کودکان با پیدا کردن نقاط ضعف دیگران ، برای رسیدن به مقصود خود متوسل به اذیت و آزار می شود یکی از دلایل افزایش پرخاشگری کودکان در سن ۲ سالگی فهمیدن آن ها ‌در مورد زندگی خود است هر چه سن کودک بالاتر می رود بروز پرخاشگری نیز متغیر می شود . به عنوان مثال در بین سنین ۳ تا ۶ سالگی جدال جسمانی برای اثبات مالکیت کاهش می‌یابد و در عوض پرخاشگری کلامی مانند تهدید ، آزار ، توهین ، جیغ زدن و … افزایش می‌یابد . بروز حالت پرخاشگری و میزان آن در بین دختران و پسران متفاوت است .

تفاوت پرخاشگری در دوران پیش دبستانی در هر جنس ، چندان مشهود نیست اما در دوران مدرسه و ابتدایی کاملاً واضح است و با افزایش سن ، تفاوت پرخاشگری در هر جنس کاهش می‌یابد . در دوران ابتدایی و بالاتر پسران و دختران تفاوت فاحشی از نظر بروز پرخاشگری نسبت به دوران دانشگاه دارند.

طبق بررسی های انجام شده عوامل مؤثر در پرخاشگری کودکان به موارد زیر بستگی دارد :

1. 1. نقش والدین و روش تربیتی آن ها

1. 1. ماندگار شدن پرخاشگری به عنوان یک رفتار در سنین مختلف

1. 1. شکل گیری تصور از خود به عنوان فردی پرخاشگر

1. 1. محیط مدرسه و دبیرستان

1. نقش کلیدی تلویزیون ، ماهواره ، ویدئو ، کامپیوتر

لازم به ذکر است کودکانی که در سنین پیش از دبستان به سایر کودکان آزار می رسانند همان نوجوانان پرخاشگر بزهکار هستند و نوجوانان پرخاشگر و زور گو همان مردانی هستند که فرزندان خود را آزار می‌دهد و همسران خود را کتک می‌کنند.

تربیت منفی والدین

گاهی رفتار خودخواهانه و پرخاشگرانه یک طفل ۲ ساله برای بزرگسالان و والدین جالب و نشاط آور است . تشویق ناخواسته چنین رفتارهایی به تدریج رفتار با دیگران فراهم می‌کند ‌بنابرین‏ نقش والدین در تربیت و تحول پرخاشگری نقش کلیدی است و والدین با رفتار خود معمولاً به کودکان به طور ناخواسته همان رفتارهای خود را می آموزند. وقتی کودکی اشتباه می‌کند معمولاً شما به عنوان والدین چه می کنید تنبیه داد می زنید ، نصیحت می کنید و یا مرتب از افعال منفی مانند دست نزن ، این طور نباش /ف نشین و نکن استفاده می کنید . آیا ناسزا می گویید یا او را از خیلی کارها محروم می کنید و یا شاید بسیاری از رفتارهای دیگر که در فرهنگ ما متاسفانه شایع است استفاده می کنید . تمامی این رفتارهای بد و ناپسند تنها بذرهای منفی به ویژه پرخاشگری را در ذهن کودکان می کارد. متاسفانه یکی از شیوه های شایع والدین برای تربیت کودکان ابراز قدرت است . این روش ‌به این دلیل شایع است که خیلی سریع جواب می‌دهد ولی نه جواب مثبت بلکه جواب منفی این روش که مبتنی برترس کودک از تنبیه است نشان می‌دهد که باعث تضعیف عواطف و رفتار اخلاقی در کودکان می شود . این والدین معمولاً داد می‌زنند سرزنش می‌کنند و رابطه بین تنبیه و رفتار کودکان را نمی دانند.

این والدین قواعد و آداب را به روشنی بیان نمی کنند لزوم اجابت خواسته ای خود را به کودکان نمی گویند و همواره سعی می‌کنند با عصبانیت کودکان را تنبیه کنند . رفتار مثبت را نمی بینند و آن را تحسین نمی کنند کودکان این گونه والدین اغلب بی توجه گاهی مزاحم دیگرا و معمولاً غیر قابل کنترل هستند و والدین مجبورند همواره قاطعانه تر برخورد کنند آن ها توجه نمی کنند که به تدریج بچه خشمگین تر می شود و این روش معیوب ادامه می‌یابد .

