شکل ۲۵-۲: دیسک ۳۳
شکل ۲۶ -۲ :آسیب دیسک ۳۵
شکل ۲۷- ۲: مدل آسیب- استرس (ویلیامز و اندرسون، ۱۹۹۸) ۳۸
فهرست جداول
جدول ۱-۳: کلید پرسشنامه شخصیت آیزنک ۵۵
جدول۱-۴ : آماره های توصیفی مربوط به متغیر های مورد بررسی ۶۰
جدول ۲-۴: آماره های توصیفی ویژگی های شخصیتی آزمودنی ها ۶۱
جدول ۳-۴: ویژگی های شخصیتی آزمودنی ها در دو گروه با و بدون آسیب مکرر ۶۲
جدول۴-۴ : آزمون کولموگروف –اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن داده ها ۶۳

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول۵ -۴ : ارتباط بین عزت نفس ۶۴
جدول۶-۴ : ارتباط بین خطر پذیری ۶۵
جدول۷-۴ : ارتباط بین هیجان طلبی ۶۶
جدول۸-۴: ارتباط بین پرخاشگری ۶۷
فهرست نمودار
نمودار۱-۴ : مقایسه میانگین ویژگی های شخصیتی آزمودنی ها ۶۱
نمودار ۲-۴: مقایسه میانگین ویژگی های شخصیتی آزمودنی ها در دو گروه با و بدون آسیب مکرر ۶۲
نمودار۳-۴ : پراکنش بین تعداد آسیب و عزت نفس ۶۴
نمودار۴-۴ : پراکنش بین تعداد آسیب و خطرپذیری ۶۵
نمودار۵-۴ : پراکنش بین تعداد آسیب و هیجان طلبی ۶۶
نمودار۶-۴: پراکنش بین تعداد آسیب و پرخاشگری ۶۷
چکیده پایان نامه :
هدف: از آنجائیکه بعضی از دانشجویان تربیت بدنی در طول تحصیل خود بیشتر ازسایرین دچار آسیب دیدگی می شوند، در این تحقیق برآن شدیم تا به بررسی ریسک فاکتورهای موثر در بروز صدمات مکرر را بررسی کنیم.لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و بروز آسیب‌های مکرر ورزشی در دانشجویان تربیت بدنی می باشد .
روش : از بین دانشجویان تربیت بدنی ، ۱۵۲نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فردوسی و آزاد اسلامی واحد مشهد کسانی که حداقل بیشتر از سه ترم از آغاز تحصیل آنها گذشته بود به صورت هدفمند انتخاب شدند. به آنها چک لیست آسیب های گذشته نگر مبنی بر تعداد و نواحی آسیب دیده در ترم های تحصیلی گذشته داده شد. از بین این افراد مشخص گردید تعداد ۸۵ نفر مبتلا به آسیب مکرر و ۶۷ نفر افراد ی بودند که در طول دوران تحصیل خود در رشته تربیت بدنی دچار آسیب دیدگی نشده اند.گروه با آسیب مکرر شامل دانشجویانی بود که در طول مدت تحصیل دچار صدمات مکرر ( یعنی در هر ترم حداقل یک آسیب دیدگی داشته اند ) شده اند و گروه بدون آسیب شامل دانشجویانی بود که در طول مدت تحصیل دچار صدمات ورزشی نشده اند.نمونه آماری شامل۱۵۲ نفر دانشجویان دختر تربیت بدنی دانشگاه فردوسی و آزاد اسلامی واحد مشهد با میانگین قد ۴۱/۱۵±۷۴/۱۶۵ ، وزن۷۰/۱۳ ±۲۸/۶۲، سن۵۳/۴± ۵۷/۲۳ ، که بیشتر از سه ترم از آغاز تحصیل آنها گذشته بود تشکیل داده اند.سپس به متغیرهای تحقیق پرسشنامه های شخصیت آیزنک برای سنجش سه ویژگی شخصیتی خطرپذیری، هیجان طلبی و پرخاشگری و پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ داده شد. بعد از جمع آوری اطلاعات و وارد نمودن داده ها در نرم افزارSPSS به توصیف و بررسی نتایج به دست آمده پرداخته شد. به منظور برآورد رابطه بین عوامل روانشناختی با تعداد رخ دادن آسیب­ها نیز از آزمون­های ضریب همبستگی پیرسون و آزمون کولمو گروف - اسمیرنف استفاده گردید.
