۱-۳- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

از اواسط دهه ۱۹۹۰ مشتریان بیشتر و بیشتر به مسائل زیست محیطی علاقه مند شدند. مشتریان کلیدی تبدیل شدند به یک نیروی قوی در مصرف گرایی سبز و از شرکت ها می خواستند که در برابر جامعه و مسائل اجتماع، خود را مسئول بدانند. متأسفانه اکثر مردم معتقدند که بازاریابی سبز منحصراًً به ترفیع یا تبلیغ محصولات با ویژگی های محیطی اشاره دارد. کلماتی مانند بدون فسفات، قابل بازیافت، و سازگار با لایه اوزون مواردی هستند که اغلب مصرف کنندگان آن ها را با بازاریابی سبز مرتبط می دانند. در حالی که این کلمات فقط نشانه هایی از بازاریابی سبز هستند. به طور کلی بازاریابی سبز مفهوم وسیع تری است که می‌تواند در کالاهای مصرفی، صنعتی و یا حتی خدمات اعمال می شود. افزایش آگاهی زیست محیطی عواقبی برای مصرف کننده در بر دارد. یعنی بیشتر به طور خاص در قصد خرید سبز پیشنهاد می شود که مصرف کنندگانی که سطح بالایی از آگاهی زیست محیطی دارند بیشتر احتمال دارد که رفتار سازگار محیطی داشته باشند. با این حال در چند سال گذشته بعضی نویسندگان استدلال کردند که اگرچه بسیاری از مصرف کنندگان درباره مراقبت از محیط زیست ادعا می‌کنند اما رفتار خریدشان همیشه این تمایل را منعکس نمی کند. Kalafatis,1999,p445))

آگاهی از نابودی منابع طبیعی و محیط زیست، مسئله حفاظت محیطی را برجسته نموده و جوامع را بر آن داشته تا گونه ای محیط زیست پسند به نام “مصرف گرایی سبز^[۶]” را ارائه نماید. همچنان که مسئله حفاظت محیطی جلب توجه نموده، این مسئله تأثیری بر فعالیت های مصرف کنندگان داشته است که منجر به افزایش در تنوع محصولات سبز و میزان مصرف آن ها گردیده است. هنگامی که محصولات سبز در بازار محبوبیت پیدا کنند، مصرف کنندگان بیشتری به سمت محصولات سبز تری می‌روند. (Kim and Chung, 2011, p42)

علاوه بر این شرکت های متعددی استراتژی بازاریابی سبز را اتخاذ کرده‌اند و با در نظر گرفتن وضعیت رقبا در تصمیم گیری های مدیریتی خود، ویژگی های زیست محیطی را به عنوان منبع مزیت رقابتی جستجو می‌کنند. (Chen and Chai,2010,p28) از نقطه نظر مدیریت نیز، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مدیریت زیست محیطی، اثر مثبت بر عملکرد شرکت ها از جمله عملکرد مالی دارد که حاکی از تعهد به مدیریت سبز است. (Huang and Kung, 2011, p 1413)

درک مشخصات رفتار مصرف کننده سبز خیلی مهم است زیرا شرکت ها می‌توانند اهداف و استراتژی های تقسیم بندی جدیدی را اتخاذ کنند.(D’Souza et al,2007,p166)

با توجه به مسائل فوق و اهمیت مفهوم بازاریابی سبز در عصر کنونی، توجه ‌به این موضوع برای شرکت ها از جمله شرکت پگاه در شهرستان رشت، مزیت های زیادی را به همراه دارد که انجام این تحقیق باعث آگاهی از میزان تأثیر هریک از عوامل آمیخته بازاریابی سبز بر رفتار خرید مصرف کنندگان محصولات این شرکت و در نهایت بهبود منابع کارا، پایین آوردن هزینه های ساختاری و بهبود موقعیت رقابتی می شود. این امر همچنین باعث می شود تا شرکت پگاه جایگاه خود را در عرصه رقابت سبز بشناسد تا در جهت بهبود و یا اصلاح فرایندها و فعالیت های خود برای رسیدن به جایگاه بهتر در عرصه فعالان سبز، برآید.

۱-۴-چهارچوب نظری تحقیق

چهارچوب نظری یک الگوی مفهومی است مبنی بر روابط تئوریک میان شماری از عواملی که ‌در مورد مسئله پژوهش، با اهمیت تشخیص داده شده اند و به ما کمک می‌کنند تا روابط خاصی را در نظر بگیریم و آن ها را بیازماییم و درک خود را در زمینه پویایی های موقعیتی که قرار است پژوهش در آن صورت گیرد بهبود بخشیم. چهارچوب نظری چیزی نیست جز تعیین شیکه روابط موجود میان متغییر های مرتبط با یک مسئله. به عبارتی خلاصه تر، چهارچوب نظری به رابطه بین متغییرهای تحقیق که تصور می شود در دگرگونی شرایط مورد بررسی نقش دارند، می پردازد و ایجاد چنین چهارچوبی در برقراری و ساخت فرضیه‌ها، آزمون آن ها و هم چنین درک پژوهشگر از مسأله تحقیق کمک می‌کند و به عنوان پایه ای است که تمام طرح تحقیقاتی روی آن قرار داده می شود.(سکاران،۱۳۸۸،ص۸۱)

با توجه به آنچه که در بیان مسئله گفته شد و بر اساس ادبیات تحقیق، مدل مفهومی این تحقیق در شکل ۱-۱ ارائه شده است.

