در فصل دوم ضمن مرور مبانی نظری موضوع تحقیق و چارچوب لازم جهت حمایت از فرضیه‌های تحقیق ارائه می‌شود.

فصل سوم به روش شناسی تحقیق می‌پردازد که شامل جامعه‌ آماری، روش و ابزار گردآوری داده ها و روش‌های آماری قابل استفاده در تحقیق می‌باشد.

فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده های جمع‌ آوری شده می‌پردازد.

نهایتاًً در فصل پنجم نتایج و پیشنهادهایی در زمینه‌ی موضوع مورد بررسی ارائه می‌گردد.

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش

مقدمه

سیاست تقسیم سود، از خط مشی های با اهمیت و از جمله مهمترین تصمیمات مالی شرکت‌ها تلقی می شود که با توجه به نظریه های مربوط تدوین شده و عوامل مؤثر بر آن شناسایی می شود. زمانی که این مفهوم نظری بروز پیدا می‌کند برخی مسائل پیچیده را به دنبال خود خواهد داشت. از آنجمله می توان به مخارج سرمایه‌ای، هزینه نمایندگی و کارایی اشاره نمود. در این تحقیق ما به دنبال بررسی رابطه میان استراتژی تقسیم سود و کارایی شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادار تهران خواهیم پرداخت. همان‌ طور که در پیشینه تحقیق خواهید دید این دو مقوله با عناوین و تحت شرایط مختلف بارها مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند اما در این تحقیق ما به دنبال بررسی این دو متغیر در شرایطی می باشیم که کارایی شرکت در این پژوهش با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها محاسبه شده است…( طاهری،۱۳۷۸، ص ۵۸-۵۹٫).

بخش اول) استراتژی تقسیم سود

سیاست تقسیم و استراتژی های طراحی آن از جمله وظایف مدیریت مالی است که تاثیر قابل ملاحظه ای بر ساختار سرمایه شرکت و قیمت گذاری سهام آن دارد. تبیین نظری مبانی مرتبط با بحث، از موضوعات مورد نظر این مجموعه است که در تحقق اهداف استراتژیک مالی شرکت سودمند است .

سود از جمله مفاهیم با اهمیت حسابداری و مالی است که موجب با اهمیت شدن سیاست تقسیم سود در مدیریت مالی می‌گردد. تقسیم سود، از جمله استراتژی های کوتاه آن عملکرد شرکت ارزیابی می­ شود.

سیاست تقسیم سود، خط مشی است که بر پایه آن میزان سود تقسیمی، میزان انباشته و پاداش هیات مدیره، زمان پرداخت، نحوه تامین مالی و دیگر موضعات مرتبط با آن مدون و مکتوب و به مجمع عمومی سهام‌داران ارائه می شود. …( طاهری،۱۳۷۸، ص ۵۸-۵۹٫).

سود

سود یکی از مفاهیم حسابداری و مالی است. تحلیل گران مالی اندازه گیری و انتشار اطلاعات مربوط به سود را مفید می دانند . برای مثال بیانیه شماره ۱ مفاهیم حسابداری مالی FASB اظهار می‌دارد :

مرکز اصلی توجه، گزارشگری مالی بخش مربوطه است که با اندازه گیری سود و اجزاء وابسته آن فراهم شده باشد و عملکرد واحد تجاری را نشان می‌دهد . (میرجلیلی و دیگران،۹۸،۱۳۸۹).

اهداف گزارشگری سود خالص عبارت است از :

از سود به عنوان معیار کار آیی مدیریت استفاده می شود .

استفاده از ارقام تاریخی سود برای کمک به پیش‌بینی وضع آتی شرکت یا توزیع سود سهام در آینده

استفاده از سود برای اندازه گیری موفقیت در عملکرد مدیریت

برنامه ریزی مدیریت ‌در مورد آینده بر اساس سود

استفاده سرمایه گذاران از سود هر سهم برای تصمیمی گیری ‌در مورد خرید سهام شرکت (میرجلیلی و دیگران،۹۸،۱۳۸۹).

سود سهام^[۱]

در آمد خالص شرکت سهامی که بین سهام‌داران به نسبت سهام تقسیم می شود ، مبلغی است که از محل منافع یک شرکت به سهام‌داران آن داده می شود .

