۱-۴ اهداف پژوهش

۱-۴-۱هدف کلی پژوهش

تأثیر روش یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی

۱-۴-۲ اهداف فرعی

1. 1. تاثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم

1. تاثیر یادگیری مشارکتی بر کاهش اضطراب امتحان

۱-۵ فرضیه های پژوهش

1. 1. روش یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش ­آموزان مدارس ابتدایی شهرستان ملایر مؤثر است

1. روش یادگیری مشارکتی تاثیر مثبتی در کاهش اضطراب امتحان دانش ­آموزان مدارس ابتدایی شهرستان ملایر مؤثر است.

۱-۶ تعاریف متغیر ها

تعریف مفهومی اضطراب: اکثر نظریه‌پردازان با نظر لنگ مبنی بر آن اضطراب یک سازه فرضی است موافقند. ‌به این ترتیب اضطراب مفروضه‌ای است که موجودیت فیزیکی ندارد، اما می‌تواند در تهمین پدیده‌های قابل مشاهده سودمند باشد. می‌توان اضطراب را بر حسب افکاری مانند اینکه «‌من می‌ترسم»، یا احساس‌های جسمی، از جمله افزایش ضربان قلب، تعریق و تنش و یا بر اساس رفتارهای مثل اجتناب از موقعیت یا گریختن تفسیر کرد(انرایت و پاول، ۱۳۷۸).

تعریف مفهومی اضطراب امتحان: اضطراب امتحان نوعی خود اشتغالی ذهنی است که با خود کم انگاری و تردید درباره توانایی‌های خود بروز پیدا کرده و اکثراً به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش‌های جسمانی نامطلوب و افت عملکرد تحصیلی منجر می‌گردد( ساراسون و دیدیوسون).

تعریف عملیاتی اضطراب: در این پژوهش اضطراب به عنوان مفهومی در نظر گرفته شده است که به وسیله آزمون اضطراب زونگ سنجیده می‌شود. در این ارتباط سطوح اضطراب با موارد ذیل مشخص می‌شود.

۱-۷ تعاریف عملیاتی و مفهومی متغیر ها

پیشرفت تحصیلی: عبارت است از “مسئول نهایی فرایند یادگیری فعال که با کمک آموزش فعالیت‌های تربیتی انجام ‌می‌گیرد. همچنین، “سرعتی که دانش آموز در تکمیل پایه­ها و درجات گوناگون دارد و بر حسب مقدار پیش افتادگی و سرعت یا عقب ماندگی وی اندازه ­گیری می­ شود.

اضطراب امتحان: یک واکنش هیجانی ناخوشایند به موقعیت ارزیابی است. این هیجان با احساس ذهنی از تنش، تشویش و برانگیختگی سیستم عصبی خودکار مشخص می شود. اضطراب امتحان به عنوان یک پدیده متداول و مهم آموزشی رابطه تنگاتنگیی با عملکرد و پیشرفت تحصیلی میلیون‌ها دانش آموز و دانشجو در مراکز آموزشی دارد، این پدیده یکی از متغیرهای شناختی – هیجانی بسیار مهم است که از سال­های دور وجود داشته و ارزیابی عملکرد کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار داده است (اسدی مقدم، ۱۳۷۵).

یادگیری مشارکتی یا همیاری راهبردی: آموزشی است که مستلزم همکاری و مشارکت فراگیری در فعالیت‌های یادگیری گروهی می‌باشد که این خود تعامل مثبت بین آن ها را گسترش می‌دهد. یادگیری مشارکتی پیشرفت تحصیلی را توسعه داده و اثرات زیادی بر دانش‌آموزان دارد. شیوه اجرای آن نسبتاً آسان و در نهایت پر هزینه نیست. اسلاوین، (۱۹۹۰) بیان می‌کند که یادگیری مشارکتی باعث توسعه رفتار دانش‌آموزان، حضور فعال آن ها در مدرسه و کلاس درس، افزایش علاقه نسبت به مدرسه و برخی مزایای دیگر نظیر عزت نفس و احترام واقعی، مهارت‌های اجتماعی، تفکر خلاق و انتقادی برای فراگیران می­ شود.

۱-۷-۱ تعریف اصطلاحات

اضطراب

اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم، دلواپسی است که با یک یا چند احساس جسمی همراه می‌گردد. مثل احساس خالی شدن سردل، تنگی قفسه سینه، طپش قلب، تعریق، سردرد، یا میل جبری ناگهانی دفع ادرار، بی‌قراری و میل برای حرکت نیز از علائم شایع است

یادگیری

یعنی ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده مشروط بر آنکه این تغییر بر اثر اخذ تجربه رخ دهد.

