• رازانی (۱۳۸۱)، در پژوهش خود سه مدل EFQM، الگوی دمینگ و مالکوم بالدریج را مورد بررسی قرار داده است و نتیجه گرفته است که مدل EFQM نسبت به دو مدل دیگر از جامعیت بیشتری برخوردار است.

۲-۲-۱۳-۱ پیشینه خارجی

• • • مارتا و ام جز (۲۰۱۳) در تحقیقی تحت عنوان بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات بر کیفیت تعالی سازمانی ‌به این نتیجه رسیدند برای پیاده‌سازی مدل تعالی باید اطلاعات مؤثر فراهم شود تا به سازمان در دستیابی به نتایج بهتر و افزایش رقابت در سازمان کمک کند.

  

• • فتمن^[۲۵] (۲۰۱۱) در مطالعات خود با عنوان ((بررسی ارتباط بین فضای سازمانی و بهره‌وری با بهره گرفتن از روش آماری رگرسیون دریافت فضاهای سازمانی (اصول انسانی حاکم در سازمان) که در آن‌ ها تصمیم‌گیری متمرکز است و رفتار کارکنان، تحت نظارت قوانین و رویه‌های زیادی قرار دارد، بهره‌وری، رضایت شغلی و خلاقیت کاهش یافته و نگرش منفی درباره گروه کاری افزایش می‌یابد.

• • نابیتزک^[۲۶] سال (۲۰۱۱)، میلادی در یک مطالعه موردی در بیمارستان Jellinek در آلمان نتایج ارزیابی را بدین شرح بیان نمود : رهبری ۳۴درصد، خط مشی و استراتژی۵۲درصد،کارکنان ۵۸درصد، منابع و شرکای ۵۱درصد، فرایندها ۵۶درصد، تایج مشتری ۴۱درصد، نتایج کارکنان ۴۴درصد، تایج جامعه۵۵درصد و نتایج کلیدی عملکرد ۳۳درصد

• • مولر و سانتاگ^[۲۷](۲۰۰۹) در مطالعه ای به ارزیابی۱۷ سازمان خدمات بهداشتی ‌بر اساس مدل تعالی در امریکا پرداختند و در نهایت میانگین نتایج ارزیابی را بدین شرح بیان نمودند: رهبری ۵۸ درصد، خط مشی و استراتژی ۴۵ درصد،کارکنان ۴۰درصد، منابع و شرکای ۶۹ درصد، فرایندها ۴۴ درصد، نتایج مشتری ۵۵ درصد، نتایج کارکنان ۴۶ درصد، نتایج جامعه ۶۳ درصد و نتایج کلیدی عملکرد ۳۵ درصد

• • دالگارد^[۲۸] (۲۰۰۹)، در یک مطالعه موردی تحت عنوان ” به سوی مقیاس انسان‌محور در بهبود و تغییر” با هدف درک اهمیت بعد ناملموس سازمان یعنی بعد انسانی مدیریت کیفیت جامع و مدیریت تغییر با به کارگیری مدل تعالی EFQM ‌به این نتیجه رسید که توجه به بعد انسانی در TQM و تغییر سازمانی فرصت‌های جدیدی را برای بسترسازی جهت نیل به تعالی فراهم می‌سازد.

• • پرمیلا^[۲۹] (۲۰۰۹) در پژوهشی در هندوستان درباره کاربرد اصول مدیریت کیفیت جامع در نهادهای تربیت معلم نشان داد که کاربرد TQM می‌تواند باعث افزایش شاخص‌‌های کیفی نهادهای تربیت و معلم و بهبود مهارت‌های معلمان گردد.

• • اسکیدنس و کریستینس^[۳۰] در سال (۲۰۰۸)، در یک مطالعه موردی در بیمارستان Danish با پرسیدن ۵۰ سؤال ‌در مورد ۹ معیار مدل EFQM اطلاعات به دست آمده از این خود ارزیابی را بدین شرح بیان کردند: رهبری ۹۴درصد، خط مشی و استراتژی ۷۴درصد، کارکنان ۷۸درصد، منابع و شرکای ۷۲درصد، فرایند ها ۶۶درصد، نتایج مشتری ۶۸درصد، نتایج کارکنان ۳۷ درصد، نتایج جامعه ۶۸درصد، نتایج کلیدی عملکرد ۷۴ درصد، و سپس به بررسی میان دو معیار رهبری که بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده بود و معیار کارکنان که کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده بود پرداختند.

• • وستلان (۲۰۰۶)، در تحقیق خود به مطالعه و تجزیه و تحلیل معیار نتایج جامعه پرداخته است. ایشان در تحقیق خود یک شاخص محیطی برای ارزیابی نتایج جامعه معرفی می نمایدکه هدف اصلی این شاخص نشان دادن حمایت از سرمایه گذاریهای مدیریتی مؤثر در زمینه بهبود شرایط محیطی به جهت بهتر نتایج مالی می‌باشد.

