فصل پیش به بررسی مفاهیم و ادبیات و پیشینه تحقیق پرداخته شد. در این بخش زمان آن فرا رسیده است که روش شناسی این پژوهش مورد بررسی قرار گیرد. آنچه که نتایج برآمده از یک تحقیق را ارزشمند و قابل استناد می­ نماید، روش تحقیق ساختارمند، هدفمند و علمی ‌می‌باشد. هر تحقیقی مطابق با ماهیت و ساختار مسئله مورد بررسی نیازمند روش تحقیق متناسب با آن ‌می‌باشد.

هدف از تحقیق حاضر مقایسه تاثیر آموزش به شیوه ترکیبی و معمول بر خلاقیت، انگیزش و یادگیری زبان آموزان غیر ایرانی شاغل به تحصیل در مرکز آموزش زبان فارسی دهخدا بود. در این فصل متناسب با هدف تحقیق فوق، روش شناسی تحقیق شامل روش و نوع تحقیق، جامعه آماری، نمونه آماری و روش جمع ­آوری اطلاعات، پایایی و روایی ابزار های اندازه گیری و روش های سنجش آماری فرضیه ­های تحقیق بیان شده است.

۳-۲- روش تحقیق

تحقیق عبارت است از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین (دیوئی، به نقل دلاور، ۱۳۸۹). انتخاب روش تحقیق مناسب به هدفها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد. اصطلاح روش تحقیق، به عنوان یک فرایند نظام ­مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مسئله، در نظر گرفته شده است. بهترین تعریفی که با آنچه مورد نظر ما است مطابقت می­ کند، عبارت است از: روش تحقیق، مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه­های معتبر (قابل اعتماد) و نظام­یافته برای بررسی واقعیت­ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه ­حل مشکلات است (خاکی، ۱۳۸۹). تحقیق حاضر از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است چرا که ابزار پیشنهادی می ­تواند به صورت اجرایی در یک سازمان مورد استفاده قرار ­گیرد (دلاور، ۱۳۸۹).

با توجه به ماهیت موضوع و هدف این پژوهش که مقایسه تاثیر آموزش به شیوه ترکیبی و معمول بر خلاقیت، انگیزش و یادگیری زبان آموزان غیر ایرانی شاغل به تحصیل در مرکز آموزش زبان فارسی دهخدا است. مناسب‌ترین روش مطالعه آزمایش از نوع شبه آزمایشی یا شبه تجربی بود.

آزمایش دقیق ترین و در عین حال پیچیده ترین شکل پژوهش علمی است. آزمایش، حادثه ای است که به منظور جمع‌ آوری اطلاعات در بارۀ یک یا چند فرضیه، به وسیلۀ پژوهشگر طرح ریزی و اجرا می شود و از ویژگی‌های آزمایش کنترل، انتخاب تصادفی و تکرار پذیری است (دلاور، ۱۳۸۶).

این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی^[۱] است. برای انجام این پژوهش از روش همبستگی برای توصیف متغیرهای تحقیق و تبیین تعامل بین آن ها استفاده خواهد شد.

۳-۳-قلمرو مکانی و زمانی تحقیق

مکان انجام این تحقیق، سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مؤسسه‌ آموزش زبان فارسی دهخدا واقع در شهر تهران است. این پ‍ژوهش از بهمن ماه سال ۹۳ تا مرداد ماه سال ۹۴ در تهران اجرا گردید.

طرح تحقیق حاضر از نوع طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با دو گروه آزمایش گواه بود. در این طرح با جایگزینی تصادفی نیمی از اعضای نمونه انتخاب شده در گروه آزمایش و نیمی دیگر در گروه گواه جایگزین می‌شوند. هر کدام از گروه­ ها دوبار از طریق پرسشنامه خلاقیت، انگیزش و یادگیری مورد اندازه گیری قرار گرفتند. اندازه گیری اول با اجرای پیش آزمون و اندازه گیری دوم با اجرای ‌پس‌آزمون بود. با این تفاوت که گروه آزمایشی متغییر مستقل شیوه ترکیبی دریافت کردند. ولی برای گروه گواه متغییر مستقل شیوه معمول اعمال شد (این طرح را در جدول شماره ۱ مشاهده می کنید).

جدول۳- ۱ـ طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش و گواه

گروه پژوهشی

پس آزمون

متغیّر مستقل

پیش آزمون

انتخاب تصادفی

آزمایشی

T2

X

T1

R

گواه

T2

y

T1

R

۳-۴-جامعه آماری

جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد، بازرگان و حجازی،۱۳۸۷). جامعه آماری به تمامی افرادی اطلاق می­ شود که عمل تعمیم پذیری ‌در مورد آنان صورت می‌گیرد. جامعه؛ گروهی از افراد، اشیاء یا حوادث هستند که حداقل دارای یک صفت یا ویژگی مشترک می­باشند (دلاور، ۱۳۸۵).

جامعه آماری تحقیق حاضر عبارت است از کلیه زبان آموزان غیر ایرانی حاضر در ایران در سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ که به تعداد ۲۴۰۰ می‌باشد.

۳-۵-نمونه تحقیق و روش نمونه گیری:

گروهی از اعضا و اشیا و پدیده‌های متعلق به گروه خاص، زمانی نمونه واقعی از یک جامعه محسوب می‌شوند که ویژگی اصلی آن جامعه را برحسب متغییرات تحقیق در خود داشته باشند (دلاور، ۱۳۹۲). هدف همۀ نمونه گیری­ها در پژوهش علمی تهیۀ گزاره هایی دقیق و با معنا درباره یک گروه بر پایۀ مطالعۀ زیر مجموعه ای از آن گروه است (هومن، ۱۳۸۶).

برای انجام تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. در نمونه گیری تصادفی ساده هر یک از اعضای جامعه تعریف شده شانس مساوی و مستقلی برای قرار گرفتن در نمونه دارند. منظور از مستقل بودن این است که انتخاب یک عضو به هیچ شکل در انتخاب سایر اعضاءی جامعه تاثیری نداشته باشد. برای اجرای نمونه گیری تصادفی از روش های مختلفی ‌می‌توان استفاده کرد. برای مثال اگر جامعه مورد نظر کوچک باشد ‌می‌توان اسامی کل اعضا را فهرست کرده و کد یا نمره‌ای به هر یک اختصاص داد. سپس تعداد مورد نظر برای نمونه پژوهش را به تصادف از بین آن کدها گزینش کرد (دلاور، ۱۳۸۷، ص۱۲۳).

در این تحقیق ۴۰ نفر نمونه به روش تصادفی هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش (۲۰نفر) و در گروه گواه (۲۰نفر) انتخاب شدند.

۳-۶-متغیرهای تحقیق

متغییر مستقل: آموزش به شیوه ترکیبی و شیوه معمول

متغییر وابسته: خلاقیت، انگیزش و یادگیری

۳-۷-روش گرد آوری اطلاعات (می‌دانی، کتابخانه ای و غیره ) :

در این تحقیق از سه پرسشنامه استفاده شده است که پرسشنامه از ابزارهای مهم تحقیق در روش زمینه یابی می‌باشد. ‌بنابرین‏ روش گردآوری اطلاعات زمینه یابی /می‌دانی بود.

۳-۸-ابزار تحقیق: