برای اندازه‏گیری تعداد شاخه‏های فرعی، تیمارهای مختلف در تاریخ‏های کاشت متفاوت (در زمان برداشت و رسیدگی)، از گیاهان برداشت شده هر کرت ۱۰ بوته به طور تصادفی انتخاب و تعداد شاخه‏های فرعی بدون در نظر گرفتن ساقه اصلی بوته محاسبه گردید و در نهایت میانگین آنها محاسبه گردید.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۶-۱۳ تعداد غلاف در بوته

پس از ظهور گلدهی و تلقیح گل‏ها، غلاف‏های بوته شروع به رشد نمودند و زمانی که طول هر یک از غلاف‏های بوته حدودا به اندازه ۲ سانتی‏متر رسید، به عنوان یک غلاف در بوته در نظر گرفته شد و در پایان تعداد غلاف خشک در بوته شمارش گردید. در نهایت با توجه به تراکم بوته‏ها در واحد سطح، تعداد غلاف در متر مربع محاسبه گردید.

۳-۶-۱۴ تعیین عملکرد و اجزای عملکرد

به منظور تعیین عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد غلاف‏ها، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه) در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک، ۲۰ بوته از هر کرت، (از خطوط ۴ و ۵) با حذف نیم‏متر از طرفین به عنوان حاشیه، از سطح زمین برداشت شده و به آزمایشگاه صحرایی منتقل گردید. سپس تعداد کل غلاف‏ها در بوته شمارش شد. جهت تعیین تعداد دانه در غلاف نیز، تعداد ۲۰ غلاف به طور تصادفی از کل غلاف‏های جدا شده ( از ۲۰ بوته ) انتخاب و تعدا دانه در آن شمارش گردید. جهت محاسبه عملکرد دانه (با رطوبت ۱۰ درصد) نیز دانه‏های ۲۰ بوته از هر کرت فرعی محاسبه و توزین شده سپس از کل نمونه‏های مربوط ۱۰۰ دانه به طور تصادفی انتخاب کرده و توسط ترازو توزین گردید سپس وزن صد دانه هر تیمار محاسبه شد.

۳-۶-۱۵ عملکرد بیولوژیک

به منظور تعیین میزان ماده خشک کل، در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک،۲۰ بوته از هر کرت، (از خطوط ۴ ۵) با حذف نیم متر از طرفین به عنوان حاشیه، از سطح زمین برداشت شده و به آزمایشگاه صحرایی منتقل شدند. سپس بعد از خشک شدن (داخل آون در دمایی ۷۰ درجه سانتی‏گراد به مدت ۲۴ ساعت ) در آزمایشگاه توزین شده و ماده خشک کل بدست آمد.

۳-۶-۱۶ شاخص برداشت

ضریب برداشت از تقسیم نمودن عملکرد خشک دانه بر عملکرد بیولوژیک مطابق فرمول زیر محاسبه شد.
HI= 100× عملکرد بیولوژیکی/ عملکرد اقتصادی
۳-۶-۱۷ کارایی زراعی مصرف کود فسفر
کارایی زراعی مصرف فسفر با بهره گرفتن از رابطه زیر محاسبه شد (رابطه ۶-۳).
GY(PX)-GY(P0)
ANUE (Kg. Kg ^-۱)=
PX
در این رابطه GY(PX) نشان دهنده عملکرد دانه در سطح کود مورد نظر و GY(P0) عملکرد دانه در سطح صفر کود.

۳-۷ تجزیه آماری

در نهایت تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از این پژوهش و محاسبه ضرایب همبستگی با بهره گرفتن از نرم افزار SAS صورت گرفت. مقایسه میانگین‌ها نیز به روش LSD در سطح احتمال خطای ۵ درصد تعیین گردید. جهت رسم نمودارها نیز از نرم افزار Excel استفاده شد. اثر کود بر صفات مورد بررسی با بهره گرفتن از تجزیه‌ی رگرسیونی صفات انجام ‌به عمل آمد و اثر متقابل تیمارها با روش برش‏دهی مورد بررسی قرار گرفت.

فصل چهارم

نتایج و بحث

نتایج و بحث

نتایج آزمایش نشان داد که اثر تاریخ کاشت و سطوح کود فسفر بر اکثر صفات معنی‏دار بودند. بالاترین عملکرد دانه مربوط به تاریخ کاشت ۱۰ آبان (با میانگین تولید ۹۶/۲۷۰۱ کیلوگرم در هکتار) بود، که از لحاظ آماری اختلاف معنی‏داری با تاریخ کاشت ۲۵ مهر (با میانگین تولید ۷۸/۲۴۳۵ کیلوگرم در هکتار) و ۲۵ آبان (با میانگین تولید ۳۰/۲۵۶کیلوگرم در هکتار) نداشت، و کمترین عملکرد مربوط به تاریخ کاشت ۱۰ آذر (با میانگین تولید ۷۵/۱۹۰۲کیلوگرم در هکتار) و ۱۰ مهر (با میانگین تولید ۱۹۴۳کیلوگرم در هکتار) بود. تجزیه و تفسیر صفات مورد بررسی به صورت مجزا در ادامه آمده است.