تربیت مثبت والدین

یک روش موفقیت آمیز برای آموزش رفتارهای اخلاقی استفاده از روش های مثبت به منظور تحریک قوه تفکر ، دگر دوستی ، هم احساس بودن و مراعات اصول اخلاقی از جانب کودکان است . در این روش والدین از همیاری و رفتارهای کودکان برای تربیت آن ها استفاده می‌کنند.

این گونه والدین رفتارهای اشتباه کودکان را که سبب آسیب رساندن به دیگران می‌شوند توضیح می‌دهند و زمینه را فراهم می‌کنند تا کودکان اشتباه خود را جبران کنند. به عنوان مثال نمی گویند چرا آن چیزی که دست تو بود به طرف دیگری پرت کردی فکر نکردی چشم او را کور می کنی ؟ بلکه این چنین بیان می‌کنند پرتاب اشیاء ممکن است باعث صدمه زدن به فرد مانند کوری شود که دیگر قابل جبران نیست .

همچنین در الگوی تربیتی مثبت والدین رفتارها را سرزنش می‌کنند نه کودکان را یعنی به جای اینکه بگویند تو بچه بدی هستی می‌گویند این کار و یا این عمل رفتار تو عمل بدی بود و بدین ترتیب بدون اینکه خوب بودن و قابل پذیرش بودن شخصیت کودکان را زیر سوال ببرند بین او و رفتار بدش فاصله ایجاد می‌کنند.

جهت از بین بردن رفتار و ایجاد تربیت و ایجاد تربیت مثبت باید :

1. 1. هم احساسی را در کودکان پرورش دهیم

1. 1. دگر دوستی را تقویت نماییم

1. 1. از همان ابتدای کودکی به فکر تقویت رفتار اجتماعی کودکان باشیم .

1. 1. هیچ رفتار پرخاشگرانه و خشونت آمیزی را به دیده انگاه نکنیم بلکه به موقع از فرصت برای نشان دادن تصویر مثبت از خودشان استفاده کنیم.

1. 1. با سرزنش رفتارها به جای سرزنش شخصیت کودک بین رفتار بد و مثبت و شخصیت خوب فاصله ایجاد کنیم .

1. 1. احساس احترام به دیگران را در وی تقویت کنیم .

1. 1. به حرفهای وی توجه کنیم هر چند خارج از حوصله و میل و حرف های سطحی و معمولی باشد .

1. کودکان را در هیچ مقطع سنی با هم مقایسه نکنیم .

چگونه خشم را در کودکان مهار کنیم

خشم واکنشی غیر مؤثر در برابر مشکلات است و موجب اتلاف نیروی فراوان می شود ‌بنابرین‏ لازم است که از طولانی شدن خشم جلوگیری کرد.

کانن استاد هاروارد می‌گوید : خشم اصولاً زمانی ایجاد می شود که فرد خود را برای یک مبارزه آماده می‌کند و هر گاه فردی وجودش پر از خشم باشد آن گاه آماده مبارزه با خطرات است .

کودکان نیز خشمگین می‌شوند و خشم در کودکان به شیوه های گوناگون خود را نشان می‌دهد مثلاً با فریاد زدن چنگ زدن به بالشت و اسباب بازی ، پرتاب کردن اجسام ، مشت زدن و در سنین بالاتر از طریق کلامی که این عصبانیت ممکن است علل مختلفی داشته باشد . در واقع عصبانیت ناشی از یک هیجان اولیه است و مواجهه شدن با یک کودک خشمگین که کنترل خود را از دست داده است با یک احساس ترس یا پریشانی توام است . دانستن علل عصبانیت ما در راهنمایی کودک یاری می‌کند . اگر استعدادهای کودکتان را کشف و علت عصبانیت او را در یابید در او یک حس امیدواری ایجاد می شود اگر چه شیوه کاملی برای پیشگیری از خشم در زندگی خانوادگی شما وجود ندارد ولی کارهایی وجود دارد که شما با انجام آن ها می توانید شدت آن را در منزل کاهش دهید.

راه کارهای مناسب کاهش خشم

1. 1. محیط خانوادگی را حمایت کنید .

1. 1. مقایسه ساده یا آسان راحت است سعی کنید که هیچ گاه کودکتان را با فرزندان دیگران مقایسه نکنید که این امر موجب کاهش اعتماد به نفس در کودکان می شود.

1. 1. از گفتن جملاتی نظیر اینکه آرزویم این بود که تو شبیه فلانی باشی اجتناب کرده و بیشتر برروی کارها و خدمات انجام شده کودکتان تمرکز کنید .