منعطف، خارجی و استراتژیک

گالیرز و سوموگیی (۱۹۸۷)
۲-۲-۴- سیر تحول در طراحی و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی
تغییر و تحول در سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات تنها مختص به سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و کاربردهای آن در سازمان‌ها نبود، بلکه روش‌ها و رویکردهای طراحی و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی نیز دچار تغییراتی گردید. در ابتدای طراحی و توسعه سیستم‌ها، با رویکردی مهندسی و نگرشی کارکردگرا و ساختارمند مواجه بودیم، ولی برخی از پژوهشگران دوراندیش مانند کلارک، لند و مامفورد در انگلستان، آگارین در آمریکا، اندرسون در دانمارک، سیبورا در ایتالیا و دیگران، با زیرسوال بردن رویکردهای تقلیل‌گرا و مهندسی در طراحی سیستم‌ها، رویکردهای نوین و جدیدی را برای خلق و طراحی سیستم‌های اطلاعاتی ابداع نمودند. ویژگی مشترک آنها توجه و تمرکز بیشتر به مسائل انسانی و اجتماعی در هنگام طراحی و توسعه سیستم‌ها بود. آنها تاکید داشتند که سیستم‌های اطلاعاتی، سیستم‌های مهندسی و کارکردگرا نیستند و نباید آنها را تنها از رویکرد سخت یا مهندسی نگریست بلکه سیستم‌های اطلاعاتی، سیستم‌هایی اجتماعی و متشکل از انسان‌ها هستند که در محیط و زمینه سازمان طراحی و توسعه می‌یابند و در نهایت در همین محیط نیز کار می‌کنند. خلق روش‌هایی مانند اتیکس^[۱۹]، دیدگاه چندگانه^[۲۰] و به‌کارگیری روش‌های «برنامه‌ریزی تعاملی»^[۲۱] ایکاف و «روش‌شناسی سیستم‌های نرم»^[۲۲] چک‌لند در تحلیل و طراحی سیستم‌ها شاهدی بر این مدعا هستند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۵- سیر تحول در نقش واحد سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
نقش واحد سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در سازمان‌ها نیز در چند دهه اخیر دچار تحولات بسیاری شده است. تغییر در نقش و وظایف واحد سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در جدول ۱-۳ به اجمال نشان داده شده است.
جدول ۱-۳- کارکردها و وظایف سنتی و جدید سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات

کارکردها و وظایف سنتی سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات

• • مدیریت توسعه سیستم‌های اطلاعاتی و مدیریت پروژه سیستم‌ها

• • مدیریت عملیات کامپیوتری از جمله مدیریت مرکز کامپیوتر

• • استخدام، آموزش و توسعه مهارت‌های سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات

• • ارائه خدمات فنی

کارکردها و وظایف جدید سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات

1. 1. برنامه‌ریزی و طراحی سیستم‌های اطلاعاتی استراتژیک ویژه

1. 1. برنامه‌ریزی، توسعه و کنترل زیرساخت

1. 1. به‌کارگیری اینترنت و تجارت الکترونیک در کسب‌وکار

1. 1. مدیریت یکپارچگی سیستم شامل اینترنت، اینترانت و اکسترانت

1. 1. آموزش مدیران غیرفناوری اطلاعات سازمان درباره فناوری اطلاعات

1. 1. آموزش کارکنان سیستم‌های اطلاعاتی درباره کسب‌وکار

1. 1. پشتیبانی از کار کاربران نهایی

1. 1. مشارکت با مدیران ارشد کسب‌وکار

1. 1. مدیریت برونسپاری

1. 1. به‌کارگیری دوراندیشانه و پویای دانش فنی و کسب‌وکار با هدف خلق ایده‌های نوآورانه در زمینه فناوری اطلاعات

1. 1. ایجاد مشارکت‌های کسب‌وکاری با پیمانکاران و واحدهای سیستم‌های اطلاعاتی دیگر سازمان‌ها

