاملات و عملیات و رویدادهای مالی مؤثر بر وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد انتفاعی را بیان و از این طریق سرمایه گذاران، اعطاکنندگان تسهیلات مالی و سایراستفاده کنندگان برون سازمانی را در قضاوت و تصمیم گیری نسبت به امور یک واحد انتفاعی یاری دهد. (لوییز وپندریل^[۴]، ۲۰۰۴ ،ص۴)

همانطورکه بیان شد آخرین هیاتی که اقدام به تدوین اهداف گزارشگری مالی نمود هیات استانداردهای حسابداری مالی بود. این هیات اهداف گزارشگری مالی را در بیانیه مفهومی شماره یک خود و با بهره گرفتن از تجربیات کمیته ها و هیاتهای قبلی تدوین و ارائه نموده است. ‌هدف‌های‌ گزارشگری مالی که در زیر و به صورت خلاصه ارائه گردیده از این بیانیه اقتباس شده است:

گزارشگری مالی باید برای سرمایه گذاران واعتباردهندگان بالفعل و بالقوه وسایراستفاده کنندگان، اطلاعاتی را ارائه نمایدکه آن ها بتوانند برآن اساس درمورد سرمایه گذاری، اعطای اعتبار و سایرموارد مشابه تصمیم های معقولی اتخاذ نمایند. این اطلاعات باید برای کسانی که درکی معقول از فعالیت‌های اقتصادی و شرکت‌ها دارند و می خواهند با آگاهی معقول این اطلاعات ‌را مطالعه کنند جامع و فراگیر باشد. (FASB،۱۹۷۸، بند ۳۴)

صورت‌های مالی باید اطلاعاتی را ارائه نمایندکه به اعتباردهندگان، سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه و سایراستفاده کنندگان کمک کند تا بتوانند درباره مواردی همچون مبلغ، زمان و میزان عدم اطمینان دریافت های نقدی آینده از محل سود تقسیمی، بهره وجوه حاصل از فروش یا بازخرید اوراق بهادار و سند وام در سررسید نهایی قضاوت نمایند. احتمال دریافت این وجوه نقد تحت تاثیر توانایی شرکت در ایجاد پول نقد کافی برای پرداخت بدهی ها، هنگام سررسید و تامین سایر نیازهای نقد عملیاتی، سرمایه گذاری مجدد در عملیات و پرداخت سودهای نقدی قرار می‌گیرد و نیز امکان دارد تحت تاثیر پنداشتهای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان ‌در مورد توانایی شرکت قرارگیرد و این پنداشت ها می‌توانند بر قیمت بازار اوراق بهادار شرکت اثر بگذارند. ‌بنابرین‏ صورت‌های مالی باید اطلاعاتی را ارائه نمایند که به سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و سایر افراد کمک کنند تا آن ها بتوانند بر این اساس مبلغ، زمان و میزان عدم اطمینان جریان های نقدی خالص ورودی به درون شرکت مربوطه را مورد ارزیابی و قضاوت قرار دهند.(FASB،۱۹۷۸، بند ۳۷)

گزارشگری مالی باید ‌در مورد منابع اقتصادی-دارایی های شرکت و ادعای نسبت ‌به این منابع، اطلاعاتی را ارائه نماید و نیز ‌در مورد آثار رویدادها، موقعیت‌ها ومبادلاتی که موجب تغییر در منابع دارایی ها و ادعای نسبت ‌به این منابع می‌شوند، اطلاعاتی را ارائه نماید.(FASB،۱۹۷۸، بند۴۰)

گزارشگری مالی باید درباره عملکرد شرکت در طی یک دوره اطلاعاتی را ارائه نماید. اغلب سرمایه گذاران و اعتباردهندگان با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به گذشته شرکت می‌توانند درباره آینده شرکت قضاوت نمایند. از اینرو با وجود اینکه تصمیم های سرمایه گذاری و اعطای اعتبار به شرکت منعکس کننده ی انتظارهای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان در باره ی عملکرد آینده ی شرکت است، ولی معمولا این انتظار ها دست کم تا حدی بر مبنای ارزیابی عملکرد گذشته شرکت قرار دارند .(FASB،۱۹۷۸، بند ۴۲)

تأکید اصلی صورت های مالی بر ارائه اطلاعاتی ‌در مورد عملکرد شرکت مبتنی بر میزان سود و اجزای تشکیل دهنده ی آن است ( بند ۴۳ ). صورت های مالی باید برای موارد زیر اطلاعاتی را ارائه نمایند:

در باره ی شیوه ای که شرکت وجوه نقد به دست می آورد و به مصرف می رساند ، در باره وام و باز پرداخت وام، پرداخت سود نقدی و سایر پرداخت هایی که شرکت از محل دارایی ها به مالکان می کند و سر انجام درباره سایر عواملی که می‌تواند بر قدرت نقدینگی و توان مالی شرکت اثر بگذارند . (FASB،۱۹۷۸، بند ۴۹)

صورت های مالی باید درباره شیوه ی مدیریت واحد تجاری و طریقی که مدیران مسئولیت مباشرت( نسبت به مالکان یا سهام‌داران) را در جهت استفاده از دارایی هایی که به دست آنان سپرده شده است تا اداره کنند، اطلاعاتی را ارائه نمایند. (FASB،۱۹۷۸، بند ۵۰)

صورت‌های مالی باید اطلاعاتی را ارائه کنند که در امر اتخاذ تصمیم به نفع مالکان ، مدیران و سرپرستان کمک کنند. (FASB،۱۹۷۸، بند ۵۲)

این بیانیه همچنین یادآور می شود که :

صورت‌های مالی و گزارشگری مالی به خودی خود هدف نهایی نیستند، بلکه هدف ارائه اطلاعاتی است که برای تصمیم گیری های اقتصادی و تجاری مفید می‌باشند.(FASB،۱۹۷۸)