• • بوالیوسار و همکاران (۲۰۰۵)، در تحقیق خود به مطالعه تعامل و ارتباطات معیارهای توانمند ساز و معیارهای نتایج در مدل تعالی EFQM پرداخته‌اند. نتایج فرضیات مربوط به شناسایی اثرات معیارهای توانمندساز بر حصول نتایج نشان داده شده است که توانمندی سازمان‌ها در معیارهای توانمندساز موجب به دست آمدن نتایج عملکردی بالا در حوزه ­های مختلف نتایج می­ شود.

• کارل و همکاران (۲۰۰۳)، ایشان در تحقیق خود به ارائه روشی به منظور پیشگیری از مقاومت کارمندان در مقابل تغییر و مشارکت دادن و درگیر نمودن این نیروی حیاتی در فرایند بهبود عملکرد پرداخته و راهکارهای برای رفع این مشکل ارائه نموده ­اند که مهمترین آن ها مشارکت دادن کارکنان در تمامی مراحل پیاده سازی سیستم های مختلف مدیریتی بوده است.

۲-۲-۱۴ . چهارچوب نظری پژوهش

در مطالعه حاضر سعی خواهیم نمود با بهره گرفتن از مدل EFQM که مدلی جامع در ارزیابی عملکرد می‌باشد، شرکت ملی پخش فراورده های نفتی استان قم را ارزیابی نموده و نقاط قوت و ضعف آن را در حیطه های مختلف شناسایی نماییم. مدل EFQM تصویری کلان از نقشه­ای است که هر سازمان می ­تواند از آن بهره گیرد تا ابعاد مختلف مدیریتی و عملیاتی خود را در غالبی یکپارچه و جامع بهبود و تعالی بخشد.

این مدل دارای نه معیار است پنج معیار توانمندسازها: رهبری ، خط مشی و استراتژی ، کارکنان، مشارکتها و منابع ، فرآیندها و چهار معیار نتایج : نتایج مشتریان ، نتایج کارکنان ، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد

شکل ۲-۲٫ مدل مفهومی پژوهش: مدل تعال سازمانی سرآمدی سازمانی(EFQM)

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

۳-۱٫ مقدمه

روش شناسی یکی از ارکان اصلی هر تحقیق علمی و بدون شک، اساس و مبنای پایایی و روایی مجموعه تحقیق می‌باشد. بدون یک روش شناسی محکم، نتایج مطالعه و تحلیل هایی که از پس آن می‌آید قابل تعمیم نبوده و به همین دلیل نیز از ارزش علمی برخوردار نخواهد بود. روش شناسی همچنین یکی از مهمترین شاخص ها برای ارزیابی ارزش یک تحقیق می‌باشد. در تحقیق حاضر سعی شده است تا نهایت دقت در انتخاب روش و ابزار تحقیق و همچنین در انتخاب جامعه نمونه مورد بررسی به عمل آید. روش تحقیق در این پژوهش، کمی بوده و جهت گرد آوری داده ها مورد نیاز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. بدین ترتیب که در ابتدا پرسشنامه به مطلعین و خبرگان در زمینه EFQM ارائه شده تا روایی آن بررسی گردد و سپس بین اعضای هیئت علمی، کارشناسان و مدیران با تجربه و مطلع در حوزه موضوع تحقیق توزیع گردید . از داده های جمع‌ آوری شده برای ارزیابی عملکرد شرکت ملی پخش فراورده های نفتی استان قم ‌بر اساس مدل EFQM استفاده می شود.

در این فصل به بررسی جزئیات روش تحقیق پرداخته شده است . ابتدا توضیحات مفصلی راجع به روش تحقیق و ویژگی ها و ضرورت استفاده از آن، سپس اطلاعاتی در زمینه فرایند اجرای تحقیق، جامعه آماری‌، حجم نمونه‌، روش نمونه گیری‌، روش گردآوری اطلاعات‌، ویژگی­های فنی ابزار گردآوری داده ­ها و در نهایت روش­های تجزیه و تحلیل‌ داده ­ها فراهم می‌کند.

۳-۲ . روش انجام پژوهش

هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی اتخاذ کند تا او را هر چه سریع­تر و دقیق­تر در دستیابی به فرضیات تحقیق یاری نماید. انتخاب طرح تحقیق بستگی به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش، فرضیه ­های تدوین شده، ملاحظات اخلاقی و انسانی ناظر بر موضوع تحقیق، و امکانات اجرایی آن دارد. در این مرحله محقق بایستی معلوم کند که برای مرحلۀ انتخابی او چه روشی مناسب است.