یافته ها: بر اساس یافته های این تحقیق بین عزت نفس ، خطر پذیری ، هیجان طلبی و بروز آسیب‌های مکرر ورزشی رابطه معنی داری وجود ندارد.(p>0/05). در حالیکه رابطه معنی داری بین پرخاشگری و بروز صدمات مکرر وجود دارد (P>0.05).
بحث و نتیجه‌گیری : با توجه به ارتباط مثبت پرخاشگری با بروز صدمات مکرر در دانشجویان تربیت بدنی شاید بتوان گفت که با کنترل این عامل روانی ، ممکن است از بروز صدمات مکرر جلوگیری نمود. بنابراین ممکن است با بهره گرفتن از تمرین ذهنی و راهبردهای آموزشی بتوان گامی در جهت ارتقای ویژگی های روانشناختی در دانشجویان تربیت بدنی برداشت . با این حال، با در نظر گرفتن این واقعیت که ارتباط بین مهارتهای روانی و بروز آسیبهای ورزشی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به نظر می رسد که نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه وجود دارد.
کلید واژه‌ها: آسیب‌های مکرر، ویژگی های شخصیتی ، دانشجویان دختر تربیت بدنی دانشگاه فردوسی و آزاد اسلامی واحد مشهد

فصل اول
طرح تحقیق

مقدمه

بشر از دیرباز تاکنون راه های مختلفی را برای رسیدن به موفقیت و شکوفایی دنبال کرده است و در این مسیر صاحبان اندیشه و قلم از پیامبران الهی گرفته تا فلاسفه و اخیراً روان شناسان بسیاری کوشیده اند تا با فراهم آوردن امکانات مختلف و توسل به ابزار گسترده هم نوعان را کمک نموده تا بهترتفکر نموده و اعمال مؤثرتری داشته باشند. ورزش با انسان ها همواره همراه بوده است و در ادیان و مکاتب مختلف به آن به اشکال گوناگون توجه شده است و به عنوان یک ابزار خود شکوفایی جامعه تلقی گردیده است. امروزه، مردم علاقه ی بیشتری نسبت به ورزش و فعالیت های بدنی نشان می دهند و به همان نسبت، زمان بیشتری را نیز به آن اختصاص می دهند،که مشخصا بیان می‌کند فوائد ورزش نه تنها مختص به جنبه ی جسمانی آن می‌شود بلکه به تکامل بعد روان شناختی و اجتماعی فرد نیز کمک می‌کند.
از آنجا که نقش ارزنده تربیت بدنی و ورزش حفظ سلامت و تندرستی افراد، ارتقاء قابلیت‌های جسمانی و روانی می باشد، گاهی فعالیت‌های ورزشی مختلف، به دلایل گوناگون با صدمات و ضایعات بدنی همراه است، که بعضاً ممکن است موجب از دست رفتن سلامتی و آمادگی ورزشکاران شود و در برخی موارد آنها را برای همیشه به ترک از فعالیتهای ورزشی و قهرمانی وادار نماید. بنابراین مطالعه و بررسی آسیبهای ورزشی و شناخت عوامل ایجاد کننده، روش های درمان و برنامه ریزی جهت پیشگیری از آنها در ورزش از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است چرا که بروز این آسیبها سالیانه مخارج بسیار سنگینی را وارد می کند.