شکل۱-۱ مدل مفهومی تحقیق(یاری،۱۳۹۱،ص۱۶۸)

۱-۵- فرضیه های تحقیق

با توجه به تحقیقات گذشته ای که در زمینه آمیخته های محصول سبز انجام شده و با توجه به مقاله اصلی و پایه، از آنجایی که در آنجا رابطه مثبت و معنا دار بودن اکثر فرضیات تأیید شده بود، در اینجا نیز فرض بر مثبت و معنا دار بودن همه فرضیات گذاشته شده است.

فرضیه اصلی: بین آمیخته بازاریابی سبز و تصمیم خرید سبز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

فرضیه اول: بین آمیخته محصول سبز و تصمیم خرید سبز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم: بین آمیخته ترفیع سبز و تصمیم خرید سبز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

فرضیه سوم: بین آمیخته توزیع سبز و تصمیم خرید سبز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

فرضیه چهارم: بین آمیخته قیمت سبز و تصمیم خرید سبز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

۱-۶- اهداف علمی تحقیق

۱- بررسی تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر تصمیم خرید مصرف کنندگان.

۲- اولویت بندی هر یک از آمیخته ها به ترتیب اهمیت تأثیر گذاریشان بر خرید سبز مصرف کنندگان.

۱-۷- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها

۱-۷-۱- تعریف نظری

محصول سبز: به محصولی اطلاق می شود که در تلاش است تا به حفاظت و یا حتی بهبود محیط طبیعی بپردازد و این کار را به طریقی چون صرفه جویی در مصرف انرژی یا منابع و کاهش یا حذف عناصر سمی، آلاینده و زائد انجام می‌دهد.(کاردان زیرک،۱۳۹۱،ص۲۸)

تبلیغ سبز: به معنای انتقال اطلاعات زیست محیطی واقعی به مصرف کنندگانی است که با فعالیت های شرکت در ارتباط اند. (همان منبع،ص۳۶)

قیمت سبز: قیمت سبز را تنظیم قیمت برای کالاهای سبز، به گونه ای که بین حساسیت مصرف کننده نسبت به هزینه و تمایل او به پرداخت هزینه بیشتر برای کالای سازگار با محیط زیست تعادل ایجاد کند، تعریف کرده‌اند. (همان منبع)

۲-اشتغال مجدد بازنشسته:

کارگر بازنشسته منعی در اعاده به کار ندارد ولی حقوق بازنشستگی وی قطع و به حالت اشتغال برمی­گردد. اشتغال محدود در کارگاه دیگر منعی نداشته و می ­تواند به طور روزمزد در کارگاه دیگری مشغول به کار گردد.

اشتغال مجدد کارگران بارنشسته در همان شغل قبلی تقریباً شبیه به اعاده به خدمت کارکنان دو قشر دیگر بوده ولی اشتغال روزمزد یا ساعتی آنان در مشاغل دیگر منعی ندارد. کما اینکه بازنشستگان ارتش و دولت نیز می ­توانند در مشاغل بخش خصوصی مشغول به­کار گردند. در این خصوص رأی وحدت رویه شماره ۱۲۴۳ مورخ ۲۵/۱۰/۱۳۸۷ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری اشعار می‌دارد: (( به موجب تبصره ۷ قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه شدگان تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۶۷، چنانچه بیمه­شدگانی که بر اساس ماده واحده قانون فوق الذکر بازنشسته شوند و مجدداً به عنوان حقوق بگیر در کارگاهی به کار اشتغال ورزند ضمن قطع مستمری از استفاده مجدد از بازنشستگی موضوع ماده واحده مذبور محروم خواهند شد. نظر به اینکه مراد مقنن اشتغال به کار مستمر در یک کارگاه در قبال دریافت حقوق است و تعمیم و تسری حکم قانون‌گذار به مواردی که بیمه شدگان بازنشسته به منظور کمک به معیشت خود و خانواده به کار نیمه وقت با دریافت اجرت اشتغال می­ورزند و اطلاق فرد شاغل تمام وقت حقوق بگیر به اشخاص مذبور و نتیجتاً حذف مستمری بازنشستگی آنان موافق هدف و حکم مقنن نیست، ‌بنابرین‏ دادنامه­های شماره ۶۲۹ مورخ۱۰/۵/۱۳۸۲ شعبه چهارم تجدیدنظر، شماره ۷۱۷ مورخ ۱۵/۵/۱۳۸۱ شعبه اول تجدیدنظر، شماره ۱۱۶۲ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۸۳ شعبه دهم تجدیدنظر دیوان بر ورود شکایت و تأیید استحقاق شاکیان به دریافت مستمری بازنشستگی در مدت اشتغال به خدمت نیمه وقت موافق اصول و موازین قانونی است….)). ( رفیعی،۱۳۹۳: ۱۵۷)

