آزمون­های مطلوبیت و اثربخشی ساختار مدل
تناسب با مخاطب^[۵۶]:
ساختار مدل باید با مخاطب آن، تناسب داشته باشد. ساختار مدل باید بهترین ترکیبِ ممکن از اندازه، پیچیدگی و سطح کل­نگری باشد. مسأله­ اصلی که برای این منظور مورد بررسی قرار می­گیرد، عبارت است از اینکه:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«آیا اندازه­ مدل، سادگی یا پیچیدگی و سطح کل­نگری یا غنای جزئیات آن، برای مخاطب مطالعه مناسب است؟»
هرقدر مدل تناسب بیشتری با مخاطب آن داشته باشد، ادراک وی از اعتبار مدل نیز بیشتر خواهد بود.

اعتبارسنجی رفتار مدل
کفایت ساختار مدل را می­توان با تعیین اعتبار رفتار ایجاد شده توسط مدل، ارزیابی کرد. آزمون­های رفتار مدل می­توانند به قضاوت در مورد برازندگی، سازگاری و مطلوبیت و اثربخشی آن، کمک کنند.
۴-۳-۲-۱ آزمون­های برازندگی
این آزمون­ها بر درون مدل تمرکز می­ کنند تا برازندگی آن را در مقایسه با اهداف، مورد قضاوت قرار دهند. آزمون­های حساسیت پارامتری و حساسیت ساختاری، آزمون­های اصلی این گروه به شمار می­روند.
۴-۳-۲-۲ آزمون حساسیت پارامتری^[۵۷]:
سؤالی که در آزمایش حساسیت یا عدم حساسیت پارامتر مطرح می­ شود، عبارت است از:
«آیا رفتار مدل نسبت به تغییرات معقول در مقادیر پارامترها، حساس است؟ به عبارت دیگر، آیا با تغییر پارامترها سبک­های رفتاری تغییر می­ کنند؟»
ایجاد اطمینان در مدل­هایی که در برابر تغییرات معقول در مقادیر پارامترها از خود حساسیتی بروز نمی­دهند، همواره آسان­تر است.
آزمون حساسیت ساختاری^[۵۸]:
در این آزمون، حساسیت رفتار مدل در اثر تغییرات ساختاری، مورد بررسی قرار می­گیرد، به عبارت دیگر:
«آیا رفتار مدل نسبت به صورتبندی ساختاری مجدد معقول، حساس است، به عبارت دیگر، آیا سبک­های رفتاری در اثر تغییرات ساختاری دچار تغییر می­شوند؟»

آزمون­های سازگاری
این آزمون­ها، آزمون­های اصلی مربوط به رفتار مدل محسوب می­شوند و سازگاری آن با داده ­های موجود در زمینه­ سیستم­های واقعی را مورد بررسی قرار می­ دهند. این آزمون­ها شامل آزمون­های بازتولید رفتار، پیش ­بینی رفتار، رفتار نامتعارف، عضو خانواده، کفایت مرز (رفتار)، رفتار غافلگیر کننده، شبیه­سازی شرایط حدی و آزمون­های آماری است.
آزمون­های بازتولید رفتار^[۵۹]:
این آزمون­ها رفتار ایجاد شده توسط مدل را با رفتار سیستم واقعی مقایسه می­ کنند، به عبارت دیگر:
«رفتار مدل تا چه حد با رفتاری که از سیستم واقعی از نظر ایجاد نشانه­ها^[۶۰]، ایجاد تناوب^[۶۱]، مرحله­بندی نسبی^[۶۲]، سبک­های متعدد^[۶۳] و مشخصه­های رفتاری مشاهده می­ شود، همخوانی دارد؟» مدل باید نشانه­ های مسأله از قبیل کاهش سهم بازار، اُفت سوددهی و غیره، که انگیزه­ ایجاد آن بوده ­اند را دوباره تولید کند (آزمون ایجاد نشانه­ها). در صورتی که فرد بتواند نشان دهد که چگونه سیاست­ها و ساختار درونی باعث بُروز چنین نشانه­هایی می­شوند، موقعیت وی برای تغییر علل با هدف دستیابی به عملکرد بهتر، مناسب­تر خواهد بود.
آزمون­های پیش ­بینی رفتار^[۶۴]:
این آزمون­ها بر رفتار آتی تمرکز دارند. از آنجایی که مدل­های پویایی سیستم برای «پیش ­بینی نقطه­ای^[۶۵]» مورد استفاده قرار نمی­گیرند، بنابراین، با بهره گرفتن از این آزمون، «پیش ­بینی الگو^[۶۶]» و «پیش ­بینی وقایع^[۶۷]» مورد ارزیابی قرار می­گیرد.