علل بروز هرگونه آسیب ورزشی را میتوان از جنبه های مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. یکی از جنبه هایی که اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است جنبه روانشناختی بروز آسیب است. محققان روان شناسی ورزش تلاش کرده اند تا نشان دهند شاید افکار، احساسات و ویژگیهای شخصیتی در میزان شیوع و وقوع آسیب دیدگیها نقش داشته باشند. طی چند سال گذشته در علم روان پزشکی، تاثیر ویژگی های شخصیتی بر آسیب دیدگی های ورزشی، مراحل آشفتگی های روانشناختی و ارتباط آن با بیماری های جسمی مورد بررسی قرار گرفته است. اما با این وجود، دانش محدودی در خصوص ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و آسیب های ورزشی وجود دارد. بنابراین شاید ویژگی های شخصیتی بتوانند با فعال سازی برخی واکنش ها در بدن، فرد را در معرض بروز آسیب قرار دهند. و از طرفی بعضی از افراد هستند که نسبت به دیگران بیشتر دچار آسیب دیدگی می شوند که ممکن است عامل اثرگذار در آنها ویژگی های شخصیتی باشد، بنابراین لازم است تا در این خصوص تحقیقاتی انجام شود تا تاثیر ویژگی های شخصیتی در بروز صدمات مکرر مشخص گردد.

بیان مسئله

آسیب دیدگی ورزشکاران یکی از دغدغه هایی است که همواره برای مربیان و ورزشکاران ایجاد نگرانی می کند. برخی از آسیب‌ها به ماهیت رشته ورزشی مورد استفاده بر می گردد، از جمله برخوردها در ورزشهای تیمی که قابل پیش بینی و جلوگیری نمی باشند. ولی برخی از آسیب‌ها به علت عدم آمادگی جسمانی، آشنایی نداشتن با تکنیکهای درست حرکتی، وسایل و امکانات ناکافی می باشد که با تدابیری قابل پیشگیری می باشند. دلایل بسیاری وجود دارند که موجب بروز آسیب‌های ورزشی می شوند؛ به طوری که بعضی از آنها ریشه در وجود ورزشکار دارد و بعضی دیگر به عوامل محیطی مربوط می شود (۱).
بدین منظور شناخت آسیب‌ها و آگاهی یافتن از مکانیسم و علل بروز آنها گامی موثر در جهت اقدام به پیشگیری و کاهش صدمات ورزشی است. مطالعه و بررسی آسیب­های ورزشی و شناخت عوامل ایجاد کننده، روش­های درمان و برنامه ریزی جهت پیش­گیری از آنها در ورزش از اهمیت و جایگاه ویژ­ه­ای برخوردار است چرا که بروز این آسیب­ها سالیانه هزینه های مالی بسیار سنگینی را بر ورزشکاران و باشگاه­های ورزشی وارد می­ کند (۲).
یک گروه از افرادی که زیاد در معرض صدمات ورزشی قرار دارند دانشجویان تربیت بدنی می باشند که به دلیل ماهیت رشته آنها و فعالیت در تمام رشته های ورزشی با صدمات مختلف زیادی مواجه می شوند. اما این نسبت در بین دانشجویان یکسان نمی باشد و بعضی از آنها نسبت به بعضی دیگر بیشتر دچار صدمات ناشی از ورزش می شوند. ممکن است عوامل زیادی در بروز این آسیب های مکرر نقش داشته باشند که نیاز به بررسی های بیشتری دارد.