۳-مستمری بازنشستگی و پاداش پایان خدمت:

کارگری که برابر بند ب ماده ۲۱ قانون کار، بر اساس موارد عنوان شده در بند بالا بازنشسته می­ شود، برابر ماده ۲۳ قانون کار مستمری بازنشستگی آن تابع قانون تأمین اجتماعی ‌می‌باشد و برابر ماده ۷۷ قانون تأمین اجتماعی به وی به ازاء هر سال سابقه پرداخت بیمه یک روز حقوق پرداخت می­ شود و مبنای محاسبه آن نیز متوسط حقوق دو سال آخر کارگر می‌باشد. همچنین برابر ماده ۳۱ قانون کار، کارفرما باید بر اساس آخرین مزد کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت به میزان ۳۰ روز مزد به وی به عنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید.

مستمری بازنشستگی و پاداش پایان خدمت کارگران و نحوه محاسبه آن نیز مانند کارمندان و کارکنان ارتش ‌می‌باشد.

مبحث دوم :

ازکارافتادگی

ازکارافتادگی حالتی است که فرد بنا به دلایلی دچار مشکل جسمی و یا روانی شده و قادر به انجام کار نباشد. بدین گونه که فردی که توانایی کارکردن دارد بر اثر حوادث و اتفاقات پیش ­بینی نشده، دچار آسیب جسمی و روانی شده( معلول گردیده) و دیگر توانایی که لازمه کارکردن در شغل مورد نظر است، را ندارد. به عنوان مثال فردی که به عنوان راننده در سازمان یا کارگاهی مشغول به کار ‌می‌باشد در صورتی که از ناحیه دست یا پا دچار معلولیتی شود دیگر قادر به رانندگی کردن نبوده و ازکارافتاده محسوب می­گردد.

‌بنابرین‏ ازکارافتادگی عبارت است از ناتوانی در انجام فعالیت حرفه ای، در صورتی که احتمال دائمی بودن آن وجود داشته باشد یا بعد از مدتی که شخص در طی آن مستحق مزایای مربوط به ناتوانی موقت در انجام کار است، باقی بماند.( عراقی، ۱۳۸۶: ۳۵۸) افراد شاغل در صورتی که دچار آسیب جسمی یا فکری شده به­ طوری که دیگر نتوانند وظایف شغلی خود را انجام دهند، سازمان یا کارفرما دیگر به وجود آن ها احتیاجی ندارند و به ناچار از کار بیکار می­شوند. بدین­نحو، ازکارافتادگی به عنوان یکی از راه های پایان خدمت متجلی می­ شود و این از کارافتادگی افراد شاغل مورد توجه قوانین قرار گرفته و در قوانین مرتبط با کارگران، کارمندان و کارکنان ارتش نیز مورد بحث قرار گرفته است که در این مبحث به آن خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است که ازکارافتادگی مورد نظر در این مبحث از کار افتادگی کلی بوده به طوری که فرد شاغل قادر به ادامه کار نباشد. ولی در صورتی که میزان توانایی مستخدم به نحوی کاهش یافته که توان کارکردن داشته باشد و یا بتواند در کار سبک­تری از لحاظ فعالیت جسمی و فکری نسبت به کار قبلی گمارده شود، ازکارافتادگی جزئی نامیده می­ شود که از موارد پایان خدمت نبوده و مورد بحث ما نمی باشد.

گفتار اول: ازکارافتادگی کارمندان

از دیگر موارد خروج کارمند از خدمت دولت ازکارافتادگی است. حالت ازکارافتادگی وضع مستخدمی است که قادر به کار کردن نباشد. ازکارافتادگی ممکن است در حوادث ناشی از کار و یا به سبب حوادث خارج از کار باشد.

‌بنابرین‏ حالت ازکارافتادگی از حالت­هایی است که مستخدم رسمی به علت نقض عضو یا معلول شدن قادر به ادامه­ فعالیت شغلی نیست و اداره با پرداخت حقوق وظیفه به چنین مستخدمی وی را از کارکردن باز می­دارد و به فعالیت شغلی مستخدم پایان داده می­ شود. ولی مستخدم و خانواده اش از کمک مالی اداره بر خوردارند. چنین تصمیمی از سوی قانون­گذار بجا و درست است. چون مستخدم به سببی که مستقل از اراده و میل او بوده از ادامه­ کار اداری ناتوان است. ‌به این جهت باید از وی و خانواده­اش حمایت شود و از حداقل کمک استفاده کنند. حقوق وظیفه که قانون برای مستخدم ازکارافتاده یا نقص عضو برقرار می­ کند بر جهت این که معلولیت یا نقض عضو ناشی از کار نباشد یا باشد فرق می­ کند. ( ابوالحمد، پیشین: ۲۸۶-۲۸۵)

ماده ۴۸ قانون مدیریت خدمات کشوری یکی از طرق انتزاع کارمندان رسمی را از کارافتادگی کلی کارمند اعلام ‌کرده‌است اما در این قانون شرایط و چگونگی ازکارافتادگی بیان نشده است. ‌بنابرین‏ در این مورد باید به قانون استخدام کشوری و دیگر قوانین و آیین نامه های مرتبط رجوع کرد. ( امامی، پیشین: ۳۱۰)

بند اول: انواع ازکارافتادگی

ازکارافتادگی کارمندان بر دو نوع است. ازکارافتادگی به سبب حادثه ناشی از کار یا به سبب انجام وظیفه و از کارافتادگی ناشی از هر علت دیگر.