سطح اضطراب

نمره‌ای که آزمودنی از اجرای تست اشپیل برگر به دست می‌آورد.

فصل دوم

پیشینه ‌و ادبیات پژوهش

۲-۱ مقدمه

یادگیری مشارکتی یک الگو و راهبرد تدریس می‌باشد که از طریق وظایف، هدف ها و ساختارهای مشارکتی توصیف می شود و دانش اموزان به شیوه ای فعال در بحث، گفتگو و کار گروهی درگیر می‌شوند.

دانش آموزان در گروه ها برای کسب و تسلط بر اطلاعات جدید و یادگیری مهارت‌های اجتماعی و کارگروهی فعالیت می‌کنند.

۲-۲ آموزش

آموزش یعنی یاد دادن مطلب یا موضوعی برای یادگرفتن به قصد ایجاد تغییر.

سه عنصر اصلی در آموزش وجود دارد:

• • عنصر اول، در آموزش کسی هست که یاد می‌دهد (یاد دهنده).

• • عنصر دوم، در آموزش کسی هست که یاد می‌گیرد (یاد گیرنده).

• عنصر سوم، در آموزش کار یا مطلب یا موضوعی هست که باید یاد داده شود (موضوع یادگیری).

هر یک از این سه عنصر نباشد، آموزش هم نیست (رئوف، ۱۳۷۶، ص ۲۲).

هدف از آموزش یادگیری است. استفاده از رسانه های آموزشی به همین منظور می‌باشد.

۲-۳ یادگیری مشارکتی

یادگیری مشارکتی زمانی رخ می‌دهد که گروهی از دانش آموزان در راستای هدف مشترکی کار می نمایند. (مرداک و ویلسون^[۱]، ۲۰۰۷: ۴)

یادگیری مشارکتی را استفاده آموزشی از ‌گروه‌های کوچکی که دانش آموزان از آن طریق با یکدیگر کار می‌کنند تا یادگیری خود و اعضای گروه را بالا برند را تعریف می نمایند. (جانسون و جانسون، ۱۹۹۸: ۵)

۲-۴ مبانی تاریخی یادگیری مشارکتی

یادگیری مشارکتی تاریخچه طولانی دارد. اسلواین^[۲] (۱۹۹۵) بیان می‌کند که می توان ادعا نمود که تاریخچه یادگیری مشارکتی به قرن هفدهم بر می‌گردد.

روسو^[۳] همچنین معتقد بود که افراد باید درباره شیوه کار و نتایج حاصل از آن به شیوه ای منطقی عمل نمایند، آن ها باید تنها بر اقتدار معلم متکی باشند. روسو بیان می کرد که به جای آمزوش ایده ها به یکدیگر، امیل^[۴] باید تشویق شود تا یادگیری را بر اساس تجارب شخصی کسب نماید.

به هر حال در اواخر دهه ۱۹۳۰ رقابت میان فردی در مدارس شروع و در پایان ۱۹۶۰ انفرادی کردن یادگیری به طور وسیعی مورد استفاده بود. اما تحقیقات بر روی یادگیری مشارکتی در سال های ۱۹۷۰ زمانی که دیوید جانسون و روجر جانسون در دانشگاه میناپولیس^[۵] شروع به آموزش یادگیری مشارکتی به معلمان نمودند، شروع شد.

۲-۵ مؤلفه‌ های اساسی یادگیری مشارکتی

در یادگیری مشارکتی ۵ عنصر اساسی به شرح زیر وجود دارد:

الف) وابستگی مثبت:

هر گروه وظیفه و هدف خاصی دارد و هر کسی می‌داند که یا همه شنا می‌کنند و یا با یکدیگر غرق می‌شوند.

ب) حساب دهی فردی و گروهی:

این مؤلفه‌ تأکید دارد که گروه مسئول کسب هدف ها است و هر عضوی از گروه باید در جهت کسب آن ها تلاش نماید.

ج) مهارت های میان فردی و ‌گروه‌های کوچک:

مهارت های میان فردی و ‌گروه‌های کوچک به عنوان بخشی از فعالیت گروهی لازم و ضروری می‌باشند، این مهارت اساس کار گروهی هستند.

د) توسعه تعامل چهره به چهره:

دانش آموزان موفقیت خود را با دیگران از طریق مشارکت در منابع توسعه می‌دهند آن ها برای یادگیری یکدیگر را کمک، حمایتف تشویق و ارزیابی می‌کنند.

هـ) پردازش گروهی:

اعضای گروه ها برای ارتباط با یکدیگر به فضای باز برای توصیف علایق خود دارند.