مطالعات به بررسی دو نوع از عوامل برای پیش ­بینی بروز آسیب­های ورزشی پرداخته­اند، یکی جسمانی و دیگری روانشناختی. عوامل جسمانی ایجاد کننده آسیب­های ورزشی، در پیش ­بینی آسیب­ها خیلی مهم هستند. در این‌گونه موارد آسیب ممکن است به علت حادثه­ای ساده رخ دهد یا نتیجه­ تعامل پیچیده­ عوامل خطرزای داخلی و خارجی باشد. عوامل خطرزای داخلی، خصوصیات و ویژگی­های درونی فردی می­باشند که به وقوع آسیب می­انجامد یا خطر آن را بالا می­برند. برای نمونه سن، جنس، وزن، آسیب قبلی، آمادگی هوازی، اندام برتر، انعطاف­پذیری، قدرت عضلانی و به خصوص عوامل شخصیتی را می‌توان نام برد (۳).
عوامل خطرزای خارجی به محیط و امکانات رشته ورزشی مربوط می­شوند برای مثال این عوامل عبارت‌اند از سطح رقابت، سطح مهارت، نوع کفش، و آب و هوا و عواملی نظیر آن. جنبه­ دیگر علت شناسی آسیب، مشخص کردن حرکاتی است که منجر به آن آسیب شده است (۴). در خصوص علل محیطی آسیبها، می توان به عواملی مانند نقص وسایل و امکانات،(۵) گرم نکردن کامل بدن و خستگی،(۶) و عدم استفاده از وسایل حفاظتی(۷) و(۸) اشاره کرد.
علاوه بر عوامل جسمانی که در بروز آسیب های ورزشی موثر می باشند، باید به تاثیر عوامل روانشناختی نیز اشاره نمود. حق شناس و همکاران (۱۳۸۵) طی تحقیقی در مسابقات دو و میدانی دانشجویان با عنوان «مقایسه برخی ویژگیهای روانشناختی دانشجویان ورزشکار آسیب‌دیده و غیر آسیب‌دیده» دریافتند که ورزشکارانی که اعلام کرده اند در دو سال قبل از مسابقات آسیب‌دیده­اند، در ویژگی­های روانشناختی از قبیل اضطراب شناختی، اضطراب تنی، خطرپذیری، هیجان­طلبی و پرخاشگری نسبت به ورزشکاران غیر آسیب‌دیده امتیاز بالاتری کسب کرده بودند و اعتماد به نفس کمتری داشتند، و بین این ویژگی­ها در ورزشکاران آسیب‌دیده در حین مسابقات و ورزشکاران غیر آسیب‌دیده نیز تفاوت معناداری مشاهده شد(۹).
رهنما و همکاران (۱۳۸۹) طی تحقیقی درباره وضعیت روانی ورزشکاران آسیب‌دیده از دید فیزیوتراپ­ها با عنوان «دیدگاه فیزیوتراپیست­های ایرانی به کاربرد مهارت­ های روانشناسی در برنامه های بازتوانی ورزشکاران آسیب‌دیده» دریافتند که ورزشکاران آسیب‌دیده از لحاظ روحیه تحت تأثیر آسیب­ها قرار می­گیرند. این محققین همچنین اعلام داشتند که از نظر فیزیوتراپ‌ها تمایل به ادامه ورزش، مهم‌ترین مشکل روانی ورزشکاران آسیب‌دیده است، و در این میان اعتماد به نفس نیز مهم‌ترین خصوصیت روانی برای موفقیت در برنامه بازتوانی است. ضمن آنکه افزایش اعتماد به نفس، تشویق به مثبت نگریستن به روند درمان و آموزش فنون آرام­سازی، به ترتیب مهم‌ترین تکنیک­های روانی آن­ها برای درمان بوده است (۱۰).