۱-ازکارافتادگی حین کار یا به سبب انجام وظیفه:

اگر مستخدم به علت حادثه­ ناشی از کار یا به سبب انجام وظیفه، معلول یا ناقص شود به گونه ­ای که توانایی ادامه کار نداشته باشد، از کارافتاده محسوب می­گردد. این نوع ازکارافتادگی به تشخیص شورای پزشکی صورت می­پذیرد و در صورتی که شورای پزشکی از کارافتادگی کارمند را تأیید کند، ازکارافتاده ناشی از کار یا انجام وظیفه محسوب گردیده و به خدمت وی خاتمه داده می شود.

۲- نقص عضو و ازکارافتادگی ناشی از کار یا به سبب انجام وظیفه نباشد.( غیر ناشی از کار)

• • چالش های دیگری مدیریت دانش با آن مواجه است عبارتند از :

  

• • چالش هماهنگ نمودن دانش با نیازهای سازمان

• عدم ارتباط مدیریت دانش سازمانی با فعالیت های روزانه افراد

رقابت در میان حرفه ای ها

• • • ساختن پایگاه دانش وقت گیر و مستلزم کار شدید است بی میلی برای سهم بردن از اطلاعات

  

• • نداشتن دید کلان و عدم سرمایه گذاری بلند مدت

• • درون گرایی فزاینده سازمان ها که توام با ترس یادگیری از غریبه هاست

• تأکید بیش از حد بر شیوه های رسمی یادگیری به عنوان مکانیزیمی برای تسهیم و توزیع اطلاعات کمی.

نمونه های زیادی برای اجرای مدیریت دانش وجود دارد اما تعداد اندکی از سازمان‌ها در این زمینه موفق عمل نموده اند. براستی ریشه مشکل کجاست؟

شاید یکی از دلایل رویکرد نادرست و غلط به مدیریت دانش باشد.

مدیران باید قبل از هر اقدامی در این زمینه تحقیقات لازم راانجام دهند وبا توجه به وضعیت سازمان خود اقدامات علمی را در این زمینه انجام دهند تا از بیماری آنی زندگی و بحران های ناشی از دانش سازمان نیافته جلوگیری کنند.

۲-۳-۱۴- عوامل مؤثر ‌در اجرا و نهادینه کردن مدیریت دانش

شالوده موفقیت یک سازمان در پیاده سازی مدیریت دانش، هدفمندی آن است. مدیریت دانش به دنبال انجام هوشمندانه وظایف، در بستر یک سازمان دانا است. در چنین بستری اصل، اشتراک بیشتر و بیشتر دانش نیست، بلکه محوریت اشتراک دانش، باید دانش مناسب را در اختیار افراد مناسب قرار گیرد. دانشی که به عمل تبدیل نگشته و در حیطه یک سازمان کاربردی نداشته باشد، برای آن سازمان ارزشی نخواهد داشت. ‌بنابرین‏ باید بدانیم دانش مناسب کدام است و افراد مناسب کدامند.

در زیر برخی عوامل و راهکارهای مؤثر در اجرا و نهادینه کردن مدیریت دانش را نام می بریم:

• رهبر اندیشمند

مغز و اندیشه رهبران اندیشمند منشاء پیدایش سازمان های دانش بنیان است. فرایند نهادینه سازی مدیریت دانش محور درسازمان ها نیازمند رهبری توانمند است تا از طریق معرفی مزایای مدیریت دانش محور و برانگیختن کارکنان، حمایت لازم را از دانشگران به عمل آورد. مطابق با این نقش، مدیریت با تنظیم فرایند های هر مرحله و انطباق این فرایند ها با راهبرد کلی سازمان، اثربخشی رهیافت مدیریت دانش را افزایش دهد. علاوه برا این مدیریت، مسئولیت ایجاد محیط غنیو مطلوب را جهت اجرای مدیریت دانش محور بر عهده دارد این وظیفه مدیریت شامل مواردی همچون ایجاد یک محیط کاری دوستانه و خلاق و زمینه سازی جهت خرید تجهیزات نرم افزاری مناسب به منظور ذخیره سازی و پردازش اطلاعات سیستم می‌باشد. با ارائه تعریفی مناسب از سیاست های اجرایی سازمان مدیریت می‌تواند به اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش محور کمک کند نماید.

• فرهنگ سازمانی

فرهنگ سازمانی به عنوان مفروضات و باورهای بنیادی تعریف شده است که بین اعضای سازمان مشترک است. در هر سازمانی الگوهایی از باورها، سمبل ها و آداب و رسوم وجود دارد که به مرور زمان به وجود آمده اند. مدیریت دانش محور که یکی از راه های بهبود بخشیدن به شرایط بقای سازمان است،زمانی به طور موفقیت آمیز در یازمان اجرا می‌گردد که از قبل زمینه فرهنگی مناسب با این نظام بستر سازی شده باشد. برای اینکه سازمان به صورت یک سازمان دانش محور در آید باید دارای ارزش های زیر باشد:

الف)ارزش کل بیش از جزء است و مرزها به حداقل ممکن می‌رسند.