مبغ سودی که برای توزیع بین سهام‌داران بر حسب مقدار سهم به وسیله هیئت مدیره مشخص می شود . این مبلغ با توجه به حقوق ‌گروه‌های مختلف سهام‌داران بین آن ها توزیع می‌گردد . ذکر این نکته لازمست که استراتژی تقسیم سود معمولا به توزیع سود نقدی مرتبط می شود. اگر سود از منابع دیگر غیر از سود جاری باشد به آن Distribution اطلاق می‌گردد .

سرمایه گذاران در ارتباط با سود سهام به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروهی علاقمند به دریافت سود نقدی هستند و گروهی دیگر متمایل به منافع سرمایه ای بلند مدت می‌باشند. اتخاذ تصمیم ‌در مورد سود سهام ‌به این دلیل قابل توجه است که ثروت سهام‌داران یک شرکت سهامی ، شامل ارزش بازار سهام به اضافه سود سهام است. (میرجلیلی و دیگران،۹۸،۱۳۸۹).

مدل ارزیابی گوردون

گوردون مدلی با بهره گرفتن از سود سهام پرداختی برای ارزیابی سهام به وجود آورد. وی در این مدل ارزش سهام (V0) را برابر با ارزش فعلی جریان نامحدود ( ) سود سهام ( d) که به سهامدار پرداخت می‌گردد، می‌داند :

فرمول شماره ۲-۱:مدل ارزیابی گوردون

در معادله بالا K عبارت است از نرخ تنزیل متناسب با ریسک شرکت. در این مدل فرض می شود که عایدات نگهداری شده ، سود سهام آتی شرکت را افزایش می‌دهد. ‌بنابرین‏ مدل گوردون از عایدات نگهداری شده چشم پوشی نکرده بلکه آن را به صورت غیر مستقیم وارد مدل خود می کند .

گوردون برای نشان دادن اینکه این مدل، سود نگهداری شده و عایدات سرمایه را نیز در بر می‌گیرد، چنین استدلال می کند که اگر سرمایه گذاری بعد از سه دوره زمانی سهم خود را بفروشد، ارزش فعلی سهم مذبور به صورت زیر محاسبه خواهد شد .

(۲-۲)

فرمول شماره ۲-۲:مدل ارزیابی گوردون

V3 ارزش سهم را هنگامی که در دوره زمانی t=3 بفروش می‌رسد. بر اساس معادله (۲-۱) V3 عبارت است از ارزش فعلی تمام سودهای سهم از دوره t=4 تا بی نهایت که مطلب به صورت نمادی عبارت خواهد بود از :

(۲-۳)

برای نشان دادن اینکه مدل تقسیم شامل وضعیت هایی نیز می‌گردد که در آن سهام قبل از دوره بی نهایت فروخته شود معادله (۲-۳) را در معادله (۲-۲) جایگزین نموده تا معادله (۲-۴) به دست آید:

(۲-۴)

و چون

معادله بالا می‌تواند به صورت زیر نوشته شود :

(۲-۵)

در مقایسه معادله های (۲-۱) و (۲-۵) می بینیم که دو معادله یکسان هستند. همان‌ طور که در معادله (۲-۵) مشاهده می کنید V2 و V3 را نیز در بر می‌گیرد که نشانگر ارزش سهم در آینده و به عبارت دیگر عایدات سرمایه است و V3 خود ناشی از عایدات نگهداری شده می‌باشد .

روابط در مدل تقسیم سود گوردون

با نشان دادن عایدات سود سهام پرداختی و سود نگهداری شده و نرخ رشد، مدل گوردون این متغیرها را صریحا به کار می‌برد ، سود سهام به عایدات به واسطه این تعریف که سود سهام پرداختی عبارت از نرخ پرداخت سود ضربدر عایدات می‌باشد ، به صورت زیر محاسبه می شود :

سهام پرداختی در دوره

سود نگهداری شده F=

‌پرداخت در دوره

نتیجه می شود :

کل سود سهام پرداختی =

سود سهام پرداختی به یک سهم =

فرض کنید که کل سود نگهداری شده (FE) در شرکت با نرخ بازده r سرمایه گذاری مجدد گردد و در ضمن تنها راه رشد، استفاده از سودهای نگهداری شده باشد و در نتیجه می توان گفت که سودهای نگهداری شده در هر دوره زمانی g به دو روش رشد می کند که می توان آن را به صورت زیر نوشت :

(۲-۸) کل رشد عایدات=

(۲-۹) رشد عایدات هر سهم=