۱-۲ تعریف بیمه و بیمه گری:

کارشناسان بیمه در ایران و جهان از دیدگاه های مختلف بیمه را تعریف کرده‌اند که عمده این تعریف ها از دیدگاه حقوقی،فنی و مالی مورد توجه قرار گرفته است:

۱- تعریف بیمه از دیدگاه حقوقی:

بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارد بر او را جبران کند و یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمه گر، طرف تعهد را بیمه گذار، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد حق بیمه و آنچه را بیمه می شود موضوع بیمه می‌نامند.

۲- تعریف بیمه از دیدگاه فنی:

بیمه عملیاتی است که به موجب آن ‌یک‌طرف با پرداخت وجه یا وجوهی به نام حق بیمه، ریسک های تهدید کننده جان و اموال خود را به طرف دیگر واگذار (منتقل) می‌کند. واگذارنده ریسک را بیمه گذار و قبول کننده ریسک را بیمه گر می‌نامند. ریسک احتمال تحقق خسارت است و قبول کننده ریسک بیمه گر تعهد می‌کند

در صورت بروز خسارت برای بیمه گذار، آن را جبران کند.با این تعریف عمل بیمه ای احتیاج به تشکیلات معینی دارد و موقعی می توان گفت موضوع بیمه در مقابل خطر معینی بیمه شده است که از نظر فنی،

محاسبات دقیق متکی به آمار و احتمالات وجود داشته باشد.عملیات منظم بیمه وقنی به وجود می‌آید که:

اولاً: شمار بیمه گذاران به اندازه کافی زیاد باشند؛

ثانیاًً: خطرات پراکنده باشند؛

ثالثاً: خطرات مشابه باشند؛

‌بنابرین‏ می توان بیمه را از دیدگاه فنی ‌به این صورت نیز تعریف کرد: بیمه، عملی است که به موجب آن یک طرف (بیمه گر) با تشکیل گروهی( بیمه گذاران) در یک سازمان به نام مؤسسه‌ بیمه، تعهد می‌کند در ازای وجه یا وجوهی (حق بیمه) که هریک از آنان ‌به این سازمان می پردازند در صورت وقوع یا بروز حادثه معینی برای آنان، خسارت وارد شده را جبران کنند و یا وجه معینی را بپردازند.

۳- تعریف بیمه از نظر دیدگاه مالی: بیمه عملیاتی است که با بهره گرفتن از آن،آثار مالی هزینه های احتمالی، غیر عادی و غیر مترقبه در یک دوره بلند مدت تسهیم شده و به عنوان حق بیمه به صورت هزینه عادی در هر سال نمایان می شود. همچنین در یک جمله می توان گفت: بیمه ابزاری برای تبدیل هزینه های غیر قابل پیش‌بینی به هزینه های قابل پیش‌بینی است.

۲-۲ واژه بیمه:

درباره ریشه واژه بیمه دیدگاه و نگرشهای متفاوتی وجود دارد:

۱-۲-۲ در فرهنگ معین آمده است که برخی بر این باورند که این واژه از زبان هندی و واژه بیمه گرفته شده است و ریشه سانسکریت دارد که با واژه بیمه در زبان پارسی هم ریشه است.

۲-۲-۲ برخی دیگری بر این نظرند که بیمه ترجمه واژه روسی”استراخووانی” به معنای ضد بیم و ترس است و استدلال می‌کنند که نخستین بار روس ها در ایران به کارهای بیمه ای پرداختند.به همین جهت نزدیکی دو واژه بیم و بیمه در ذهن مردم سراینده ای را بر آن داشته است تا از سر شکوه و درد بگوید:

بر هر که رسد بیمی بر بیمه نماید رو در بیمه ام و در بیم این با که توان گفتن

برخی از مولفان نیز واژه بیمه را یکسره واژه فارسی می دانند و به استناد کتاب ابواسحاق ابراهیم اصطغری می‌گویند که بیمه نام شهری در دیار طبرستان و دیلم بوده است.

۳-۲ قرارداد بیمه:

طبق قانون مدنی ایران، (عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن ها باشد.)

قرارداد بیمه بین بیمه گر و بیمه گذار که طرفین اصلی عقد هستند و مستقیماً در قرارداد ذی نفع،منعقد می شود. طبق ماده اول قانون بیمه ایران مصوب سال ۱۳۱۶ “بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد”.

