من اطلاعاتی ‌در مورد چگونگی رسیدن مسئولان ‌به این موضع‌ جاه‌طلبانه نیافتم. اما بدیهی است این وظیفه جدید جهت‌گیری را جدیدی در برنامه های آینده سازمان ایجاب می‌کند. برای تحقق این هدف، کتابخانه و آرشیو کانادا بخش روابط عمومی خود را گسترش داده و به تدریج سعی دارد با یافتن راه‌های مختلف برای دسترس‌پذیر کردن اطلاعات و اجرای آن‌ ها، ‌به این وظیفه جامه عمل بپوشاند (دوسِت، ۲۰۰۷، ص. ۶۳).

یکی از اقدامات کتابخانه ملی از سال‌های پیش تأسیس مراکزی برای شناساندن میراث ملی به مردم بوده است. «گالری نقاشی»^[۹۶] یکی از این مراکز است که با برگزاری نمایشگاه‌هایی در محل دائمی خود، به صورت سیار در سایر مناطق و یا حتی به صورت مجازی سعی در شناساندن میراث هنری کانادا دارد. در سال‌های اخیر نیز با بهره گرفتن از تکنولوژی، سرویس‌های جدیدی برای ارتباط مستقیم با مردم راه‌اندازی شده‌اند، بعضی از آن‌ ها عبارتند از: «مرکز نسب‌شناسی کانادا»^[۹۷]، «وب‌سایت اطلاعات دولت»^[۹۸]، و سرویس‌هایی در موضوعات مختلف با بهره گرفتن از تکنولوژی‌های اجتماعی، نظیر Faces of War (این سرویس نوعی «ویکی» است که مختص جنگ‌هایی است که کانادا در آن‌ ها درگیر بوده است و کاربران می‌توانند در آن اطلاعات وارد کنند)^[۹۹].

۴-۲-۷٫ کتابخانه ملی کانادا: دیروز، امروز، فردا

رویدادهای تاریخی، سیاسی و اقتصادی کانادا در کنار شرایط خاص جغرافیایی و قومی آن بر روند توسعه کتابخانه و آرشیو کانادا اثرگذار بوده است. به نظر می‌رسد کتابخانه ملی، و امروز کتابخانه و آرشیو کانادا با اتخاذ سیاست‌های مناسب توانسته خود را با شرایط این کشور همراه کند.

کتابخانه ملی کانادا در اواخر قرن بیست با کاهش بودجه و بازنگری برنامه ها درگیر شد. این عوامل در صورت بی‌برنامگی می‌توانست در فعالیت‌های آن اختلال ایجاد کند. اما کتابخانه ملی کانادا در چالش با این بحران، به دستاوردهای مهمی مانند توجه بیشتر به منابع دیجیتال، ارائه خدمات به صورت الکترونیک، توسعه زیرساخت و اصلاحات ساختاری رسید و تهدید را به فرصت تبدیل کرد. البته حمایت‌های دولت و تدریجی بودن روند کاهش بودجه در مثمر ثمر بودن بازنگری‌ها تأثیر بسزا داشت اما نمی‌توان از برنامه‌ریزی‌های دقیق مدیریتی سازمان نیز چشم پوشید.

ادغام با آرشیو ملی کانادا نیز تغییر بزرگ دیگری بود که کتابخانه ملی در سال‌های اخیر تجربه کرد. با وجود برنامه‌ریزی‌های قبل از ادغام و بودجه‌های اختصاص داده شده، سازمان جدیدالتأسیس بعد از گذشت ۶ سال هنوز درحال گذر از دوران تغییر، تطبیق با قانون جدید و یافتن جایگاه خود است (دوسِت، ۲۰۰۷، ص. ۶۶) نظام دادن مشارکت با سایر سازمان‌ها^[۱۰۰]، تدوین استراتژی‌ برای مدیریت فعالیت‌های سایر کتابخانه‌ها و مراکز آرشیو به جای اجرای انفرادی وظایف^[۱۰۱]، سیاست‌هایی است که سازمان برای مدیریت این شرایط اتخاذ ‌کرده‌است.

اولویت کتابخانه و آرشیو کانادا در برنامه های آینده گسترش دامنه اجرای وظایف در محیط دیجیتال اعلام شده است. هدف طولانی مدت دیگر در ساخت مجموعه دیجیتال و توسعه آن، ایجاد «مخزن دیجیتال ائتلافی»^[۱۰۲] (TDR) است. این برنامه، نقش رهبری کتابخانه و آرشیو کانادا را در استراتژی اطلاعات دیجیتال تقویت می‌کند و موجب تقویت شبکه‌ای از مخازن دیجیتال مورد اطمینان در سطح کانادا می‌شود. در حال حاضر زیرساخت‌های لازم برای جمع‌ آوری و ذخیره منابع در مجموعه دیجیتال و دسترس‌پذیر ساختن آن‌ ها فراهم شده است. این برنامه در قالب مراحل مختلف برای ایجاد امکان اقداماتی نظیر مدیریت اتوماتیک اطلاعات ثبت نام، تسهیل واسپاری انتشارات آنلاین و جمع‌ آوری اسناد دولتی الکترونیک اجرا می‌شود (گزارش عملکرد کتابخانه و آرشیو کانادا، ۲۰۰۷، ص. ۲۷؛ واسپاری و اینترنت^[۱۰۳]، بی‌تا).

کتابخانه و آرشیو کانادا با مشاوره با متخصصان و کاربران، اجرای پروژه های پایلوت، تدوین استراتژی، ارزیابی‌های مداوم، سعی در کارآمد بودن اقدامات و دقیق بودن برنامه‌ریزی‌های آینده سازمان دارد و دستاوردهای آن نشان می‌دهد تا حد زیادی در این امر موفق بوده است.

۴-۳٫ بخش دوم: کتابخانه ملی استرالیا

کتابخانه ملی استرالیا، با تصویب قانون آن در ۱۹۶۰ رسما تأسیس شد. اما در واقع می‌توان گفت قدمت خدمات کتابخانه ملی به زمان تشکیل دولت فدرال و تأسیس پارلمان استرالیا و کتابخانه آن در ۱۹۰۱ می‌رسد. قبل از توضیح بیشتر راجع به سابقه خدمات کتابخانه ملی استرالیا و روند توسعه آن، با اجمال بسیار به معرفی کشور استرالیا می پردازیم.

۴-۳-۱ استرالیا

استرالیا کوچک‌ترین قاره دنیا‌ است. مساحت بیش از ۷۷۰۰۰۰۰ کیلومترمربع و ششمین کشور پهناور جهان است. نزدیک که ۲۳ میلیون نفر جمعیت دارد (رتبه ۲۵‌ام جمعیت) و با تراکم نسبی ۶/۲ نفر در هر کیلومتر مربع، یکی از خلوت ترین سرزمین‌های دنیا‌ است (استرالیا، بی‌تا؛ استرالیا، ۲۰۱۰).

۴-۳-۱-۱ تاریخچه

استرالیا تنها از کمی بیش از ۲۰۰ سال است که ‌به این نام خوانده می‌شود. اما از ۴۸ هزار سال قبل سکونتگاه بومیانی بوده است که احتمالا از آسیای جنوبی به آنجا مهاجرت کرده بودند (گیلسپی^[۱۰۴]، ۲۰۰۲). ورود اروپائیان ‌به این سرزمین را به قرن ۱۶ و یا ۱۷ نسبت می‌دهند. در نخستین دهه قرن هفدهم، یک کشتی هلندی‌ به شمال شرق آن وارد شدند و در سال‌های بعد هلندی‌های بیشتری به تدریج مناطق بیشتری از استرالیا را مشاهده و ثبت کردند (ساوث لند به هلند نو: کشف استرالیا…^[۱۰۵]، بی‌تا).