تنها در سایه درک یک تصویر کلی و یادگیری برای بهبود بخشیدن به کل می توان سازمان دانش محور را موفق نمود. هم چنین فرهنگ مرزها را کمرنگ می‌کند. این مسیر به سازمان بدون مرز می‌ انجامد. حذف مرزها باعث می شود که عقیده ها و اطلاعات و افراد به راحتی به درون سازمان راه یابند و سازمان می‌تواند بدان وسیله دست به اقداماتی هماهنگ بزند تا از یک سو نوآوری و خلاقیت داشته باشد و از سوی دیگر خود را با عوامل نامطمئن و در حالت تغییر محیط سازگار کند.

همچنین کاهش دادن مرزها به معنی تشکیل مشارکت های خصوصی و همکاری نزدیک با شرکت های رقیب، عرضه کنندگان مواد اولیه و مشتریان است.

ب) فرهنگ برای عواطف و احساسات جامعه ارزش قائل می شود و افراد برای یکدیگر ارزش قائل می‌شوند.

وضع بدان گونه در می‌آید که افراد و سازمان می‌تواند یک شبکه ارتباطات به وجود آورد و بدان وسیله موجب رشد و پیشرفت اعضای این جامعه گردد. عشق ورزیدن به دیگران و احترام گزاردن به آنان زمینه زمینه ای سالم به وجود می آورد که اعضای سازمان یادگیرنده می‌توانند بدان وسیله دست به تجربه اندوزی زنند، بارها مرتکب اشتباه شوند مزه تلخ شکست را بچشند و سر انجام مطالب بیشتری را یاد بگیرند ؛ افراد ایم مطالب را می آموزند که به عنوان عضوی از یک تیم و جزئی از یک جامعه بزرگتر تجربیات ارزشمندی کسب نمایند. فعالیت ها و کارهایی را که موجب اختلاف بین افراد می شود را به اجرا در نیاورند. در سازمان دانش محور عنوان و مقام اداری از بین می رود و فرهنگ برابری و مساوات بر سازمان حاکم می شود (الدفت ، ۱۳۸۸).

• تفویض اختیار

در سازمان دانش بنیان اختیارات به میزان زیادی به افراد واگذار می شود. در سازمان دانش محور که اعضای آن ها را افراد متعلق به دوایر تخصصی مختلف تشکیل می‌دهند، به صورت واحد هایی در می‌آیند، افراد با هم همکاری می‌کنند تا نیازها را شناسایی و مسائل را حل کنند. در چنین سازمانی رهبر می‌داند که نوع بشر کنجکاو است و از یادگیری لذت می‌برد. سازمان دانش محور این کنجکاوی و انگیزه باطنی را تقویت می کند. آموزش کارکنان برای درک نوع فعالیت و تفویض اختیار به آنان جهت تصمیم گیری باعث می شود که عضو سازمان احساس نوعی مالکیت بنماید و از کار کردن در سازمان احساسمباهات کند.

• ساختار سازمانی

سیرگذار و تکامل سازمان‌ها به سازمان‌های ارگانیک، منعطف، مسطح و غیر متمرکز نشان می‌دهد که ابعاد تشکیل دهنده آن ها باید چیزی فراتر از ابعاد سازمان های سلسله مراتبی و رسمی باشد در این گونه سازمان ها روابط غیر رسمی می‌تواند نقش مهمی در ساختار دهی سازمانی ایفا کنند. این روابط جنبه مهمی ار تفاوت بین ساختارهای مکانیکی و ارگانیکی را تشکیل می‌دهد و حتی جنبه تعیین کننده ای از ساختارهای فرایند محور را به خود اختصاص می‌دهند. اما شرایط حاکم بر اقتصاد های دانش محور و الزاماتی که برای سازمان ها ایجاد کرده‌اند، نشان می‌دهد که این چهار بعد برای تغییر و موفقیت ساختارهای مدرن کافی نیست. این امر منجر به ساختار دهی سازمانی و کشف ابعاد اساسی عمیق تری از ساختار در بازارهای پویا شده است. برای ایجاد سازمان های دانش محور به شکل اجتماعات کاری بر ابعاد ساختاری سطح بالاتری نیاز است. این سطح شامل روابط مبتنی بر اعتماد، روابط تعاملی برون گرا و روابط عاطفی فراگیر می‌باشد.