متعهد را “بیمه گر”، طرف تعهد را “بیمه گذار” ، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد،”حق بیمه” و آنچه را که بیمه می شود، “موضوع بیمه” نامند.

در عقد بیمه، رابطه حقوقی که بین بیمه گذر و بیمه گر به وجود می‌آید منشا تعهد است. متعهد که بیمه گر است تعهد می‌کند که تحت شرایط معینی در صورت بروز حادثه که به تعهد بیمه گر تحقق می بخشد از بیمه شده رفع زیان کند.بیمه گذار یا بیمه شده کسی است که دارایی یا شخص او در معرض خطر مورد تعهد بیمه‌گر قرار گرفته باشد. بیمه گذار برای رفع زیان مالی احتمالی یا جبران آثار مالی صدماتی که به جان و سلامت او

وارد می شود، حق بیمه می پردازد و با پرداخت حق بیمه موجب می شود که قرارداد اعتبار یابد.جز بیمه عمر ، اصولاٌ بیمه عقدی است لازم به موجب قانون مدنی ایران،”عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد مشخص”. هرگاه هر یک از طرفین یا هر دو بتوانند عقد را به میل خود فسخ کنند آن عقد جایز است. عقد، ممکن است برای یک طرف لازم و برای طرف دیگر جایز باشد.

طبق قانون مدنی ایران برای صحت هر معامله شرایط زیر اساسی است:

۱- قصد طرفین و رضای آن

۲- اهلیت طرفین

۳- موضوع معینی که مورد معامله باشد.

۴- مشروعیت جهت معامله

۴-۲ توافق و تنظیم قرارداد و تنظیم بیمه نامه:

در تنظیم قرارداد بیمه گذار معمولاً مستقیما به شرکت بیمه یا نمایدگی آن مراجعه می‌کند یا نماینده و دلال شرکت بیمه برای تشویق بیمه گذار به محل اقامت او مراجعه و مزایای بیمه یا بیمه های مورد نظر از تشریح و او را به خرید بیمه تشویق می کند. در هر دو حالت، فرم پیشنهاد بیمه که قبلا بیمه گر آماده ‌کرده‌است در اختیار متقاضی گذاشته تا آن را تکمیل و پس از امضا به بیمه گر تسلیم کند. در صورتی که پیشنهاد بیمه مورد موافقت بیمه گر قرار گیرد،بیمه نامه تهیه می شود و بیمه گر ان را امضا می‌کند. سپس خود بیمه گر مستقیماً بیمه نامه امضا شده را برای بیمه گذار می فرستد یا این کار را بر عهده نماینده اش محول می‌کند.

در واقع بیمه نامه سندی است که دلیل قرارداد بیمه محسوب می شود . در عمل ، بیمه نامه به فرمهای چاپی اطلاق می شود که بیمه گر برای انواع بیمه آماده کرده و حاوی شرایط عمومی بیمه است . علاوه بر شرایط عمومی ، برخی شرایط خصوصی هم به بیمه نامه اضافه می شود.

تنظیم بیمه نامه و درج توافق طرفین قرارداد در بیمه نامه ، نهایتاًً ضرورت را دارد زیرا سند کتبی منافع بیمه گذار و بیمه گر را بهتر تأمین می‌کند. معمولاً برای جلوگیری از اشتباه و سوء تفاهم ، توافق شفاهی یا مبادله تلگرام و تلکس را با صدور گواهی بیمه و بیمه نامه تأیید می‌کنند.

۵-۲ فواید بیمه:

بیمه داراى مزایاى بسیارى است که از جمله مى توان به موارد زیر اشاره کرد:

– بیمه نوعى خدمت در زمان معین به افراد جامعه است .

– بیمه به عنوان اهرمى مهم در ایجاد نظم اجتماعى و آرامش جامعه است .

– بیمه گذار در پر تو بیمه ، از خطرات احتمالى آینده و نگرانیهاى مربوط به خود یا دارایى خویش ، ایمن مى‌شود و آرامش مى یابد.

– بیمه گـذار بـا پـرداخـت حـق بـیـمـه کـه مـعـمـولاً قـابـل پـرداخـت تـوسـط عـمـوم اسـت ، از تـحـمـل زبـانـهـاى شـدیـد و یـا غـیـر قـابـل تـحـمـل ، مـصـون مـى مـانـد یـا حـداقـل بـا قـبـول ضـررى انـدک ، از تحمل زبانهاى بزرگ رهایى مى یابد.