همان‌گونه که تا اینجا اشاره شد پژوهش­هایی در خصوص بررسی عوامل روانشناختی در بروز آسیب­ها انجام گردیده و عواملی همچون ویژگی­های شخصیتی، اضطراب، اعتماد به نفس شناسایی گردیده است؛ اما نکته­ای که در این پژوهش­ها مشاهده می­گردد این است که آن­ها به بررسی رابطه بین عوامل روانشناختی و میزان بروز آسیب­های ورزشی نپرداخته­اند. این پژوهش­ها به بررسی تفاوت­های روانشناختی افراد آسیب­دیده و غیر آسیب­دیده پرداخته­اند یا ارتباط عوامل روانشناختی و نوع آسیب را مورد بررسی قرار داده­اند. و از طرفی بر مبنای بررسی های انجام شده مشخص گردید که برخی از دانشجویان تربیت بدنی به نسبت سایر دانشجویان تربیت بدنی که در شرایط یکسان تمرینی و آموزشی قرار دارند، در طی جلسات تمرینی بیشتر دچار آسیب دیدگی می شوند و شاید در هر ترم حداقل یک آسیب دیدگی را دارند، اما سایر دانشجویان آسیب دیدگی ندارند. لذا در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا ویژگی های شخصیتی با بروز آسیب دیدگی های مکرر در دانشجویان تربیت بدنی درارتباط می باشد ؟

ضرورت و اهمیت تحقیق

طی چند سال گذشته، در علم روان‌ شناسی رابطه عوامل روانشناختی و شخصیتی بر آسیب‌دیدگی‌ها، مراحل آشفتگی های روانشناختی و ارتباط آن با بیماری های جسمی مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته است. بروز آسیب‌دیدگی در ورزشکاران یکی از مسائل مهم است که برای بسیاری از مربیان و ورزشکاران ایجاد نگرانی می کند. گاهی فعالیت‌های ورزشی که با صدمات و آسیب‌های بدنی همراه است، باعث از بین رفتن سلامتی ورزشکار می‌شود. آنچه در آسیب‌شناسی دارای اهمیت بسیاری است افزایش آگاهی‌ها از طریق شناخت می‌باشد. شناختی که مبتنی بر آگاهی از نواحی مستعد آسیب‌ها، ماهیت آسیب‌ها، مکانیزم آسیب ها، عوامل خطرزا، علائم و نشانه‌های هر آسیب، کمک‌های اولیه در مورد آن آسیب، اقدامات درمانی و در نهایت توان‌بخشی باشد.
اما متأسفانه علی رغم رابطۀ بین آسیب های ورزشی و عوامل روانشناختی و شخصیتی، تنها دانش علمی محدودی در این زمینه وجود دارد. یانگ (۲۰۰۵) گزارش کرد که رابطه‌ای بین عوامل روانی و شدت و طول مدت صدمه بدنی وجود دارد. اعتماد به نفس و رهایی از اضطراب جزو عوامل موثر در شدت میزان صدمات بدنی بیان شده‌اند. به همین ترتیب، طول مدت جراحت نیز به رهایی از اضطراب و استرس منفی بستگی دارد (۱۱).
در تحقیقی ساندرا و همکاران (۲۰۰۴) ارتباط بین سه جزء خطر دریافت آسیب‌دیدگی را بررسی کردند که عبارت بودند از: الف: احتمال آسیب‌دیدگی، ب: نگرانی از آسیب‌دیدگی، ج:اعتماد به نفس در جلوگیری از آسیب‌دیدگی. ارتباط بین اجزا رابطۀ مثبتی را بین نگرانی از آسیب و احتمال آسیب‌دیدگی نشان داد. نتایج نشان داد ورزشکارانی که آسیب‌دیدگی قبلی داشتند، با احتمال بیشتربرای آسیب‌دیدگی مجدد و نگرانی بیشتر از دوباره آسیب دیدن مواجه بودند. همین طور در جلوگیری از آسیب حداقل اعتماد به نفس را نشان دادند (۱۲).
ایورسن و همکاران (۲۰۱۰) نیز در تحقیق «تأثیر عوامل روانشناختی در پیش بینی بروز آسیب ها بر بازیکنان جوان فوتبالیست» دریافتند که چهار ویژگی اضطراب بدنی، اضطراب شناختی، در معرض فشار بودن، و زودرنجی به طور معناداری با میزان بروز آسیب رابطه دارند (۱۳).