۱۹-۲-رابطه بین اهمیت و خطر حسابرسی^[۶۱]

حسابرس هنگام برنامه ریزی حسابرسی باید مشخص کند که چه مواردی می‌تواند صورت های مالی را به گونه ای با اهمیت تحریف کند. اهمیت با خطر حسابرسی رابطه معکوس دارد، یعنی هر چه مبلغ اهمیت بالا می رود، خطر حسابرسی کاهش می‌یابد و برعکس. حسابرس برای تعیین نوع و ماهیت، زمانبندی اجرا و حدود روش های حسابرسی باید این رابطه معکوس را در نظر بگیرد؛ برای مثال، چنانچه حسابرس پس از برنامه ریزی برای اجرای روش های خاص حسابرسی ‌به این نتیجه برسد که مبلغ اهمیت قابل قبول، پایین تر از برآورد قبلی وی است، خطر حسابرسی افزایش می‌یابد. حسابرس برای جبران این افزایش در خطر حسابرسی یکی از اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

الف) کاهش سطح برآوردی خطر کنترل، در صورت امکان، و تامین پشتوانه لازم برای سطح جدید پایین تر، از طریق انجام آزمون های کسترده یا اضافی کنترل های داخلی.

ب) کاهش خطر عدم کشف از طریق تعدیل نوع و ماهیت، زمانبندی اجرا و حدود آزمون های محتوای مورد نظر.

۲۰-۲-چرخه عمر

همه‌ موجودات زنده، از جمله نباتات، جانوران و انسان‌ها، همگی از منحنی عمر یا چرخه عمر پیروی می‌کنند. این گونه موجودات متولد می‌شوند، رشد می‌کنند، به پیری می‌رسند و در نهایت می میرند. این سیستم های زنده در هر مرحله از چرخه عمر خود دارای الگوهای رفتاری خاص به منظور چیرگی بر مسایل آن دوره و مشکلات مربوط به انتقال از دوره ای به دوره دیگر هستند. تئوری چرخه عمر شرکت چنین فرض می‌کند که شرکت ها و بنگاه های اقتصادی، همچون تمامی موجودات زنده که متولد می‌شوند، رشد می‌کنند و می میرند، دارای منحنی عمر یا چرخه عمر هستند.^[۶۲] همانند موجودات زنده، رشد و پیری واحدهای تجاری را بر مبنای قابلیت کنترل و انعطاف پذیری نشان می‌دهند. در جوانی(دوران رشد) سازمان ها بسیار انعطاف پذیر، ولی در بیشتر مواقع غیر قابل کنترل‌اند. با افزایش عمر سازمان ها، روابط تغییر می‌کند، کنترل افزایش و انعطاف پذیری کاهش می‌یابد. در نهایت، با پیر شدن (دوران افول) قابلیت کنترل نیز کاهش خواهد یافت. هنگامی که واحد تجاری قابلیت کنترل داشته و انعطاف پذیر باشد، بیانگر این است که توامان مزایای جوانی و پیری را دارا است. این وضعیت تحت عنوان مرحله تکامل (بلوغ) شناخته می شود. در اقتصاد و مدیریت، چرخه عمر شرکت ها و مؤسسات به مراحلی تقسیم می‌شوند. در ادبیات این علوم برای چرخه عمر مدل هایی با چند مرحله ارائه شده است که در چاچوب این مدل ها، مؤسسات و شرکت ها با توجه به هر مرحله از حیات اقتصادی خود سیاست و خط مشی مشخصی را دنبال می‌کنند. این سیاست ها به گونه ای در اطلاعات حسابداری شرکت ها منعکس می شود.^[۶۳] در حوزه حسابداری نیز برخی از محققان به بررسی تاثیر چرخه عمر شرکت بر اطلاعات حسابداری پرداخته‌اند.^[۶۴] این محققان چهار مرحله را برای توصیف چرخه عمر شرکت به شرح ذیل تبیین نموده اند:

مرحله تولد یا ظهور، مرحله رشد، مرحله بلوغ، مرحله افول یا سکون

در مرحله ظهور معمولاً میزان دارایی ها (اندازه شرکت) در سطح نازلی قرار دارد، جریان های نقدی حاصل از فعالیت های عملیاتی و سودآوری پایین است و شرکت ها برای تامین مالی و تحقق فرصت های رشد به نقدینگی بالایی نیاز دارند.

در مرحله رشد اندازه شرکت بیش از اندازه شرکت های در مرحله ظهور بوده، میزان فروش و درآمد ها نیز نسبت به مرحله ظهور بیشتر است. منابع مالی نیز بیشتر در دارایی های مولد سرمایه گذاری شده، شرکت از انعطاف پذیری بیشتری در شاخص های نقدینگی برخوردار است.

در مرحله بلوغ شرکت ها فروش با ثبات و متعادلی را تجربه نموده، نیاز به وجه نقد در اکثر موارد از طریق منابع داخلی تامین می شود. اندازه دارایی های این شرکت ها نیز به تناسب بیش از اندازه شرکت های در مرحله رشد می‌باشد.

در مرحله افول فرصت های رشد عموماً بسیار ناچیز است. شاخص های سودآوری، نقدینگی و ایفای تعهدات روند نزولی داشته و شرکت در شرایط رقابتی بسیار سخت محاط شده است، ضمن اینکه هزینه تامین مالی از منابع خارجی زیاد می‌باشد.