آزمون پیش ­بینی الگو بررسی می­ کند که:
«آیا مدل، الگوهای جاری رفتار آتی را از نظر دوره­ها، روابط مرحله­بندی، شکل یا سایر مشخصه­ها، به­ صورت کیفی تولید می­ کند یا خیر؟»
آزمون پیش ­بینی وقایع بر ماهیت پویای یک واقعه مانند سقوط ناگهانی سهم بازار و شرایطی که به این امر منتهی می­شوند، تمرکز دارد و نه زمان دقیق وقوع آن. این آزمون بررسی می­ کند که:
«آیا واقعه­ای معین یا تغییر مشخصی که احتمالاً بر پایه­ انجام تحلیل در مورد رفتار مدل بُروز کند، در دنیای واقعی در حال وقوع است؟ چه شرایط به وقوع چنین واقعه­ی متحول می­انجامد؟»
آزمون رفتار نامتعارف^[۶۸]:
اگر مدل رفتاری در تضاد با سیستم واقعی از خود نشان دهد، آنگاه این آزمون به یافتن عیوب واضح مدل کمک می­ کند. این آزمون بررسی می­ کند که:
«کدام رفتار نشان داده شده از طرف مدل با رفتار سیستم واقعی در تضاد است و در صورت تغییر فرضیات، رفتار نامعقول چگونه ایجاد می­ شود؟»
آزمون عضو خانواده^[۶۹]:
در صورت امکان باید تلاش کرد تا مدلی عمومی از گروهی از سیستم­ها که عضو مشخصی به آن تعلق دارد، ایجاد کرد. مدل، نظریه­ای عمومی است که توسط ساختار آن مجسم می­ شود. یک وضعیت معین نیز به واسطه­ مقادیر پارامترهای آن، تجسم می­یابد. برای مثال، یک مدل سازمانی مربوط به از دست دادن سهم بازار، برای شرکت­های متعددی عمومیت دارد.
«سیاست­های مختلف، چگونه رفتارهای متفاوتی ایجاد می­ کنند؟ در صورتی­ که سیاست­ها در راستای تفاوت­های تصمیم ­گیری شناخته­­ شده میان اعضا، تغییر داده شوند، آیا مدل مشخصه­های اعضای مختلف گروه را نشان می­دهد؟»
آزمون رفتار غافلگیر کننده^[۷۰]:
رفتار غافلگیر کننده را نباید تنها به استناد اینکه تا قبل از این مشاهده نشده، نادیده و کم­اهمیت دانست. چنین رفتارهایی اغلب در مدل­های جامع­تر پویایی­های سیستم دیده می­شوند. این آزمون بررسی می­ کند که: «آیا مدل تحت شرایط آزمایشی معین، رفتارهای کاملاً غیرمنتظره و یا غافلگیر کننده ­ای که در سیستم واقعی مشاهده نشده، ایجاد می­ کند؟ آیا این رفتار به دلیل ساختار مدل است یا می­توان علل مشخصی را در سیستم واقعی به آن نسبت داد؟»
آزمون سیاست حدی^[۷۱]:
این آزمون، خاصیت کشسانی^[۷۲] مدل در برابر تغییرات عمده در سیاست­ها را نشان می­دهد. این آزمون بررسی می­ کند که:
«آیا مدل تحت سیاست­های حدی که حتی ممکن است تاکنون در سیستم واقعی نیز مشاهده نشده باشد، رفتار قابل انتظاری از خود نشان می­دهد؟»
آزمون کفایت مرز (رفتار)^[۷۳]:
این آزمون تلاش می­ کند تا مرزهای مدل را شکل دهد. در صورتی که ساختار مدل، رفتار مطلوب را بازتولید نکند، ساختار اضافی مورد نیاز است. این موضوع تحت عنوان انعکاس سبک­های مرجع^[۷۴] نیز شناخته می­ شود. این آزمون بررسی می­ کند که:
«آیا مدل از ساختار ضروری برای بررسی موضوعاتی که به این منظور طراحی شده است، برخوردار است؟ به عبارت دیگر، آیا مدل سبک­های رفتاری مرجع که در ابتدا تعریف شده ­اند را به­ طور درون­زا بازتولید می­ کند؟ آیا با افزودن ساختار اضافی، رفتار مدل تغییر می­ کند؟ در غیر اینصورت، ساختار اضافی ضروری نیست.»
آزمون حساسیت رفتار^[۷۵]:
در این آزمون، حساسیت مدل در برابر تغییر مقادیر پارامترها، مورد قضاوت قرار می­گیرد. این آزمون بررسی می­ کند که:
«آیا تغییرات محتمل در پارامترها می ­تواند باعث عدم موفقیت مدل در آزمون­های رفتاری که پیش از این، آنها را با موفقیت طی کرده بود، شود؟ برای مثال، آیا مجموعه­ محتملی از مقادیر پارامترها وجود دارد که بتواند مدل را در ایجاد الگوهای رفتاری مشاهده شده، دچار ناتوانی کند، یا تحت شرایطی که پیش از این، رفتاری قابل قبول داشته، به شکل غیر قابل­ قبولی رفتار کند؟»
آزمون­های آماری^[۷۶]:
تمرکز اصلی این آزمون­ها عبارت است از اینکه: