افریقا۹۲۹۲۲۳۲۲۹۱۷۱۲

آسیا۸۳۴۱۷۱۹۱۶۱۲۱۱آمریکای لاتین۵۲۴۲۰۲۳۴۴۱۷۱۸کشورهای در حال توسعه۸۲۰۱۷۱۷۱۶۱۴۱۰کشورهای توسعه یافته۱۴—۱۴۱۲—۱۰۹

منبع : کریم زاده ، دو ماهنامه مدیریت ، شماره ۴۸ ،ص ص ۱۸ـ۱۴

« ساکارو پولوس » تلاش‌های مختلف برای اندازه گیری نرخ بازگشت شخصی و اجتماعی سرمایه گذاری روی تحصیلات را در ۳۲ کشور مرور ‌کرده‌است و اخیراًً در تحقیق دیگری ، نرخ بازگشت سرمایه ، در سرمایه گذاری روی تحصیلات را به توجه به نتایج تجزیه و تحلیل هزینه ـ سود در ۴۴ کشور بررسی ‌کرده‌است تخمین نرخ بازگشت سرمایه در سرمایه گذاری روی تحصیلات بر اساس بررسی درآمدهای کارگران با سطوح مختلف تحصیلات در ۴۴ کشور در دوره زمانی ۱۹۸۷ـ۱۹۵۸ به شرح زیر بوده است : ( جدول شماره :۱- ۱ )

الف ) نرخ بازگشت تحصیلات ابتدائی ( چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی ) بالاترین میزان بازگشت در بین تمام سطوح تحصیلات است .

ب) نرخ بازگشت شخصی بخصوص در سطوح دانشگاهی بیشتر از نرخ بازگشت اجتماعی است .

ج ) تمامی نرخ‌های بازگشت سرمایه در آموزش عموماً بیش از ۱۰% است .

د ) نرخ بازگشت تحصیلات در کشورهای کمتر توسعه یافته در مقایسه با کشورهای توسعه یافته نسبت بالاتری است .

از مطالب فوق ۲ نکته قابل استخراج است .

۱ـ از آنجا که نرخ بازده ( چه شخصی و چه اجتماعی ) آموزش ابتدایی در کشورهای عقب مانده و در حال توسعه بیشتر از آموزش متوسطه و عالی است ، برای این کشورها ، سرمایه گذاری در آموزش ابتدایی در اولویت قرار می‌گیرد .

۲ـ در کشورهای عقب مانده و در حال توسعه ، کاهش سوبسیدهای دولتی به آموزش عالی و اختصاص آن ها به ابتدایی منافع و کارایی بیشتری را به دنبال دارد . (اکوینس و کرایر،۲۰۰۹)

۲-۱۰سود دهی سرمایه انسانی در مقایسه با سرمایه فیزیکی

نرخ بازگشتی که به وسیله « ساکارو پولوس » مرور شده است به طور خلاصه در جدول (۱-۲) نشان داده شده است . این جدول متوسط نرخ بازگشت شخصی و اجتماعی برای تحصیلات ابتدائی ، راهنمایی و سطوح بالاتر را در کشورهای کمتر توسعه یافته ، در حال توسعه و توسعه یافته نشان می‌دهد . این نرخ‌های بازگشت اگر چه بر اساس یکدوره ۲۰ ساله برآورد شده است اما برای سال‌های مشخصی برآورد شده است . ‌بنابرین‏ چگونگی تغییرات نرخ بازگشت در طول زمان را نشان نمی دهد . ( برای محاسبه نرخ بازگشت بر مبنای سریهای زمانی اطلاعات مورد نیاز در تعداد کمی از کشورها وجود دارد ).

در انگلستان درآمد کارگران بر مبنای سطح تحصیلی آن ها از سال ۱۹۳۹ ، طبقه بندی شده است از مطالعه نرخ بازگشت تحصیلات راهنمائی و دبیرستان بین سال‌های ۷۶ـ۱۹۳۹ در این کشور ، می توان دریافت که نرخ بازگشت تحصیلات در حال پایین آمدن است اما هنوز ‌سود ده باقی مانده است .

نتایج تمام مطالعات تاییدگر این مطلب است که صرف هزینه برای تحصیل نشان دهنده سرمایه گذاری در سرمایه انسانی است و این سرمایه گذاری هم برای فرد و هم برای جامعه سودمند می‌باشد اگر چه برخی از منتقدان منکر این هستند که درآمدهای کارگران تحصیل کرده معیار کافی و مناسبی برای مزایای اقتصادی تحصیل است . با این وجود ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این پرسش که سرمایه انسانی یا فیزیکی کدامیک ، سودمندتر است کار مشکلی است .

اولین تلاش برای پاسخ دادن ‌به این پرسش « سرمایه گذاری بر روی انسان در مقابل سرمایه گذاری در ماشین » نام دارد و هنوز هم پرسشی است که برای اقتصاد دانان و برنامه ریزان اهمیت حیاتی دارد .

« ساکارو پولوس»برآوردهای سود سرمایه فیزیکی را هم در کشورهای توسعه یافته و هم درکشورهای در حال توسعه مورد بررسی قرار داد و ‌به این نتیجه رسید که .

الف ) سود هر دو نوع سرمایه در کشورهای در حال توسعه بیشتر است که نشان دهنده کمبودهای نسبی هر دو شکل سرمایه ( مادی و انسانی ) در کشورهای در حال توسعه می‌باشد .

ب) در کشورهای در حال توسعه سرمایه انسانی ، سرمایه گذاری برتر است در حالی که در کشورهای توسعه یافته چنین نیست .( جدول۲- ۲)

جدول شماره ۲- ۲ : سود دهی سرمایه انسانی در مقایسه با سرمایه فیزیکی

سطح توسعه یافتگی

تعداد کشور

سوددهی سرمایه فیزیکی

سود دهی سرمایه انسانی

درآمد سرانه کمتر از ۱۰۰۰دلار

۷

۱۵،۱

۱۹،۹

درآمد سرانه بیشتر از ۱۰۰۰ دلار

۶

۱۰،۱

۸،۳

منبع : کریم زاده ، دو ماهنامه مدیریت ، شماره ۴۸ ،ص ص ۱۸ـ۱۴

۲-۱۱شکلهای دیگر سرمایه گذاری روی سرمایه انسانی :

اشکال دیگر سرمایه گذاری در سرمایه انسانی ، خصوصیات شخصی را که به تعیین بهره وری یک کارگر کمک می‌کنند پرورش می‌دهد . آموزش ضمن کار تجربه کاری و فرایند جستجو برای کار از جمله مهاجرت و همچنین مراقبت از تندرستی همگی می‌توانند امکان درآمد را افزایش دهند و در نتیجه به عنوان سرمایه گذاری در سرمایه انسانی محسوب می‌شوند . مفهوم سرمایه انسانی ایده ای است مبنی بر اینکه افراد توان خود را به طرق مختلف صرف می‌کنند که این برای لذت های کنونی نیست بلکه برای سود آینده مالی و غیر مالی می‌باشد . تمام این پدیده ها ( بهداشت ، تحصیل ، جستجو ی کار ، بازیابی اطلاعات ، مهاجرت ، و آموزش ضمن خدمت ) ممکن است به عنوان سرمایه گذاری مورد بررسی قرار گیرد ، صرفنظر از اینکه افراد از طرف خودشان این کار را می‌کنند یا جامعه از طرف اعضایش . آنچه این پدیده ها را به هم پیوند می‌دهد ، این است که چه کسی چه چیزی را انجام می‌دهد ، و این امر مسلم است تصمیم گیرنده هر که باشد چشم به راه آینده می‌ماند تا اعمال کنونی اش را توجیه کند .

سرمایه انسانی در حال حاضر فعالیت‌های ظاهراًً بی ارتباط را بهم پیوند می‌دهد و بسیاری از برنامه هایی که در سال‌های اخیر در پاسخ به بیکاری بیش از حد جوانان آغاز شده اند ، به طور فزاینده ای در تلاشند تا پیوندهای ‌‌نزدیک‌تری بین تحصیل ، آموزش و تجربه کاری ایجاد کنند . برنامه هایی نظیر طرح آموزش جوانان ‌در بریتانیا و چندین برنامه مخصوص جوانان دراروپا برای ارائه دوره های متناوب تحصیل (شغلی ) آموزش حرفه ای و تجربه کاری طرح ریزی شده اند در حالی که اذعان دارند که تمام این فعالیت‌ها بیانگر سرمایه گذاری در سرمایه انسانی می‌باشند. (مک کیب و گاواران ،۲۰۰۸)

۲-۱۲ آموزش کارکنان و اهمیت و مزایای آن :

منظور از آموزش کارکنان ، کوششهایی است که در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی مهارت‌های فنی ، حرفه ای و شغلی و همچنین ، ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می‌آید و آنان را آماده انجام وظایف و مسئولیت های شغلی خود می‌سازد .