۲۱-۲-پیشینه تحقیق

۱-۲۱-۲-پیشینه خارجی

داس و پاندیت ^[۶۵] (۲۰۱۰) در تحقیق با عنوان “تاثیر کیفیت حسابرسی بر فرصت های سرمایه گذاری شرکت ها در مراحل چرخه عمر” نشان دادند که شرکتهایی با فرصت های سرمایه گذاری بالا مانند شرکت هایی که در مراحل اولیه چرخه عمر خود هستند نسبت به شرکت های بالغ دارای سرمایه گذاری های اختیاری بیشتری هستند. ‌بنابرین‏ نقش حسابرس در ممانعت از بیش سرمایه گذاری در شرکت های بالغ حیاتی تر از شرکت های جوان است و به طور مشابه نقش حسابرس در ممانعت از کم سرمایه گذاری در شرکت های جوان حیاتی تر از شرکت های بالغ است.

فردیناند و همکاران^[۶۶](۲۰۰۹)، در پژوهشی با عنوان تاثیر دوره تصدی حسابرس و تخصص در صنعت حسابرس بر روی کیفیت سود ‌به این نتیجه رسیدند که هرگاه تخصص در صنعت حسابرس پایین باشد، در آن صورت رابطه بین دوره تصدی حسابرس طولانی تر و کیفیت بالاتر سود، قوی تر خواهد بود و برعکس. چمبرز و پاین^[۶۷](۲۰۰۸)، در پژوهشی با عنوان کیفیت حسابرسی و اقلام تعهدی غیر عادی ‌به این نتیجه رسیدند، مقدار بازده عملیاتی مربوط به اقلام تعهدی غیر عادی رابطه منفی با کیفیت حسابرسی دارد.

لی^[۶۸](۲۰۰۷)، در تحقیقی با عنوان “دوره تصدی حسابرس و محافظه کاری حسابداری” ‌به این نتیجه رسید که افشا دعوای حقوقی حسابرسان اثر معکوسی تصدی طولانی تر حسابرسی بر محافظه کاری حسابداری را کاهش می‌دهد.شواهد نشان داد که مقدار محافظه کاری کاهش یافته به همراه تصدی حسابرسی در طی دوره دعاوی حقوقی طولانی تری کاهش می‌یابد.

مور و لونستین^[۶۹](۲۰۰۴) در تحقیق خود با عنوان منافع شخصی و تضاد سود معتقدند که عدم آشنایی حسابرس با صاحبکار ممکن است هشدارهایی برای حسابرسان به وجود آورد که این هشدارها باعث می‌شوند تا حسابرس در کار خود از ریسک بالقوه حسابرسی اجتناب کنند ‌بنابرین‏ آن ها ممکن است برخی مبادلات را محافظه کارانه تر گزارش کنند یا آزمون ها را افزایش دهند.در مقابل تصدی بیشتر موجب آشنایی شده و استقلال حسابرسی را کاهش می‌دهد.

کارسلو و ناگی^[۷۰](۲۰۰۴)، طی تحقیقی با عنوان “تخصص حسابرس، اندازه مشتری و گزارشگری مالی متقلبانه” به آزمون رابطه بین دوره تصدی حسابرسی و گزارشگری مالی متقلبانه پرداختند و ‌به این نتیجه رسیدند که گزارشگری مالی متقلبانه در سال های اولیه دوره تصدی حسابرسی بیشتر اتفاق می افتد.

– رفتار معصوم: اعمالی که از پیغمبر و امام به ‌عنوان تعلیم احکام خدا صادر می­ شود، مانند گفتار آن ها که جزء منابع حقوق اسلام است.

– تقریر معصوم: یعنی نزد پیامبر و امام، اعمالی انجام شود و آن ها با علم و توانایی، از آن اعمال انتقاد نکرده و جلوگیری به عمل نیاورده باشند. از سکوت آن ها، مشروعیت آن کارها استنباط و استنتاج می­ شود. ‌بنابرین‏ سنت ‌به این معنا، هم مطلقات قرآن را تقیید می­ کند و هم عمومات آن را تخصیص می زند، هم مجملات آن را توضیح می­دهد و هم مسائلی را که در قرآن نیامده برای ما بیان می‌کند.

پ) اجماع. سومین منبع قانونگذاری در اسلام “اجماع” است. منظور از اجماع یعنی اینکه تمام دانشمندان اسلامی درباره حکم شرعی اتفاق نظر و وحدت عقیده داشته باشند. بین اهل تسنن و تشیع اختلاف وجود دارد، اهل تسنن اجماع را مثل قرآن و سنت منبعی مستقل نمی­دانند بلکه آن را از این جهت قبول دارند که اجماع علمای شیعه کاشف از رأی‌ معصوم است و گرنه صرف وحدت نظر علما دینی نمی­تواند واجبی را حرام و یا حرامی را حلال نماید.(خراسانی،۱۳۲۸،۲۱)

ت) عقل. چهارمین منبع قانونگذاری در اسلام “عقل” شناخته شده است. ‌در مورد اینکه عقل چگونه منبعی برای قوانین اسلام است و میزان دخالت آن در وضع قوانین تا چه اندازه است، میان دانشمندان شیعه و سنی اختلافات شدیدی است که در این پژوهش فرصت پرداختن به آن نیست. ‌می‌توان به طور کلی چنین اشاره کرد که عقل سلیم در حالی که در مقام انجام وظیفه و به کار بستن قوانین زندگی، راهنمای خوبی به شمار می­رود، در مقام قانونگذاری و نشان دادن احکام مسائل زندگی نیز همچون یک پیامبر عمل می­ کند.(قربانی،۱۳۷۷،۸۴)