وارد و پپارد (۲۰۰۷)
۲-۳- تعریف فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی
۲-۳-۱- قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
پیش از آنکه بخواهیم تعریفی از سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات ارائه دهیم، لازم است تا قلمرو یا محدوده سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات را مشخص سازیم.
از حدود ربع قرن پیش تلاش بسیاری از پژوهشگران صرف شناسایی و ترسیم قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی شده است، اما به رغم تلاش‌های فراوان هنوز اتفاق نظر در این زمینه وجود ندارد. منظور از تعریف قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی، تبیین و تعیین حدود و ثغور سیستم‌های اطلاعاتی، بیان و تعریف مشخص از آن و نشان دادن مرزهای آن با دیگر قلمروهای شناخته شده می‌باشد. به دلیل اینکه اتفاق نظر در تعریف این قلمرو وجود ندارد، لذا تعریف جامع، مانع، روشن و عامه‌پسندی از سیستم‌های اطلاعاتی وجود ندارد. ماهیت تغییر پذیر این حوزه به همراه چند رشته‌ای بودن آن موجب بروز این پیچیدگی و مشکل در تعریف قلمروی آن شده است.
آکادمی سیستم‌های اطلاعاتی بریتانیا^[۲۳] تعریف زیر را از سیستم‌های اطلاعاتی ارائه داده است:
سیستم‌های اطلاعاتی و توسعه آن یک موضوع چند رشته‌ای (چند قلمرویی) است و موضوعات در سطوح متفاوت استراتژیک، مدیریتی و فعالیت‌های عملیاتی همچون گردآوری، پردازش، ذخیره، توزیع و بکارگیری اطلاعات و فناوری‌های مرتبط با آن در جوامع و سازمان‌ها را شامل می‌شود.
چنین به نظر می‌رسد که بسیاری از صاحبنظران بر این جزء از تعریف اتفاق نظر دارند که سیستم‌های اطلاعاتی قلمرویی چند رشته‌ای یا حوزه‌ای چند قلمرویی است. اما در خصوص این قلمروها یا رشته‌ها اتفاق نظر وجود ندارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که به طور کلی می‌توان ادعا کرد قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی با دو قلمروی مرتبط با فناوری اطلاعاتی و علوم اجتماعی در ارتباط است. سیستم‌های اطلاعاتی از فناوری اطلاعات دو مفهوم مجزا هستند. نمودار ۲-۱قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی را در ارتباط با قلمروی فناوری اطلاعات و همچنین بر روی پیوستار محض و کاربردی بودن و نرم یا سخت بودن نشان می‌دهد. همانطور که از شکل بر می‌آید سیستم‌های اطلاعاتی بر کاربرد فناوری بیشتر تاکید دارند تا نظریه‌ها و یا مبانی فناوری، به بیانی دیگر بر تعامل میان افراد و سازمان‌ها (موضوعات نرم) با فناوری تمرکز دارند تا بر صرف فناوری‌ها (موضوعات سخت). یک مهندس کامپیوتر یا مهندس سیستم بر فناوری به طور محض متمرکز است در حالیکه پژوهشگر سیستم‌های اطلاعاتی نه بر کامپیوتر بلکه بر تاثیر آن به عنوان یک فناوری بر سازمان و افراد، متمرکز است.
نمودار ۲-۱- تمایز قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی از فناوری اطلاعات
آویسون و الیوت (۲۰۰۵)
به همین طریق یک مهندس نرم‌افزار به فناوری نرم‌افزار بیشتر توجه دارد در حالی‌که تحلیل‌گر سیستم^[۲۴] به سازمان و کسب‌وکار توجه دارد. این تمرکز سیستم‌های اطلاعاتی بر موضوعات ذاتاً نرم یا انسانی و سازمانی، ما را به این نتیجه رهنمون می‌سازد که قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی بیشتر نزدیک به علوم اجتماعی است تا علوم مهندسی.
منظور از نرم در پیوستار بالا توجه به مسائل انسانی و اجتماعی و همچنین رویکرد غیر مهندسی در برابر رویکرد سخت یا رویکرد جزمی و مهندسی است.
در نمودار ۲-۲ تمایز قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی با رشته‌های علوم اجتماعی و بر روی همان پیوستار نمودار ۲-۱ نشان داده شده است.
نمودار ۲-۲- تمایز قلمروی سیستم‌های اطلاعاتی از دیگر رشته‌های علوم اجتماعی
آویسون و الیوت (۲۰۰۵)