۴-۱ صفات مورفولوژیک

۴-۱-۱ شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی

نتایج تحقیقات محققان نشان داده است که همبستگی مثبتی بین شاخص سطح برگ و عملکرد ماده خشک وجود دارد، به طوری که افزایش شاخص سطح برگ گیاه با افزایش جذب نور و در نتیجه افزایش ظرفیت فتوسنتزی باعث افزایش عملکرد اقتصادی می‏گردد (نوری‏اظهر و احسان‏زاده، ۱۳۸۶ و ساجدی و اردکانی، ۱۳۸۶).
اثر تاریخ کاشت بر شاخص سطح برگ
نتایج تجزیه واریانس (جدول ۴-۱) نشان داد که بین تاریخ‏های کاشت و شاخص سطح برگ اختلاف معنی‏داری در سطح ۵ درصد وجود دارد. مطالعه تغییرات شاخص سطح برگ در تاریخ‏های کاشت مختلف نشان داد که با تاخیر در کاشت، هم حداکثر شاخص سطح برگ کاهش یافته و هم در طول مدت زمان کمتری حاصل شد، به طوری که بالاترین شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت ۲۵ مهر (با میانگین، ۹۹/۳) و ۱۰ آبان ( با میانگین، ۹۶/۳) به ترتیب ظرف مدت ۱۰۷ روز و ۱۰۸ روز بعد از کاشت و کمترین آن در تاریخ کشت ۲۵ آبان (۳۰/۳) و ۱۰ آذر (۲۹/۳) به ترتیب ظرف مدت ۱۰۰ روز و ۸۸ روز بعد از کاشت بدست آمد (شکل ۴-۱). کاهش سطح برگ در تاریخ‏های کاشت دیر هنگام می‏تواند یکی از دلایل کاهش عملکرد باشد، زیرا در فاصله زمانی قبل و بعد از گلدهی، شاخص سطح برگ پایین باعث کاهش تولید ماده خشک کل و عملکرد دانه می‏شود (رادمهر، ۱۳۷۶). علت کاهش شاخص سطح برگ در تاریخ کشت دیر هنگام را می‏توان به افزایش سرعت رشد و نمو، کاهش طول مراحل رشد و نمو و کاهش کلی تعداد و اندازه اندام‏های گیاه نسبت داد (میدمور و همکاران، ۱۹۸۲). بنابراین اگر بتوان به وسیله راهکارهای مدیریت زراعی، در مراحل آخر رشد و نمو گیاه، شاخص سطح برگ بالایی داشت، احتمالا منجر به تولید عملکرد بالاتری خواهد شد.
شکل ۴-۱ اثر تاریخ کاشت‏های مختلف بر شاخص سطح برگ
اثر کود فسفر بر شاخص سطح برگ
نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد تیمار کود فسفر در سطح ۱ درصد دارای اثر معنی‏دار بر شاخص سطح برگ باقلا داشت (جدول ۴-۱) به طوری که با افزایش کود تا سطح ۱۰۰کیلوگرم در هکتار به طور معنی‏داری این صفت افزایش پیدا کرد. بیشترین شاخص سطح برگ با میانگین ۰۹/۴ مربوط به تیمار کودی ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار و کمترین آن مربوط به شاهد (بدون استفاده از کود) با میانگین ۱۹/۳ بدست آمد (شکل ۴-۲). کولمب و همکاران^[۴۸] (۲۰۰۰) اظهار داشتند، با افزایش میزان مصرف فسفر، رشد گیاه تحت تأثیر قرار گرفته است، شاخص سطح برگ افزایش، و به تبع آن کلروفیل و فتوسنتز بیشتر شده و در نهایت موجب افزایش عملکرد می‏گردد از طرفی کمبود فسفر باعث کاهش هدایت هیدرولیکی ریشه می‏شود، و این عامل می‏تواند از طریق کاهش فشار آماس سلول، یکی از عوامل بازدارندگی توسعه سطح برگ باشد (رادیان و ادینبوک^[۴۹]، ۱۹۸۴). بوم و توماس (۱۹۹۸) با اشاره به نقش فسفر بر سرعت ظهور برگ و سطح برگ، گزارش نمودند که کمبود فسفر ضمن کاهش سرعت ظهور برگ، از طریق ممانعت از توسعه سلولها، سطح برگ را هم کاهش می‏دهد. همچنین افزایش فسفر بیشتر از حد مطلوب، از طریق کاهش ظهور و توسعه برگ سبب کاهش سطح برگ می‏گردد (رودریگوئز و همکاران^[۵۰]، ۱۹۹۸) که می‏تواند دلیلی بر کاهش شاخص سطح برگ در تیمار کودی ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار گردد.
شکل ۴-۲ اثر سطوح مختلف کود فسفر بر شاخص سطح برگ باقلا