‌بنابرین‏ تورم به طور مستقل در افزایش یا کاهش حجم منابع بانک‌ها تاثیر چندانی نداشته و تنها منجر به تغییر ترکیب و سهم سپرده های سرمایه گذاری خواهد شد. در این حالت ممکن است میزان سپرده های سرمایه گذاری مدت دار کاهش و سپرده های جاری و کوتاه مدت افزایش یابد. در این راستا کاهش سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت به نفع سپرده های جاری ‌و کوتاه مدت بیانگر کاهش توان تشکیل سرمایه است چرا که تأثیرگذاری رشد سپرده های مدت دار بر روی سرمایه گذاری معنی دارتر از رشد سپرده های دیداری بوده و بانک‌ها از محل سپرده های مدت دار می‌توانند تسهیلات بلند مدت جهت تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری اعطا نمایند.

‌بنابرین‏ یکی از راهکارهای جلب اعتماد مشتریان، ‌ایجاد انگیزه برای سپرده گذاری مجدد و رویگردانی آنان از بازارهای کاذب از طریق افزایش نرخ‌های سود متناسب با رشد نرخ تورم می‌باشد که این امر افزایش قیمت تمام شده پول را به دنبال خواهد داشت. رشد هزینه های پرسنلی واداری ناشی از تورم و افزایش هزینه های مربوط به مطالبات مشکوک الوصول نیز جزو مواردی هستند که هزینه های غیرعملیاتی و متعاقبا قیمت تمام شده پول را افزایش خواهندداد (کریمخانی و فراتی،۱۳۹۱،ص۳).

نحوه طبقه بندی و انعکاس هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان

• • هزینه های عملیاتی باید بر حسب کارکرد هزینه ها در واحد تجاری و در موارد خاص که انجام این امر مفید نباشد برحسب ماهیت هزینه ها، طبقه بندی و در صورت سود و زیان منعکس شود.

• هر واحد تجاری که هزینه های عملیاتی را بر حسب کارکرد طبقه بندی کند باید اطلاعات اضافی را درباره ماهیت هزینه ها شامل هزینه استهلاک و هزینه های پرسنلی، افشا کند.

اطلاعاتی که در صورت سود وزیان یا در یادداشتهای توضیحی افشا می شود:

الف. طبقات فرعی اقلام هزینه عملیاتی

ب. اقلام تشکیل دهنده هزینه بر حسب ماهیت (چنانچه از روش طبقه بندی بر مبنای کارکرد هزینه استفاده شود)

ج. عایدی هر سهم

د. مبلغ سود پیشنهادی هر سهم

(استاندارد حسابداری شماره ۶)

۲-۸ کارمزد دریافتی

کارمزد، و یا دستمزد واژه ای فارسی است و معادل های آن در عربی کلماتی مانند حق الزحمه، حق الثبت، حق العمل، عموله و… می‌باشند. این واژه در کتب فقهی، بیشتر با تعبیر اجرت بیان شده است. کتاب های لغت، اجرت را به معنای جزاء عمل (پاداش کار) و حق کرایه بیان کرده‌اند. در اصطلاح فقها اجرت به عوضى گفته می شود که مستأجر در قبال استفاده از منفعت مال یا کار، به موجر یا اجیر مى پردازد (هاشمی شاهرودی، ۱۴۲۶ق، ص۲۴۷).

کارمزدی که بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری در قبال تسهیلات قرض الحسنه دریافت می‌کنند، از نوع اجره المسمی می‌باشد، زیرا مقدار آن به هنگام دریافت وام معلوم است.

قانون عملیات بانکی بدون ربا، تعیین میزان حداقل و حداکثر کارمزد قرض الحسنه را برعهده بانک مرکزی گذاشته است (ماده۲۰، بند۴). این میزان در دستورالعمل موجود بانکداری جمهوری اسلامی ایران، حداقل ۵/۲ درصد و حداکثر ۴ درصد است، مشروط بر اینکه از هزینه های تجهیز و تخصیص منابع قرض الحسنه تجاوز نکند. این رقم، درباره قرض الحسنه های اعطایی به کارکنان بانک ها یک درصد است. نحوه محاسبه کارمزد قرض الحسنه بدین گونه است که در ابتدای هرسال، مانده قرض الحسنه در نرخ کارمزد و نسبت مدت آن بر حسب ماه ضرب می شود. به عبارت دیگر، میزان کارمزد تابعی از مقدار اسمی مبلغ قرض الحسنه و تعداد اقساط است.

برای مثال اگر کسی به میزان ۰۰۰/۰۰۰/۱۵ ریال وام قرض الحسنه از بانک با اقساط ۳۰ ماهه و با نرخ ۴ درصد دریافت کند، هر ماه مبلغ ۰۰۰/۵۰۰ ریال از اصل وام می پردازد. علاوه بر این، کارمزد سال اول،۰۰۰/۶۰۰ ریال، سال دوم، ۰۰۰/۳۶۰ ریال و سال سوم، ۰۰۰/۶۰ ریال می‌باشد؛ یعنی وام گیرنده باید در مجموع مبلغ ۰۰۰/۹۶۶ ریال به عنوان کارمزد به بانک بپردازد (بیدار، ۱۳۹۱، ص۱۰۰).

با نظر به گرایش‌های جامعه برای عادلانه نمودن سود تسهیلات، آشفتگی نرخ کارمزد پذیرنده‌های پایانه‌های فروش که آن ها را با خطر ورشکستگی روبرو می‌کند، کارمزد نامعلوم خدمات و بانکداری الکترونیک، ایجاد رویه‌ها و الگوهای جدید و مدرن، هماهنگی و تعامل با نظام بانکداری بین‌المللی، عقب ماندگی بانک مرکزی و نظام بانکی ما از دنیا و … ضروری است که مشکل تعیین کارمزدی بر مبنای واقعیت‌های موجود دنیا و ایران در دستور کار بانک‌ها و بانک مرکزی قرار گرفته و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تعیین شود.

به طور کلی درآمد بانک‌ها از دو منبع حاصل می‌شود: نخست درآمد حاصل ازتسهیلات اعطایی به مشتریان و دوم درآمد حاصل از کارمزد خدمات. بررسی مجموعه فعالیت برخی از بانک‌های برتر در عرصه جهانی حاکی از آن است که سهم درآمدهای کارمزدی از بررسی درآمدهای عملیاتی این بانک‌ها به مراتب بیش از بانک‌های تجاری کشور می‌باشد. میانگین نسبت سهم درآمدهای حاصل از کارمزد دریافتی بانک‌های کشور طی سال‌های ۱۳۷۷ تا۱۳۸۲همواره کمتر از ۱۰ درصد بوده است که در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول ۲ -۲ میانگین کارمزدها طی سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲

بانک

میانگین بانک(درصد)

رفاه

۹۷ / ۵

تجارت

۱۹ / ۷

ملت

۶۹ / ۵

صادرات

۵۴ / ۷

سپه

۹ / ۶

ملی

۳۶ / ۱۰

میانگین کل

۲۸ / ۷

چنان که ملاحظه می‌شود، بانک ملت دارای کمترین میزان کارمزد و بانک ملی دارای بیشترین میزان کارمزد است تا حدی که تقریبادو برابر بانک ملت شده است.

بانک‌های خارجی زیر که از معتبرترین بانک‌ها هستند به عنوان نمونه و بر اساس اطلاعات قابل دسترس انتخاب گردیده‌اند:

۱ – Bank of America
۲ – Deutsche Bank
۳ – HSBC