فصل سوم

بررسی وجوه افتراق اعلامیه جهانی حقوق بشر با نظام حقوقی اسلام با تأکید بر راه¬کارهای تقریب

در این فصل که اصلی­ترین قسمت پژوهش ما به شمار می ­آید سعی بر آن داریم تا وجوه افتراق اعلامیه جهانی حقوق بشر با نظام حقوقی اسلام را با در نظر گرفتن سایر اسناد حقوق بشری مرتبط، مورد واکاوی قرار دهیم. اما قبل از آن شایسته است دیدگاه اسلام را شفاف سازی نماییم. دیدگاه اسلام ‌در مورد عدم تبعیض نژادی، قومی و طبقاتی روشن و مسلم است و در این موارد، جای شبهه­ای وجود ندارد. لذا در این راستا تنها سه مقوله را مورد بحث قرار می­دهیم: آزادی، عدم تبعیض مذهبی و عدم تبعیض بر اساس جنس.

این فصل متشکل از چهار بخش ‌می‌باشد در بخش اول به مفهوم آزادی و زیر مجموعه ­های آن می­پردازیم. در بخش دوم بحث عدم تبعیض مذهبی که یکی از چالشی­ترین مفاهیم است، بررسی می شود، در بخش سوم به عدم تبعیض بر اساس جنس، به عنوان مبحثی همیشه جاری در ادوار تاریخی و مورد اهتمام محافل حقوقی و غیر حقوقی، می­پردازیم. و در نهایت در قسمت آخر به دنبال تقریب دیدگاه­ های حقوق بشری در اسلام با دیدگاه های جدید هستیم.

بخش اول: آزادی

در این بخش به بررسی مفهوم آزادی می­پردازیم که سه قسمت عمده را در بر ‌می‌گیرد. اول آزادی از بردگی دوم آزادی سیاسی و اجتماعی و سوم آزادی مذهبی. در هر کدام از این آزادی­ها با کنکاشی در اعلامیه جهانی حقوق بشر و نظام حقوقی اسلام البته با در نظر گرفتن میثاقین و اعلامیه جهانی حقوق بشر اسلامی قاهره، لایه­ های اختلاف بررسی، علت تفاوت در نظام حقوقی اسلام با اعلامیه جهانی حقوق بشر و نیز اینکه منطق حاکم بر این دو نظام حقوقی نشأت گرفته از چه می‌باشد؟ تبیین می­ شود.

حق در یک جلوه آن، به معنای آزادی است از همین رو تحلیل مفهوم آزادی در تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر از اهمیت و جایگاه ویژه­ای برخوردار است.(کوسر،۱۹۹۱،۲۹۴) آزادی در مفهوم موسع، همانا قدرت بر اندیشیدن و یا انجام عمل توسط فرد ‌بر اساس اراده و خواست خود است، آزادی را ‌می‌توان با واژه حق نیز ترجمه کرد.(فاطمی،۶۰،۱۳۸۲) آزادی کلمه­ مقدسی است که تمام ملت­ها، اقوام و افراد بشر، طبعا خواستار حقیقت آن بوده و برای به دست آوردن معنی واقعی آن، همواره تلاش می­کردند. آزادی عبارت است از آنکه اشخاص بتوانند، هر کاری را که صلاح و مقتضی بدانند، انجام دهند مشروط بر اینکه اقدامات و عملیات آن ها صدمه­ای به حق دیگران، وارد نساخته و با حقوق جامعه منافات نداشته باشد. منظور از آزادی شخصی این است که هر کسی حق دارد، همان طوری که خدا او را آزاد آفریده و به او اراده و اختیار داده است، سرنوشت زندگیش را شخصا تعیین کند و تحت نفوذ جابرانه­ی دیگران، قرار نداشته باشد. این قسم از آزادی، از نظر اسلام به عنوان یک حق طبیعی برای افراد بشر شناخته شده و بایستی تمام مردم، در حفظ این حق کوشیده و از تضییع آن جلوگیری جدی به عمل آورند. گروهی تنها ‌به این دلیل که طبیعت پوست بدنشان را سیاه کرد، یا نیروی بدنی بیشتری برای کار کردن دارند، یا از فرزندان اسرائیل نیستند، یا مانند طبقه­ی چودر و نجس­ها که از قسمت سفلای برهما آفریده ‌شده‌اند، بایستی همیشه اسیر و برده دیگران بوده و از آزادی به طور کامل محروم باشند. اسلام با این گونه افکار انحرافی شدیداً مبارزه می­ کند و این طرز تفکر را به کلی غلط و نادرست می­داند. اسلام معتقد است تمام افراد بشر، از نسل یک پدر و یک مادر هستند و هیچ گونه امتیازی جز از نظر شایستگی و تقوی نسبت به دیگران نداشته و همه و همه در حقوق انسانی که بارزترین مصداق آن، آزادی شخصی افراد است با هم برابر و یکسانند.